TŨRĨ na Gwen twambĩrĩirie kwĩruta kũina ndaaci tũrĩ na mĩaka ĩtano. O na gũtuĩka tũtioyaine, o mũndũ aakũrire arĩ na muoroto atĩ kũina ndaaci nĩguo wĩra wake. O rĩrĩ twanyita thing’a wĩra-inĩ ũcio, tũkĩũtiga. Nĩ kĩĩ gĩatũmire tũtue itua rĩu?

David: Ndaciarirũo 1945 thĩinĩ wa kaũntĩ ya Shropshire, England. Baba aarĩ na mũgũnda warĩ kũndũ gĩcagi-inĩ. Ndoima cukuru ndaathiaga kũhe ngũkũ irio na kũngania matumbĩ na kũramata ng’ombe na mbũri. Twahinga cukuru nĩ ndateithagĩrĩria kũgetha, na rĩmwe na rĩmwe nĩ ndaatwarithagia matinga maitũ.

O na kũrĩ ũguo, harĩ ũndũ ũngĩ ndaambĩrĩirie kwĩrirĩria. Baba nĩ onete atĩ kuuma ndĩ o mũnini mũno, nĩ ndendete mũno kũina ndaaci rĩrĩa rĩothe ndaigua rwĩmbo rũkĩhũũrũo. Nĩ ũndũ ũcio ndĩna mĩaka ĩtano, baba akĩra mami andware cukuru ya ndaaci nĩguo ngathomere tap dancing. Mwarimũ wakwa aathomithirie nginya ballet dancing tondũ nĩ onire ndĩ na ũhoti wa kũina mũthemba ũcio wa ndaaci. Ndĩ na mĩaka 15, nĩ ndaarĩhĩirũo thiĩ ngathomere ndaaci thĩinĩ wa cukuru ĩmwe ĩrĩ igweta thĩinĩ wa London ĩtagwo Royal Ballet School. Kũu nĩkuo tuonanĩire na Gwen na gũgĩtuĩka tũrĩinaga nake.

Gwen: Ndaciarĩirũo taũni-inĩ ya London, 1944. Ndĩ kairĩtu kanini, ndaarĩ na wĩtĩkio mũnene mũno harĩ Ngai. Nĩ ndageragia gũthoma Bibilia yakwa ĩndĩ ndiataũkagĩrũo. Hau kabere ndĩ na mĩaka ĩtano, nĩ ndaathiaga gũthomithio kũina ndaaci na mĩaka ĩtandatũ thutha ũcio nĩ ndeehotanĩire kĩheo macindano-inĩ marĩa marĩ na aini kuuma kũndũ guothe thĩinĩ wa Ngeretha. Mũhootani aaheagwo mweke wa gũthiĩ gũthomera thĩinĩ wa cukuru ya mũthingi ya The Royal Ballet School. Cukuru ĩyo yarĩ nyũmba-inĩ ĩmwe thaka yetagwo White Lodge thĩinĩ wa Richmond Park nja wa taũni ya London. Kũu nĩ kuo ndaathire cukuru na nokuo ndathomithĩirio ballet dancing nĩ arutani maarĩ gatũ. Ndĩ na mĩaka 16 nĩ ndaathire cukuru ya sekondarĩ ya The Royal Ballet School ĩrĩa yarĩ mwena wa gatagatĩ wa London, na kũu nĩkuo twamenyanĩire na David. Thutha wa mĩeri mĩnini, twainaga ballet dancing nake thĩinĩ wa Royal Opera House ĩrĩa yarĩ Covent Garden, London.

