Biiyaʼ guiraʼ ni nuu lu sitiu riʼ

guyé lu índice

Ni rinabadiidxaʼ cani ruundaʼ

Ni rinabadiidxaʼ cani ruundaʼ

Xi gucalaʼdxiʼ Jeremías niníʼ ora bizeeteʼ cayuunaʼ Raquel pur ca xiiñiʼ.

Jeremías 31:15 na: «Ndiʼ nga ni maʼ guníʼ Jiobá: “Cayunadiágacabe cayuunaʼ tuuxa Ramá, nabé naná modo cayuunabe; Raquel nga cayuunaʼ pur ca xiiñiʼ. Ne qué náʼ chuʼ tu quixhedxí ladxidóʼ, purtiʼ guti ca xiiñiʼ”».

Guiropaʼ xiiñiʼ Raquel gúticaʼ despué de laa. Yanna, ñee bichee Jeremías ora bicaa ca diidxaʼ riʼ despué de chupa chonna mil iza de guti Raquel la? Guidúʼyanu.

José nga primé xiiñiʼ Raquel (Gén. 30:22-24). Despué gule guiropa xiiñibe, Benjamín. Peru ora cayálebe guti Raquel. Yanna, xiñee na Jeremías 31:15 cayuunaʼ Raquel pur guti ca xiiñiʼ yaʼ.

Primé xiiñiʼ Raquel nga José, ne laabe nga bixhoze Manasés ne Efraín (Gén. 41:50-52; 48:13-20). Ra gudiʼdiʼ iza, tribu stiʼ Efraín beeda gácani ti tribu ni jma bisaca ne nabé biʼniʼ respetárcabe ni lu reinu ni guyuu ladu guiaʼ stiʼ Israel ne laa nga guníʼ pur ca chii tribu que. Peru tribu ni zeeda de Benjamín, sti xiiñiʼ Raquel, beeda gácani reinu ni guyuu ladu gueteʼ, laa ne tribu stiʼ Judá. Nga runi zanda guininu zeeda gaca Raquel guiráʼ gunaa de Israel ni napa xiiñiʼ, cásica cani nabeza ladu guiaʼ zaqueca cani nabeza ladu gueteʼ.

Dxi gucuá libru stiʼ Jeremías, maʼ biʼniʼ ganar ca asiriu reinu ni riaana ladu guiaʼ stiʼ chii tribu, ne stale de ca israelita yenécabe laacaʼ casi esclavu. Neca zacá zándaca chupa chonna de ca xiiñiʼ Efraín bireecaʼ de Israel ne yendacaʼ Judá. Peru lu iza 607 ante de ca dxi stiʼ Jesús, maʼ biʼniʼ ganar ca babilonio reinu stiʼ guiropaʼ tribu stiʼ Judá. Zándaca stale de ca binni que yenécabe laacaʼ guidxi Ramá, ni riaana biaʼ xhono kilómetru ladu guiaʼ de Jerusalén (Jer. 40:1). Zándaca biiticabe chupa chonna de laacaʼ raqué, ra guleza tribu stiʼ Benjamín, ra bicaachicabe Raquel (1 Sam. 10:2). Nga runi zanda guininu ora rieeteʼ biinaʼ Raquel pur ca xiiñiʼ zándaca rusihuínnini pabiáʼ naná guyuu ladxidóʼ binni ora guti ca de tribu stiʼ Benjamín, ne jmaruʼ si pur cani guti Ramá. Ne zándaca ca diidxaʼ ni guníʼ Jeremías rusihuínnicani zuunaʼ ca gunaa de Israel pur guti guiráʼ binni guidxi que o pur yenécabe laacaʼ de esclavu.

Ni nánnanu nga ora guníʼ Jeremías zuunaʼ Raquel pur ca xiiñiʼ bizaaca ni gayuaa iza despué ora gucaláʼdxicabe ñuuticabe Jesús dxi nahuiiniʼ. Biʼniʼ mandar rey Herodes guuticabe guiráʼ xcuidihuiiniʼ de chupa iza o menu ndaaniʼ guidxi Belén, ni riaana ladu gueteʼ de Jerusalén. Guti guiráʼ baʼduhuiiniʼ que casi maca guníʼ Jeremías. Bixuiʼlú pabiáʼ biinaʼ guiráʼ gunaa que ora guti xiiñicaʼ. Casi ñaca ñunadiágacabe ridxi sticaʼ dede Ramá, ni riaana ladu guiaʼ de Jerusalén (Mat. 2:16-18).

Pur cani maʼ bieeteʼ riʼ, ora guníʼ Jeremías zuunaʼ Raquel pur ca xiiñiʼ caniʼbe pabiáʼ naná yuubaʼ gupa ca gunaa judía ora guti ca xiiñiʼ, cásica ca dxi bibani Jeremías ne zaqueca ca dxi bibani Jesús. Nanna dxíchinu cani guti que ziásacaʼ sti biaje de lade gueʼtuʼ (Jer. 31:16; 1 Cor. 15:26).