Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

Yehova Wakulongozga Ntchito ya Kupharazga

Yehova Wakulongozga Ntchito ya Kupharazga

‘Ine ndine Yehova, Chiuta winu uyo wakumusambizgani kuti muwone chandulo, uyo wakumulongozgani mu nthowa iyo mukwenera kwendamo.’—YES. 48:17.

1. Kasi Ŵakhristu ŵakakumana na masuzgo wuli?

APO Ŵasambiri ŵa Baibolo * ŵakambanga kupharazga makani ghawemi vyaka 130 ivyo vyajumpha, ŵakakumana na masuzgo ghanandi. Ŵasambiri ŵa Baibolo ŵakaŵa ŵachoko kweniso ŵakapharazganga uthenga uwo ŵanthu ŵanandi ŵakawutemwanga yayi. Ŵanthu ŵanyake ŵakatenge Ŵakhristu mbaburu. Satana wakamba kutambuzga chomene Ŵasambiri ŵa Baibolo kufuma apo wakaponyekera pa charu chapasi. (Uvu. 12:12) Kufuma pa nyengo iyo, Ŵasambiri ŵa Baibolo ŵakamba kupharazga makani ghawemi mu “mazuŵa ghaumaliro,” agho nganonono na ghakusuzga.—2 Tim. 3:1.

2. Kasi Yehova wachita vichi kuti watovwire kupharazga?

2 Yehova wachali kovwira ŵanthu ŵake. Wakukhumba kuti ŵapharazge makani ghawemi pa charu chose. Iyo wazomerezgenge chara kuti chinthu chinyake chitondeske ntchito ya kupharazga. Yehova wawovwira ŵanthu ŵake kuti ŵamusopenge mwakuzomerezgeka ndipo waŵapatura ku chisopa chautesi, uyo ni Babuloni Mukuru. Kale napo, Yehova wakaponoska Ŵaisrayeli kufuma ku Babuloni. (Uvu. 18:1-4) Ivyo Yehova wakutisambizga vikutovwira kuti waliyose payekha wasange chandulo. Wakutovwira kuti tikhalenge mwamtende na ŵanyithu, ndipo wakutisambizga umo tingasambizgira ŵanji vya iyo. (Ŵazgani Yesaya 48:16-18.) Yehova wakulongozga ntchito ya kupharazga, kweni kanandi ndiyo yayi wakusintha vinthu mu charu kuti tipharazgenge makora. Vinthu vinyake ivyo vikuchitika mu charu vyawovwira kuti ntchito yithu ya kupharazga yiŵe yipusu. Ndipouli, tichali kuzikizgika kweniso tikukumana na masuzgo ghanandi mu charu cha Satana ichi. Tikukwaniska kupharazga chifukwa chakuti Yehova ndiyo wakutovwira.—Yes. 41:13; 1 Yoh. 5:19.

3. Kasi uchimi wa pa Daniel 12:4 ukufiskika wuli?

3 Daniyeli wakachima kuti mu mazuŵa gha kuumaliro ŵanthu ŵanandi ŵazamupulikiska unenesko wa mu Baibolo. (Ŵazgani Daniel 12:4.) Apo “nyengo ya umaliro” yikaŵa pafupi kwamba, Yehova wakawovwira ŵanthu ŵake kupulikiska ivyo Baibolo likusambizga na kukana visambizgo vya chisopa chautesi. Mazuŵa ghano, ŵanthu ŵa Yehova ŵakusambizga ŵanthu Baibolo pa charu chose chapasi. Vikulongolerathu kuti uchimi wa Daniyeli ukufiskika. Ŵanthu pafupifupi 8 miliyoni ŵasambira unenesko ndipo ŵakusambizgakoso ŵanji. Kasi ni vinthu wuli vinyake ivyo vyawovwira ŵanthu ŵa Yehova kupharazga pa charu chose?

KUNG’ANAMURA BAIBOLO

4. Kasi Baibolo likang’anamulika mu viyowoyero vilinga m’ma 1800?

4 Mazuŵa ghano ntchipusu kupharazga makani ghawemi chifukwa ŵanthu ŵanandi ŵali na Baibolo. Kweni kale ndimo vikaŵira yayi. Kwa vyaka mahandiredi ghanandi ŵaliska ŵakakanizganga ŵanthu kuŵazga Baibolo. Ŵanthu awo ŵasangika kuti ŵakuŵazga Baibolo ŵakaŵasuzganga chomene. Awo ŵasangika kuti ŵakung’anamura Baibolo ŵakaŵakomanga. M’ma 1800, mawupu ghakung’anamura Baibolo ghakang’anamura na kusindikizga Mabaibolo mu viyowoyero pafupifupi 400. Kufika m’ma 1900, ŵanthu ŵanandi ŵakaŵa kuti ŵali na Baibolo, kweni ŵakapulikiskanga yayi ivyo likusambizga.

