Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

Istʼapjjañäni ukatsti amuytʼapjjarakiñäni

Istʼapjjañäni ukatsti amuytʼapjjarakiñäni

“Istʼapjjeta, ukatsti amuytʼasipjjarakim.” (MAR. 7:14)

1, 2. ¿Kunatsa waljanejj Jesusan yatichäwinakap jan amuyapkäna?

MÄ JAQEJJA, maynin parlatap istʼaskaspawa, kunjam arumpis parlaski uksa amuyaskarakispawa, ukampis kuntï parlki uk jan amuykaspa ukhajja, istʼatapajj inamayakïspawa (1 Cor. 14:9). Khä nayra tiemponjja, niya ukhamarakiw walja jaqenakajj Jesusan yatichäwinakap istʼapjjäna. Jesusajj suma amuytʼkaña arunakampiw yatichirïna. Ukhamäkchïna ukasa, janiw taqenejj yatichäwinakap amuytʼapkänti. Ukatwa Jesusajj jupanakar akham säna: “Taqen istʼapjjeta, ukatsti amuytʼasipjjarakim” sasa (Mar. 7:14).

2 ¿Kunatsa waljanejj Jesusan yatichäwinakap jan amuyapkpachänjja? Yaqhepasti, pachpa amuyunakapampi chʼamaktʼayata jan wali amtanakani ukhamäpjjänwa. Jesusasti jupanakat akham sänwa: “Sarnaqäwinakamar phoqhañatakejja Diosan mandamientopjja mä toqeruw apanukupjjtajja” sasa (Mar. 7:9). Uka jaqenakajj janiw Jesusan yatichäwinakap amuytʼañatakejj chʼamachasipkänti. Janirakiw costumbrenakapsa ni amuyunakapsa jaytañ munapkänti. Inas jupanakajj Jesusan yatichäwinakap istʼasipkchïna, ukampis janiw chuymanakapar katoqañ munapkänti (Mateo 13:13-15 liytʼañataki). Ukhamajj Jesusan yatichäwinakap istʼañatakejja, ¿kun lurañasäspasa?

¿KUNJAMATSA JESUSAN YATICHÄWINAKAPAT SUM YATEQSNA?

3. Jesusan yatichäwinakapjja, ¿kunatsa arkirinakapajj sum amuyapjjäna?

3 Jesusan arkirinakapat yateqasiñasawa, jupanakajj wali altʼat chuymanïpjjänwa. Jesusasti jupanakarojj akham sänwa: “Jumanakasti kusisitäpjjañamawa, cheqpachansa uñjasipktawa istʼasipkaraktawa” sasa (Mat. 13:16). Jesusan arkirinakapajja, ¿kunatsa Jesusan yatichäwinakap mayni jaqenakat sipansa sum amuyapjjpachänjja? Nayraqatjja, jisktʼasipjjerïnwa, Jesusan arunakapajj kamsañsa muni uk amuytʼañatakis chʼamachasipjjarakirïnwa (Mat. 13:36; Mar. 7:17). Ukatjja, walja yatichäwinaksa yatjjapjjchïnjja, kuntï yateqapkäna ukjja taqe chuymaw katoqtʼasipjjerïna (Mateo 13:11, 12 liytʼañataki). Ukjjarusti, istʼapkäna, amuyapkäna ukarjam sarnaqañatakiw chʼamachasipjjerïna, ukat ukampejj yaqhanakar yanaptʼañatakiw chʼamachasipjjarakïna (Mat. 13:51, 52).

4. Jesusan uñachtʼäwinakapat sum amuytʼañatakejja, ¿kunanak lurañasas wakisi?

4 Jesusan uñachtʼäwinakapat amuyañatakejja, arkirinakapatwa yateqasiñasa. Ukatakisti akanakwa lurañasa. Maya, Jesusan arunakapat yatjjatañatakiw tiempo apstʼasiñasa, jisktʼanakasatsa yatjjatañasarakiwa, ukat yateqktan ukanakatsa lupʼiñasarakiwa. Ukajj uñtʼañaruw api (Pro. 2:4, 5). Paya, kuntï yatktan ukarjamaw amuytʼañasa, ukatjja kunjamsa ukajj yanaptʼistani uksa amuytʼañasarakiwa. Ukasti chʼikhi chuymanïñaru jan ukajj amuytʼasirïñaruw apistani (Pro. 2:2, 3). Kimsa, kuntï yateqawayktan ukarjam sarnaqañatakiw chʼamachasiñasa. Ukajj yatiñanïtaswa uñachtʼayarakini (Pro. 2:6, 7).

