1, 2. E kangaa Iesu ni kakorakoraia taan rimwina n te bong are e kautaki iai?

BON te bong naba aei are e kautaki iai Iesu. A tabe ngkai taan rimwini Kristo aika uoman n nakonako nakon te kaawa, ae tao 11.2 te kiromita raroana mai Ierutarem. N akea ataakina irouia ae e a tia ni kautaki Iesu, a bon rawawata nanoia ibukini baike a a tibwa tia n riki. Ma e a karina naba ni kaoti Iesu ao n nakonako ma ngaiia. E boni karaui nanoia taan rimwina aikai. N te aro raa? “E kabwarabwaraa nakoia baike bon taekana n te Koroboki ae Tabu ni moa mairouni Mote ao aia koroboki Burabeti ni kabane.” (Ruka 24:13-15, 27) Ibukin anne, a a moanna n teke nanoia bwa e ‘kauki aia iango’ ke e “kabwarabwaraa raoi” nanon te Baibara nakoia.—Ruka 24:32.

² N te moantairiki naba anne, a a oki taan rimwini Kristo aika uoman aikai nako Ierutarem. A noriia abotoro ao a a taekini baika a riki nakoia. Ngke a tabe n taetaenikawai, ao e a kaoti naba Iesu nakoia ana abotoro ni kabane ao a nako nanoia. A a moanna n raraoma bwa bon Iesu ke tiaki. Ma e kangaa ni kakorakoraia Iesu? Ti tuangaki ae kangai: “E kauki aia iango bwa a aonga n ota raoi n ae nanonaki n te Koroboki ae Tabu.”—Ruka 24:45.

3. Taekini kangaanga aika ti kona n aitara ma ngaai, ao tera ae ti kona ni buokaki iai bwa e na aki tabeitera ara iango ibukin ara mwakuri ni minita?

³ N aroia abotoro akanne, a kona naba n rawawata nanora n taai  tabetai. Ti bae ni katabetabeira ni mwakuri ibukin te Uea, ma a bwara nanora ngkana akea uaana ae ti noria. (1 I-Korinto 15:58) Ke e kona n ae e taraa ni karako rikirakeia naake ti reirei ma ngaiia. E kona naba n ae a a manga tannako mairoun Iehova naake ti buokiia. Tera ae ti kona ni karaoia bwa e na teimatoa n aki tabeitera ara iango ibukin ara mwakuri ni minita? Te bwai teuana ae kona ni buokira, bon otara raoi n nanon ana kaikonaki Iesu n te Koroboki ae Tabu Ti na rinanoi tenua mai buakoni kaikonaki akanne ao n nori reireiara mai iai.

4. Tera nanon ana kaikonaki Iesu ibukin te tia ununiki ae matu?

⁴ Wareka Mareko 4:26-29. Tera nanon ana kaikonaki Iesu ibukin te tia ununiki ae matu? E tei te mwaane ibukia taan tataekina te Tautaeka n Uea n tatabemania nako. Te koraa bon rongorongon te Tautaeka n Uea ae tataekinaki nakoia aomata aika raoiroi nanoia. N aron ae ti taneiai n nonoria, e “mamatu n te bong ao n uti n te ngaina” te tia ununiki. E waakinako rikiraken te aroka i nanon te tai ae maan teutana, mani moani unikana ni karokoa taiakina n te kabanea n tai. N te tai anne ao a a ‘bwebwerake koraa ao n rikirake.’ E waakinako bibitakin rikiraken te kai aei ‘i bon irouna,’ teutana imwin teutana. N aron naba anne, e waakinako bibitakin rikiraken te onimaki teutana imwin teutana. Ngkana e rikirake ana onimaki te aomata n te aro are e a kaungaaki bwa e na beku ibukin te Atua, e a karikiuaa ngkanne ngkana e a katabua maiuna nakon Iehova ao ni bwabetitoaki.

5. Bukin tera bwa e taekina te kaikonaki Iesu ibukin te tia ununiki ae matu?

⁵ Bukin tera bwa e taekina te kaikonaki aei Iesu? E buokira bwa ti na ataia ae bon Iehova are e karikirakea te koaua irouia te koraki “ake a tauraoi nanoia ni butimwaea te koaua.” (Mwakuri 13:48; 1 I-Korinto 3:7) Ti ununiki ao n teboki aroka, ma e aki mena i nanoni baira rikirakeia. Ti aki kona ni kairoroa te aroka ke ni kabaitiia rikirakena. N aron te mwaane are n te kaikonaki, ti aki ataia naba bwa e kangaa ni waakinako rikiraken te aroka. N angiin te tai, ti aki nora rikirakena ngkana ti tabe ni karaoi ara mwakuri ake ti taneiai ni kakaraoi ni katoabong. Ma imwin te tai ae aki maan, e boni kona ni karika uaana koraan te Tautaeka n Uea. Imwin anne, e a raonira te tia rimwini Kristo ae boou n te mwakuri n tai, ao ti a kakabwaiaaki man ana ibuobuoki.—Ioane 4:36-38.

