KWĨ Matukũ 28, Mwei wa 4, 2013, kwaĩ ũmbano wa mwanya Nagoya, Japan. Mũthenya ũsu andũ nĩmatanie mũno ĩla Anthony Morris wa Nzama Ĩla Ĩtongoesye watangasie kumw’a kwa kavuku keũ ka kĩthyomo kya Japanese ketawa The Bible—The Gospel According to Matthew (Mbivilia—Ũvoo Mũseo Ũla Ũandĩkĩtwe Nĩ Mathayo). Andũ ala maĩ ũmbanonĩ ũsu vamwe na angĩ ala methukĩĩsye kwĩsĩla Indaneti maĩ mbee wa 210,000, na onthe nĩmakũnanganisye moko kwa ĩvinda ĩasa nũndũ wa ũtanu ũla meewie.

Kavuku kau ka mathangũ 128 no ũndũ ũmwe na yĩla ĩvuku ya Ũvoo Mũseo ya Mathayo yĩ nthĩnĩ wa Tafsiri ya Ulimwengu Mpya ya Japanese, ĩndĩ ko nĩ ka mwanya mũno. Mwana-a-asa Morris aeleisye kana kavuku kau kaseũvĩtw’e “kwondũ wa kũtavya ala maneenaa Japanese ũvoo mũseo.” Ko ke na maũndũ meva? Kaseũviw’e nĩkĩ? Na andũ me na woni wĩva ĩũlũ wako?

Ala maĩ ũmbanonĩ ũsu nĩmaseng’iw’e nĩ ũndũ kavuku kau ka Matthew kaandĩkĩtwe. Kĩthyomo kya Japanese kĩ mĩandĩko ĩlĩ: Ũmwe ũandĩkawa namba itheeanĩtye naw’o ũla ũngĩ ũandĩkawa namba ikyamene. Syĩndũ mbingĩ ndumbĩthye, o na mavuku maitũ ma mĩtũkĩ, iandĩkĩtwe namba ikyamene. Ĩndĩ ndeto ila syĩ kavukunĩ kau keũ iandĩkĩtwe itheeanĩtye o tondũ iandĩkawa makasetinĩ ma maũvoo na mavukunĩ ala ma vata ma kĩthyomo kya Japanese. Aingĩ ala masomaa mavuku ma kĩthyomo kĩu monaa mũandĩko ũsu wĩ laisi. Ũndũ ũngĩ nĩ kana, syongo ila syĩthĩawa kĩla ĩthangũnĩ syaandĩkiwe kũu katĩkatĩ ta syongo nini nĩ kana wĩthĩe mũndũ aisoma nĩ laisi kwona maũndũ ala manene.

Ana-a-asa na eĩtu-a-asa ma Japan mambĩĩe kũsoma kavuku kau mamina kũkakwata oou. Mwĩĩtu-a-asa ũmwe wĩ na myaka 80 na kĩndũ aisye atĩĩ: “Nĩnĩsomete ĩvuku ya Mathayo mavinda maingĩ, ĩndĩ mũandĩko ũsu ũtheeanĩtye na syongo isu nini ninandetheeisye kũelewa nesa ũla Ũtavany’a wa Kĩĩmanĩ.” Mwĩĩtu-a-asa ũngĩ aandĩkie ũũ: “Nekalile nthĩ nasoma kavuku kau ka Matthew konthe vyũ. Namanyĩie mũandĩko ũla ũkyamene ĩndĩ andũ aingĩ ma Japan mendete mũandĩko ũla ũtheeanĩtye.”

Nĩkĩ ĩvuku yĩu yĩmwe ya Mbivilia yaĩlĩte mũno kwondũ wa kũtavya andũ ma Japan ũvoo mũseo? O na kau andũ aingĩ ma Japan mayĩsĩ Mbivilia, nĩmendaa kũmĩsoma. Kavuku kau ke na Ũvoo Mũseo ũla waandĩkiwe nĩ Mathayo nĩkeũtuma ala mataaona Mbivilia makwata kĩlungu kyayo na kũkĩsoma.