David: O ta ũrĩa Gwen agweta, kũina ndaaci nĩ gwatũmire tũthiĩ tũkaine thĩinĩ wa nyũmba ya mathako ĩrĩ igweta ya Royal Opera House na tũkĩruta wĩra na kambuni ya ndaaci ya London Festival Ballet (ĩrĩa rĩu ĩtagwo English National Ballet). Mũrutani ũmwe thĩinĩ wa kambuni ya ndaaci ya Royal Ballet nĩ aahingũrire kambuni ya kĩĩmabũrũri thĩinĩ wa Wuppertal, Njĩrĩmani, na agĩtũthuura tũrĩ na Gwen tũkarutage wĩra kambuni-inĩ ĩyo. Nĩ twagĩire na mĩeke ya kũina ndaaci nyũmba-inĩ nyingĩ cia mathako thĩinĩ wa thĩ, na gũcindana na andũ marĩ igweta ta Dame Margot Fonteyn na Rudolf Nureyev. Macindano ma mũthemba ũcio nĩ matũmaga mũndũ eyone arĩ wa  bata mũno na ũndũ ũcio nĩ watũmaga twĩrutĩre biũ wĩra-inĩ witũ.

Gwen: Ndeerutĩire kũina ndaaci na hinya na ngoro yakwa yothe. Tũrĩ na David nĩ twendaga mũno gũtuĩka aini marĩ igweta. Nĩ ndakenaga mũno ngĩkĩra marũa ma aini angĩ thaĩri, ngĩheo mahũa, na ngiugĩrĩrio nĩ eroreri. Wĩra-inĩ ũcio wa kũina ndaaci, ndakoragwo thiũrũrũkĩirio nĩ waganu mũingĩ, ũnyui wa thigara, na ũnyui wa njohi, na nĩguo ngaacĩre wĩra-inĩ ũcio, ndeehokaga ithitũ o ta ũrĩa aini aingĩ meekaga.

David: Thutha wa kũruta wĩra wa kũina ndaaci mĩaka mĩingĩ, nĩ ndanogirio nĩ gũtindaga ng’endo-inĩ. Tondũ ndaarereirũo mĩgũnda-inĩ-rĩ, ngĩambĩrĩria kwĩrirĩria gũthiĩ gĩcagi gũikara ũtũũro ũtarĩ na maũndũ maingĩ. Nĩ ũndũ ũcio, kũrĩ 1967, ngĩtiga wĩra wa kũina ndaaci na ngĩambĩrĩria kũruta wĩra thĩinĩ wa mũgũnda ũmwe mũnene hakuhĩ na mũciĩ kwa aciari akwa. Mwene mũgũnda ũcio nĩ eetĩkĩrire ngombore kanyũmba kanini. Ngĩcoka ngĩhũrĩra Gwen thimũ ngĩmũria kana no aahikĩre. Gũkinyĩria hĩndĩ ĩyo nĩ aahaicĩtio ngathĩ wĩra-inĩ wa kũina ndaaci na nĩ agaacĩrĩte wĩra-inĩ wake, kwoguo ndwarĩ ũndũ mũhũthũ harĩ we gũtua itua rĩu. O na kũrĩ ũguo, nĩ eetĩkĩrire kũũhikĩra na agĩũka gĩcagi gũikara ũtũũro ataamenyerete.

Gwen: Ũhoro wa ma nĩ atĩ, ndwarĩ ũndũ mũhũthũ kũmenyera ũtũũro wa mĩgũnda-inĩ. Gũkama ng’ombe na kũhe ngũrũe na ngũkũ irio nginya hĩndĩ ĩrĩa rĩera rĩtarĩ rĩega ndwarĩ ũndũ mũhũthũ harĩ niĩ. David nĩ aambĩrĩirie kothi ya mĩeri kenda ya gũthomera ũhoro wa ũrĩmi thĩinĩ wa cukuru ĩmwe nĩguo amenye njĩra cia ũrĩmi iria ciahũthagĩrũo hĩndĩ ĩyo. Ainũkaga ũtukũ mũno, nĩ ũndũ ũcio ndaatindaga nyiki ndĩ na ihooru. Gũkinyĩria hĩndĩ ĩyo, Gilly mũirĩtu witũ wa irigithathi aarĩ mũciare. David nĩ aanjĩrire ndĩĩrute gũtwara ngaari, na mũthenya ũmwe thiĩte gũceera taũni-inĩ ĩmwe ngĩcemania na Gael. Twamenyanĩte nake rĩrĩa aarutaga wĩra nduka-inĩ ĩmwe itũũra-inĩ.

