Skip to content

Skip to table of contents

Mibuzyo Yabasikubala

Mibuzyo Yabasikubala

Ino Jeremiya wakali kwaamba nzi ciindi naakaamba kuti Rakele ulila bana bakwe basankwa?

Mulugwalo lwa Jeremiya 31:15 tubala kuti: “Mboobu mbwaamba Jehova: ‘Kumvwika jwi mu Rama, ijwi lyakoomoka akulila kapati: Rakele ulila bana bakwe basankwa. Wakaka kuumbulizyigwa kujatikizya bana bakwe basankwa, nkaambo tabaciko pe.’”

Rakele wakasaanguna kufwa bana bakwe basankwa bobilo kabatanafwa. Aboobo, nzyaakalemba Jeremiya kakwiindide myaka iili 1,000 kuzwa ciindi naakafwa Rakele inga zyalibonya mbuli kuti taziluzi pe.

Mwana wakusaanguna wa Rakele wakali Josefa. (Matl. 30:22-24) Kumane wakazyala aumbi mwana musankwa uutegwa Benjamini. Pele Rakele wakafwa ciindi naakali kutumbuka mwana musankwa ooyo wabili. Aboobo mubuzyo lino ngwakuti: Nkaambo nzi lugwalo lwa Jeremiya 31:15 ncolwaambila kuti Rakele wakali kulila bana bakwe akaambo kakuti ‘tiibakaciliko’?

Cilayandika kuzyiba kuti mwana musankwa wakusaanguna, Josefa, ngowakazyala Manase alimwi a Efraimu. (Matl. 41:50-52; 48:13-20) Efraimu wakazikuba musyobo mupati alimwi uudumide kapati mubwami bwakunyika bwabana Israyeli alimwi wakazikuba musyobo iwakali kwiiminina misyobo yabana Israyeli iili kkumi. Kulubazu lumbi, musyobo wa Benjamini mwana wabili wa Rakele, wakazikuba cibeela cabwami bwakumusanza, antoomwe amusyobo wa Juda. Munzila imwi inga twaamba kuti Rakele ngowakali banyina cisi ca Israyeli coonse, nkokuti bwami bwakunyika alimwi abwakumusanza.

Kuzikusika ciindi bbuku lya Jeremiya nolyakalembwa, bwami bwakunyika bwamisyobo iili kkumi bwakali bwazundwa kale abana Asuri alimwi banabunji bakalitoledwe kale mubuzike. Nokuba boobo, kuboneka kuti bana Efraimu bamwi bakazikutijila kuminzi ya Juda. Mumwaka wa 607 B.C.E., bana Babuloni bakazunda bwami bwa Juda bwakumusanza ibwamisyobo yobilo. Kuboneka kuti akaambo kakuzundwa, bantu banji ibakajatwa bakabunganizyigwa ku Rama, munzi uuli kunyika lya Jerusalemu musinzo uulampa makkilomita aali lusele. (Jer. 40:1) Ambweni bamwi bakajaigwa mumunzi umwi wa Benjamini mwalo Rakele mwaakazikkilwa. (1Sam. 10:2) Aboobo kwaamba kuti Rakele ulila bana bakwe munzila yacikozyanyo cilakonzya kwaamba kuti wakali kulila bana Benjamini naa bantu bamu Rama. Alimwi munzila imwi inga caamba kuti bamatumbu boonse babantu ba Leza bakali kulila bana Israyeli bakajaigwa naa ibakatolwa mubuzike.

Kufwumbwa mbocinga capandululwa, ncaakali kwaamba Jeremiya kujatikizya Rakele kulila bana bakwe bwakali businsimi bujatikizya cakacitika nokwakainda myaanda yamyaka ciindi Jesu muvwanda naakali muntenda. Mwami Heroda wakalailila kuti bajaigwe bana basankwa bamu Betelehemu ibakajisi myaka yakuzyalwa yobilo kuya ansi, ibusena ibwakali kumusanza lya Jerusalemu. Aboobo, ibana aabo tiibakaciliko, bakalifwide. Amweezyeezye buyo mbobakali kulila bamatumbu aaba ibakafwidwa bana! Cakali mbuli kuti kulila ooko kwakali kulimvwisya kusikila ku Rama, munzi iwakali kunyika lya Jerusalemu.—Mt. 2:16-18.

Aboobo, mumazuba aa Jeremiya alimwi amuciindi ca Jesu, majwi aakuti Rakele ulila bana bakwe akali kubelesyegwa kutondezya buumba mbobakajisi bamatumbu ba Juda akaambo kakujaigwa kwabana babo. Masimpe, aabo ibakafwa akuunka “kucisi cabasinkondonyina,” nkokuti lufwu, bayakupiluka kuzwa kuli sinkondo ooyo ciindi bafwide baakubusyigwa.—Jer. 31:16; 1Kor. 15:26.