Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

La “Sina Ndi pa Pɛŋgu”?

La “Sina Ndi pa Pɛŋgu”?

“O koŋ, mi Chiisu tosa ma sina nyɛ suɛi Mɛlɛkɛi dimi wo pɛŋgu.”—LUKU 24:45.

1, 2. Vɛɛ Chiisu luei yɛ buɛiyaa nduaa yoomuaŋ paale o sɔla fulasɛiniŋndo leŋ?

O PAALE Chiisu sɔla fulasɛiniŋndo leŋ choo, buɛiyaa nduaa a ŋiɔɔŋ wa kɔlaŋ o sɔndɔkɔlɔ pum. Chɔŋ Chulusalɛm kɔ loŋ, o wa le kɔla kilola 11 a nyɛɛmbɔ. Ndaa sina maa Chiisu miiŋgu yoomu le. Le hei, a wa a kɔl tambɛiyo pɛ le sɔɔŋ laŋga yɔŋnuŋ a piɔm Chiisoo okɔɔ woŋ. O lepilɛ niŋ kpe, mi Chiisu fula nda o hɔl ma kua nda ndaa. Okoŋ, mbo dɛɛniaa buɛiyaa nduaa haa kɔltaŋ. Vɛɛ o dɛɛniaa yɛ nda kɔltaŋ? “Mɛɛ o kandu a mɛɛ i cho i poonyiaa o Yaula Muuse laŋ niŋ yɛ, mbo kua a Yaula wanaa suaa le Mɛlɛka wa kpou a poonyiaa laŋ.” (Luk. 24:13-15, 27) Okoŋ, mɛɛ o wa nda “suɛi Mɛlɛkɛi tɛɛsiallo nyɛ kɛndɛi mi kɔltaŋ la yɔŋnɔŋ nda wuye wuye.”—Luku 24:32.

2 O paale pilɛ le leŋ choo kpe, mi buɛiyaa ŋiɔɔŋnda haa miiŋgu Chulusalɛm. Mɛɛ nda miiŋgu ma komal buɛiya 11, ma dimul nda a nyɛ yɔŋnuŋndo okɔɔ. A lo suɛi a ndi okɔɔ, ma cha Chiisu isisi nda tɛɛŋ. Mɛɛ nda che ndu, ma woolu. Mi kiisaŋndo luɛi nda o lakɔl. Vɛɛ Chiisu luei yɛ nda yoomuaŋ? Baabuiyo dimul naa aa, “O koŋ, mi Chiisu tosa ma sina nyɛ suɛi Mɛlɛkɛi dimi wo pɛŋgu.”—Luk. 24:45.

3. Simulta yɛɛ la komal lɛ naa? Nduyɛ yɛɛ mala yɛ naa miŋ nɔ yiyaŋ kɛndɔɔ a wali naa okɔɔ?

3 Maa buɛiyaa Chiisuaa kaŋ sindɛ, naa bɛɛ lepum miŋ tambu kɔllo. Kɛlɛŋgaa miŋ hiŋ lɔɔlɔɔ o wali Masanɔɔ niŋ kɛ miŋ tambu kɔl, kanifuule ŋ cho fulamakɔɔli chɔ le. (Kɔl. Tasoo 15:58) Te koŋ te, lepum wanaa naŋ cho pɛɛkoo wa cho hiouwɔɔ lachi bɔɔ tosa le. Lepum pɛŋ mi wanaa naŋ cho malaa wa mulul Chɛhowa kɔɔ. Yɛɛ naŋ tosa yɛ le miŋ nɔ yiyaŋ kɛndɔɔ a wali poli naa okɔɔ? Nyɔɔ pilɛ o mala naa wo cho ni, sinaa talela Chiisu dimi laŋ pɛŋgu, la cho la poonyiaa o Baabuiyo niŋndaŋ. Ŋ yaasiaŋndɔ talela ndɔlaŋ la yaa miŋ che nyɛ naŋ pɛɛku o laŋ niŋndo.

