Skip to content

Skip to table of contents

 MAKANI EESU AAKAINDI

Mumuni Wakasimpe Wamwekesya Mucisi ca Japan

Mumuni Wakasimpe Wamwekesya Mucisi ca Japan

Tupepa twakutamba bantu kumakani aabuleya twakabelesyegwa mu Tokyo alimwi twakamwaigwa kubelesya ndeke mu Osaka

MU September 6, 1926, mulangizi weendeenda iwakazyalilwa mucisi ca Japan iwakali kucisi ca United States wakapilukila ku Japan kuyakubeleka mulimo wabumisyinali. Muntu iwakali kuyanda kumutambula wakali ngomuntu alikke iwakali kutambula Ngazi Yamulindizi, iwakatalisya kabunga kabantu mbaakali kuyiisya Bbaibbele mu Kobe. Basikwiiya Bbaibbele bakaba amuswaangano wakusaanguna mudolopo eeli mu January 2, 1927. Bantu ibali 36 bakajanika kumuswaangano mpoonya ibali lusele bakabbapatizyigwa. Aaya akali matalikilo mabotu, pele mbuti kabunga kasyoonto aaka mbokakali kukonzya kukambaukila bantu bamucisi ca Japan ibakali kusika ku 60 miliyoni ibakali kuyandika mumuni wakasimpe kamu Bbaibbele?

Mu May 1927, Basikwiiya Bbaibbele bakatalisya bubambe bupya bwabukambausi bwakuleya bwakwaambilizya makani aa Bbaibbele ngobakali kuyakutalika kupa. Kujatikizya makani aakusaanguna aakali kuyakupegwa mu Osaka, bakwesu bakabikka zikwankwani izyakali kwaambilizya makani aaya mudolopo lyoonse alimwi bakatuma tupepa twakutamba ituli 3,000 kubantu ibakazyibidwe kapati. Bakaabila tupepa twakutamba bantu ituli 150,000 alimwi akwaambilizya mumiteende iyakazyibidwe kapati mudolopo lya Osaka alimwi akwiinda mukubelesya matiketi aacitima aali 400,000. Mubuzuba naakali kuyakupegwa makani, ndeke zyobilo zyakabelesyegwa kumwaya tupepa twakutamba bantu ituli 100,000. Bantu ibakali kubalilwa ku 2,300 bakaizuzya ŋanda mpati yamu Osaka Asahi kutegwa baswiilile makani aakajisi mutwe wakuti “The Kingdom of God Is at Hand” (Bwami bwa Leza Bwaswena Afwaafwi). Bantu ibabalilwa ku 1,000 bakapilusyigwa akaambo kakubula busena bwakukkala. Naakamana makani, bantu ibakajanika ibainda ku 600 bakacaala kutegwa bajanike kucibeela icakali kujatikizya kubuzya mibuzyo akwiingula. Mumyezi yakatobela, makani aa Bbaibbele aabuleya akakananwa mu Kyoto amumasena aambi cisi ca Japan nkocili kumbo.

Mu October 1927, Basikwiiya Bbaibbele bakabikka bubambe bwakukanana makani mu Tokyo. Aciindi eeci alimwi bapati-pati bakatambwa—kubikkilizya amuleli wacisi, baiminizi bamuŋanda yamilawo, alimwi abasololi bazikombelo alimwi abasololi babasilikani. Makani aaya akali kwaambilizyigwa kwiinda mukubelesya zikwankwani, mumiteende, alimwi atupepa twakutamba bantu twiinda ku 710,000 twakamwaigwa, alimwi bantu basika ku 4,800 bakaboola kuzikuswiilila makani aaya otatwe mudolopo pati lyamu Japan.

BAPAINIYA BASUNGU

Ba Katsuo aba Hagino Miura

Bapainiya bakabeleka mulimo uuyandika kapati mukukambauka mulumbe wa Bwami kuŋanda aŋanda. Ba Matsue Ishii, ibakali akati kabapainiya bakusaanguna mucisi ca Japan, antoomwe abalumi babo ba Jizo, bakabeleka cilawo cipati cacisi ca Japan, kuzwa ku Sapporo, cisi nkocili kunyika kusikila ku Sendai, Tokyo, Yokohama, Nagoya, Osaka, Kyoto, Okoyama, alimwi aku Tokushima. Mucizyi Ishii alimwi amucizyi umwi uucembeede, uutegwa Sakiko Tanaka, bakali kusama zisani zyabulemu zyaku cisi ca Japan izitegwa kimonos nobakali kuyakukambaukila bapati bamfwulumende. Mupati wamfwulumende umwi wakalomba kuti mabbuku aali 300 aategwa The Harp of God alimwi aakuti Deliverance akabikkwe mulaibbulali yantolongo.

