1, 2. Yesu wakoseshe byepi baana banji ba bwanga pa juba jo bamusangwile?

PA JONKA juba jo bamusangwile Yesu, baana ba bwanga babiji bafuminenga ku Yelusalema kuya ku muzhi mukwabo pajinga makilomita nobe 11. Bajinga bingi na bulanda mambo kechi bayukile’mba Yesu bamusangula ne, kabiji papichiletu kimye kicheche kufuma pamwekejile bino bintu. Nobe mu kukopatu kwa jiso, Yesu wamwekele kwi abo ne kutendeka kuyila nabo pamo. Watekeneshe baana banji ba bwanga. Waubile byepi bino? “Wibalumbulwijile bintu byaambilenga pe aye mu Binembelo byonse kutendekela pe Mosesa ne byanembele Bangauzhi bonse.” (Luka 24:13-15, 27) Pa kyokya kimye michima yabo munda yatendekele kulukuta byo ‘ebalumbulwijilenga’ Binembelo.—Luka 24:32.

² Pa jonkaja juba mabanga, bano baana ba bwanga babiji babwelele ku Yelusalema. Byo bataine batumwa, bebabujile kibamwekejile. Byo bakyambilenga, Yesu wamwekele kwi abo. Pano bino, batumwa baumvwine bingi moyo. Batendekele kuzhinauka mu michima yabo. Pano Yesu wibakoseshe byepi? Baibolo walumbulula’mba: ‘Wibashinkwile bongo kuba’mba bakwatakanye mwatala Binembelo.’—Luka 24:45.

3. Ñanyi makatazho o twakonsha kupitamo, kabiji ki ka kyakonsha kwitukwasha kutwajijila kwingila mwingilo wetu na lusekelo?

³ Byonkatu byo kyajinga ku bano baana ba bwanga, ne atweba  pa bimye bimo twikala na bijikila. Kimo kimye twakonsha kutana kuba’mba twapayankana bingi mu mwingilo wa Nkambo, pano bino, twalefulwa na mambo a kuba kafwako bibena kufumamo ne. (1 Ko. 15:58) Nangwa twakonsha ketumone nobe bantu bo tufunjisha kechi babena kununguluka bukiji ne. Bantu bamo bo twakwasha bakonsha ne kuleka kwingijila Yehoba. Pano twakonsha kuba byepi pa kuba’mba tutwajijile kwingila mwingilo wetu na lusekelo? Kintu kimo kyakonsha kwitukwasha ke kumvwisha mwatala bishimpi byaambile Yesu byanembwa mu Binembelo Byazhila. Pano twayai twisambe pa bino bishimpi bisatu ne kumona byo twakonsha kufunjilako.

4. Kishimpi kya kwa Yesu kya muntu walaala mu tulo kilumbulula ka?

⁴ Tangai Mako 4:26-29. Kishimpi kyaambile Yesu kya njimi walaala mu tulo kilumbulula ka? Mu kino kishimpi, muntu wimenako basapwishi ba Bufumu. Nkunwa ke byambo bya Bufumu byo tusapwila ku bantu ba michima ya bukishinka. Muntu ubyala nkunwa “ulaala bufuku ne kubuuka lukelo,” byonkatu byuba bantu bonse. Papita kimye kyabaya pa kuba’mba nkunwa imene ne kukoma, kufuma pa juba jo beibyala kufika ne kimye kya kunowa. Pa kikye kimye “nkunwa imena ne kukoma.” Bijimwa bikomatu ‘abyo bine’ pachepache. Mu jishinda jimotu, kukoma mu maana a kuyuka Lesa kumweka pachepache. Muntu inge wanunguluka ne kufika pa kipimo kya kukeba kwingijila Lesa, popo apanga bipangwa kupichila mu kwipana kwi Yehoba ne kubatizhiwa.

5. Mambo ka Yesu o aambijile kishimpi kya njimi walaala mu tulo?

⁵ Mambo ka Yesu o aambijile kino kishimpi? Yesu waambile kino kishimpi pa kuba’mba etukwashe kuyuka kuba’mba Yehoba ye ukomesha bukine mu ‘michima ya bantu bakishinka.’ (Byu. 13:48; 1 Ko. 3:7) Atweba tubyala nkunwa ne kutekezha, bino kechi yetu twiikomesha ne. Kechi twakonsha kwiikanjikizha kukoma nangwa kwiilengela kukoma bukiji ne. Byonkatu byaubanga muntu wa mu kino kishimpi, ne atweba kechi tuyuka bikoma nkunwa inge yamena ne. Inge twapayankana na mingilo yetu ya pa juba pa juba, kechi tumona ne byo ikoma ne. Nangwa byonkabyo, mu kuya kwa moba nkunwa ya Bufumu ipanga bipangwa. Kepo mwana wa bwanga wa katataka atendeka kwingijila pamo ne atweba mu mwingilo wa kunowa, kabiji tumwenamo bingi mu mingilo yanji.—Yoa. 4:36-38.