5. Uñtʼañasa, amuytʼañasa, yatiñanïñasa ¿kunansa jan kikpäpki? Uk mä uñachtʼäwimpi qhanañchtʼam.

5 ¿Kunansa uñtʼañasa, amuytʼañasa, yatiñanïñasa jan kikpäpki? Auto sarañ thakinsa saytʼatäkasma ukat mä autos uknam tʼijunkaspa ukham amuytʼañäni: nayraqatasti auton jutaskatapwa uñjasma, ukajj uñtʼañampi sasispawa. Ukjjarusti jumatï ukhan saytʼatäskakïta ukhajja, uka autojj taqjjatiristamwa uk amuyasirakisma, ukasti amuytʼañampi sasirakispawa. Ukatjja, jankʼakiw uka thakit mistjjasma, ukajj yatiñanïñampi sasirakiwa. Ukatwa Biblianjja ‘yatiñanïpjjam’ sasin ewjjtʼistu. Jiwasatï ukar istʼañäni ukhajja, qhespiyasiñäniwa (Pro. 3:21, 22; 1 Tim. 4:16).

6. Jesusan uñachtʼäwinakapat yatjjatkasajja, ¿kuna pusi jisktʼanakarus qhanañchaskañäni? (8 janankir  recuadro uñjjattʼam.)

6 Aka yatichäwinsa jutïr yatichäwinsa, Jesusan paqallqo uñachtʼäwinakapatwa yatjjataskañäni. Ukhamarusa, aka jisktʼanakaruw qhanañchaskarakiñäni: aka uñachtʼäwejj ¿kun sañs muni? (Ukajj uñtʼañatakiw yanaptʼistu.) ¿Kunatsa Jesusajj aka uñachtʼäwit parlpachäna? (Ukajj amuytʼañatakiw yanaptʼistu.) ¿Kunjamsa jiwasarojj yanaptʼistaspa ukat kunjamsa ukampejj mayninakar yanaptʼaraksna? (Ukajj yatiñanïñatakiw yanaptʼistu.) ¿Kunsa Jehová Diosampita Jesusampit yatichistu?

MOSTAZA JATHA

7. Mostaza jatha uñachtʼäwejj ¿kun sañsa muni?

7 Mateo 13:31, 32 liytʼañataki. Jesusajj mostaza jathat mä uñachtʼäwi parlkäna ukajja, ¿kun sañsa munpacha? ‘Mostaza jathajja’ Jehová Diosan Reinopat suma yatiyäwinakampi ukhamarak cheqa cristiano tamampi sasiwa. Kunjamatï mostaza jathajj “taqe jathanakat sipansa sinti [jiskʼäkejja]”, ukhamarakiw cristiano tamajj khä 33 jichha pacha maran mä qawqhanimpik qalltasiwayäna. Ukampis walja maranak qhepatsti, uka tamajj muspharkañaw wal jiljjattawayi (Col. 1:23). Ukham wal jiljjattatapajj wali askïnwa. Jesús pachpaw uka toqet akham säna: “Jachʼa qoqätap laykusti jamachʼinakas tapanakwa ukan lurasiraki” sasa. Uka jamachʼinakasti, cristian tamaru mantir suma chuyman jaqenakampi sasiwa. Jupanakajja, ukanwa Diosar yupaychañatak yanapsa katoqapjje, ukat jan walinakatsa jarkʼaqatäpjjaraki (Ezequiel 17:23 qellqatwa uñjjattʼarakisma).

8. ¿Kunatsa Jesusajj mostaza jathat parläna?

8 ¿Kunatsa Jesusajj uka uñachtʼäwit parlpachäna? Kunjamatï mostaza jathajj muspharkäñ jiltkejja, ukhamarakiw Diosan Reinopajj jiljjattañatakisa, jarkʼaqañatakisa, jan walinakar atipañatakisa wali chʼamanejja, ukwa Jesusajj uñachtʼayaskäna. 1914 maratjja, aka oraqen Diosan markapajj wali qhanaw jiljjattawayi (Isa. 60:22). Uka markar mantirinakajja, jan walinakat jarkʼaqataw jikjjatasipjje (Pro. 2:7; Isa. 32:1, 2). Diosan markapajj jarkʼatas uñjaskchejja, jiljjattaskakiwa (Isa. 54:17).