6. Tera ae ti riai ni kakoauaa ibukin rikiraken te onimaki?

⁶ Tera reireiara man te kaikonaki aei? Te moan, ti riai ni kakoauaa bwa e aki mena i nanoni baira rikiraken ana onimaki te aomata ae ti reirei ma ngaia n te Baibara. Ti na buokaki mani bwainan te nimamannei bwa ti na rarawa nakon te kariri ae karawawataan, ke kairoroan te aomata ae ti reirei ma ngaia bwa e na bwabetitoaki. Ti boni karaoa ara kabanea ni konaa ni buokia ao ni boutokaia, ma ti bwaina te nanorinano ni kakoauaa ae n tokina, bon tabena iangoani katabuani maiuna. Te katabu bon te bwai ae riai n waerake mani kukurein te nano ae reke man tangiran te Atua. E butimwaea katabuani maiura Iehova tii ngkana ti bon tangiria.—Taian Areru 51:12; 54:6; 110:3.

7, 8. (a) Baikara riki reireiara man ana kaikonaki Iesu ibukin te tia ununiki ae matu? Taekina te katoto teuana. (b) Tera reireiara n aei ibukin Iehova ma Iesu?

⁷ Te kauoua, ti na buokaki man ataakin nanon te reirei ae boto mai iai te kaikonaki aei, bwa a na aki bwara nanora ngkana ti aki nori moa mwin ara mwakuri. Ti riai ni bwaina te taotaonakinnano. (Iakobo 5:7, 8) E ngae naba ngkana e aki karikiuaa te koraa, ma imwini karaoan ara kabanea n tamaroa ni buoka te aomata are ti reirei ma ngaia, ti a ataa te bwai ae riki aei bwa bon tiaki kanikinaean ae tiaki taan reirei aika raraoi ngaira. E kariaia Iehova bwa e na maiureirei koraan  te koaua, tii iroun te aomata ae nanorinano are e tauraoi ni karaoi bitaki. (Mataio 13:23) Ai ngaia are ti aki riai ni bairea nakoraoin ara mwakuri ni minita tii mani mwin ara mwakuri. E aki taraa nakoraoin ara mwakuri ni minita Iehova man aroaroia naake ti reirei ma ngaiia. N oneani mwin anne, e rangi ni kakawaki irouna kakaonimakira ni mwakuri korakora n aki ongeia bwa baikara mwia.—Wareka Ruka 10:17-20; 1 I-Korinto 3:8.

⁸ Te katenua, ti aki atai bitaki i nanon te aomata n taai nako. N te katoto, iai te taanga teuana are a nakon te mitinare are e tabe n reirei ma ngaiia ao a bubutii bwa a kan riki bwa taan uarongorongo aika tuai ni bwabetitoaki. E boni kauringia te taanga aei teuaei bwa ngkana a kani katauaki nakon aei, a riai ni kaaki te moko. E rangi ni mimi te mitinare aei ngke a a tuangnga bwa a a kamani kaaki tabeua te namwakaina n nako. E aera ngke a kaaki? A bon ataia ae e kona n noriia Iehova ngkana a moko ao e riribaa te baka n raoiroi. Ai ngaia are a a kaungaaki bwa a na karaoa aia motinnano, ae tao a na moko i matan te mitinare ke a na boni kaaki. A buokaki man tangiran Iehova are e a tibwa rikirake bwa a na karaoa aia motinnano ae eti. A a bon rikirake n te onimaki, e ngae ngke akea ataakin te bitaki anne iroun te mitinare.

9. Tera nanon te kaikonaki ibukin te karaun?

⁹ Wareka Mataio 13:47-50. Tera nanon ana kaikonaki Iesu ibukin te karaun? E kabotaua Iesu tataekinan rongorongon te Tautaeka n Uea nakoia aomata ni kabane ma kabwakaan te karaun ae bubura i taari. N aron ae e kona te aeka ni karaun anne ni kamwanei “aeka n iika nako” aika rangi ni bati, a atikaki naba mirion ma mirion aomata n aekaia nako n ara mwakuri n uarongorongo. (Itaia 60:5) Bon te bwai ni kakoaua n aei, rorokoia aomata aika mwaitikurikuri ni kaei ara bwabwaro ao te Kauring ni katoa ririki. Tabeman mai buakoia ake a kaikonakaki n iika aikai, a bon “raraoi” ao a a bobotakaki nako nanon te ekaretia ni Kristian. Ma ake tabeman riki, titeboo ma iika aika a “aki tau” ao a aki butimwaeaki iroun Iehova.

