Akaunan inatey si Raquel nen say duaran anak to. No ontan sirin, singa aliwa imay imbaga nen Jeremias ya nirekord 1,000 taon kayari impatey nen Raquel.

Say panguloan ya anak nen Raquel et si Jose. (Gen. 30:22-24) Say komaduan anak to et si Benjamin, balet inatey si Raquel nen inyanak to. Kanian nayarin nitepet tayo: Akin ya ibabaga na Jeremias 31:15 ya sikatoy mannangis ed ‘impakaandi’ na saray anak to?

Say panguloan ya si Jose et awalaan na duaran anak, si Manases tan Efraim. (Gen. 41:50-52; 48:13-20) Kalabas na panaon, say Efraim so nagmaliw ya sankaprominentian tan maimpluensyan tribu ed interon panarian na Israel diad bandad norte tan irerepresenta to so amin ya samploran tribu ed satan a panarian. Say tribu ya nanlapud komaduan anak nen Raquel ya si Benjamin et nagmaliw ya kabiangan na panarian ed bandad abalaten, kaiba toy Juda. Nibaga sirin ya si Raquel so simbolo na amin ya ina ed Israel, parehon diad panarian ed norte ontan met ed abalaten.

Nen insulat so libro na Jeremias, say samploran tribu ya panarian ed norte et asakop la na saray Asiryano tan dakel so inala ran Israelita pian gawaen dan aripen. Balet, say arum ya ilalak nen Efraim et tinmakas ed teritorya na Juda. Nen 607 B.C.E., sinakop na Babilonia so duaran tribu na panarian na Juda ed abalaten, tan mapatnag ya angala met ira na saray aripenen da. Dakel ed sikara so tinipon ed Rama, ya manga 8 kilometro ed bandad norte na Jerusalem. (Jer. 40:1) Nayarin say arum et pinatey ed satan ya teritorya na Benjamin ya angiponponan ed si Raquel. (1 Sam. 10:2) Kanian say pannangis nen Raquel ed saray anak to et nayarin ontutukoy ed masimbolikon panermen to lapud impatey na saray Benjamita odino saramay pinatey ed Rama. Posible met ya ontutukoy itan ed impannangis na amin ya ina ed Israel lapud impatey o impakaaripen na totoo na Dios.

Antokaman so tutukoyen na samay imbaga nen Jeremias, say pannangis nen Raquel lapud saray anak to et sakey ya propesiya ya asumpal kalabas na pigaran siglo nen nipeligro so bilay nen Jesus nen ugaw ni. Ingganggan nen Arin Herodes ya pateyen so amin ya ugaw a laki ya mantaon na duara paleksab diad Betlehem, ya walad bandad abalaten na Jerusalem. Isipen pay ampaipait ya pannangis na saray ina nen “naandi la” o inatey iray anak da! Aliling to et sankarengel so akis da anggad Rama ya walad bandad norte na Jerusalem.—Mat. 2:16-18.

Kanian nen panaon nen Jeremias tan nen Jesus, say pannangis nen Raquel et dugarugan deskripsion na impanermen na saray Judion ina lapud impatey na ananak da. Siempre, saramay inatey ya linmad “dalin na kabusol,” say patey, et nayarin ompawil sano paolien la ray inaatey.—Jer. 31:16; 1 Cor. 15:26.