WANA WALI ICHIƆƆ CHO O LUAŊNDO

4. Yɛɛ tale Chiisu dimi a wana wali ichiɔɔ cho o luaŋndo sim yɛ?

4 Nuawɔ Maki 4:26-29. Yɛɛ tale Chiisu dimi a wana wali ichiɔɔ cho o luaŋndo sim yɛ? Po cho o taloo hoo niŋndo sim le wundu wana o wana cho yondaa a Masale Mɛlɛkaleŋ okɔɔ. Kulle sim le yooŋgu kɛndɛ cho dimiŋndo o wanaa nɔ kɔlta sandaa laŋ nda. A mɛɛ i yɔŋnuŋ lɔɔlɔɔ a wana wali ichiɔɔ yɛ, te nyumndaŋ ma “tol pɛ, o kɔ hini, le sɛ pɛ, o chɛŋ.” Kulii keŋ cho chua teleŋndo opum le hindɔɔ, chɔŋ a teleŋ nda tɔl ndi wo mbo huŋ bii a kowɔɔ. O teleŋ koŋ bɛŋgu, “yɛiye hei i soli yɛɛŋndaŋ, i hindu.” Hindɔɔ hoo cho yɔŋnuŋ “a ba ndɔ,” nduyɛ a boondoŋ. Lende koni hindɔɔ iMɛlɛkayaa bɛɛ yɔŋnuŋ a boondoŋ ni. Te waŋndo tosa hiouwɔɔ lachioo pɛ o Baabuiyo pɛɛkoo niŋ, o nɔla mbo chua simndaŋ le Mɛlɛka piɛiyo. O cho kulle komɔɔ, ndu cho yɛ yoomu ndɔɔ yɔŋgoo o Chɛhowa lo, mbo sɔla yiŋɔɔ ni.

5. Le yɛɛ Chiisu dimi yɛ taloo a wana wali ichiɔɔ cho o luaŋndo okɔɔ?

5 Le sabu yɛɛ Chiisu dimi yɛ taloo hoo? Chiisu mala naa le sinaa maa Chɛhowa tosa ni mi tonyaa hindu wanaa o hɛli wa o kɔl. (Walta Wa. 13:48; Kɔl. Tasoo 3:7) Miŋ tɔl, nduyɛ miŋ pɔɔla, kɛ ŋ nɔ kpaaya le miŋ tosa mbo hindu le. Ŋ beŋ ndu, kɛlɛŋgaa miŋ toolu ndu le mbo hindu chɔ chɔ le. O cho ko a poo o taloo niŋ, ŋ sina mɛɛ nyɛ naŋ tɔllo hindu yɛ le. Ŋ sina mɛɛ o wa hindɔɔ yɛ le, kanifuule ŋ waŋnuŋ makola naalaŋ tosaa. Kɛ teleŋ cho fuuluu, mi kulii yooŋgu kɛndɛ leMasa naŋ saŋnde kom. Okoŋ kɔɔli, mi sumunɔ sɛnɛiyo hoo sɔɔŋguu naa choo le wali kuawaa hoo tosaa. Nduyɛ, miŋ sɔla tɔnɔɔ tau o mala ndɔɔ niŋ.—Chɔŋ 4:36-38.

6. Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ sina a hindɔɔ o Mɛlɛka piɛiyo niŋ okɔɔ?

6 Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o taloo hoo niŋ? O tasoo cho ni, ŋ nɔ miŋ sina maa ŋ nɔ kpaaya le miŋ tosa mi wana cho Baabuiyo pɛɛkoo wo hindu o Mɛlɛka piɛiyo niŋ te. Kpeleŋ naa sinaa mala naa ŋ toolu wana naŋ cho pɛɛkoo wo le mbo yiŋ chɔ chɔ le. Ŋ kindiŋ o nɛi o nɛi niŋ le wana koŋ malaa, kɛ ŋ nɔ miŋ sina pɛŋgu maa wana koŋ pila kɛsɛ nɔ ni mbo kɛɛsiaa a ba ndɔ le yɔŋgɔŋndo o Mɛlɛka lo. Kaala naŋ nɔ le Mɛlɛka o kɔllo niŋ di wo nyindu naa ni miŋ yɔŋgɔŋ o ndulo. Chɛhowa chɛl nyɛ cheleŋ o hoo kɔɔli le.—Chon. 51:12; 54:6; 110:3, NW.