5. Kasi Ŵakaboni ŵa Yehova ŵachita vichi pa nkhani ya kung’anamura Baibolo?

5 Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakamanya kuti ŵali na ntchito ya kusambizga ŵanthu Baibolo ndipo ndivyo ŵakachitanga. Pakwamba ŵakagwiliskiranga ntchito Mabaibolo agho ghakaŵapo pa nyengo iyo, ndipo ghanyake ŵakagaŵiranga ŵanthu. Kwambira mu 1950, Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakufumiska Baibolo la Malemba Ghakupatulika mu Mang’anamuliro gha Caru Ciphya mu viyowoyero vyakujumpha 120. Mu 2013, ŵakafumiska Baibolo ili mu Chingelezi chipusu. Baibolo ili likupulikikwa makora kweniso ndipusu kung’anamura mu viyowoyero vinyake. Chikuŵa chipusu kusambizga ŵanthu usange muli na Baibolo ilo likupulikikwa makora.

NYENGO YA MTENDE

6, 7. (a) Kasi ni nkhondo wuli izo zachitika mu vyaka 100 ivyo vyajumpha? (b) Kasi mtende wawovwira wuli pa ntchito ya kupharazga?

6 Mu vyaka 100 ivyo vyajumpha kwachitika nkhondo zikuru ziŵiri za pa charu chose na nkhondo zinyake zinandi. Ŵanthu mamiliyoni ghanandi ŵali kufwa pa nkhondo izi. Pa nyengo ya Nkhondo Yachiŵiri ya Charu Chose, mubali Nathan Knorr ndiyo wakadangiliranga ntchito ya Ŵakaboni ŵa Yehova. Pa ungano wa chigaŵa wa mu 1942, wakayowoya nkhani yakuti kuŵenge mtende. (“Peace—Can It Last?”) Mubali Nathan Knorr wakalongosora lemba la Uvumbuzi chapitala 17. Iyo wakati Nkhondo Yachiŵiri yikulongora kuti nkhondo ya Haramagedoni yili pafupi kwamba yayi kweni yimarenge ndipo kuŵenge mtende.—Uvu. 17:3, 11.

7 Nkhondo Yachiŵiri ya Charu Chose yikati yamara, mtende ukaŵa kulikose yayi. Kwambira pa nkhondo yachiŵiri, ŵanthu mamiliyoni ghanandi ŵali kufwa pa nkhondo zinyake. Kweni mu vyaru vinandi nyengo zinyake mwaŵa mtende uwo wawovwira Ŵakaboni ŵa Yehova kupharazga kwambura suzgo. Kasi vyawovwira wuli? Pa nyengo ya Nkhondo Yachiŵiri ya Charu Chose, Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakaŵa pafupifupi 110,000 pa charu chose. Kweni sono ŵalipo pafupifupi 8 miliyoni. (Ŵazgani Yesaya 60:22.) Nadi, pa nyengo ya mtende, tingapharazgira ŵanthu ŵanandi.

MENDERO GHAPUSU

8, 9. Chifukwa wuli lero mendero ngapusu? Kasi ivi vikutovwira wuli pa ntchito yakupharazga?

8 Apo Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakambanga kupharazga mu United States, mendero ghakaŵa ghakusuzga chomene. Mu 1900, pati pajumpha vyaka 21 kufuma apo ŵakambira kusindikizga Gongwe la Mulinda, mukaŵa magalimoto pafupifupi 8,000 pera ndiposo misewu yinandi yikaŵa yiheni mu charu ichi. Mazuŵa ghano, pa charu chose pali magalimoto ghakujumpha 1.5 biliyoni na misewu yinandi yiwemi. Ŵabali ŵanandi ŵakwenda pa galimoto kuti ŵakapharazge ku vigaŵa vyakutali chomene. Tikuŵikapo mtima kuti tipharazgire ŵanthu kulikose nangauli panji uko tikukhala mendero ngakusuzga ndipo tikwenda pasi mitunda yitali.—Mat. 28:19, 20.