9. 1) Mostaza jatha uñachtʼäwit ¿kunsa yateqtanjja? 2)¿Kunsa Jehová Diosampita Jesusampit yatichistu?

9 ¿Kunsa mostaza jatha uñachtʼäwit yateqsna? Inas jiwasajj kawkhantï Jehová Diosan Qhanañchirinakapajj jukʼanikïpki ukat Diosan arunakapat yatiyäwejj jan ratuk jiltki uka cheqanakan jakasstan. Ukhamächi ukhajja, jan aynachtʼapjjañäniti, Diosan Reinopaw jiljjattayaskani, uk yatiñaw aguantaskakiñatakejj yanaptʼistani. Uk sum amuytʼañatakejja, Edwin Skinner jilatat parltʼañäni. Kunapachatï jupajj India markar 1926 maran purkäna ukhajja, mä qawqha jilat kullakanakakiw uka markan utjäna. Qalltanjja, jukʼanikïpjjänwa yatiyañas chʼamarakïnwa. Ukhamäkchïna ukasa, Edwin jilatajj yatiyaskakïnwa, ukat kunjamsa Diosan Reinopat yatiyäwejj jaqenakar yanaptʼäna uksa uñjarakïnwa. Jichhajja, India markan Jehová Diosan Qhanañchirinakapajj 37.000 ukhanëjjapjjewa. Ukatsti 108.000 jaqenakaw Jesusan jiwäwip amtañatakejj 2013 maran tantachasiwayapjje. Zambia markat parltʼarakiñäni. Kunapachatï Skinner jilatajj India markar purkäna ukhaw Zambia markanjja Diosan Reinopat yatiyañajj qalltasirakïna. Jichhajj uka markan Jehová Diosan Qhanañchirinakapajj 170.000 ukhanëjjapjjewa. Jesusan jiwäwip amtañatakis 763.915 jaqenakaw 2013 maran tantachasiwayapjjaraki. Ukajj sapa tunka kimsaqallqonit maynis uka tantachäwir sarkaspa ukhamawa. Cheqas ukham jiljjattatapajj ¡wali muspharkañapuniwa!

LEVADURA

10. Levadura uñachtʼäwejja, ¿kun sañsa muni?

10 Mateo 13:33 liytʼañataki. Jesusajj levadura uñachtʼäwit parlkäna ukajja, ¿kun sañsa munpacha? Levadurajja, Diosan Reinopat yatiyäwimpi sasiwa, ukatsti kunjamsa jaqenakar nayra jakäwinakap jaytañatakejj yanaptʼi ukamp sasirakiwa. ‘Chapuntat’ masajja, taqe markankir jaqenakampi sasiwa, masan poqtatapajj Diosan Reinopat taqe cheqan yatiyasiski ukamp sasirakiwa. Mostaza jathan jiltatapajj qhana amuykayawa, ukampis levaduran jiltatapajj qalltan janiw amuyaskiti. Walja tiempotwa jiltatapajj amuyasispa.

11. ¿Kunatsa Jesusajj levadura uñachtʼäwit parlänjja?

11 ¿Kunatsa Jesusajj uka uñachtʼäwit parlpachäna? Diosan Reinopat yatiyäwinakajj ‘taqe aka oraqpachar’ purtʼañatakejj chʼamaniwa, ukatjja nayra jakäwinakap apanukuñatakiw jaqenakarojj yanaptʼaraki (Hech. 1:8). Cheqas qalltanjja, kunjamsa mayninakar yanaptʼaski ukajj janiw qhan amuyaskaspati, ukampis yanaptʼapuniniwa, janiw jaqenakaki jiljjattaykiti jan ukasti sapa mayniruw nayra jakäwinak apanukuñatak yanaptʼaraki (Rom. 12:2; Efe. 4:22, 23).

12, 13. ¿Kunjamsa levadura uñachtʼäwirjamajja, Diosan Reinopat suma yatiyäwinakajj jiltaski? Uk mä uñachtʼäwimpi qhanañchtʼam.