7, 8. (a) Sɔɔŋ cheleŋ kuɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o tale Chiisoo niŋ a wana wali ichiɔɔ cho o luaŋndo? Chɔmndɔ tamasioo. (b) Yɛɛ hei pɛɛku yɛ naa a Chɛhowa nda Chiisu okɔɔ?

7 O diiŋ ndɔɔ, te ŋ sina pɛ nyɛ taloo hoo simndo pɛŋgu, o mala naa ŋ tembu kɔl te, te ŋ chi fula makɔɔli o tase ndɔɔ o wali naa niŋ te. Ŋ nɔ miŋ biunuŋ. (Chemisi 5:7, 8) Mi che bɛɛ naa kulii naŋ tɔl le kum te, kɛ te ŋ tosa wallo o kpeŋgii nɛi choo pɛ nyɛkɛndɛi le wana naŋ cho pɛɛkoo wo malaa, ŋ cho sina maa o cho le laalaŋ naa lepɛŋ te o kɛɛ le hiouwɔɔ lachioo tosa le. Chɛhowa tosa mi kulii tonyaa pui wana kɔl ndɔɔ tuisiŋ le siŋgaŋndo tosaa wo. (Mat. 13:23) Lelaŋ te ŋ wa pɛ fulamakɔɔli kɛndɔɔ chɔɔ, ŋ nɔ miŋ yiyaŋ maa ŋ cho wali kɛndɔɔ tosaa le. Chɛhowa o hɔl ndu, o cho nila wanaa naŋ cho pɛɛkoo wa yaŋ, ma tosa hiouwɔɔ lachioo wo le o nua le. Kɛ, dialuŋ fulaa naŋ nɔ le wali kalaa tosaa wo, miŋ chi bɛɛ hiouwɔɔ lachi le.—Nuawɔ Luku 10:17-20; Kɔliŋtiaŋ Tasoo 3:8.

8 Ŋgaa ndɔɔ, lepum ŋ chi siŋgaŋnda waŋndo cho tosaa laŋ te. Le tamaseliiyo, wana fula o lɛŋnde cheleŋ niŋ le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo wo wa pɛɛkoo a pɔnɔɔ a lanɔɔ. Mi pɔnɔɔ a lanɔɔ hoo dimul ndu maa a yeema ma simnuŋ wanaa dimiaa yooŋgu kɛndiaa yiŋndɔ le wa. Mbo dimul nda maa le ma suiliŋ, mɛɛ ma mal fɛŋ sikɛɛtiiyo kolɔɔ. Kɛ ma dimul ndu maa a mal ndu niŋ le paŋguŋ bɔɔbɔɔ. Mi kɔndɔfillo bii ndu! Le yɛɛ nda mal lɛ? Sinaa nda sina ni maa mi Chɛhowa che nda, nduyɛ maa o tul kaa mulu mulaŋndo leyɛ. Le hei, mi kɔlta ndalaŋ la nyindu nda ma tosa kɛɛsiaa, le ma kol sikɛɛtiiyo wana nda pɛɛkaa o hɔl, ɔɔ le ma mal ndu waŋ waŋ. Kaala sɛnɛi nda kila koŋ le Mɛlɛka wo mala nda ni ma tosa kɛɛsiaa kɛndɔɔ. Ma hindu o Mɛlɛka piɛiyo niŋ, mi che bɛɛ naa wana dimiaa yooŋgoo hoo sina kposoŋ siŋgaŋ wa yɔŋnɔŋndo wo le.

YALA YƆƆYAA

9. Yɛɛ tale yala yɔɔyaa sim yɛ?

9 Nuawɔ Maatiu 13:47-50. Yɛɛ tale Chiisu dimi a yala yɔɔyaa okɔɔ wo sim yɛ? Mi Chiisu tuu wali dimiaa yooŋgu kɛndɛ leMasa Mɛlɛkaa o waŋnda chieeya lo kpou a mɛɛ waŋndo wuu naa yala bɛndoo o peelo yɛ. Mɛɛ yalaa bii naa suuwa a “suu o suu ko” yɛ, lende ko wali dimiaa yooŋgu kɛndɔɔ hoo komal wanaa suu o suu ni. (Ais. 60:5, NW) Wanaa kaakuwaa huŋ o bɔŋaŋnda naala bɛndaŋ, a bɔŋaŋ Loonuŋ Yaa iwɔsi o wɔsi wo chɔm maa tonya hei cho ni. Waŋchieeyaa cho haa maa ŋsuu wa, apum “naŋ” nduyɛ a cho nda chuuŋgiaa o kunda leKilisiɔŋndo niŋ. Apum yɛ, “a niŋ le dio le”, o cho a nda chuuŋgiaa kaŋ nda kpou le chɔm maa a cho Chɛhowa o hɔl a kɛndɛ le.

