Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

Alasang Sapwellimen Sises Eimah oh Eh Kin Ketin Dehdehki Irair kan

Alasang Sapwellimen Sises Eimah oh Eh Kin Ketin Dehdehki Irair kan

“Mehlel me kumwail poakohng ih, mehnda ma kumwail sohte kin kilang; mehlel me kumwail kin pwoson, mehnda ma kumwail sohte kin kilang ahnsou wet.”​—1 PIT. 1:8.

1, 2. (a) Ia duwen atail kak ale mour soutuk? (b) Dahme kak sewese kitail en weweidweite nan atail seiloak?

 NI ATAIL wiahla Kristian kei, e kin mwomwen me kitail tepida seiloak ehu. Ma kitail kolokolte atail lelepek ong Koht, atail seiloak pahn pweida oh kitail kak mour kohkohlahte. Sises mahsanih: “Me pahn dadaurete lel ni imwi, ih me pahn mourla.” (Mad. 24:13) Ei, pwehn kanekehla atail seiloak, kitail anahne kolokolte atail lelepek ong Koht lao “lel ni imwi,” mehnda ma ni imwin atail mour de ni imwin koasoandi en sampah suwed wet. Ahpw kitail anahne kanahieng pwe kitail en dehr mweidohng sampah wet en kerempwa kitail. (1 Sohn 2:15-17) Ia duwen atail kak weweidweite nan atail seiloak?

2 Sises ketikihda mehn kahlemeng unsek ong kitail. Sang ni atail onopki dahme Paipel mahsanihki sapwellimen Sises mour, kitail kin sukuhlki duwen ih. Kitail pahn poakohngala ih oh pwoson ih. (Wadek 1 Piter 1:8, 9.) Wahnpoaron Piter nda me Sises ketikihda mehn kahlemeng ong kitail pwe kitail en idawehn kanahieng. (1 Pit. 2:21) Ma kitail idawehn kanahieng sapwellime mehn kahlemeng, kitail pahn kak dadaur lel ni imwi. * Nan iren onop en mwoweo, kitail koasoiapene ia duwen atail kak alasang sapwellimen Sises mehn kahlemeng en aktikitik oh eh kin ketin poakehla aramas. Met kitail pahn koasoiapene ia duwen atail kak alasang sapwellime mehn kahlemeng en eimah oh eh kin ketin dehdehki irair kan.

SISES KIN KETIN EIMAH

3. Dahkot eimah, oh ia duwen atail kak ahneki irair wet?

3 Eimah iei pepehm ehu me kak kakehlailih oh sewese kitail en dadaur pahn kahpwal kan. Eimah pil kin sewese kitail en uhki dahme pwung. E kak sewese kitail en ahneki meleilei oh lelepek ong Koht ni atail lelohng kasongosong kan. E kin pidada lemmwiki emen, koapworopwor, oh limpoak. Ia duwen? Atail lemmwiki Koht kin kihong kitail eimah pwehn powehdi atail masak aramas. (1 Sam. 11:7; Lep. Pad. 29:25) Atail koapworopworki Siohwa kin sewese kitail en medemedewe ahnsou kohkohdo a kaidehn atail kahpwal kan. (Mel. 62:5) Limpoak me poahsoankihda irair en tounmetei kin kamwakid kitail en kasalehda eimah mehnda ma kitail lelohng kalokolok. (Sohn 15:13) Kitail ahneki eimah sang ni atail kin likih Koht oh alasang sapwellime Ohlo.​—Mel. 28:7.