6. Ñanyi kintu kyo twafwainwa kuyuka pa mambo a kukoma mu bukine kwa muntu ye tufunjisha Baibolo?

⁶ Twakonsha kufunjilako ka ku kino kishimpi? Kitanshi, twafwainwa kuyuka kuba’mba kechi tuji na bulume bwa kulengela bantu bo tufunjisha Baibolo kukoma mu bukine ne. Kuyuka po tupelela kuketukwasha kuchinuzhuka kukanjikizha bo tufunjisha kuba’mba babatizhiwe. Nangwa kya kuba twakonsha kwingila na bulume bwetu bonse kuba’mba tukwashe muntu ne kumutundaika, twafwainwa kwipelula ne kuyuka kuba’mba muntu mwine ye wafwainwa kufukulapo kwipana kwi Lesa. Kwipana kwi Lesa ke kintu kyafwainwa kufukulapo muntu mwine na mambo a kutemwa Lesa. Yehoba wakonsha kuswatu kwipana kwetu inge twamutemwa kya kine.—Sala. 51:12; 54:6; 110:3.

7, 8. (a) Ñanyi bintu bikwabo byo tufunjilako ku kishimpi kya kwa Yesu kya njimi walaajile mu tulo? Ambai kyamwekele. (b) Kino kishimpi kitufunjishapo ka pe Yehoba ne Yesu?

⁷ Kya bubiji, kuyuka mwatala kino kishimpi kuketulengela kubula kulefulwa inge ketumone nobe mu mwingilo wetu kafwako kibena kufumamo ne. Twafwainwa kutekanya. (Yako. 5:7, 8) Inge tubena kwingila na ngovu kukwasha muntu ye tufunjisha, bino bukine bwabula kukoma mu muchima wanji, kechi kilumbulula kuba’mba twaluba  kufunjisha ne. Yehoba umeneshatu bukine mu michima ya bantu bepelula baswa kupimpula bwikalo bwabo. (Mat. 13:23) Onkao mambo, kechi twafwainwa kulengulula byo twingila na mambotu a kuba’mba kafwako byawama byafumamo ne. Kutako muchima kwa bantu mu mwingilo kechi ko kulengela Yehoba kumona’mba tubena kwingila bulongo ne. Aye wanemeka bingi byo twingila mu bukishinka nangwa kya kuba bantu kechi babena kutako muchima ne.—Tangai Luka 10:17-20; 1 Kolinda 3:8.

⁸ Kya busatu, kechi tuyuka lupimpu lubena kubiwa mu muntu ne. Akyumvwai kyamwekele, mishonale umo bamusolomokele ku balume ne bakazhi bo afunjishanga kuba’mba babena kukeba kwikala basapwishi babula kubatizhiwa. Uno mishonale wibabujile kuba’mba, pa kuba’mba bafikilemo, patanshi bafwainwa kuleka kupepa fwanka. Wakuminye bingi byo bamubujile kuba’mba papita bañondo bavula bingi kufuma po balekejile kupepa fwanka. Mambo ka o balekejile? Mambo bayukile kuba’mba Yehoba wibamona saka bapepa fwanka kabiji washikwa bukamfutumfutu. O ene mambo o bafukwijilepo kuleka kupepa fwanka, mishonale saka ajipo nangwa ufwapo. Kutemwa Yehoba ko kwibalengejile kufukula bulongo. Bakomene mu maana a kuyuka Lesa nangwa kya kuba uno mishonale kechi wayukile lupimpu lwaubiwe ne.

9. Kishimpi kya bukonde kilumbulula ka?

⁹ Tangai Mateo 13:47-50. Nga kishimpi kya kwa Yesu kya bukonde kilumbulula ka? Yesu waesakenye mwingilo wa kusapwila byambo bya Bufumu ku bantu babena kwikizha bukonde pa kalunga ka mema. Byonkatu bukonde byo bukwata “masabi a mitundu yonse,” ne mwingilo wetu wa kusapwila naye uzakula michima ya bantu bapusana pusana. (Isa. 60:5) Kino kimwekela mu bantu bapusana pusana beya na kutanwa ku kushonkena ne ku Kivuluko pa mwaka pa mwaka. Bano bantu baji nobe masabi “awama” kabiji bebakonkenya mu kipwilo kya bwina Kilishitu. Pakuba bakwabo nabo baji nobe masabi “atama,” kabiji kechi baitabilwa kwi Yehoba ne.