Te a chii pɛ diomnda cho o Maatiu 13:47-50 niŋ . . .

10. Le yɛɛ Chiisu dimi yɛ taloo a yala yɔɔyaa okɔɔ?

10 Le yɛɛ Chiisu dimi yɛ taloo hoo? O cho kɔɔsɔ mɛɛlaa yɔŋnɔŋ niŋ o paale nyɛpalaa bɛndoo choo leŋ te, suuwa hɛlioo sim te. Kɛ, o sim le nyɛ yɔŋnuŋ niŋ o palɛi mɛɛlɛi chieeŋ dɛnɛ wɔɔŋndo hoo niŋndo. Mi Chiisu chɔm maa o cho wanaa tonyaa komal la kpou le cho simndaŋ chua le Chɛhowa piɛiyo le. A siaama hiŋ niŋ o bɔŋaŋnda naalaŋ. Apum chɛl le Baabuiyo pɛɛɛkoo a naa, kɛ a yeema ma siŋgaŋ te. (Ma. Tasiaa 18:21, NW) Apum cho lɛ pɛŋ hunɔɔ o kunda leKilisiɔŋndo niŋ te. Feleŋguaa apum veluŋ o tonyaa ikɛi, kɛ ma kɛɛ le sawala Chɛhowalaŋ kaalaa. Mɛɛmɛɛ i wa, mi Chiisu kindila maa wana o wana nɔ mbo tosa kɛɛsiaa a ba ndɔ. O che wanaa cho keŋ tosaa wa maa “nyɛ sɔvɛ bɛndoo,” ɔɔ “nyɛm baa kalaŋ o kaalaŋ niŋ kpou.”—Hak. 2:7, NW.

. . . yaasiaa wɔ nyɛ la sim hau le naa wo

11, 12. (a) Vɛɛ naŋ sɔla yɛ tɔnɔɔ o tale yala yɔɔyaa niŋ? (b) Yɛɛ hei pɛɛku yɛ naa a Chɛhowa nda Chiisu okɔɔ?

11 Tɔnɔ yɛɛ naŋ sɔla yɛ o tale yala yɔɔyaa niŋ? Te ŋ sina nyɛ taloo hoo simndo pɛ, o mala naa le kiɔɔ hiuwo buulaŋndo, ɔɔ kɔllo tambei, te wana naŋ cho pɛɛkoo wo, ɔɔ chuauwaa naa kɛɛ pɛ le tonyaa chuaa. Lepum mi hei yɔŋnuŋ, a kindi kindiŋ naa kpou. Waŋndo chɛl bɛɛ le Baabuiyo pɛɛkoo, ɔɔ mbo mandaŋ o tonyaa ikɛi, koŋ chɔm naa maa wana koŋ cho chaŋyɛi kila ikala poŋ o foofu nda Chɛhowa le. Wanaa kɛɛ kaŋ kpoŋ le luɛiyɔɔ o masale Chɛhowaleŋ bɛŋgu wa, cho faŋaŋ wanaa Mɛlɛkaa tɛɛŋ.

Mi wanaa yeema a tonyaa wa apum chua simnda ndalaŋ le Chɛhowa (Tofa pɛlta 9-12)

12 Baa hoo chɔm ni maa a chɛllɛ wanaa mal tonyaa wa le miiŋgoo o kunda leKilisiɔŋndo niŋ te? Ɔɔ te waŋndo kɛɛ pɛ le yɔŋgɔŋndo o Chɛhowa lo, chɔɔ nda cho wana koŋ ni maa fɛɛŋ fɛɛŋ bɛɛ o “niŋ le dio le”? Sako. Dioo cho wɔ o kumbiaa le mi waŋnda haa miiŋgu tuupa mi paale nyɛpalaa bɛndoo le fuuluu. Icho ko maa Chɛhowa cho nda veeloo ni aa, “La miiŋgu ya o ibuŋ, nduyɛ ya bɛɛ, I cho nya miiŋgu o ibuŋ.” (Mal. 3:7, NW) Mi Chiisu kindila suɛi hei o tale cheleŋ o dimi wo niŋ. Ndu cho ni, poombɔ nila kaloo.—Nuawɔ Luku 15:11-32.

