1, 2. Eaa te tumu i kore ei te maata anga o te tangata i mārama i te aiteanga o ta Iesu tuatua?

ME TUATUA mai tetai tangata kia koe, penei ka akarongo koe i te tangi o tona reo. Inara e mārama ai koe i tana i tuatua, ka anoanoia koe kia kite i te aiteanga o tana e tuatua ra. (1 Kori. 14:9) Kua tuatua a Iesu ki te au tauatini tangata i roto i to ratou uaorai reo. Tera ra, kare tetai pae i mārama ana i te aiteanga o tana tuatua. No reira a Iesu i karanga ai e: “Ka akarongo mai ana iaku nei, ko kotou ravarai, kia kite.”—Mare. 7:14.

² Eaa te tumu i kore ei te maata anga o te tangata i mārama ia Iesu? Kua akatupu takere tetai pae i to ratou uaorai manako me kore i te au akakeuanga tarevake. Kua na ko atura a Iesu kia ratou: “E meitaki mari ta kotou akakore anga i ta te Atua ra akauenga, kia akonoia ta kotou tuatua tukuia maira.” (Mare. 7:9) Kare ratou i tauta ana kia kite i te aiteanga o te tuatua a Iesu. Kare ratou i inangaro i te taui i ta ratou peu e to ratou manako. Kua akarongo to ratou taringa, kare ra to ratou ngakau i mārama. (E tatau ia Mataio 13:13-15.) Akapeea tatou me akapapu e te inangaro ra tatou i te kite i te au apiianga a Iesu?

3. Eaa i rauka ai i te au pipi kia mārama i te au tuatua a Iesu?

³ Ka anoanoia tatou kia aru i te akaraanga o te au pipi akaaka a Iesu. Karanga aia kia ratou e: “E ao ra to to kotou mata, te akara nei ïa; e to to kotou taringa, te akarongo nei ïa.” (Mata. 13:16) Eaa i rauka ai ia ratou kia mārama i te tuatua a Iesu e kare tetai pae i mārama? E toru takainga ta ratou i rave. Mea mua, kua ui ratou i te au uianga kia kite i te aiteanga tikai o ta Iesu tuatua. (Mata. 13:36; Mare. 7:17) Te rua, kua āriki ratou i te kapiti atu i te au mea ou ta ratou i apii ki te au mea takere i roto i to ratou ngakau. (E tatau ia Mataio 13:11, 12.) Te toru, kua taangaanga ratou i ta ratou i apii mai ei tauturu ia ratou uaorai e i etai ke.—Mata. 13:51, 52.

4. Eaa te au takainga e toru tei anoanoia kia mārama i te au akatutuanga a Iesu?

⁴ Mei te au pipi rai, ka anoanoia tatou kia rave e toru takainga me inangaro tatou i te mārama i te au akatutuanga a Iesu. Mea mua, ka anoanoia tatou kia apii e kia akamanako oonu no runga i te au tuatua a Iesu, kia rave i te kimikimianga, e kia ui i te au uianga tau. Ko te kite ïa. (Mase. 2:4, 5) Te rua, ka anoanoia tatou kia mārama i te pirianga o teia apii ki ta tatou i kite takere e kia puapingaia tatou mei te reira. Ko te mārama ïa. (Mase. 2:2, 3) Te toru, ka tau tatou kia taangaanga i ta tatou i apii mai i roto i to tatou oraanga. Ko te pakari ïa.—Mase. 2:6, 7.

5. Akatutu mai i te tuke i rotopu i te kite, te mārama e te pakari.

⁵ Eaa te tuke i rotopu i te kite, te mārama e te pakari? Penei ei akatutu anga: Akamanako ana e te tu ra koe i rotopu i te mataara e te aere viviki maira tetai motoka. Mea mua, kua kite koe e e motoka teia—ko te kite ïa. Aru mai, kua kite koe e me tu ua koe i reira, ka ū koe i te motoka—ko te mārama ïa! No reira kua akaatea koe mei runga i te mataara—ko te pakari ïa! Te akakite maira te Pipiria kia tatou e “e tāpu koe i te pakari meitaki,” ko te ora ïa noou!—Mase. 3:21, 22; 1 Timo. 4:16.