12 Diosan arunakapat yatiyäwejj jan amuykayakiw jiltaspa, ukasti walja maranak qhepatakwa amuyasispa. Uka toqet amuytʼañatakejja, Franz jilatampita Margit esposapampit parltʼañäni. Jupanakajj 1982 maran Brasil Betelanwa servisipkäna, jichhajj yaqha markankir Betelanwa sirvjjapjjaraki. Jupanakasti Diosan Reinopat yatiyiriw mä jiskʼa markar sarapjjatayna. Ukansti walja jaqenakaruw Bibliat yatichapjjäna, ukanaktsti mä warmimpiru pusi wawanakapampiruw yatichapjjäna. Uka warmin jilïr yoqapasti, ukhatakejj 12 maranikïskänwa, jupajj wali ajjsarirïnwa, sapa kuti Bibliat janïr yatjjatañ qalltkasajja, imantasikipunirïnwa. Qhepatjja, Franz jilatampiru esposapampirojja, yaqha cheqar yatiyir sarapjjañapatakiw khitapjjäna, ukhamajj janiw uka warmirusa wawanakaparusa Bibliat yatichjjapjjänti. 25 maranak qhepatjja, jupanakajj uka jiskʼa markar visittʼiriw kuttʼapjjäna. Uka jiskʼa markanjja, 69 jilat kullakanakaw utj-jjäna, jupanakatsti tunka kimsaniw precursor regularjam irnaqtʼasipkäna. Mä machaq Tantachasiñ Utapas utj-jjarakïnwa. 12 maranïkäna uka wali ajjsarir jiskʼa yoqallasa, irpir chuymaninakan sarayiripjamaw sirvjjarakïna. Kunjamtï Jesusajj levadura uñachtʼäwit parlkänjja, ukhamapuniw Diosan Reinopat yatiyäwejj uka jiskʼa markan jiltäna, walja jaqenakarurakiw suma chuymaniru tukuyäna.

13 Diosan Reinopat suma yatiyäwinakajja, kawkïr markanakantï jarkʼatäki ukhanakarusa sumwa purtʼawayi, ukat walja jaqenakaruw suma chuymaniru tukuyawayaraki. Reinon suma yatiyäwinakapajj kawkhakamas uka markanakar purtʼawayi uk janis sum yatkstanjja, wali muspharkañaw uka cheqanakan Diosan markapajj jiltaski. Amuytʼañataki, Cuba markanjja, Diosan Reinopat suma yatiyäwinakajja, 1910 maranwa qalltasïna, ukatjja 1913 maranwa Charles Taze Russell jilatajj visittʼarakïna. Qalltanjja, Diosan Reinopat yatiyirinakajj jukʼat jukʼatakwa jiltaskäna. Jichhajja, 96.000 jilaw yatiyirinakajj uka markan utj-jje, ukat Jesusan jiwäwip amtañatakisa 229.726 jaqenakaw 2013 maran tantachasiwayapjjaraki. Sapa pusi tunka kimsaqallqonit maynis uka tantachäwir sarkaspa ukhamawa. Ukampis jan jarkʼatäki uka markanakansa, suma yatiyäwinakajj taqe cheqanakaruw purtʼasiski (Ecl. 8:7; 11:5). *

14, 15. 1) ¿Kunsa levadura uñachtʼäwit yateqsna? 2)  ¿Kunsa Jehová Diosampita Jesusampit yatichistu?

14 ¿Kunsa levadura uñachtʼäwit yateqsna? Diosan Reinopat suma yatiyäwinakajj kunjamsa walja millón jaqenakarojj purtʼani ukjjat janiw llakisiñasäkiti, ukwa Jesusan uñachtʼäwipajj amuytʼayistu. Jehová Diosaw kunjamsa taqe cheqaru purtʼasini uk sum uñjaski. Ukhamajj ¿kunsa lurañasa? Biblian akham sistuwa: “Alwatajja yapucham, jaypʼusa yapucharakim, janiw jumajj yatktati kunjämäkanitejj nayra, ukhamarak qhepa yapuchatasa, jan ukajj paypach satas mayak jilapjjchini” sasa (Ecl. 11:6). Ukhamarusa, taqe cheqan yatiyasiñapatakiw Diosar mayiñasaraki, yamas kawkhanakantï jarkʼatäki uka cheqanakan yatiyasiñapatakejj jukʼampwa mayiñasa (Efe. 6:18-20).

15 Yatiyktan uka cheqanakantï Diosan Reinopat yatiyäwejj jan jankʼak jiltkchi ukhajja, janiw aynachtʼañasäkiti, jan ukasti Diosan arupat ‘jiskʼa qalltäwinakjja’ wali askitwa uñjañasa (Zac. 4:10). Tiempompiw jiljjattaskaspa, inas jiwasajj jan ukhamäñap amuyksnati (Sal. 40:5; Zac. 4:7).

