1, 2. Tipagine dungu aboro aagianga rogo agu apai Yesu apehe ti ni ya?

BORO rengbe arengba ka gia fugo boro ni nifura na ni ki ini fugo gu boro re. Ya mo si rengbe kadu na undo funi ka si du nga ni agianga rogo gupai gu boro re apehe te? (1 Kor. 14:9) Wakina gure a, dungu aboro nagi gupai Yesu aapehe. Ko anaafura na yo rogo gu fugo i agiaha agia. Ono tie, anga i dunduko narugutiyo narogo afugoko yo te. Mbiko gipai re, Yesu aya fuyo wẽ: “Oni gi sangbare a wa du oni dunduko, ki rugu tironi na ni.”—Mk. 7:14.

² Tipagine dungu aboro aaruganga tiyo ti ni narogo gupai Yesu apehe ya? I adu na iraira bipai gbiati gbegberẽ aberã tipa ko. Yesu aya tipa yo wẽ: “Oni mbu gu rugute nga ga Mbori ni rengo ka ka kuti sinoroni!” (Mk. 7:9) Agi aboro re aagianga rogo afugoko yo te. I aaidanga ka aria gayo gene mangapai na gayo bipai te. Tuyo adu ni haha, ono ngbaduyo yo adu ni kisikisihe. (Oni gedi Matayo 13:13-15.) Wai tie rengbe ani ka ino singia ngbaduraniyo ni zazaha tipa ka gbia undo ti ga Yesu yugopai?

3. Tipagine abawiriki arugutiyo ti ni na afugo Yesu?

³ Si naida ani pekefuo gu kpiapai nangia ga ga Yesu abawiriki.  Ko aya tipa yo wẽ: “Bangironi ni betedi he, bambiko si nabi he; na turoni, bambiko si nagia pai.” (Mt. 13:16) Gako abawiriki aru wai ka rugatiyo na ni baraho kura aboro aaruganga tiyo ni na ni ya? Bambatapai nga, i adu na nyemu ka sanahe na ka wetekapai tipa ka gia rogo afugo Yesu yo. (Mt. 13:36; Mk. 7:17) Uehe nga, i adu na nyemu ka sonosa agu apai i aidipaha ngbaduyo yo. (Oni gedi Matayo 13:11, 12.) Biataha nga, i adu na nyemu ka mangasunge na agu apai i agihe na ki rugutiyo na ni na rogo gayo raka yo gbiati ka undo kura aboro.—Mt. 13:51, 52.

4. Tipa ka rugatirani na ga Yesu akpiapai, gini apai biata si akodaha?

⁴ Ka ani aida ka rugatirani na ga Yesu akpiapai, si naida ani pekefuo gu kpiapai nangia ga gako ruru abawiriki. Gipai re nakoda apai a biata. Bambataha nga, si naida ani di regbo tipa ka wisigo afugo Yesu na kini berẽkuriihe, na kini mangi wetekapai, gbiati sana wene asanahe. Si nika sarani ani du na inohe. (Snz. 2:4, 5) Fuo gure, si naida ani bi wai gu inohe re andu sa na gupai ani aima inoho mbata, na kini rugutirani na gaha undo. Gure nika nasarani ani du na rugatinapai. (Snz. 2:2, 3) Ni yangaraha, si naida ani mangisunge na gupai ani nawirikihe, na ki mangihe rogo gaani raka yo. Gure nika nasarani ani du na tatamana.—Snz. 2:6, 7.

5. Oni funga kpiapai nasakarogo gu kparakparapai du dagba inohe, rugatinapai, na tatamana.

⁵ Gini kparakparapai du dagba inohe, rugatinapai, na tatamana? Ani funga kpiapai tipaha wa gere: Ani ya mo gu ru bebere gene tarambiri kini ye na ome koyo du mo ni. Bambatapai nga, inohe na saro mo ini gupai nga tarambiri du naye re. Fuo gure, rugatinapai na saro mo bi gupai nga ka mo ru kinaho kindi, si nika fõ ro afõ. Ni yangaraha, tatamana na saro mo guari ngbagene gu tarambiri re kusayo. Si du si airiwongo ti ni tirani ya ka bi gupai nga Ziazia Kekeapai nanyakasa rani ani “ká kuti ndikidi tatamana.” Si nga gaani unga!—Snz. 3:21, 22; 1 Tim. 4:16.