10. Bukin tera ngke e taekina Iesu te kaikonaki ibukin te karaun?

¹⁰ Bukin tera ngke e taekina te kaikonaki aei Iesu? E aki tei kaokoroaia iika ibukin te kabanea ni motikitaeka n tain te rawawata ae korakora. Ma e katuruturuaki iai te bwai ae na riki ni kabaneani bongin te waaki ae buakaka ae ngkai. E kaotia Iesu bwa iai mai buakoia aomata ake a a tia n anaaki nanoia n te koaua, ake a na aki tei ibukin Iehova. A bati aika a a tia n iraorao ma ngaira n ara bobotaki. Ao ake tabeman riki, a a tia ni kukurei n reiakina te Baibara ma ngaira, ma a aki kukurei n anga ngaiia ibukin te koaua. (1 Uea 18:21) Ma a aikoa manga bobotaki tabeman riki ma te ekaretia ni Kristian. A a tia tabeman rooro n rikirake ni kaikawaaki irouia aia karo aika Kristian ao a bon tuai naba ni karikirakea tangiran ana kaetieti Iehova. E katuruturua Iesu bwa a riai aomata nako ni karaoi oin aia motinnano, n aki ongeia bwa tera ae riki nakoia. A iangoaki irouna te koraki ake a karaoa anne bwa bwaai aika “tatangiraki” mai buakoia “botanaomata ni kabaneia.”—Akai 2:7, BG.

11, 12. (a) Ti na kangaa ni kakabwaiaaki man te kaikonaki ibukin te karaun? (b) Tera reireiara n aei ibukin Iehova ma Iesu?

¹¹ Ti na kangaa ni kakabwaiaaki man te kaikonaki ibukin te karaun? Ngkana ti ota raoi n te reirei man te kaikonaki aei, ti na buokaki iai n rarawa ni karawawataaki ke ni bwara nanora n te aro ae riao, ngkana e aki nimta te koaua te aomata ae ti reirei ma ngaia n te Baibara ke temanna mai buakoia natira. E kona n riki aei n aki ongea kabanean ara kakorakora iai. Tiaki nanona bwa butimwaean te reirei n te Baibara ke te kaikawaaki i nanon te koaua, e na rikirake iai ana iraorao ae nene te aomata anne ma Iehova n akea ana kakorakora. N tokina, a na  kaokoroaki mai buakoia ana aomata te Atua te koraki aika a rawa n aantaeka nakon ana tautaeka Iehova.

¹² E nanonaki n aei bwa a aikoa kona ni kariaiakaki n okira te ekaretia naake a a tia ni kitana te koaua? Ke ngkana iai temanna ae kabwaka ni katabua maiuna nakon Iehova, e na atongaki n aki toki teuanne bwa e “aki tau”? Tiaki ngaia anne. A bon teimatoa naba n anganaki aia tai aeka n aomata akanne imwaini moanakin te rawawata ae korakora. Titeboo ma e weweteia Iehova ni kangai: “Kam na oki nako Iu, ao N na oki nako imi.” (Maraki 3:7, BG) E kamatataaki te iango aei n te kaikonaki riki teuana are e taekinna Iesu ibukin  te nati ae bakatae.—Wareka Ruka 15:11-32.

13. Tera nanon te kaikonaki ibukin te nati ae bakatae?

¹³ Tera nanon ana kaikonaki Iesu ibukin te nati ae bakatae? E tei te karo ae nanoanga aei ibukin Tamara ae tatangira are i karawa ae Iehova. E tei te nati are e bubutii tibwana ao imwina e nako ni bakataei, ibukia naake a a tia n tiotionako man te ekaretia. Ibukina bwa a kitana te ekaretia, titeboo iai ma a mwananga nakon “te aba ae raroanako,” ae ana aonnaba Tatan ae ianena mairoun Iehova. (I-Ebeto 4:18; I-Korote 1:21) Ma iai tabeman ake a a manga oki wanawanaia rimwi riki, ao a kakorakoraia n okira ana botaki Iehova. E ingainga Tamara ae kakabwarai buure ni butimwaeia te koraki aika nanorinano ao a rairi nanoia aikai.—Itaia 44:22; 1 Betero 2:25.