4. Ia duwen Sises eh ketin kasalehda eimah nan tehnpas sarawio? (Menlau kilang tepin kilel.)

4 Ni Sises eh sounpar 12, e ketin kasalehda eimah ni eh “ketiket nanpwungen sounkawehwe ko” nan tehnpas sarawio. (Wadek Luk 2:41-47.) Irail sounpadahk en pelien lamalam ako uhdahn ese kaidehn ihte Kosonned en Moseso ahpw pil tiahk en mehn Suhs kan. Tiahk pwukat kin kahrehda e apwal en peikiong Kosonnedo. Ahpw Sises sohte ketin mweidohng met en kahrehiong ih en ketin nennenla. E sohte ketin masak irail. E ketin “kekeinemwe rehrail.” E sohte ketin kekeinemwe rehrail soangen peidek kan me kisin pwutak kan kin idek. Kitail kak medewe me Sises ketin kekeinemwe rehrail soangen peidek kan me kamwakid arail madamadau oh kahrehda ren uhdahn rongorong. Oh ma sounpadahk ko song en lidipihedi Sises ni arail idek reh peidek apwal kan, re sohte pweida. Koaros me rongorong, iangahki sounpadahk ko, “inenen pwuriamweikihla sapwellime kupwurokong me pwarada ni sapwellime pasapeng kan.” Ei, Sises ketin eimah ni eh ketin utungada padahk mehlel me dierek nan Mahsen en Koht.

5. Ia duwen Sises eh ketin kasalehda eimah erein sapwellime doadoahk en kalohk?

5 Erein sapwellime doadoahk en kalohk, Sises ketin kasalehda eimah ni soangsoangen ahl akan. Karasepe, e ketin kasalehda duwen kaunen pelien lamalam ko arail pitipitihki aramas ako padahk likamw kan. (Mad. 23:13-36) E pil sohte ketin mweidohng madamadau en sampah en kasaminehla sapwellime madamadau. (Sohn 16:33) E ketin pousehlahte kalohk mendahki uhwong sang irail kan me kin pelian ih. (Sohn 5:15-18; 7:14) Pak riau, e ketin eimah ni eh ketin kamwakelehsang irail kan me kin kasaminehla tehnpas sarawio.​—Mad. 21:12, 13; Sohn 2:14-17.

6. Ia duwen Sises eh ketin kasalehda eimah ni kaimwiseklahn rahn en sapwellime mour nin sampah?

6 Kitail pahn tehkpene sapwellimen Sises eimah ni kaimwiseklahn rahn en sapwellime mour nin sampah. E mwahngiher dahme pahn wiawi ni ahnsou me Sudas pahn pangala ih. Mendahki met, ni arail wia saken Pahsohpao, Sises mahsanihong Sudas: “Mwadang wiahda dahme ke uhdahn pahn wia!” (Sohn 13:21-27) Nan mwetuwel en Kedsemeni, ni eimah Sises ketin kasalehda ihs ih ong sounpei ko me kohdohng salihedi ih. Mendahki sapwellime mour mihla nan keper, e ketin pere sapwellime tohnpadahk ko oh mahsanihong sounpei ko: “Kumwail mweidohng ohl pwukat re en kohkohla.” (Sohn 18:1-8) Mwuhr ni Tohn Mwoalen Kopwung Lapalap ako arail kapeidekih ih, ni eimah Sises ketin padahkihong irail me iei ih me Krais oh sapwellimen Koht Ohl. E sohte ketin masepwehk mendahki samworo lapalap ako raparapahki kahrepe ieu en kemehla ih. (Mark 14:60-65) Sises ketin kolokolte sapwellime lelepek lao lel mehla pohn tuhkehn kalokoloko. Mwohnte e ketin kadarala eh esingek, e mahsanih: “E imwiseklahr!”​—Sohn 19:28-30.

ALASANG SAPWELLIMEN SISES EIMAH

7. Me pwulopwul kan, ia amwail pepehm en wia emen Sounkadehdehn Siohwa? Ia duwen amwail kak kasalehda me kumwail kin eimah?

7 Ia duwen atail kak alasang sapwellimen Sises eimah? Nan sukuhl. Me pwulopwul kan, kumwail kadehdehda me kumwail kin eimah ni amwail mwadang kasalehda me kumwail Sounkadehdehn Siohwa kei, mehnda ma amwail wia met kin kahrehda iengomwail tohnsukuhl de meteikan en kapailoke kumwail. Met kasalehda me kumwail kin pohlki amwail weuwa mwaren Siohwa. (Wadek Melkahka 86:12.) Ele ekei men kumwail en kamehlele padahk me dene mour pein miehla oh aramas kohsang mahn. Ahpw kumwail kak likih me dahme Paipel padahngki duwen kepikipik kan kin mehlel. Kumwail kak doadoahngki kisin pwuhk me oaralape The Origin of Life—Five Questions Worth Asking (lokaiahn wai) oh ekei oaralap kan sang neitail Kahn Iroir pwehn kihda pasapeng mwahu ong irail kan me men ese kahrepen ‘koapworopwor me mi rehtail.’ (1 Pit. 3:15) Eri kumwail pahn diar nsenamwahu ni amwail ese me kumwail utungada padahk mehlel en Mahsen en Koht.