6. Eaa te au uianga e a ta tatou ka ui me apii tatou i te au akatutuanga e itu ta Iesu i akakite mai? (Akara i te  pia.)

⁶ I roto i teia atikara e te atikara ka aru mai, ka uriuri tatou e itu akatutuanga ta Iesu i taangaanga. Ka ui tatou i teia au uianga: Eaa te aiteanga o te akatutuanga? (Ko te kite ïa.) Eaa ra a Iesu i akakite mai ei i teia akatutuanga kia tatou? (Ko te mārama ïa.) Akapeea tatou me taangaanga i teia apiianga kia tauturu ia tatou uaorai e i etai ke? (Ko te pakari ïa.) Te mea openga, eaa ta teia e apii maira ia tatou no runga ia Iehova raua ko Iesu?

7. Eaa te aiteanga o ta Iesu akatutuanga no te ua tinapi?

⁷ E tatau ia Mataio 13:31, 32. Eaa te aiteanga o ta Iesu akatutuanga no te ua tinapi? Te akatutu maira te ua tinapi i te karere Patireia ta tatou e tutu aere nei e te putuputuanga Kerititiano. Te akamataanga te putuputuanga Kerititiano i te mataiti 33 T.N., “e mea ngiti oki te reira i te ua tini ravarai.” Kare i roa ana, kua tupu viviki te reira no te angaanga tutuanga. Kare te manganui i tapapa ana e ka tupu viviki te reira. (Kolo. 1:23) Akakite maira a Iesu kia tatou e ka “to mai oki te manu o te reva ki rungao i te au mangamanga.” Te aiteanga koia oki, me tupu maata te putuputuanga Kerititiano, ka kite mai te aronga ngakau tae i te kai vaerua, te marumaru, e te akapuanga i roto i reira.—Akaaite ia Ezekiela 17:23.

8. Eaa ra a Iesu i akakite mai ei i te akatutuanga o te ua tinapi?

 ⁸ Eaa ra a Iesu i akakite mai ei i teia akatutuanga? Kua akaaite a Iesu i te tupuanga ruperupe o te ua tinapi ki te Patireia o te Atua tei tupu, tei paruru, e tei akakore i te au arairaianga. Mei te mataiti 1914 mai, e mea umere tikai te tupuanga o te putuputuanga Kerititiano. (Isa. 60:22) Ko te aronga tei riro ei tuanga no te putuputuanga, kua tauturuia ratou kia piri vaitata kia Iehova. (Mase. 2:7; Isa. 32:1, 2) Kare tetai ua atu arairai anga e rauka i te tāpu i te putuputuanga kia kore e tupu.—Isa. 54:17.

9. (a) Eaa ta tatou ka tamou mai mei te akatutuanga o te ua tinapi? (e) Eaa ta teia e apii maira ia tatou no runga ia Iehova raua ko Iesu?

⁹ Eaa ta tatou ka tamou mai mei te akatutuanga o te ua tinapi? Penei te noo ra tatou i tetai ngai kare e maata ana te Au Kite o Iehova e kare te tangata e ariu mai ana ki ta tatou angaanga tutuanga. Noatu ra, auraka tatou e akangaropoina e ka rauka i te Patireia i te akakore i tetai ua atu arairaianga. Na teia e oronga mai i te maroiroi kia tatou kia akakoromaki. Ei akaraanga, te tae anga te Taeake Edwin Skinner ki Initia i te mataiti 1926, kare e maata ana te Au Kite o Iehova e “e ngata te angaanga tutuanga” no te mea e marie te tupuanga. Noatu ra kua tutu ua atu rai aia e kua kite aia i te karere Patireia i te akakore anga i te au arairaianga maata. I teianei tere atu i te 37,000 Au Kite o Iehova i Initia, e e 108,000 tei tae mai ki te Akamaaraanga i te mataiti 2013. I te mataiti i aere ei te Taeake Skinner ki Initia, koi akamata ua akera te angaanga tutuanga i Zambia. Teianei tere atu i te 170,000 Au Kite i reira, e e 763,915 tei tae mai ki te Akamaaraanga i te mataiti 2013. Tera te aiteanga e 1 tangata i roto i te 18 tangata i Zambia tei tae mai ki te Akamaaraanga. E tupu anga ruperupe tikai teia!