10. Mambo ka Yesu o aambijile kishimpi kya bukonde?

¹⁰ Mambo ka Yesu o aambijile kino kishimpi? Kwabanya ano masabi a kifwanyikizho kechi kulumbulula luzhachisho lukapelako lukobiwa kimye kya malwa akatampe ne. Bino kulumbulula bikobiwa mu moba apelako a buno bwikalo bwatama. Yesu walumbulwile kuba’mba kechi bonse batemwa byambo bya Bufumu bakengijilanga Yehoba ne. Bavula tupwila nabo, bakwabo nabo baswa kuba’mba twibafunjishenga Baibolo, bino kechi bepana kwi Lesa ne. (1 Mfu. 18:21) Kabiji bakwabo nabo baleka kupwanañana na kipwilo kya bwina Kilishitu. Bakyanyike bamo bebakomesha ku bansemi bena Kilishitu, pano bino, kechi batemwa mizhilo ya Yehoba ne. Yesu waambile’mba muntu yense wafwainwa kufukulapo mwine kwipana kwi Lesa. Inge twafukulapo bulongo, Yehoba uketumona’mba twi “bya buneme” nangwa’mba “byawamisha” bya mu “bisaka byonse bya bantu.”—Hagai 2:7; tubyambo twa panshi.

11, 12. (a) Twakonsha kufunjilako ka ku kishimpi kya bukonde? (b) Kino kishimpi kitufunjishapo ka pe Yehoba ne Yesu?

¹¹ Twakonsha kufunjilako ka ku kishimpi kya bukonde? Kuyuka mwatala kino kishimpi kwitukwasha kuchinuzhuka kwikala na bulanda nangwa kulefulwa inge muntu ye tufunjisha Baibolo nangwa mwanetu wakana kwingijila Lesa. Kino kyakonsha kumweka nangwa kya kuba twibikeko byepi. Kuswa kufunda Baibolo nangwa kukomena mu bukine kechi kulumbulula’mba muntu ukafikenatu kwikala mulunda ne Yehoba ne. Bonse bakana kukokela bukalama bwa Yehoba bakebafumya mu bantu ba Lesa.

 ¹² Nanchi kino kilumbulula’mba aba bafuma mu bukine kechi bakonsha kubwela mu kipwilo nenyi? Inge kya kuba muntu wabula kwipana kwi Yehoba, nanchi kilumbulula’mba ukatwajijila kikupu kwikala ‘watama’ nyi? Ine. Bakonsha kubwela jikwabo kwi Yehoba malwa akatampe saka akyangye kufika. Kiji nobe Yehoba ubena kwibeta amba: “Bwelai kwi amiwa ne amiwa nkabwela kwi anweba.” (Mala. 3:7) Kino kishinka bekyambapo ne mu kishimpi kikwabo kyaambile Yesu kya mwana walubile.—Tangai Luka 15:11-32.

13. Kishimpi kya mwana walubile kilumbulula ka?

¹³ Kishimpi kyaambile Yesu kya mwana walubile kilumbulula ka? Mu kino kishimpi, nsemi wamulume uji na lusa wimenako Shetu wa mwiulu Yehoba. Mwana walombele nsabo yanji ne kwiyonauna wimenako bafuma mu kipwilo. Inge muntu wafuma mu kipwilo kijitu nobe waya “ku kyalo kingi kwalepesha,” ku ntanda ya kwa Satana yaabana ne Yehoba. (Efi. 4:18; Kolo. 1:21) Bamo panyuma ya kulangulukapo bulongo bayuka kuba’mba kyo baubile kyatama ne kufuukulapo kubwela mu jibumba ja Yehoba. Bantu bepelula inge balapila, Shetu wibalekelako mambo ne kwibatambwila.—Isa. 44:22; 1 Pe. 2:25.