14. Bukin tera bwa e taekina te kaikonaki ibukin te nati ae bakatae Iesu?

¹⁴ Bukin tera ngke e taekina te kaikonaki aei Iesu? E kaikonakaki aron Iehova n te aro ae rangi n anainano iroun Iesu bwa E tangiriia aika tiotionako bwa a na okiria. E tuai man toki iaiangoan okin te nati aei iroun te karo are n te kaikonaki. Ngke e moan nora natina bwa e a oki, e ngae ngke “e a ria,” e a waekoa ni karaoi bwaai tabeua ao e butimwaeia n rabwatia. A rangi ni kaungaaki te koraki ake a a tia ni kitana te koaua bwa a na waekoa n okira Iehova! Tao a a rangi ni mamaara ni bwaai n taamnei, ao e kona n taraa ni kamaamaa ao ni kangaanga okia. Ma e rangi n uaana aia kakorakora bwa a na kukurei kaaini karawa n okia.—Ruka 15:7.

15, 16. (a) Baikara reireiara man ana kaikonaki Iesu ibukin te nati ae bakatae? Taekini katoto tabeua. (b) Tera reireiara n aei ibukin Iehova ma Iesu?

¹⁵ Ti na kangaa ni kakabwaiaaki man te kaikonaki ibukin te nati ae bakatae? Ti riai ni kakairi n ana katoto Iehova. Ti na aki rangi ni  kani ‘raoiroi n te aro ae aki riai,’ n te aro are ti a rawa ni butimwaeia ma te tangira taani bure aika a rairi nanoia ngkana a oki. Mani karaoan aei, ti a boni ‘mate’ iai ni bwaai n taamnei. (Te Minita 7:16, BG) E kona n reke reireiara riki teuana man aei. E riai n iangoaki are e kitana te ekaretia bwa “te tiibu ae bua,” ma bon te aomata ae kona n oki. (Taian Areru 119:176) Ngkana ti kaitiboo ma te aomata ae e a tia n tiotionako man te ekaretia, ti na kukurei n anga ara ibuobuoki ae manena ao n tatangira bwa e aonga ni manga oki? Ti na waekoa ni kaongoia unimwaane n te ekaretia bwa a aonga ni kona n anga te ibuobuoki ae riai? Ti na boni karaoa anne ngkana ti bwaina te wanawana ni maiuakin reireiara man ana kaikonaki Iesu ibukin te nati ae bakatae.

¹⁶ Iangoa aroia tabeman naati aika bakatae ni boong aikai, ni kaota aia kakaitau ibukin ana nanoanga Iehova ao tangiraia ma boutokaaia n te ekaretia. E taekina ae kangai te tari te mwaane are e kabaneaki man te ekaretia n te maan ae 25 te ririki: “E teimatoa n ririkirake kimwareireiu man te tai are I oki iai, ngkai I a tia ni karekei ‘taai ni kakamaiu’ mairoun Iehova. (Mwakuri 3:19) A rangi ni kaotiota te tangira ao te boutoka aomata ni kabane! E a bon reke ngkai au utu n taamnei ae rangi n tamaroa.” E taekina okina te tari te aine ae te roro n rikirake, are e tiotionako mairoun Iehova i nanon nimaua te ririki ni kangai: “I aki kona ni kabwarabwaraa nakoimi aron au namakin, ngke I nora te tangira are e taekinna Iesu n te aro ae rangi ni mataata ae kaineti nakoiu. E rangi ni manena kaainakin ana botaki Iehova!”

17, 18. (a) Baikara reirei aika manena ake ti reiakini mani kaikonaki aika tenua ake ti a tia n rinanoi? (b) Tera ae ti riai ni motinnanoia?

¹⁷ Baikara reirei aika manena ake ti reiakini mani kaikonaki aika tenua aikai? Te moan, ti riai ni kakoauaa bwa e aki mena i nanoni baira rikiraken te onimaki. Bon anne ana bwai Iehova. Te kauoua, n etina ti aki kona ni kantaningaia te koraki ni kabane ake a bobotaki ma ngaira ao ake ti reirei ma ngaiia bwa a na tei ibukin te koaua. Ni kabaneana, e ngae ngke tao a kitana te koaua ao Iehova aomata tabeman, ma ti bia teimatoa ni kantaningaia bwa a na bon oki. Ao ngkana a oki, ti bia butimwaeiia n te aro are e a kaotiotaki iai ana tangira Iehova.

¹⁸ Ti bia bane n teimatoa n ukoukora te atatai, te ataibwai ao te wanawana. Ngkai ti tabe ni wareki ana kaikonaki Iesu, titiraki bwa tera nanoia, bukin tera bwa a koreaki n te Baibara, ti na kangaa ni maiuakin reirei aikai ao tera reireiara ibukin Iehova ma Iesu. Ni karaoan anne, ti a kaotia ngkanne ae ti a ota n nanon ana taeka Iesu.