ALAKIP LURIR JAQEMPI IMANTAT QORIMPI

16. 1) Alakip lurir jaqet uñachtʼäwejja, ¿kun sañsa muni? 2) Imantat qorit uñachtʼäwejj ¿kun sañsa muni?

16 Mateo 13:44-46 liytʼañataki. Jesusajj alakip lurir jaqempit ukhamarak imantat qorimpit parlkäna ukajja, ¿kun sañsa munpacha? Kunapachatï Jesusajj aka Oraqenkkäna ukhajja, alakip lurir jaqenakajj océano Índico sat jachʼa lamar qotakamaw suma perlanak thaqher sarapjjerïna. Alakip lurir jaqejja, khitinakatï Diosat jukʼampi yatiñataki chʼamachasipki uka suma chuyman jaqenakamp sasiwa. ‘Wali jila alan perlasti’ Diosan Reinopat cheqa yatichäwinakapampi sasirakiwa. Perlan wali valoranïtap laykojja, alakip jaqejj taqe yänakapwa uka perla alañ laykojj aljantäna. Ukatsti “imantat qori” jikjjatir mä jaqetwa Jesusajj parlarakïna. Alakip jaqet sipansa aka mayni jaqejj janiw kuna qorinaksa thaqkänti. Ukampis alakip jaqjjamarakiw uka qori laykojj ‘taqe kunanakapatï utjkäna’ ukanak aljantarakïna.

17. ¿Kunatsa Jesusajj alakip jaqempita imantat qorimpit parlpachäna?

17 ¿Kunatsa Jesusajj uka pä uñachtʼäwinakat parlpachäna? Diosan Reinopat cheqa yatichäwiparojj kunayman toqetwa jikjjatasispa, ukwa Jesusajj uñachtʼayaskäna. Yaqhep jaqenakajja, Diosan cheqa yatichäwinakap jikjjatañatakejj wal chʼamachasipjje. Yaqhepasti, janis cheqa yatichäwinak thaqapkchïnjja, maynin Bibliat yatiyataw cheqa yatichäwi uñtʼawayapjjaraki. Cheqas kunjamtï Jesusajj uñachtʼäwipan uka pä jaqenakat siskänjja, panpachaniw kuntï jikjjatapkäna uk wali askit uñjapjjäna, ukatwa uk jikjjatañ laykojj wal chʼamachasipjjäna.

18. 1) ¿Kunjamsa uka pä uñachtʼäwejj yanaptʼistaspa? 2) ¿Kunsa Jehová Diosampita Jesusampit yatichistu?

18 ¿Kunsa uka pä uñachtʼäwit yateqsna? (Mat. 6:19-21.) Akhamwa jisktʼassna: “¿Jesusajj parlkäna uka pä jaqenakjamarakit nayajj chʼamachasisktjja? ¿Cheqa yatichäwjja wali askitti uñjasktjja? ¿Cheqa yatichäwi jikjjatañatak chʼamachasiskti, jan ukajj yaqha luräwinakampikich apayasjjtjja?” sasa (Mat. 6:22-24, 33; Luc. 5:27, 28; Fili. 3:8). Jiwasatï cheqa yatichäwir wali askit uñjañänejja, Diosan Reinop nayrarupuniw uchañäni.

19. ¿Kunsa jutïr yatichäwin yatjjataskañäni?

19 Ukhamasti Jesusan uñachtʼäwinakaparu istʼapjjañäni ukatsti ukarjam amuytʼapjjarakiñäni. Janiw uka yateqatanakjja, ukhamak jaytañasäkiti, jan ukasti ukarjamaw sarnaqañasa. Jutïr yatichäwinjja, Jesusan kimsa uñachtʼäwinakapatwa jukʼampi yatjjataskakiñäni ukat kunsa uka uñachtʼäwinakat yateqsna uksa uñjarakiñäniwa.

^ tʼaqa 13 Aka markanakansa ukajj uñjasiwayarakiwa, sañäni: Alemania occidental (Anuario 1999, 83 jana); Argentina (Anuario 2001, 186 jana, recuadro); Papúa Nueva Guinea (Anuario 2005, 63 jana); la isla de Robinson Crusoe (La Atalaya, 15 de junio 2000, 9 jana).