8. Kahrepe dah kan me kitail ahneki pwehn kalohk ni eimah?

8 Nan atail kalohk. Nin duwen Kristian mehlel kan, kitail anahne doulahte kalohk ni eimah sang ni sapwellimen Siohwa manaman en kaunda. (Wiewia 14:3) Dahme kahrehda kitail kak kalohk ni eimah? Keieu, kitail ese me dahme kitail kalohki iei me mehlel pwehki e poahsoankihda Paipel. (Sohn 17:17) Keriau, kitail “tohndoadoahk kei me kin iang Koht ketin wiewia sapwellime doadoahk” oh me sapwellime manaman kin sewese kitail. (1 Kor. 3:9; Wiewia 4:31) Kesiluh, kitail poakohng Siohwa oh aramas akan, kahrehda kitail kin mwekidki en wia uwen atail kak en padahkihong meteikan duwen rongamwahwo. (Mad. 22:37-39) Pwehki kitail kin eimah, kitail sohte pahn uhdihsang kalohk. Kitail kin koasoanehdi teng en kasansalehda padahk likamw en pelien lamalam kan me kin karotongehla aramas sang padahk mehlel. (2 Kor. 4:4) Oh kitail pahn wonlahte kalokalohki rongamwahwo mendahki aramas akan kin kapailoke, uhwong, de sohte men rong kitail.​—1 Des. 2:1, 2.

9. Ia duwen atail kak kasalehda eimah ni atail lelohng lokolok?

9 Pahn lokolok. Atail likih Koht kin kihong kitail pwoson oh eimah pwehn dadaur pahn kahpwal kan. Ma emen me kitail poakohng mehla, kitail kin pahtoula, ahpw met sohte kihsang atail koapworopwor. Kitail kin koapworopworki me Koht, me wia “pwarer en kansenamwahu koaros,” pahn ketin kakehlaka kitail. (2 Kor. 1:3, 4; 1 Des. 4:13) Ma kitail lelohng soumwahu de ohla laud, ele kitail kin medekla, ahpw kitail sohte kin ale sawas en wini me pahn kansensuwedihada kupwuren Koht. (Wiewia 15:28, 29) Ma kitail kin nsensuwedla, kadeikpen loalatail ele kin kadeingkitailda, ahpw kitail sohte kin uhdi. Kitail kin likih Siohwa, me kin “ketiket mpen irail me nan kapehd tikitiklahr.” *​—1 Sohn 3:19, 20; Mel. 34:18.

SISES KIN KETIN DEHDEHKI IRAIR KAN

10. Ia wehwehn dehdehki irair kan? Ia duwen Kristian men me dehdehki irair kan eh kin lokaia oh mwekid?

10 En dehdehki irair kan kin wehwehki ke ahneki koahiek en wehwehki wekpeseng en dahme pwung oh dahme sapwung oh eri pilada en wia dahme pwung. (Ipru 5:14) Kristian men me kin dehdehki irair kan kin wiahda pilipil kan me pahn kakehlakahda eh nanpwungmwahu rehn Koht. E kin kanahieng pwe eh lokaia kan en dehr kamedekihala meteikan. E kin kaperenda Siohwa pwehki e kin pilada soangen lokaia kan me kin sewese irail. (Lep. Pad. 11:12, 13) E kin “kanengamah oh meleilei.” (Lep. Pad. 14:29) E kin “wia dahme pwung,” de e kin wiahda pilipil mwahu kan erein eh mour. (Lep. Pad. 15:21) Ia duwen atail kak alehdi koahiek en dehdehki irair kan? Kitail anahne onopki Mahsen en Koht oh doadoahngki dahme kitail sukuhlki. (Lep. Pad. 2:1-5, 10, 11) Kitail pil kak onopki oh alasang sapwellimen Sises mehn kahlemeng unsek en dehdehki irair kan.

