Okutauluka omutete

Okutauluka omutete wononthele

Omapulo Alingwa Novatangi

Omapulo Alingwa Novatangi

Oityi Jeremia ankho ahanda okupopia etyi ati Rakele ukahi nokulilasa ovana vae?

Mu Jeremias 31:15, tutangamo okuti: “Jeova wati: ‘Ko Ramaa kuivala ondaka yomunthu uliyava, nokulila unene: O Rakele ukahi nokulila ovana vae. Waanya okukengelelwa mokonda yovana vae, mokonda kaveko vali.’”

Rakele oe watetekela okunkhia kovana vae. Ngotyo, onondaka mba Jeremia mbahonekwa puetyi palamba omanima 1.000 tunde etyi Rakele ankhia, ngoti kambaviukile.

Otyiveli tya Rakele ankho o Jose. (Gênesis 30:22-24) Konyima, Rakele wanyima pokukutula omona wae wavali, Benjamim. Ngotyo tupondola okupula okuti: Omokonda yatyi Jeremias 31:15 ipopila okuti Rakele ukahi nokulila mokonda ovana vae “kaveko vali”?

Jose ankho una ovana vevali, Manases na Efraim. (Gênesis 41:50-52; 48:13-20) Mokueenda kuomuvo, omuhoko wa Efraim, wakalele nepondolo enene mouhamba wo Isilayeli wokokulio kuekumbi, iya ankho ukahi komutwe womihoko ekwi viouhamba oo. Omuhoko watuka komona omukuavo wa Rakele, Benjamim, walingile onthele youhamba wo Judaa wokokumbili kuekumbi. Ngotyo, tupondola okupopia okuti Rakele ankho ulekesa ovakai aveho vena ovana mo Isilayeli, vo mouhamba wokokulio kuekumbi, novo mouhamba wokokumbili kuekumbi.

Pomuvo omukanda wa Jeremia wahonekua, ouhamba wo Isilayeli wokokulio kuekumbi ankho waluisuale nova Asiria, iya ovanyingi vatuailwe koukonde. Mahi, ovana vamwe va Efraim tyipondola vakahatekele noko Judaa. Menima 607 puetyi Kristu eheneye, ova Mbambilonia valwisile omihoko vivali viouhamba wo Judaa, iya avevetuala koukonde. Ovanyingi puvo vatuailwe kepundaumbo lio Ramaa. Okutunda mepundaumbo omo okuenda kokulio kuo Jelusalei pena onokilometu mbuhungi petyinana. (Jeremias 40:1) Tyafuile vamwe vaipaelelwe kotyilongo tya Benjamim oku ankho kuapakwa Rakele. (1 Samuel 10:2) Ngotyo, okuti Rakele ukahi nokulila, ankho tyipondola okulekesa oluihamo ñgeno akalele nalo mokonda yovana aveho va Benjamim ankho vankhia, ine vaipaelwa popepi no Ramaa. Onondaka mba Jeremia tupu tyafuile ankho mbulekesa ovakai aveho vena ovana mo Isilayeli ankho vekahi nokulila mokonda yovanthu va Huku vankhia, ine vatualwa koukonde.

Mahi, onondaka mba Jeremia konthele ya Rakele ulila ovana vae, ankho eulo. Ankho mbupopia etyi tyamonekele puetyi Jesus omona omututu. Ohamba Herode yatumine okuipaa ovana aveho vovakuendye ankho vena omanima evali vekahi mo Mbelei ankho ikala kokumbili kuekumbi kwo Jelusalei. Soka kovakai vana ankho valila unene mokonda ovana vavo vaipawa, ankho “kaveko vali.” Ankho ongatyina valilila ko Ramaa, ankho ikala kokulio kuekumbi kwo Jelusalei.​—Mateus 2:16-18.

Ngotyo, pomuvo wa Jeremia, no wa Jesus, okuti Rakele “ukahi nokulila ovana vae,” ankho tyilekesa oluihamo ovakai ova Judeu vakalele nalo mokonda yononkhia mbovana vavo. Tyotyili, vana vokuankhia, no vokuaile “kotyilongo tyo nondyale” avankhilako, tyipondola mavatutiliswa.​—Jeremias 31:16; 1 Coríntios 15:26.