10. Eaa te aiteanga o te akatutuanga o te akaopue?

¹⁰ E tatau ia Mataio 13:33. Eaa te aiteanga o te akatutuanga o te akaopue? Te tuatua ra teia akatutuanga no runga i te karere Patireia, e i akapeea te reira i  te tauianga i te oraanga o te tangata. Te akatutu maira te varaoa “katoa” i te au pa enua ravarai. Te akatutu maira te opue i te totoa anga o te karere Patireia no te angaanga tutuanga. I te mea e ka kitea vaveia te tupu anga o te ua tinapi, kare te totoa anga o te akaopue e kitea vaveia. I muri roa mai e kiteaia ai te reira.

11. Eaa ra a Iesu i akakite mai ei i te akatutuanga o te akaopue?

¹¹ Eaa ra a Iesu i akakite mai ei i teia akatutuanga? Kua akaari a Iesu e ka taeria te karere Patireia “ki te openga o te enua” e ka taui te reira i te ngakau o te tangata. (Anga. 1:8) Penei kare tatou e kite i teia au tauianga i te akamataanga, inara te tupu ra te reira. E maata te aronga i te au ngai ravarai e āriki ra i te karere Patireia e te taui ra te reira i to ratou tu.—Roma 12:2; Ephe. 4:22, 23.

12, 13. Akakite mai i te au akaraanga e akapeea te angaanga tutuanga i te tupu anga mei tei akatakaia i roto i te akatutuanga o te akaopue.

¹² Ka kiteaia te puapinga o te angaanga tutuanga i muri roa ake ka akarongo ei te tangata i te karere. Ei akaraanga, i te mataiti 1982, ko Franz raua ko Margit, e nga tokorua e tavini ra i ko i te Betela i Brazil, kua tutu aere raua i roto i tetai oire meangiti. E maata te aronga ta raua i apii i te Pipiria, kapiti katoa mai tetai metua vaine e tana tamariki e a. Ko te tamaroa mua, e 12 ona mataiti i tera tuatau, e akama ana aia e e pipini ua ana me raveia ta ratou apii Pipiria. No te mea kua taui ta raua angaanga, kare i rauka ia Franz raua ko Margit i te rave ua atu i te apii Pipiria. E 25 mataiti i muri mai, kua oki raua i te atoro i te reira ngai. Akamanako ana i to raua mataora i te kite anga i tetai putuputuanga e 69 papuritia e e 13 painia tamou e te uipa ra ratou i roto i tetai Are Uipaanga Patireia ou! Pera katoa kua maata mai taua tamaiti akama ra, e te tavini nei aia ei tauturu no te pupu aronga pakari! Mei te akaopue i roto i te akatutuanga a Iesu, kua totoa te karere Patireia e kua taui i te oraanga o te tangata e manganui.

¹³ I roto katoa i te au enua kua araiia te angaanga tutuanga, ka rauka rai i te karere Patireia i te taui i te oraanga o te tangata. E umere ua ana tatou i te mamao i te totoa anga o te karere i roto i tetai au enua. Ei akaraanga, kua tae te karere Patireia ki Cuba i te mataiti 1910, e kua atoro atu te Taeake ko Russell i taua enua ra i te mataiti 1913. Te akamataanga, kare te tupuanga i maata roa. Inara eaa te tupu ra i Cuba i teianei? E 96,000 papuritia e tutu aere ra i te tuatua meitaki, e e 229,726 tei tae mai ki te Akamaaraanga i te mataiti 2013. Tera i reira, okotai tangata i roto i te 48 tangata i roto i teia enua. I roto katoa i te au enua tei araiia te angaanga tutu aere, kua tae te karere Patireia ki roto i te au ngai kare te Au Kite i manako ana e kua tutu aereia te reira ngai. *—Kohe. 8:7; 11:5.

14, 15. (a) Eaa te puapinga ta tatou i rauka mai mei te akatutuanga o te akaopue? (e) Eaa ta teia e apii maira ia tatou no runga ia Iehova raua ko Iesu?

¹⁴ Akapeea tatou e puapingaia ai mei te apiianga a Iesu i roto i te akatutuanga o te akaopue? Me akamanako oonu tatou i te aiteanga o te akatutuanga a Iesu, ka kite mai tatou e kare e anoanoia kia taitaia e ka akapeea te karere Patireia e tae ei ki te mirioni ua atu tangata kare i akarongo ake i te reira. Te akaaere  ra a Iehova i te au mea ravarai. Eaa i reira ta tatou ka rave? Te pau maira te Tuatua a te Atua e: “Ei te popongi ka ruru ei i taau ua, e ei te aiai auraka e tāpu ua i to rima: kare oki koe i kite i te ka tupu, me ko teia, me ko tera, peneiake ko te meitaki kapipiti katoa.” (Kohe. 11:6) Tika rai, ka tau tatou kia akamaara ua rai e kia pati i ta Iehova akameitakianga no te angaanga tutu aere, i roto tikai i te au enua kua araiia teia angaanga.—Ephe. 6:18-20.