POOMBƆ NILAKALOO

13. Yɛɛ tale poombɔ nila kaloo sim yɛ?

13 Yɛɛ tale Chiisu dimi a poombɔ nilakaloo okɔɔ wo sim yɛ? Finya inyɛiyo o taloo hoo niŋ sim le Finya naa kaalaa o choo choo niŋ, Chɛhowa. Poombɔ nyuna le nyɛm kiɔɔŋ ŋ ndɔŋ mbo kɔ tɛɛmbuu muŋ o fondo fuu wo choo wo sim le wanaa fulaŋ o kunda leKilisiɔŋndo niŋnda. Fulaŋ koŋ cho ko mɛɛ “waŋndo kuaŋnuŋ pɔɔli o lɛŋnde cheleŋ niŋ,” o chieeŋ Setana cho hoo o sumɛi Chɛhowa o hɔllo. (Ɛfi. 4:18; Kol. 1:21) Apum, ma hiŋ o ndapila niŋ, nduyɛ ma chɛŋ ma biyaŋ hunɔɔ o tiŋ levil lo niŋ le miiŋgoo pila o kɔɔna Chɛhowaa niŋ. Mi Chɛhowa demul vɛlɛ wanaa tuisiaŋaa mal haa yɔŋ nda wɔɔŋndo ma miiŋgu o kundaa niŋnda.—Ais. 44:22, NW; 1 Pitɛ 2:25.

14. Le yɛɛ Chiisu dimi yɛ taloo a poombɔ nilakaloo okɔɔ?

14 Le yɛɛ Chiisu dimi yɛ taloo hoo? O nɛi dɛɛniaa niŋ, mi Chiisu chɔm maa Chɛhowa yeema mi wanaa laasiaŋ nda miiŋgu ndu o ibuŋ. Finyaa o taloo hoo niŋ ndoo nɔ tiindaŋndo lɔɔlɔɔ maa, o wa niŋ o lepaa niŋ mi po ndɔɔ miiŋgu. Mɛɛ o del po ndɔɔ lehɔl, mi che bɛɛ o wa wɔ “landaŋ” mbo kua ndu lachi a kiltaŋ, mbo kɔ demul ndu. Hoo ke wanaa mal tonyaa wa yeemɛi le ma miiŋgu o Chɛhowa lo chɔ chɔ! Lepum ma wa a saŋgɛiya yɔkɔɔ o chaŋyɛi ndɛi niŋ a Mɛlɛka. O miiŋgu nda wa wo niŋ, ma komal kpɔkɔsilaŋ o nɛi tɛɛŋ tau. Kɛ kindiŋ sɔviɔɔ pila cho koŋ ni, kanifuule nyaa yoomaa o choo choo niŋ bɛɛ cho wa kɔl kɛndɔɔ te a miiŋgu pɛ.—Luk. 15:7.

15, 16. (a) Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o tale Chiisu dimi a poombɔ nilakaloo okɔɔ wo niŋ? Chɔmndɔ tamasilaŋ lapum. (b) Yɛɛ hoo pɛɛku yɛ naa a Chɛhowa nda Chiisu okɔɔ?

