Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

Komana Natela Kukongola Mali?

Komana Natela Kukongola Mali?

“Kukongola kwekala neyi chawija; kufweta kwekala neyi chipenji.”—Chishimu chamuSwahili.

ANTU amavulu akuEast Africa ayiluka iyi nhoshelu nawa yamwekeshaña chatiyañawu antu mukaayi kejima. Komana dichi mwatiyaña neyi mukongola mali kudi ibwambu denu hela kwacheñi? Mpinji yikwawu munateli kumona nenu chikuwaha kukongola, hanu dinu mwalala mwatela kukongola? Kukalanyi kunateli kufuma mukukongola mali?

Nhoshelu yikwawu yamuSwahili yalumbululaña kukala kwafumañamu. Yahosha nawu: “Kukongola nikukongwesha kwaluwañeshaña wubwambu.” Mwalala nkongoli yaluwañeshaña wubwambu niyisaka. Hela chakwila munatanjiki chiwahi njila yakufwetelamu mukudi, kwamwekanaña yuma yimunabuli kukuhwelela chakwila mukukañanya kufweta mukudi neyi chimwatiyañeni. Chakutalilahu, neyi kufwetaña mukudi hampinji yimwatiyañeni nehi, mwini mali wukuhila. Antu adikongwesheli mali adihelaña nawa wubwambu wawu waluwankanaña, niantu amuyisaka yawu anateli kudihela. Chineli mukudi wunateli kuleñela antu kuhelañana, bayi tunyakalaña kukongola neyi tunakukeña kumanisha kukala kutukwetuku.

Kukongola mali kunateli kuluwañesha niwubwambu wenu naNzambi. Kunateli kuwuluwañesha ñahi? Chatachi, Bayibolu yahoshaña nawu muntu watama diyi wakaanaña kufweta mukudi mumushikila. (Masamu 37:21) Yahoshaña cheñi hatooka nawu “mukwakusondama hinduñu yamukwakusondamisha.” (Yishimu 22:7) Muntu wunakongoli mali watela kwiluka nindi sampu nafwenti dehi mukudi, dihakekalayi wakasunuka. Nhoshelu yikwawu yamuAfrica yahoshaña nawu: “Neyi wulomba nyendu yamukwenu, wukuyaña kwejima kunakulejiyi kuya.” Awa mazu atalisha mukwila nawu muntu wukweti mukudi wudana ñovu yakwila yuma yejima yinakeñiyi.

Dichi, muntu watela kusha maana hakufweta mukudi wambala. Neyi kufweta nehi, kunateli kumwekana kukala. Neyi nyikudi yisweja, muntu wukukañanyaña kukama, wukuzataña nañovu kulonda yawani mali, wukudibobweshaña namwinikwindi, chisaka chambukaña nawa anateli kumutwala kuchota chanyiloña hela kumukasa. Mazu ekala hamukanda waAroma 13:8 amawahi nankashi, ahoshaña nawu: “Bayi mwikala namukudi namuntuku, chiña yowu kukeñañana.”

MWALALA NATELA KUKONGOLA?

Yikuma yejima yitunahanjekuhu yinakumwekesha nawu twatela kubabala neyi tunakukeña kukongola mali. Chalema kudihula netu: Mwalala natela kukongola mali? Komana inakukeña kutambula mukudi kulonda nikwashi chisaka chami? Indi kwiji inakukeña hohu kwikala namaheta? Chatela tudiñiji munyikudi, twatela kutiya kuwaha nayuma yitukweti.

Hela chochu, kunateli kumwekana kukala mukukasumwisha, chakwila tukañanya nimwakwilila. Neyi muntu nakukeña kukongola, watela kwikala washinshika. Nateli kumwekesha ñahi kashinshi?

Chatachi, bayi tutambula mukudi muloña wakwila iwu muntu wukweti mali kubadika antu amakwawu. Hitwatela kutoñojoka netu muntu neyi waheta watela kutukwashaña munsañu jamaluku. Hela kutoñojoka netu chineli wukweti mali, hela tunabuli kufuntisha kukala kwosi. Bayi mwikala nalwisu nawantu anakumwekana neyi akweti mahetaku.—Yishimu 28:22.

Dichi mwatela kufweta mukunyakashana mukudi wumwatambwili. Neyi wunayikongweshi mali nayileji ifuku dakufweta wanyi, mwatela kumuleja ifuku dimwakafweta nawa bayi muhimpaku. Mwatela kusoneka chimunaditeji kulonda mutondolweli yikonkojola yinateli kumwekana. (Yeremiya 32:9, 10) Bayi mwinka muntu wacheñi kutwala mukuduku, ditwalilenu kulonda musakilili. Kufuntisha mukudi kwaleñelaña antu kwikala nawubwambu wawuwahi. Mumpanji yindi yahampidi, Yesu wahosheli nindi: “Chimukuhoshaña, kuminenu dakwila nenu, Eña, eña; Nehi, nehi.” (Matewu 5:37) Kubombelahu, anukenuña lushimbi lwaYesu lwakwila nawu: “Dichi yejima yimunakeñi antu kuyililenu, ninenu nawa yililenu mwomumu.”—Matewu 7:12.

BAYIBOLU CHIYINATELI KUYIKWASHA

Bayibolu yakonkomwenaña chachiwahi hansañu yakukeña kukongola mali. Yahosha nawu: “Kwakama Nzambi, nikutiya kuwaha, hikuheta kwakweni.” (1 Timotewu 6:6) Neyi munakukeña kutondolwela kuneña kwafumaña mukukongola, bayi mufwilaña kwikala nayuma yimunakumona nawantu amakwawuku. Hela chochu, chakala kuzañalala nayuma yimukweti muloña makonu antu amavulu anakufwila kudizañalesha hohenohu. Dimuloña waweni wutwatela ‘kumwakamina Nzambi.’ Tunateli kumwakama ñahi?

Shinshikenu chakutalilahu chawakwaKristu adisumbula akuAsia. Chadisumbwiluwu tuhu, afwililileña kwikala netala dawu. Dichi afuukwiluhu kulanda itala namali ahembeleñawu niakongweluwu kunyambawulu nikudi antaña jawu. Hela chochu, chimwahitili mpinji, atachikili kukañanya kufweta mukudi hakakweji hakakweji. Atachikili kuzata nyidimu yayivulu, kuzata mpinji yayilehi, nawa chumichi chayileñeleli akañanyeña kuwana mpinji yakuhanjeka nawanyanawu. Tata yawantu wahosheli nindi: “Kuzeya kumujimba, mabinjila, nikukañanya kukama wufuku yadiña neyi kwiji hichiteli cheneni chanantwikuwu hamutu.”

“Kulondela chahosha Bayibolu kutalisha hansañu jamali, kwakiñaña nankashi”

Mukuhita kwampinji, anukili mazu ekala hamukanda wa 1 Timotewu 6:6 nawa elukili nawu hakwila amanishi kukala kukwetuwu, atela kulandisha itala. Hahitili yaaka yiyedi hakwila afweti nyikudi yejima. Indi awa antu adizililuku chumanyi kukukala kwadiñawu naku? Ahosheli nawu: “Kulondela chahosha Bayibolu kutalisha hansañu jamali, kwakiñaña nankashi.”

Antu amavulu eluka chishimu chamuSwahili chitwatena hakusambila. Hela chakwila antu amavulu eluka ichi chishimu, hiyaleka kukongolaku. Kwesekeja nayishina yamuBayibolu yitunahanjekuhu, twatela kutoñojoka chikupu hanilu lwihu, Komana natela kukongola mali?