9 Paliso nthowa zinyake. Tikutumizga Mabaibolo na mabuku ghithu pa magalimoto ghakurughakuru, sitima za pamaji na za pamtunda. Ivi vikovwira kuti mabuku ghakafike luŵiro ku ŵabali na ŵadumbu ŵithu. Ŵabali ŵanyake nga ŵalaŵiliri ŵa dera, awo ŵali mu komiti ya munthavi na ŵamishonale ŵakukwera ndege pakuluta ku maungano panji kukawovwira mipingo. Ŵabali ŵa mu wupu wakulongozga na ŵanyake ŵakufuma ku ofesi yikuru ya Ŵakaboni ŵa Yehova nawo ŵakukwera ndege pakuluta ku vyaru vinyake kuti ŵakakhozge na kusambizga ŵabali na ŵadumbu. Ivi vikovwira kuti Ŵakaboni ŵa Yehova ŵaŵe ŵakukolerana pa charu chose.—Sal. 133:1-3.

CHIYOWOYERO

10. Chifukwa wuli ŵanthu ŵanandi ŵakuyowoya Chingelezi?

10 Mu Ufumu wa Romu, ŵanthu ŵanandi ŵakayowoyanga Chigiriki. Kweni mazuŵa ghano ŵanthu ŵanandi ŵakuyowoya Chingelezi. Buku linyake likuti ŵanthu ŵanandi ŵakuyowoya panji kupulika Chingelezi. Ŵanthu ŵanandi ŵakusambira Chingelezi chifukwa ndicho kanandi ŵakuyowoya pa nkhani za malonda, ndyali, sayansi, na vinyake.

11. Kasi Chingelezi chawovwira wuli Ŵakaboni ŵa Yehova?

11 Chingelezi chikuyowoyeka pa charu chose. Ntheura vyawovwira kuti unenesko uthandazgike. Kale mabuku ghithu ghakaŵanga mu Chingelezi pera. Pakuti Chingelezi chikuyowoyeka pa charu chose lekani ŵanthu ŵanandi ŵakaŵazganga mabuku ghithu. Pa ofesi yikuru ya Ŵakaboni ŵa Yehova ŵabali na ŵadumbu ŵakuyowoya Chingelezi. Ŵabali na ŵadumbu ŵakufuma mu vyaru vinandi awo ŵakupulika Chingelezi ŵakuluta ku Patterson, New York, U.S.A., kuti ŵakasambire sukulu zakupambanapambana.

12. Kasi mabuku ghithu ghakung’anamulika mu viyowoyero vilinga? Kasi mapulogiramu gha pa kompyuta ghakovwira wuli?

12 Tili na ntchito ya kupharazga makani ghawemi pa charu chose, lekani tikung’anamura mabuku mu viyowoyero vyakujumpha 700. Kasi tikukwaniska wuli kung’anamura mabuku mu viyowoyero vyose ivi? Makompyuta na mapulogiramu gha pa kompyuta nga ni MEPS, ghakovwira chomene pa ntchito ya kung’anamura mabuku. Ntheura Ŵakaboni ŵa Yehova pa charu chose ŵasambira “kayowoyero katuŵa” uwo ni unenesko wa mu Baibolo ndipo mbakukolerana.—Ŵazgani Zefaniya 3:9.

MALANGO

13, 14. Kasi malango na makhoti ghatovwira wuli?

13 Malango gha Ŵaroma ghakawovwira chomene Ŵakhristu ŵakwambilira kuti ŵapharazgenge makora. Mazuŵa ghano napo, malango agho ghali mu vyaru vinandi ghakutovwira pa ntchito ya kupharazga. Ku United States, malango ghakuzomerezga munthu waliyose kusankha chisopa icho wakhumba na kuphalirako ŵanji ivyo wakugomezga. Ntheura, Ŵakaboni ŵa Yehova mbanangwa kuwungana na kupharazga mu charu ichi. Ŵabali pa ofesi yithu yikuru ku United States mbakufwatuka kulaŵilira ntchito ya kupharazga iyo yikuchitika pa charu chose. Nyengo zinyake, tikumangara ku khoti kuti tivikilire wanangwa withu wa kupharazga. (Fil. 1:7) Usange makhoti na mawupu ghanyake nagho ghatondeka kudumura makora, tikuchita apilu ku makhoti ghakuru, ndipo kanandi milandu iyi yikutiyendera makora.