15 Vɛɛ naŋ sɔla yɛ tɔnɔɔ o tale Chiisu dimi a poombɔ nilakaloo okɔɔ wo niŋ? Ŋ nɔ miŋ tol tamasi Chɛhowaa kɔɔli. O bɛnda miŋ hiu wa wanaa sandaa, okoŋ miŋ kɛɛ wanaa miiŋgu o tonyaa niŋnda demul te. Hei nɔla mii “tɛɛmbuu” chaŋyɛi numnde nya Mɛlɛka tɛɛŋ. (Ikil. 7:16, NW) Ŋ pɛɛku vɛlɛ nyɛ cheleŋ o hei niŋ. Ŋ nɔ miŋ che wana fulaŋ o tonyaa niŋndo maa “saa laasiaŋndo.” Kɛ o cho maa wana lo wo le. (Chon. 120:1, NW) Te ŋ komal pɛ wana fulaŋ o tonyaa niŋndo, ŋ chɔm pa kaalaa miŋ nuuviaa nɛila naŋ mala ndu mbo miiŋgu laŋ? Ŋ dimul pa bɛnduaa chɔ chɔ le ma ke ndu mala bɛnda wo? Ŋ nɔ miŋ tosa hei, te ŋ dɔu pɛ nyɛ tale poombɔ nilakalu Chiisu dimi hoo wo o wali niŋ.

16 Tofawɔ mɛɛ wanaa nilakaluaa apum o palɛi nɛi niŋ chɔm balika melaa le nyɛyii Chɛhowa cho nda chɔmndo ve, vɛlɛ a kaalaa kunda leKilisiɔŋndo cho nda chɔmndo, a mala o cho nda wo. Puaapilɛnɔ fulaŋ o tonyaa niŋ le wɔsilaŋ 25 wo dimi aa, “Chɔŋ a miŋgi nuu sɔlaa, I cho bɔɔ a kɔl kɛndɛ. Nduyɛ kɔl kɛndɛ nuu cho tuŋ hiouwɔɔ lachi, kanifuule Chɛhowa mal la haki le yɔŋ ni wɔɔŋndo. (Walta Wa. 3:19) Wana o wana fee cho ya malaa, a ya kaalaa chɔmndo! Suŋ suŋ niŋ, I nɔ yuŋgoo o Mɛlɛka piɛiyo niŋ.” Mi ndepilɛnɔ feleŋgɔnɔ mal Chɛhowa le wɔsioŋ ŋuɛɛnu wo dimi mɛɛ o miiŋgu ndu o ibuŋ aa, “I nɔla mi tɛɛsiaa pɛŋ yiyaŋ nuu a kaala Chiisu soo a ndu okɔɔ, nduyɛ mbo chɔm ya ndu o yoomu nuu niŋndo le. Waa o kɔɔna Chɛhowaa niŋ cho nyɛ naŋ nɔla piondɔɔ le.”

17, 18. (a) Sɔɔŋ yɛyɛ kuɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o talela yaalaŋ ndaŋ niŋ? (b) Buŋgɛi yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ chua le tosaa?

17 Sɔɔŋ yɛyɛ kuɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o talela yaalaŋ ndaŋ niŋ? O tasoo, ŋ nɔ miŋ chɛl maa kpaaya cho naa le waŋndo tosaa mbo hindu o Mɛlɛka piɛiyo niŋ te. Chɛhowa nɔ keŋ ni. O diiŋ ndɔɔ, o kpeekpei niŋ, ŋ nɔ miŋ kɛsiŋ o kɔl maa o cho wanaa kua o bɔŋaŋnda naalaŋ, ɔɔ miŋ pɛɛku a nda wa kpede le chua simndaŋ le tonyaa le. O mɛɛlaa, mi che bɛɛ naa mi apum mal tonyaa, nduyɛ ma mulul Chɛhowa kɔɔ, ŋ kɛsiŋ o kɔl maa o wa bɛɛ o lepaa niŋ a cho miiŋgu. Nduyɛ te a miiŋgu pɛ, la ŋ demuluŋ nda mɛɛ Chɛhowa yeema yɛ.

18 Maa naa kpou hiou lachi a kɔlkaloo sɔlaa, sina pɛŋgoo, a taasioo fɔ. Te a nua pɛ talela Chiisu dimi laŋ, nyuna le nyɛ la simndo, le sabu nda poonyiaa laŋ o Baabuiyo niŋndo, nduyɛ a nyɛ naŋ pɛɛku a Chɛhowa okɔɔ nda Chiisu wo. Te ŋ tosa pɛ lende, ŋ cho chɔm maa ŋ cho sina pɛŋgoo sɔlaa o nyɛ Chiisu dimi wo niŋ.