Nĩkĩ no ĩvuku ya Mathayo yanyuviwe? Andũ aingĩ ma Japan meew’a “Mbivilia” malilikanaa Yesũ Klĩsto. Kwoou ĩvuku ya Mathayo yanyuviwe nũndũ nĩyĩwetete masyĩtwa ma aaũmae ma Yesũ na ũndũ wasyaiwe. O na ĩngĩ yĩ na Ũtavany’a wa Kĩĩmanĩ wa Yesũ na wathani wake ũla ũeleetye nesa mĩthenya ya mũminũkĩlyo. Andũ ma Japan nĩmendeeaw’a mũno nĩ maũndũ asu.

 Ĩla atavany’a ma Ũsumbĩ ma Japan makwatie kavuku kau, nĩmambĩĩe kũkanengane nyũmba na nyũmba na ĩla masyokea ala manendeeiw’e. Mwĩĩtu-a-asa ũmwe aandĩkie ũũ: “Yu nĩ na myanya mingĩ ya kũtiĩa andũ kĩsionĩ kitũ Ndeto ya Ngai.” Aendeee kwasya atĩĩ: “O na nanenganie kavuku ka Matthew mũthenya o ũsu twaĩ na ũmbano wa mwanya!”

Atavany’a manenganae kavuku ka Matthew ata? Andũ aingĩ ma Japan nĩmesĩ ndeto ta “mbingĩlo ĩla ntheke,” ‘malũlũ mbee wa ngũlũe,’ na “mũikemakĩe ĩndĩ ũndũ wa ũnĩ.” (Mt. 6:34; 7:6, 13) Maseng’aa mũno mamanya kana ndeto isu syaneeniwe nĩ Yesũ Klĩsto. Ĩla aingĩ moo moona ndeto isu ĩvukunĩ ya Ũvoo Mũseo ya Mathayo, maasya atĩĩ: “Nĩthĩĩtwe ndyenda mũno kũsoma Mbivilia o na ethĩwa no ĩmwe.”

Ĩla atavany’a masyokea ala mamatiĩe kavuku ka Matthew, aingĩ mamatavasya kana masomie kavuku kau konthe kana kĩlungu kyako mamina kũkatiĩwa oou. Mũndũũme ũmwe wĩ na myaka 60 na kĩndũ eeie mũtavany’a ũmwe atĩĩ: “Nĩnakasomie mavinda maingĩ na neew’a nakiakiw’a. Nĩngũũkũlya ũmanyĩsye maũndũ maingĩ ma Mbivilia.”

Kavuku ka Matthew nĩkatũmĩawa kũtavany’a kũla kwĩ andũ aingĩ. Kwa ngelekany’o, mwĩĩtu-a-asa ũmwe aendeee kũtavany’a kũndũ ta kũu nĩwanengie mũndũ mũka wa mũika kavuku kau na e-mail yake. Ĩtina wa ĩsaa, mũndũ mũka ũsu nĩwaandĩkĩie mwĩĩtu-a-asa ũsu e-mail amwĩĩte nĩwakasomanga na eenda kũmanya maũndũ maingangĩ. Ĩtina wa kyumwa kĩmwe, mũndũ mũka ũsu nĩwambĩĩe kwĩmanyĩsya Mbivilia na ambĩĩa o mĩtũkĩ kũthi maũmbanonĩ.

Tũvuku The Bible—The Gospel According to Matthew mbee wa 1,600,000 nĩtũtũmĩwe ikundi sya Japan, na kĩla mwei atavany’a nĩmanenganae ngili mbingĩ syatw’o. Ndeto sya mbee sya kavuku kau niwetete kĩla kĩ ngoonĩ sya ala makaumĩthĩtye. Syaĩtye atĩĩ: “Twĩĩkwatya kuma ngoonĩ kana kũsoma kavuku kaa kũkatuma mwendeew’a mũno nĩ Mbivilia.”