14 Mu vyaru vinyake namo, ŵabali ŵakukamangara ku makhoti kuti ŵavikilire wanangwa wawo wa kusopa na kupharazga. Para ŵaluza ŵakuchita apilu ku khoti likuru chomene pa charu chose. Mwachiyelezgero, ku Europe, milandu yinandi ŵakaluta nayo ku khoti lakuvikilira wanangwa wa ŵanthu (European Court of Human Rights.) Kuzakafika mu Juni 2014, milandu 57 yikaŵa kuti yaŵayendera kale makora Ŵakaboni ŵa Yehova. Vyaru vyose vya ku Europe vikwenera kupulikira ivyo khoti ili ladumura. Nangauli ‘tikutinkhika na mitundu yose,’ kweni malango gha mu vyaru vinandi ghatovwira kuti tisopenge Yehova mwakufwatuka.—Mat. 24:9.

VINTHU VINYAKE IVYO VYATOVWIRA

Tikupanga na kupeleka mabuku ghakulongosora Baibolo ku ŵanthu pa charu chose

15. Longosorani umo nthowa zakupangira mabuku zasinthira. Kasi nthowa izi zawovwira wuli Ŵakaboni ŵa Yehova mazuŵa ghano?

15 Nthowa ziphya zakupangira mabuku zatovwira chomene kuti tipharazge makani ghawemi ku ŵanthu ŵanandi. M’ma 1450, Johannes Gutenberg wakapanga makina ghakupangira mabuku. Ŵanthu ŵakagwiliskiranga ntchito makina agha kupangira mabuku kwa vyaka vinandi. Kweni mu vyaka 200 ivyo vyajumpha, papangika makina ghakupambanapambana ghakupangira mabuku. Ŵanthu ŵakupanga makina ghankhongono chomene kuluska agho ŵakapanga pakwamba. Makina ghaphya ghakugwira makora ntchito kuluska agho ŵakapanga pakwamba. Ntheura ŵapanga mabuku ghanandi kweniso ghakuwoneka makora. Chaŵaso chipusu kupanga mapepara na kuŵika vikope ku mabuku. Kasi ivi vyawovwira wuli pakupanga mabuku ghithu? Mu 1879, Gongwe la Mulinda lakwamba likaŵa mu Chingelezi pera. Likaŵavya vithuzithuzi ndipo ŵakapanga makope 6,000. Mazuŵa ghano, Gongwe la Mulinda likupangika mu viyowoyero vyakujumpha 200. Likuŵa na vithuzithuzi vyakutowa na vyakuwoneka makora. Makope ghakujumpha 50,000,000 gha magazini yiliyose ghakupangika mwezi uliwose.

16. Kasi ni vinthu wuli ivyo vyawovwira pakupharazga pa charu chose? (Wonani chithuzithuzi chakwamba.)

16 Mu vyaka 200 ivyo vyajumpha, papangika vinthu vinandi ivyo vyawovwira Ŵakaboni ŵa Yehova pa ntchito ya kupharazga makani ghawemi. Pali sitima za pamtunda, magalimoto, ndege, njinga, matayipilayita, vinthu vyakovwira ŵambura maso, telegiramu, telefoni, makamera, vyakujambulira mazgu na mavidiyo, mawayilesi, mafilimu, makompyuta ndiposo intaneti. Nangauli Mbakaboni ŵa Yehova yayi awo ŵali kupanga vinthu ivi, kweni vikutovwira pakupanga Mabaibolo na mabuku ghanyake mu viyowoyero vinandi. Kweniso vinthu ivi vikutovwira kuti tipharazgenge makora pa charu chose. Ntheura ‘tikonkha mkaka wa ŵamitundu’ nga umo uchimi wa mu Baibolo ukuyowoyera.—Ŵazgani Yesaya 60:16.

17. (a) Chifukwa wuli ntchito ya kupharazga yikwenda makora? (b) Chifukwa wuli Yehova wakukhumba kuti tiŵe ŵantchito ŵanyake?

17 Yehova ndiyo wakulongozga ntchito ya kupharazga lekani yikwenda makora. Iyo wali kutipa ntchito iyi chifukwa wakutitemwa ndipo wakukhumba kuti tiŵe ŵantchito ŵanyake. Para tikupharazga tikulongora kuti tikutemwa Yehova kweniso ŵanthu. (1 Kor. 3:9; Mrk. 12:28-31) Tikuwonga chomene kuti Yehova wakutovwira kupharazga pa charu chose chapasi. Ntheura, tiyeni tilimbikire kupharazga vya Yehova na Ufumu wake.

^ ndime 1 Mu 1931, Ŵasambiri ŵa Baibolo ŵakamba kumanyikwa kuti Ŵakaboni ŵa Yehova.—Yes. 43:10.