¹⁵ Pera katoa, kare tatou e taitaia me kare te tangata e ariu mai ki ta tatou angaanga tutuanga. Auraka tatou e akavaavaa i “te rā o te au mea rikiriki.” (Zeka. 4:10) Penei ka tupu te au mea umere kare roa tatou i manako ana!—Sala. 40:5; Zeka. 4:7.

16. Eaa te aiteanga o te akatutuanga o te tangata okooko e te apinga ngaro?

¹⁶ E tatau ia Mataio 13:44-46. Eaa te aiteanga o te nga akatutuanga no te tangata okooko e te apinga ngaro? I to Iesu tuatau, kua aere te aronga okooko ki te au ngai mamao i te kimi i te poe meitaki kia oko i te reira. Ko te “poe meitaki maata roa” i roto i ta Iesu akatutuanga, ko te tuatua mou o te Patireia e ko te tangata okooko, te akatutu ra i te aronga ngakau tae tei kimi ki te au ngai pouroa no te tuatua mou. Kua oko atu te tangata okooko i tana au apinga pouroa kia oko i teia poe meitaki maata roa. Akakite katoa a Iesu i tetai akatutuanga no runga i tetai tangata e angaanga ra i roto i tetai kainga e kua kitea e ïa tetai apinga “i ngaro.” Kare aia i aite ki te tangata okooko, no te mea kare aia e kimi ra i tetai apinga akaperepereia. Tera ra i tona kite anga i te puapinga o te reira, kua inangaro katoa aia i te oko i tana “apinga tini ravarai” kia rauka te reira iaia.

17. Eaa ra a Iesu i akakite mai ei i teia nga akatutuanga no te tangata okooko e te apinga ngaro?

¹⁷ Eaa ra a Iesu i akakite mai ei i teia nga akatutuanga? Kua akaari aia e ka kitea te tuatua mou na roto i te au tu tukeke. Tetai aronga, e kimi ana ratou i te tuatua mou e kua rave i te au akaatinga maata kia rauka i te reira. Tetai pae, ka rauka ia ratou te tuatua mou, noatu e kare ratou e kimi ana i te reira, penei kua tutu atu tetai Kite kia ratou. Kua kite te nga tangata i roto i nga akatutuanga i te puapinga o ta raua i kite mai e kua rave i te au akaatinga mamaata kia rauka te reira.

18. (a) Eaa te puapinga ka rauka mai mei teia nga akatutuanga? (e) Eaa ta teia e apii maira ia tatou no runga ia Iehova raua ko Iesu?

¹⁸ Eaa te puapinga ta tatou i rauka mai mei teia nga akatutuanga? (Mata. 6:19-21) E ui kia koe uaorai: ‘Aite ainei toku tu no runga i te tuatua mou ki te nga tangata i roto i te akatutuanga? E mea akaperepere ainei kiaku te tuatua mou? Ka rauka ainei iaku te rave i te au akaatinga kia rauka te reira, me te akatika ra au i te au mea ke kia akavare iaku, mei te apiapi o te oraanga i te au rā ravarai?’ (Mata. 6:22-24, 33; Luka 5:27, 28; Phili. 3:8) Me e inangaro tikai to tatou i te tuatua mou, ka rave tatou i tetai ua atu angaanga ei akariro i te reira e ko te mea mua i roto i to tatou oraanga.

19. Eaa ta tatou ka uriuri i roto i te atikara ka aru mai?

¹⁹ Ka tau tatou kia akaari e kua akarongo e kua mārama meitaki tatou i te aiteanga o teia au akatutuanga. Kia akamaara e ka anoanoia tatou kia kite i te aiteanga o te reira e kia taangaanga i ta tatou i mou mai mei te reira. I roto i te atikara ka aru mai, ka uriuri tatou e toru akatutuanga e ka kite i te au apiianga ka rauka mai mei te reira.