Nghena endzeni

Hundzela eka leswi nga endzeni

Swivutiso Swa Vahlayi

Swivutiso Swa Vahlayi

Xana Yeremiya a a vula yini loko a vulavula hi Rahele loyi a rilelaka vana va yena?

Eka Yeremiya 31:15 ha hlaya: “Yehovha u te, ‘Ku twakale rito eRhama, ku titshandza ni ku rila loku vavisaka; Rahele a rilela vana vakwe. U arile ku chaveleriwa hikwalaho ka vana vakwe, hikuva a va ha ri kona.’”

Vana vambirhi va majaha va Rahele a va n’wi rhangelanga ku fa. Hikwalaho, leswi Yeremiya a swi tsaleke malembe ya 1 000 endzhaku ka ku va Rahele a file swi nga ha tikomba swi nga ri ntiyiso.

Mativula ya Rahele a ku ri Yosefa. (Gen. 30:22-24) Endzhaku, u kume n’wana un’wana wa jaha loyi a thyiweke vito ra Benjamini. Kambe Rahele u fe a ri karhi a veleka n’wana yoloye wa vumbirhi. Hikwalaho, ku tlakuka xivutiso lexi nge: Ha yini Yeremiya 31:15 yi vula leswaku a a rila hikwalaho ka leswi vana vakwe “a va [nga] ha ri kona”?

I swa nkoka ku xiya leswaku hi ku famba ka nkarhi, mativula yakwe Yosefa u ve tata wa Manase na Efrayimi. (Gen. 41:50-52; 48:13-20) Endzhakunyana, Efrayimi u ve nyimba leyi dumeke swinene yi tlhela yi va ni matimba emfun’weni hinkwawo wa le n’walungwini wa Israyele naswona hi yena a a yimela tinyimba hinkwato ta khume. Hi hala tlhelo, nyimba leyi humeke eka Benjamini, n’wana wa vumbirhi wa Rahele, yi ve xiphemu xa mfumo wa le dzongeni, swin’we na Yuda. Hikwalaho, ku nga vuriwa leswaku Rahele u fanekisela vamanana hinkwavo va le Israyele, va le mfun’weni wa le n’walungwini ni wa le dzongeni.

Loko buku ya Yeremiya yi tsariwa, mfumo wa le n’walungwini wa tinyimba ta khume se a wu hluriwe hi Vaasiriya naswona vo tala va vanhu lava a va ri ehansi ka mfumo wolowo a va yisiwe evukhumbini. Hambiswiritano, van’wana va vatukulu va Efrayimi swi nga ha endleka a va balekele emitini leyi a yi ri eYuda. Hi 607 B.C.E., Vababilona va hlule mfumo wa le dzongeni wa tinyimba timbirhi wa Yuda. Swi tikomba onge makhumbi yo tala ma hlengeletiwe eRhama, kwalomu ka tikhilomitara ta nhungu en’walungwini wa Yerusalema. (Yer. 40:1) Kumbexana van’wana va dlayiwe kwalaho endhawini ya Benjamini laha Rahele a lahliweke kona. (1 Sam. 10:2) Hikwalaho ku va Rahele a rilela vana vakwe swi nga ha va swi vula ku rilela va nyimba ya Benjamini hi ndlela yo fanekisela kumbe ngopfu-ngopfu lava nga eRhama. Xivangelo xin’wana ku nga ha va leswaku vamanana hinkwavo va vanhu va Xikwembu va ririle hikwalaho ka ku dlayiwa kumbe ku yisiwa evukhumbini ka Vaisrayele.

Leswi Yeremiya a swi vuleke malunghana ni ku va Rahele a rilela vana vakwe a ku ri vuprofeta bya leswi humeleleke endzhaku ka madzana ya malembe loko vutomi bya Yesu loko a ha ri n’wana byi ri ekhombyeni. Hosi Heroda a a lerise leswaku vana hinkwavo va majaha lava nga ni malembe mambirhi va le mutini wa Betlehema, lowu a wu ri etlhelweni ra le dzongeni wa Yerusalema, va fanele va dlayiwa. Hikwalaho, vana volavo a va nga ha ri kona; a va file. Anakanya xirilo xa vamanana lava feriweke hi vana va vona! A swi fana ni loko xirilo xolexo xi twiwa ni le mutini wa Rhama, lowu a wu ri etlhelweni ra le n’walungwini wa Yerusalema.—Mat. 2:16-18.

Hikwalaho, enkarhini wa Yeremiya ni le nkarhini wa Yesu, ku va Rahele a rilela vana vakwe swi vula gome leri vamanana va Vayuda a va ri na rona hikwalaho ka vana va vona lava dlayiweke. Lava va feke kutani va ya “etikweni ra nala” la nga rifu, va nga ntshunxiwa eka nala yoloye loko vafi va pfuxiwa eku feni.—Yer. 31:16; 1 Kor. 15:26.