MWAKA-INĨ wa 1870 andũ gakundi kanini thĩinĩ wa Pittsburgh (Allegheny), Pennsylvania, U.S.A., nĩ maambĩrĩirie gũthuthuria Maandĩko. Matongoretio nĩ Charles Taze Russell nĩ meerutire ũhoro wa igongona rĩa Kristo na thutha wa kahinda gatarĩ coho makĩmenya atĩ nĩ rĩa bata mũno harĩ kũhinga kwa muoroto wa Jehova. Nĩ maakenire mũno meruta atĩ kũgerera igongona rĩu andũ nĩ makaahonokio, nginya arĩa mataakoretwo maiguĩte ũhoro wa Jesu! Ũndũ ũcio nĩ wamatindĩkire kũririkanaga gĩkuũ kĩa Jesu o mwaka.—1 Kor. 11:23-26.

Russell nĩ aathire na mbere gũcabithia ngathĩti ya Zion’s Watch Tower, ĩrĩa yoonanagia atĩ ũrutani wa ũkũũri nĩ wendo mũnene mũno kuuma kũrĩ Ngai. Ngathĩti ĩyo yetire ihinda rĩa Kĩririkano gĩa gĩkuũ gĩa Kristo “ihinda rĩa bata mũno” na ĩgĩkĩra athomi ngoro mathiĩ Kĩririkano Pittsburgh kana mekĩre kũndũ kũngĩ marĩ tũkundi tũnini. Ngathĩti ĩyo yoigire atĩ “o na angĩkorũo nĩ andũ erĩ kana atatũ marĩcemanagia”—o na kana ũmwe tu—“Mwathani arĩkoragwo hamwe nao.”

O mwaka, andũ arĩa maathiaga Kĩririkano Pittsburgh maathire o makĩongererekaga. Ngathĩti ĩyo yoigĩte ũũ: “Gũkũ mũrĩnyitagwo ũgeni nĩ andũ marĩ na wendo.” Arutwo a Bibilia a Pittsburgh nĩ meerutagĩra kũhe aarĩ na ariũ a Ithe witũ irio na kũndũ gwa gũkoma. Mwaka wa 1886, ihinda-inĩ rĩa Kĩririkano nĩ kwarĩ na kĩgomano gĩa thikũ cigana ũna. Ngathĩti ya Watch Tower yoigĩte ũũ: “Ũkai, mũrĩ na ngoro ciyũirũo nĩ wendo kwerekera Mwathani, ariũ a Ithe, na kwerekera ũhoro ũrĩa wa ma.”

Kwa ihinda rĩa mĩaka ĩigana ũna, kĩũngano gĩa Pittsburgh nĩ kĩaharagĩria igomano nĩ ũndũ wa arĩa mookaga Kĩririkano Pittsburgh. O ũrĩa Arutwo a Bibilia maathire makĩongererekaga, noguo Kĩririkano gĩathire gĩgĩkagĩrũo kũndũ kũingĩ thĩinĩ wa thĩ, na mũigana wa arĩa maakoragwo kĩririkano-inĩ ũkongerereka. Ray Bopp wa kĩũngano gĩa Chicago oigire atĩ mĩaka-inĩ ya 1910, maahũthagĩra mathaa maingĩ kũhĩtũkia mĩhaano tondũ hakuhĩ andũ othe nĩ maarĩaga mũgate na makanyua ndibei.

Nĩ mĩhaano ya mũthemba ũrĩkũ maahũthagĩra? O na gũtuĩka ngathĩti ya Watch Tower nĩ yoonanĩtie atĩ Jesu aahũthĩrire ndibei hĩndĩ ya Irio cia Mwathani, kwa ihinda yoigĩte ciũngano ihũthagĩre maĩ ma thabibũ njĩthĩ kana ma thabibũ nyũmũ irugĩtwo, nĩ ũndũ wa gwĩthema kũingĩria “arĩa matarĩ hinya” magerio-inĩ. O na kũrĩ ũguo, nĩ gwakoragwo na ndibei nĩ ũndũ wa arĩa meetĩkĩtie atĩ “ndibei ya biũ nĩyo yaagĩrĩirũo nĩ kũhũthĩrũo.” Arutwo a Bibilia nĩ maacokire magĩtaũkĩrũo atĩ ndibei ndune ĩtarĩ nyongerere kĩndũ kĩngĩ nĩyo ĩrũgamagĩrĩra thakame ya Jesu.