Gael nĩ aanyitire ũgeni gwake mũciĩ tũkanyue cai. Rĩrĩa tuonaga mbica ciake cia ũhiki nĩ ndoonire mbica ĩmwe yarĩ na gĩkundi kĩa andũ gĩikarĩte handũ nja ya nyũmba yandĩkĩtwo Kingdom Hall. Ngĩmũria nĩ kanitha ya mũthemba ũrĩkũ ĩyo. Nĩ ndaakenire mũno rĩrĩa aanjĩrire atĩ marĩ na mũthuri wake nĩ Aira a Jehova. Ngĩririkana atĩ tata witũ aarĩ Mũira wa Jehova. O na kũrĩ ũguo, nĩ ndaririkanire ũrĩa baba aarakaragio nĩ tata nginya agaikia mabuku make mborera. Tondũ baba aarĩ mũndũ ũtarĩ ũru na mũndũ, nĩ ndaarigagwo mũno kĩrĩa gĩatũmaga arakario nĩ tata na nĩguo tata arĩ mwega.

Tũkĩaria na Gael nĩ ndaagĩire na mweke wa kũmenya ũrĩa wĩtĩkio wa tata warĩ ngũrani na morutani ma ndini iria ingĩ. Gael nĩ aandeithirie kũmenya ũrĩa Bibilia ĩrutanaga. Nĩ ndaamakire nĩ kũmenya atĩ morutani maingĩ, ta Ũtatũ na muoyo ũtangĩkua, nĩ mũgarũ  na ũrutani wa Bibilia. (Koh. 9:5, 10; Joh. 14:28; 17:3) Ningĩ riita rĩa mbere ũtũũro-inĩ wakwa nĩ ndoonirio rĩĩtwa rĩa Ngai, Jehova, thĩinĩ wa Bibilia.—Tham. 6:3.

David: Gwen nĩ aanjĩrire maũndũ marĩa eerutaga. Ngĩririkana ũrĩa baba aanjĩraga ndĩ kamwana kanini atĩ nĩ njagĩrĩirũo gũthomaga Bibilia. Nĩ ũndũ ũcio, tũrĩ na Gwen tũgĩtĩkĩra kwĩruta Bibilia na Gael na mũthuriwe Derrick. Thutha wa mĩeri ĩtandatũ tũgĩthaamĩra Oswestry, o thĩinĩ wa kaũntĩ ya Shropshire, tondũ nĩ tuonire mũndũ wa gũtũkomborithia kamũgũnda kanini. Tũrĩ kũu Mũira wa Jehova ũmwe wetagwo Deirdre nĩ aathire na mbere gũtũruta Bibilia arĩ na ũkirĩrĩria. O na kũrĩ ũguo, tũtiahotire kuoya makinya na ihenya. Twakoragwo na mĩhang’o mĩingĩ mũno ya kũramata mahiũ. Ĩndĩ, kahora kahora ũhoro wa ma nĩ wekĩrire mĩri ngoro-inĩ citũ.

Gwen: Mũhĩnga ũrĩa mũnene ndaabataraga gũtooria nĩ gũtigana na maũndũ makonainie na ũragũri. Rĩandĩko rĩa Isaia 65:11 nĩ rĩandeithirie kuona ũrĩa Jehova onaga andũ arĩa ‘mathondekagĩra ngai ya mathara metha, o ĩrĩa ĩĩtagwo Mũrehi-Mũnyaka.’ Nĩ ndooire ihinda na ngĩhoya mũno nĩguo hote gũtigana biũ na ithitũ ciakwa cia kũrehe mũnyaka. Kũmenya atĩ “mũndũ o wothe wĩtũũgagĩria, nĩakanyihio; na mũndũ o wothe wĩnyihagia, ũcio nĩagatũũgĩrio” nĩ kwandeithirie gũtaũkĩrũo nĩ andũ a mũthemba ũrĩkũ Jehova acaragia. (Mat. 23:12) Nĩ ndeendaga mũno gũtungatĩra Ngai ũrĩa watũrũmbũyirie nginya akĩruta Mũriũ wake endete mũno atuĩke igongona. Gũkinyĩria hĩndĩ ĩno nĩ twagĩte na mwana ũngĩ wa kairĩtu na warĩ ũndũ wa gĩkeno mũno kwĩruta atĩ no kũhoteke famĩlĩ itũ ĩgaatũũra tene na tene thĩinĩ wa paradiso gũkũ thĩ.