14. Mambo ka Yesu o aambijile kishimpi kya mwana walubile?

¹⁴ Mambo ka Yesu o aambijile kino kishimpi? Yesu walumbulwilenga kuba’mba Yehoba ukeba bantu bafuma mu kipwilo kubwela kwi aye. Shetu wa mu kishimpi kechi wikilekele kulanguluka kuba’mba mwananji juba jimo ukabwela ne. Mwananji pa kubwela, wamumwene byo “akijinga palepa byobya” ne kumutundaila. Kino kyafwainwa kutundaika boba bafuma kwi Yehoba kubwela kwa kubula kutaya kimye. Na mambo a kuba bulunda bwabo ne Yehoba bwaonaika, kyakonsha kwibakatazha bingi kubwela na mambo a kumvwa bumvu. Bino kechi bafwainwa kubula kubwela ne. Inge babwela, Yehoba, Yesu ne bamalaika batemwa bingi.—Luka 15:7.

15, 16. (a) Tufunjilako ka ku kishimpi kyaambile Yesu kya mwana walubile? Ambai byamwekele. (b) Kino kishimpi kitufunjishapo ka pe Yehoba ne Yesu?

¹⁵ Twakonsha kufunjilako ka ku kishimpi kya mwana walubile? Twafwainwa kubanga byonka byuba Yehoba. Inge muntu walengele mambo wabwela mu kipwilo, kechi twafwainwa “kukizhamo kwimona koloka” ne kukana kumutambwila ne. Kuba bino konauna bulunda bwetu ne Yehoba. (Sapwi. 7:16) Kikwabo kyo tufunjilako ke  kya kuba’mba muntu wafuma mu kipwilo twafwainwa kumumonanga nobe “mukooko walubilamo,” wakonsha kubwela mu kipwilo. (Sala. 119:176) Inge twatana muntu waleka kupwila ye babula kupanga mu kipwilo, twafwainwa kumukwasha kuba’mba abwele. Twafwainwa kubula bukiji bakulumpe mu kipwilo inge twatana ye bapanga mu kipwilo nangwa ye babula kupanga pa kuba’mba bamone bya kumukwasha. Tukoba bino inge twalondela byo twafunda mu kishimpi kyaambile Yesu kya mwana walubile.

¹⁶ Akyumvwai byaambile bamo ba mu ano moba baji nobe “mwana walubile” pa kusanchila Yehoba pa lusa lwanji ne butemwe, ne kipwilo byo kibakwashishe. Mulongo ye bapangile mu kipwilo waikele myaka 25 kwa kubula kubwela mu kipwilo waambile’mba: “Nji bingi na lusekelo kufuma kimye kyo bambwezhezhe mu kipwilo mambo Yehoba ‘wankokolosha.’ (Byu. 3:19) Bonse bantemwa bingi kabiji bantundaika. Luno nji mu kisemi kyawama kya bantu bapopwela Lesa.” Nyenga wakyanyike wabwelele mu kipwilo panyuma ya kusatukila Yehoba pa myaka itanu waambile’mba: “Kyakatazha kulumbulula byo naumvwine pa kwimwena butemwe bwaambilepo Yesu bo bammwesheshe. Kwikala mu jibumba ja Yehoba ke kintu kyanema bingi.”

17, 18. (a) Ñanyi bintu byanema byo twafunjilako ku bino bishimpi bisatu byo twisambapo? (b) Ki ka kyo twafwainwa kufukulapo kuba?

¹⁷ Ñanyi bintu byanema byo twafunjilako ku bino bishimpi bisatu? Kitanshi, twafwainwa kuyuka kuba’mba kechi tuji na bulume bwa kulengela muntu ye tufunjisha kukoma mu bukine ne. Uno ke mwingilo wa kwa Yehoba. Kya bubiji, kechi twafwainwa kuketekela kuba’mba bonse bo tupwila nabo ne bo tufunjisha Baibolo bakeya mu bukine ne. Kyapelako, nangwa kya kuba bamo bafuma mu bukine ne kuleka kwingijila Yehoba, twayai tutwajijile kuketekela kuba’mba bano bantu bakabwela mu bukine. Kabiji inge babwela, twayai twibatambwilenga mu jishinda jimwesha Yehoba byo ebamona.

¹⁸ Twayai atweba bonse pa muntu pa muntu tutwajijila kukeba kuyuka, kukwatankanya ne maana. Pa kutanga bishimpi byaambile Yesu, twayai twiipuzhenga mepuzho a kuba’mba: ‘Kino kishimpi kilumbulula ka? Mambo ka o bekinembejile mu Baibolo? Nakonsha kwingijisha byepi byo nafunjilako? Kabiji kyamfunjishapo ka pe Yehoba ne Yesu?’ Inge twauba bino tukamwesha kuba’mba twakwatankanya mwatala byambo byaambile Yesu.