Kũririkana gĩkuũ kĩa Jesu nĩ kwaheaga andũ mweke wa gwĩcũrania. O na kũrĩ ũguo, thĩinĩ wa ciũngano imwe nĩ gwakoragwo na ihooru mũno, na thutha wa programu gũthira andũ othe no kũinũka  mainũkaga makirĩte. Ĩndĩ, ibuku rĩmwe rĩetagwo Jehovah, rĩrĩa rĩacabirũo 1934, rĩoigire atĩ andũ matiagĩrĩirũo gwĩka Kĩririkano “marĩ na ihooru” nĩ ũndũ wa gĩkuũ kĩa ruo kĩrĩa Jesu aakuire, ĩndĩ magĩrĩirũo “gũkorũo na gĩkeno” tondũ Jesu aakoretwo arĩ Mũthamaki kuuma 1914.

Mwaka wa 1935 nĩ kwagĩire na ũgarũrũku mũnene ũrĩa wacenjirie Iririkano cia mĩaka ĩrĩa yarũmĩrĩire, tondũ andũ nĩ maateithirio kũgĩa na ũtaũku mwerũ wĩgiĩ “kĩrĩndĩ kĩingĩ” kĩrĩa kĩgwetetwo thĩinĩ wa Kũguũrĩrio 7:9. Mbere ĩyo ndungata cia Jehova cieciragia atĩ kĩrĩndĩ kĩu nĩ Akristiano meyamũrĩire Jehova ĩndĩ magakorũo matarĩ na kĩyo. Kuuma hĩndĩ ĩyo andũ nĩ maateithirio gũtaũkĩrũo atĩ kĩrĩndĩ kĩu kĩingĩ nĩ Akristiano ehokeku arĩa marĩ na kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũgaatũũra paradiso gũkũ thĩ. Thutha wa ũtaũku ũcio mwerũ, Russell Poggensee ethuthuria oigire ũũ: “Niĩ Jehova ndaaraheete kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũthiĩ igũrũ.” Mũrũ wa Ithe witũ ũcio o hamwe na angĩ aingĩ ehokeku magĩtiga kũrĩaga mũgate na kũnyua ndibei, ĩndĩ magĩthiĩ na mbere gũthiaga Kĩririkano.

‘Ihinda-inĩ rĩu rĩa bata mũno,’ ahunjia nĩ maagĩaga na mĩeke ya mwanya ya kũhunjia nĩguo monanie ngatho ciao harĩ igongona rĩa ũkũũri. Bulletin ya 1932 yerire Akristiano matigatuĩke o Akristiano a gũkaga Kĩririkano tu na kũrĩaga mũgate na kũnyua ndibei, no matiraruta wĩra wa kũhunjia ũhoro ũrĩa wa ma. Bulletin ya 1934 yekĩrire andũ ngoro matuĩke “mapainia a gũteithĩrĩria.” Yoigĩte ũũ: “Hihi nĩ gũkuoneka ahunjia 1,000 matuĩke mapainia a gũteithĩrĩria ihinda-inĩ rĩa Kĩririkano?” Ũhoro-inĩ wĩgiĩ Akristiano aitĩrĩrie maguta, Informant yoigire ũũ: “Gĩkeno kĩao no gĩkinyanĩire tu angĩkorũo nĩ marĩkoragwo na itemi wĩra-inĩ wa kũhunjia.” Na ũguo noguo thutha-inĩ kũngĩathire harĩ arĩa maarĩ na kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũtũũra gũkũ thĩ. *

Harĩ andũ a Jehova, ũtukũ ũrĩa wa bata mũno o mwaka nĩ wa Kĩririkano. Mekaga Kĩririkano o na kũrĩ na moritũ manene. Mwaka-inĩ wa 1930, mwarĩ wa Ithe witũ Pearl English na mwarĩ wa nyina Ora maathire magũrũ kilomita 80 nĩguo makinye kũrĩa Kĩririkano gĩekagĩrũo. Nake Harold King ũrĩa warĩ mũmishonarĩ nĩ aandĩkire marebeta na nyĩmbo ciĩgiĩ Kĩririkano arĩ njera bũrũri-inĩ wa China. Ningĩ nĩ aathondekire mĩhaano ya Kĩririkano akĩhũthĩra thabibũ nyũmũ na mũceere. Kuuma o mwena wa Irathĩro wa Rũraya nginya Amerika ya gatagatĩ gũthiĩ ũguo nginya Afrika, Akristiano nĩ monanĩtie ũmĩrĩru hĩndĩ ya mbaara na hĩndĩ ya kũnyarirũo nĩ thirikari na magatigĩrĩra nĩ maririkana gĩkuũ kĩa Jesu. Gũtekũmakania kũrĩa tũrĩ kana maũndũ marĩa tũragerera, nĩ tũcemanagia hĩndĩ ya bata mũno ya Kĩririkano nĩguo tuonanie gĩtĩo harĩ Jehova na Jesu.