6. Gini asanahe biama ani nika wisigoho ho ani nikaa sakapai ni tipa ga Yesu akpiapai? (Oni bi sanduki.)

⁶ Rogo gi kekeapai re na gu ngbefuoho, ani nika wisigopai tipa akpiapai saba Yesu amangisunge na ni. Ho ani kaa wisigoho ni, ani nika sana agi asanahe du re: Rogo gu kpiapai yo re nga gine? (Si naundo rani ani du na inohe.) Tipagine Yesu ape gi kpiapai re ti ni? (Si nasarani ani du na rugatinapai.) Wai rengbe ani ka mangasunge na ni ka undo tirani na kura aboro? (Gere nga tatamana.) Ni yangaraha, ginipai si ayugoho furani tipa Yekova na Yesu?

7. Rogo gu kpiapai nga ga tunga musutada nga gine?

⁷ Oni gedi Matayo 13:31, 32. Rogo gu ga Yesu kpiapai nga ga tunga musutada nga gine? Gu tunga re narukuba gu pangbanga nga Kindo kodihe na surungba tungusapai nga gu dungurati nga ga aKristano. Wakina tunga musutada “du ni toni he ti atunga dũ,” gu dungurati nga ga aKristano atona ni wiri umbaha rogo gu garã nangia 33 F.B.K. Ono tie, bete bawe agarã kusa, gu dungurati re asono ni kina boro ipo. Si ada niba bakerehe kisusi. (Koro. 1:23) Pa sonaha adu ni wenehe mbiko Yesu aya furani wẽ “agu azire du ari yo” aye “ki nisusungu ti abehe.” Agi azire re narukuba agu aboro du na ruru ngbaduyo yo na gbia gu riahe nga ga toro, nzereme, na bambu rogo gu dungurati nga ga aKristano.—Oni ringbisinga ha na Yezekere 17:23.

8. Tipagine Yesu amangisunge ti ni na gu kpiapai nga ga tunga musutada?

⁸ Tipagine Yesu amangisunge ti ni na  gi kpiapai re? Ko amangisunge na gu iiriwo gene tunga musutada asona ngbaha tipa ka yugo gu ome du ga Mbori Kindo na ni tipa ka kio, ka banda, na ka diabe agu akpakarapai dunduko naaida ka rugusaha. Natona rogo 1914, gu ga Mbori riigbu du auru kpotosende nasona ngba iiriwo gene! (Yes. 60:22) Agu aboro nakodatiyo na gi riigbu re ima gbia gu bawene bandahe nga ga toro. (Snz. 2:7; Yes. 32:1, 2) Kurigure, gu gene agu apai nga ga Kindo asona ngbaha nayugoho nga he ho rengbe ka rugusaha te, mbiko si nadiabe akpakarapai dunduko.—Yes. 54:17.

9. (a) Ginipai rengbe ani ka wirikaha ti gu kpiapai nga ga tunga musutada? (b) Ginipai si ayugoho furani tipa Yekova na Yesu?

⁹ Ginipai rengbe ani ka wirikaha ti gi kpiapai nga ga tunga musutada re? Si rengbe kadu nga ani naraka rogo gu dagbarago du aDezire Yekova rogoho ni kina beteyo watadu rogo gu ba aboro adianga gaani tungusapai kugume niipo ya. Ono tie, pa tingida ani gupai nga gu mbakadapai nga ga Kindo rengbe ka diabe akpakarapai dunduko na nyakasa rani ani hipai. Ni kpiapai, ho gu Wirina nangia F. E. Skinner ada ni India yo rogo 1926, kina bete aDezire Yekova gbua naadu rogo gu ringara re. Ti tonatonaha, sonakumbatayo adu gbua tooni, na i aya tipa sunge tungusapai yo wẽ “i naturã ha aturã.” Ko anye kuti tungusapai na ki bi wai gu pangbanga nga ga Kindo adibe akpakarapai. Awere, aDezire Yekova nga 37,000, na agu aboro naadu gugorö pati Tingida Pakpio Yesu adu nga 108,000. Berewe a, oni bingo gu kura kpiapai du tipa wai gu mbakadapai nga ga Kindo asono. Rogo kina gu bangisa garã gu Wirina nangia Skinner ada India yo, sunge tungusapai atona a Zambia yo. Awere, abatungusipai yo nga 170,000 na agu aboro naadu pati Tingida Pakpio Yesu rogo 2013 angia 763,915. Gure nayugoho nga boro 1 dagba aboro 18 Zambia yo naye tipa Tingida Pakpio Yesu. Nairiwo gu sonakumbatayo re!