 Ba Katsuo alimwi aba Hagino Miura bakatambula mabbuku kuzwa ku Mucizyi Ishii mpoonya bakazyiba kuti nkekasimpe. Bakabbapatizyigwa mu 1931 akuba bapainiya. Ba Haruichi alimwi aba Tane Yamada alimwi abanamukwasyi wabo, bakautambula mulumbe wa Bwami kautanasika mwaka wa 1930. Ba Haruichi aba Tane Yamada bakatalika mulimo wabupainiya, alimwi mwanaabo musimbi uutegwa Yukiko wakaunka kuyakubelekela ku Bbeteli mudolopo lya Tokyo.

MAANDA MAPATI ALIMWI AMASYOONTO AAKALI KWIITWA KUTI “JEHU”

Ŋanda mpati iyakali kwiitwa kuti Jehu yakali kukkwana bapainiya bali cisambomwe

Kuciindi eeco, myootokala yakali kudula kapati alimwi migwagwa tiiyakali kabotu. Aboobo, ba Kazumi Minoura alimwi abapainiya bamwi bakubusi bakali kubelesya maanda aamavwili aakali kukwelwa buya. Maanda aaya bakali kwaaita kuti ma Jehu kuzwa kuzina lyamuntu iwakali kweenzya nkalaki cabusungu iwakazyikuba mwami wa Israyeli. (2Bam. 10:15, 16) Maanda mapati otatwe ategwa ma Jehu akali kulampa mamita aali 2.2 mubulamfwu, mamita aali 1.9 mubufwaafwi, mpoonya amamita aali 1.9 kuyamujulu. Muŋanda imwi aimwi mwakali kukonzya kukkala bapainiya ibali cisambomwe. Kuyungizya waawo, twaanda twamavwili ituli 11 itwakali kunjizya bantu bobilo itwakali kukwelwa buya amacinga itwakali kwiitwa kuti tu Jehu tusyoonto twakapangwa kumutabi waku Japan. Ba Kiichi Iwasaki, ibakagwasyilizya kupanga ma Jehu, bakaamba kuti: “Jehu imwi aimwi yakalijisi tente alimwi abbatili lyakubelesya kuyasya malaiti.” Bapainiya bakali kumunika mumuni wakasimpe mucisi coonse ca Japan, kutonta akukwela ma Jehu mumalundu amumakkuti kuzwa ku Hokkaido nkoili kunyika kusikila ku Kyushu kumusanza.

Ŋanda nsyoonto iyakali kwiitwa kuti Jehu muniini iyakali kukkwana bantu bobilo

Mupainiya uutegwa Ikumatsu Ota wakaamba kuti: “Twasika mudolopo, twakali kubikka Jehu yesu kunkomwe yamulonga naa aantangalala buyo. Twakali kusaanguna kuswaya bapati-pati mudolopo, mbuli mwiiminizi wadolopo, mpoonya twakali kuswaya bantu mumaanda aabo akubaabila mabbuku eesu. Twamana kubeleka cilawo coonse, twakali kuzwa akuunka kudolopo limbi.”

Bwakali “buzuba bwamatalikilo aazintu zisyoonto” ciindi kabunga ka Basikwiiya Bbaibbele akaya ikakajisi bantu bali 36 nokakaba amuswaangano wabbazu wakusaanguna mu Kobe. (Zek. 4:10) Nokwakainda buyo myaka yosanwe—mu 1932—bapainiya ibali 103 alimwi abasikumwaya mucisi ca Japan bakatuma malipooti aamulimo wabo, bakaabila mabbuku aayinda ku 14,000. Mazuba aano, mulimo wakukambauka kubuleya ulacitwa mucisi ca Japan mumasena mujanika bantu banji, alimwi basikumwaya ibatandila ku 220,000 balamunika kasimpe mucisi ca Japan.—Makani eesu aakaindi kuzwa ku Japan.

Zifwanikiso zyaba Kiichi Iwasaki, balo ibakapanga maanda aakali kwiitwa kuti ma Jehu alo aakapangilwa ku Bbeteli yaku Japan