Jeremïas 31:15 textum nin: “Jehovämi këta nishqa: ‘Ramä markachömi qaparipa, qayaripa waqakï wiyakïkan, Raquelmi wamrankunapaq llakikïwan alläpa waqëkan. Shoqayaptimpis, manam shonqun paskakantsu, wamrankuna ushakärishqa kaptin’”.

Raquel wanushqanchönam ishkan wamrankunaqa wanuyarqan. Tsëqa, ¿Jeremïasqa waranqa wata pasariptin qellqanqanchö pantëkarqanku? Rikärishun.

Raquelpa mayor wamranqa Josëmi karqan (Gen. 30:22-24). Tsëpitaran Benjaminqa yurirqan. Peru Raquelqa pëta qeshpikïkarmi wanukurqan. Tsëqa: ¿imanirtaq Jeremïas 31:15 textuchöqa nin, Raquelqa wanukushqa wamrankunapaq waqanqanta?

Raquelpa mayor kaq wamran Josëmi, Manasespa y Efrainpa teytan karqan (Gen. 41:50-52; 48:13-20). Tiempuwannam Efrain kastaqa Israelpa mas puëdeq norti kaq reinun tikrarirqan, y chunka kastankunapa mas precisaqninmi karqan. Y Benjaminpa kastampita markaqa karqan, Israelpa sur kaq reinunmi, Judä kastawan juntu. Tsëmi nishwan, Raquelqa Israelchö norti kaq y sur kaq reinukunachö llapan täraqkunapa maman cuenta kanqanta.

Jeremïas libru qellqakanqan witsanqa, asiriukunam Israelpa norti kaq reinunta dominëkäyarqanna, tsënöpam mëtsikaq israelïtakuna esclävunö apashqa kayarqan. Tsënö kaptimpis, itsachi Efrain kasta nunakuna, Israel markapita, Judä markaman qeshpir ëwakushqa kayarqan. Y 607 J.m.sh. watachönam, Babiloniukunaqa Judäpa reinunman dominaq yëkuriyarqan. Israelïtakunatam esclävutanö Ramä nishqan markaman apakuyarqan, tsëqa këkarqan Jerusalenpa norti kaq lädunchömi (Jer. 40:1). Itsachi wakin Benjamin kastakunataqa, Raquel pamparanqan sitiuchö wanutsiyarqan (1 Sam. 10:2). Raquel waqanqampaq Jeremïas ninqanqa, itsa rikätsikïkarqan Benjamin kastakuna wanuyanqampaq, o masqa Ramä markachö wanoqkunapaq. Jina itsachi Jeremïas parlanqanqa, rikätsikurqan israelïta mamakuna wanushqankunapaq y esclävu ëwashqakunapaq waqayanqanta.

Jina Raquel waqanqampaq Jeremïas parlanqanqa, cumplikarqan Jesus wamrallaraq këkaptin peligruman kawënin churakaptinmi. Rey Herödismi, Jerusalenpa sur kaq lädun Belen markachö, ishkë watapita urëpa llapan wamrakunata wanutsiyänampaq mandakurqan. Jeremïas willakunqannömi llapan wamrakuna wanulläyarqan. Yarpakurkï, ¡imanöraq tsë mamakuna waqayarqan wamrankunata oqrarirnin! Waqakïninkunaqa karqan imëka, Jerusalempa norti kaq läduchö, Ramä markayaq wiyakaqnömi (Mat. 2:16-18).

Raquel wamrankunapaq waqanqanqa rikätsikïkarqan Jeremïas parlanqanqa judïa warmikuna wanutsishqa wamrankunapaq waqayanqantam, tantu Jeremïaspa tiempumpaq y Jesucristu wamra këkanqan witsampaq. Peru musyanqantsiknöpis, llapan wanushqakunam kawariyämunqa (Jer. 31:16; 1 Cor. 15:26).