10. Rogo gu kpiapai nga ga agbooro nga gine?

¹⁰ Oni gedi Matayo 13:33. Rogo gu kpiapai nga ga agbooro nga gine? Gi  kpiapai re a nafura tipa gu pangbanga nga ga Kindo na sangbanaha. Gu “ngungo” re narukuba rikaaboro dunduko, na gu agbooro re kini rukuba wai tungusapai agbandaka gu pangbanga nga ga Kindo. Ono tie, aboro naabi musutada abi si nisono, ono i arengbanga ka bi agbooro si ni fuko ti tonatonaha te. Si nadia regbo adia tipa i bi gaha surungba sunge.

11. Tipagine Yesu amangisunge ti ni na gu kpiapai nga ga agbooro?

¹¹ Tipagine Yesu amangisunge ti ni na gi kpiapai re? Ko ayugu gupai nga gu pangbanga nga ga Kindo na ome ti ni ka gbataka rogo arago dunduko na ka manga ariapai. Gu pangbanga nga ga Kindo re ima da “digida sende yo.” (Amo. 1:8) Ono tie, aboro naabingo gu ariapai gu pangbanga re amangaha dedede te; agu akuraha namanga zanga i inipai tipaha. Ono ariapai kinaho, angianga kina nge aboro sa ya, ono wai si aria sino agu aboro nadia gu pangbanga re kugume du na arago dunduko re.—Rom. 12:2; Ef. 4:22, 23.

12, 13. Oni funga agu akpiapai nayugo wai sunge tungusapa Kindo nasono kina wai duhe tipa gu kpiapai nga ga agbooro?

¹² Si nadia dungu agarã adia tipa aboro bi surungba sunge tungusapai. Ni kpiapai, arogotise nga Franz na Margit namangasunge rogo gu kura be-basunge awere, i amangisunge rogo gu be-basunge du Brazil yo rogo 1982, na ki tungusipai rogo gu kura tooni gbata. Dagba agu aboro i atona wirikapai na yo, dee aduho na awiiri biama. Gu bambata wiri garãko adu nga 12, ko angia boro-zee na kini gbu be wirikapai. Fuo i di yo rogo gu ba re, gene aadunga beyo tipa kaa wirikapai na agi aboro re te. Fuo agarã 25, i gbia momu ka ndu ka bi gu rago re. Ginihe i agbiaha yo? Dungurati naadu na abatungusipai rogoho 69, na abazakigene nga 13 naaye tipa adunguratise ku rogo gu vovo Bambu Kindo du yo. Na ginipai naadu tipa gu tooni gude nangia boro-zee re? Ko awere nga barii gu gbuu nga ga abaakumba! Wakina gu agbooro du rogo ga Yesu kpiapai, gu pangbanga nga ga Kindo asono ki aria gu raka nga ga dungu aboro, agu arogotise re aima du na ngbarago ka bi gipai re!

¹³ Gu ome du gu pangbanga nga ga Kindo na ni ka aria ga aboro raka ni yuguyuguhe rogo agu aringara naka na sunge tungusapa Kindo. Si ima kpakara ka ino wai sunge tungusapai nagbataka rogo ngbatunga aringara wa gure, na kina ngbarani ninaazera ka bi surungbaha. Ni kpiapai, ani bingo gu ringara nga Cuba. Gu pangbanga nga ga Kindo ada yo rogo 1910, na gu Wirina nangia Russel ki ndu koyo rogo 1913. Sonakumbatayo adu yo tooni. Ginipai ani abihe awere Cuba yo? Abatungusipai yo awere nga 96,000 natungusa wene pangbanga, na agu aboro naadu pati Tingida Pakpio Yesu rogo 2013 adu nga 229,726. Gure nga boro 1 dagba 48 naye tipaha. Zavura rogo agu aringara i kanga na sunge tungusapai rogoho ya, gu pangbanga nga ga Kindo ima da rogo agu aba agu aDezire Yekova du yo aainongo ho nga si ada yo ya. *—Batu. 8:7; 11:5.

14, 15. (a) Wai rengbe ani ka gbia undo ti gupai ani awirikaha ti gu kpiapai nga ga agbooro? (b) Ginipai si ayugoho furani tipa Yekova na Yesu?