11. Ia duwen sapwellimen Sises mahsen eh kasalehda me e kin ketin dehdehki irair kan?

11 Sises ketin kasalehda me e ketin dehdehki irair kan ni soahng koaros me e mahsanih oh wia. Nan sapwellime mahsen. Ni eh ketin kalohki rongamwahwo, Sises ketin doadoahngki lokaia kadek me sounrongorong kan pwuriamweikihla. (Luk 4:22; Mad. 7:28) E kin kalapw ketin wadek de doadoahngki Mahsen en Koht. E uhdahn mwahngih mehnia iren Paipel en ketin doadoahngki nan soangen irair koaros. (Mad. 4:4, 7, 10; 12:1-5; Luk 4:16-21) Sises pil ketin kawehwehda Paipel oh e ketin wia met ni ahl me kin kamwakid mohngiong en irail kan me wie rongorong. Mwurin eh ketin iasada, e mahsaniong tohnpadahk riemen nan ahlo kohkohlahng Emaus. E ketin “kawehwehiong ira wasa kan me Pwuhk Sarawi mahsanih duwen pein ih.” Mwuhr tohnpadahk ko nda: “Nan kapehdita kat soh kin mwekimwekidki peren, rasehng kisiniei, ni eh kin mahmahsen oh kawehwehiong kita Pwuhk Sarawi?”​—Luk 24:27, 32.

12, 13. Mehn kahlemeng dah kan me kasalehda me Sises kin ketin kanengamah oh toupahrek?

12 Nan kupwure oh sapwellime madamadau. En dehdehki irair kan kin sewese Sises en ketin “kanengamah.” (Lep. Pad. 16:32) E kak ketin kaunda kupwure oh e ketin “opampap.” (Mad. 11:29) E kin ahnsou koaros ketin kanengamahiong sapwellime tohnpadahk ko mendahki arail luwet kan. (Mark 14:34-38; Luk 22:24-27) E ketin meleilei mendahki e ketin lelohng wiewia sapahrek.​—1 Pit. 2:23.

13 En dehdehki irair kan pil sewese Sises en kak ketin toupahrek. E ketin wehwehki ia uhdahn mouren Kosonned en Moseso oh met kin kamwakid sapwellime wiewia kan ong aramas. Karasepe, medewehla duwen liho me “kohkohwahki mehn warmwowi.” (Wadek Mark 5:25-34.) Liho kohla nan pokono, doahke sapwellimen Sises likowo oh kehlailda. Nin duwen Kosonnedo, liho sohte mwakelekel oh sohte konehng en doahke emen. (Lip. 15:25-27) Ahpw Sises, me ketin dehdehki me “padahk kesempwal kan en Kosonnedo” pil kin iangahki “kalahngan oh mehlel,” sohte ketin lipwoare liho pwehki eh doahke sapwellime likowo. (Mad. 23:23) Ni kadek Sises mahsanihong: “Nei serepein, omw pwoson me kakehlaiukada. Eri, kohkohwei ni popohl, pwe ke kehlaildahsangehr omw soumwahwen.” Met uhdahn wia mehn kahlemeng kaselel duwen dehdehki irair kan eh kamwakid Sises en ketin kasalehda soangen kadek wet.

14. Dahme Sises ketin pilada en wia, oh ia duwen eh ketin kilangwohngete sapwellime doadoahk?

14 Nan sapwellime mour. Sises ketin kasalehda me e kin ketin dehdehki irair kan sang ni mwomwen sapwellime mour. E ketin poadidiong kalokalohki rongamwahwo oh wiahki met me keieu kesempwal nan eh mour. (Luk 4:43) Sises pil ketin wiahda pilipil kan me sewese ih en kak kilangwohngete doadoahk wet lao e ketin kanekehla sapwellime doadoahko. Karasepe, e ketin pilada soangen mour ehu me sohte kedirepwki soahng kan me sohte nohn kesempwal pwe en kak ketin doadoahngki ahnsou laud oh kehl nan sapwellime doadoahk en kalohk. (Luk 9:58) E mwahngih anahnepen kaiahnehda meteikan en doula wia doadoahk en kalohko mwurin eh pwoula. (Luk 10:1-12; Sohn 14:12) E ketin inoukihong sapwellime tohnpadahk kan me e pahn ketin sewese irail nan doadoahko lao “lel ni imwin kawa [“koasoandi en mehkan,” NW].”​—Mad. 28:19, 20.