¹⁴ Wai rengbe ani ka gbia undo ti gupai Yesu ayuguhe furani rogo gu kpiapai nga ga agbooro? Ho ani aberã ni kurii gupai ga Yesu kpiapai ayugoho, ani nabihe  nga ndupai ho ani bakibangirani na pa wai gu pangbanga nga ga Kindo nika da fu agu amirioni aboro ata gianga ha ya te. Yekova ima ino gupai rengbe ko ka mangaha. Ono gaani sunge nga gine? Fugo Mbori nakaragapai niya: “Mo rũ ga tunga wiso, ka mo mbú nga rũ he nyemu ya; bambiko mo aina nga pa gini gu nikaida te, watadu ga wiso watadu ga nyemu, watadu si ue nikaida aida dũ.” (Batu. 11:6) Rengo ngaha nga, si aidanga bangirani go ti kpara fu Mbori tipa gu pangbanga nga ga Kindo du na diabese rogo agu aringara naka na sunge tungusapai te.—Ef. 6:18-20.

¹⁵ Kurigure, si aidanga ani du na gberãrago ka si du nga ani abingo wene sangbana gaani sunge te. Si aidanga ani napayasipa “gu uru nga ga rukutu apai” te. (Zek. 4:10) Kusa, surungba gu sunge re ima rengba ka kio ni bakere kisusi wai ani aaberãha.—Tam. 40:5; Zek. 4:7.

16. Rogo gu kpiapai du tipa gu babagiahe nandu nunguro na gu nga ga okõokõ mosoro nga gine?

¹⁶ Oni gedi Matayo 13:44-46. Rogo gu kpiapai du tipa gu babagiahe nandu nunguro na gu nga ga okõokõ mosoro nga gine? Ti rago Yesu, kura ababagiahe anaandu tuturũ wa ku India yo tipa ka ngbeka ambia fongo yo. Gu babagiahe du rogo gi kpiapai re narukuba agu aboro du na ruru ngbaduyo yo namanga ome tipa ka mbisa gu gayo azingo nga ga toro. Gu ‘bakere geno mbia fongo’ re narukuba gu nyanyakipa rengo nga ga Kindo. Fuo babagiahe inipa nyaka gu mbia fongo re, ko adu na nyemu ka baga gako ahe dunduko tipa ka ngbehe. Yesu afura a tipa gu kumba naamangasunge ati yo na ki bi gu mosoro i “aoko ho.” Gi kumba re aadunga wa babagiahe te mbiko ko aandunga andu ka gbatanga gi mosoro re te. Wakina babagiahe, ko adu na nyemu ka baga gako “ahe dunduko” tipa ka ngbehe.

17. Tipagine Yesu ape gu kpiapai ti ni nga ga gu babagiahe nandu nunguro na gu nga ga okõokõ mosoro?

¹⁷ Tipagine Yesu ape agi akpiapai du ue re ti ni? Ko ayugu gupai nga aboro nagbia rengo ngba agene ni bakiakia. Gu kura aboro nagbataha agbata na kini mangi ome tipa ka gbiaha. Gu kurayo agbatanga ha te ono i ki ima gbiaha, mbiko boro naaye na ni fuyo. Ka si vura du nga i agbiaha wai, agu akumba re ni basasa abipa nyaka guhe i agbiaha na i ki mangi ome tipa kadu na ni beyo.

18. (a) Wai rengbe ani ka gbia undo ti agi akpiapai du ue re? (b) Ginipai si ayugoho furani tipa Yekova na Yesu?

¹⁸ Wai rengbe ani ka gbia undo ti agi akpiapai du ue re? (Mt. 6:19-21) Mo sananga tiro nga: ‘Ya mo mi na gu bipai naadu ti agi akumba re? Ya mo mi nabi rengo na kikiipaha wakina gure? Ya mo mi nyemu ka mbupa kura gimi apai tipa ka gbiaha, watadu mi nambugene fu kurapai wa agu apai nabipa raka si gbeberã re ti ni kusayo?’ (Mt. 6:22-24, 33; Rk. 5:27, 28; Frp. 3:8) Ka ani du na bakere ngbarago tipa gbia ani rengo, kinawo gaani diaberã nika nyaka tipa ka maaha ni bambatapai rogo gaani raka yo.

19. Ginipai ani nika wirikaha rogo gu kekeapai ngbefuo gere?

¹⁹ Ani yugungo ho ayugo nga ani ima degaturani nzunzu na ki rugutirani na rogo agu akpiapai nga ga Kindo re. Ani tingidi gupai nga, ani amanganga ha gbua tipa ka ino rogoyo te, ono ka manga agu apai ani nawirikihe behe. Rogo gu kekeapai ngbefuo gere, ani nika wisigopai yo tipa kura akpiapai biata na ki bi gupai rengbe ani ka wirikaha behe.