ALASANG SISES EH KIN KETIN DEHDEHKI IRAIR KAN

15. Ia duwen atail kak kasalehda nan atail lokaia me kitail kin dehdehki irair kan?

15 Ia duwen atail kak alasang Sises eh kin ketin dehdehki irair kan? Nan atail lokaia. Ni atail kin koasoiong riatail Kristian kan, kitail kin doadoahngki lokaia kan me kin kangoange irail a kaidehn en kansensuwedih irail. (Ep. 4:29) Ni atail koasoiong meteikan duwen Wehin Koht, kitail en “doaloahki soahl” atail lokaia kan, de lokaia ni kadek. (Kol. 4:6NW) Kitail kin song en wehwehki dahme aramas akan anahne oh dahme re men rong oh eri pilada mwahu atail lokaia kan. Ma kitail doadoahngki lokaia kadek, aramas ele pahn men rong, oh atail padahk pahn kak sair mohngiongirail. Patehng met, ni atail kawehwe dahme kitail kin kamehlele, kitail kin song en doadoahngki Paipel en wia mehn kadehde. Eri, kitail kin kasalehda duwen manaman en Paipel oh doadoahngki ahnsou koaros me kitail kak. Kitail pohnese me padahk kan nan Paipel kin manaman sang soahng koaros me pein kitail kak nda.​—Ipru 4:12.

16, 17. (a) Ia duwen atail kak kasalehda me kitail kin toupahrek oh sohte kin nan kapehd karuwaru en lingeringer? (b) Ia duwen atail kak kilangwohngete atail doadoahk en kalohk?

16 Nan loalatail oh atail madamadau. Atail dehdehki irair kan kin sewese kitail en kaunda loalatail ni atail mihla pahn kasongosong oh sewese kitail en “dehr nan kapehd karuaru en . . . lingeringer.” (Seims 1:19) Ni meteikan arail kansensuwedihada kitail, kitail kin song en dehdehki ia kahrepen arail lokaia oh wiewia kan. Soangen loalokong wet kak kasohla atail lingeringer oh sewese kitail en “pohnsehsehla.” (Lep. Pad. 19:11) Atail dehdehki irair kan pil sewese kitail en toupahrek. Kitail sohte kin kasik me riatail Kristian kan unsek. Ahpw kitail en taman me ele mie arail kahpwal kan me kitail sohte uhdahn wehwehki. Kitail kin men rong dahme re medewe oh ni ahnsou me konehng, mweidohng dahme re leme en pweida oh dehr ngihtehtehki atail madamadau.​—Pil. 4:5.

17 Nan atail mour. Kitail ese me doadoahk en kalohki rongamwahwo wia pai me keieu kaselel me kitail kak ahneki. Eri kitail kin wiahda pilipil kan me pahn sewese kitail en kak kilangwohngete atail doadoahk en kalohk. Kitail pilada en mwohneki mahs Siohwa nan atail mour. Kitail ahneki mour me sohte kedirepwki wiewia kan me sohte uhdahn kesempwal pwe kitail en kak doadoahngki atail ahnsou oh kehl pwehn kalohki rongamwahwo mwohn imwio pahn leledo.​—Mad. 6:33; 24:14.

18. Ia duwen atail kak weweidweite nan atail seiloak en mour soutuk? Dahme ke koasoanehdi teng ken wia?

18 Ia duwe, e seu mwahu atail koasoiapenehier ekei sapwellimen Sises irair kaselel kan? Medewehla ia uwen atail pahn paiekihda ma kitail onopki sapwellime irair teikan oh sukuhlki ia duwen atail kak alasang ih. Eri, kitail en koasoanehdi teng en alasang Sises. Sang atail wia met, kitail pahn weweidweite nan atail seiloak ong mour soutuk oh pahn karanihala Siohwa.

^ 1 Piter 1:8, 9 ntingdi ong Kristian kan me ahneki koapworopwor en mi nanleng. Ahpw dahme Piter nda pil kak dokedoke Kristian kan me ahneki koapworopwor en mour kohkohlahte nin sampah.

^ Pwehn kilang mehn kahlemeng en eimah pahn lokolok, menlau kilang Kahn Iroir en January 1, 2007, pali 16, 17, parakrap 15-18; oh October 1, 2007, pali 23, 24, parakrap 3-8.