David: Rĩrĩa ndataũkĩirũo nĩ ũrĩa morathi ma Bibilia—ta ũrĩa ũrĩ thĩinĩ wa Mathayo 24 na marĩa marĩ thĩinĩ wa ibuku rĩa Danieli—mahingĩte na njĩra ya magegania, nĩ ndagĩire na ma biũ atĩ ĩno nĩyo ma. Nĩ ndamenyire atĩ thĩinĩ wa thĩ ĩno gũtirĩ kĩndũ kĩngĩringithanio na gũkorũo mũndũ arĩ na ũrata na Jehova. Nĩ ũndũ ũcio, thutha wa ihinda ngĩtiga gwĩcarĩria igweta. Ningĩ ngĩmenya atĩ mũtumia wakwa na airĩtu akwa nĩ a bata o ta niĩ. Rĩandĩko rĩa Afilipi 2:4 nĩ rĩandeithirie kuona ndiagĩrĩirũo gwĩciragia mũno o ũhoro wakwa mwene na merirĩria ma kũgĩa na mũgũnda mũnenanene. Ithenya rĩa ũguo, njagĩrĩirũo kũiga ũtungata wa Jehova mbere. Ngĩtiga kũnyua thigara. O na kũrĩ ũguo, ndwarĩ ũndũ mũhũthũ kwĩbanga nĩguo tũhotage gũthiĩ mĩcemanio ya Njuuma hwaĩ-inĩ ĩrĩa yarĩ kilomita 10 kuuma mũciĩ tondũ ng’ombe ciabataraga gũkamwo thaa icio. Ĩndĩ, nĩ ũndũ wa kĩyo kĩa Gwen tũtiigana gũtĩĩra mũcemanio o na ũmwe; na o Kiumia rũcinĩ twarĩkia gũkama nĩ twathiaga kũhunjia na airĩtu aitũ.

Andũ a famĩlĩ citũ matiakenirio nĩ mogarũrũku marĩa twekire. Kwa ihinda rĩa mĩaka itandatũ Ithe wa Gwen ndaaragĩria Gwen. Aciari akwa o nao nĩ maageretie gũtũgiria kũnyitanagĩra na Aira a Jehova.

Gwen: Jehova nĩ aatũteithirie mũno kũhiũrania na mathĩna macio. Nao aarĩ na ariũ a Ithe witũ a kĩũngano kĩa Oswestry magĩtuĩka ta famĩlĩ itũ njerũ, magĩtũteithia marĩ na wendo kũhiũrania na magerio marĩa  twacemanagia namo. (Luk. 18:29, 30) Tweyamũrĩire Jehova na tũkĩbatithio 1972. Tondũ nĩ ndeendaga mũno gũteithia andũ aingĩ o ũrĩa kwahoteka mamenye ũhoro wa ma, ngĩambĩrĩria ũpainia.

David: Mĩaka ĩrĩa twarutire wĩra mũgũnda-inĩ witũ nĩ twanogaga mũno, o na kũrĩ ũguo, nĩ twageragia mũno kũigĩra ciana citũ kĩonereria kĩega maũndũ-inĩ ma kĩĩroho. Thutha wa ihinda, nĩ ũndũ wa thirikari kũnyihia ũteithio wa kĩĩmbeca ũrĩa yaheaga arĩmi nĩ twatiganire na mũgũnda. Tũgĩtigwo tũtarĩ na nyũmba kana wĩra wa kwandĩkwo na mwana witũ wa gatatũ no hĩndĩ aarĩ na mwaka ũmwe. Tũkĩhoya Jehova atũteithie na atũtongorie. Nĩguo tũhote kũhingĩria famĩlĩ itũ mabataro mayo, tũgĩtua itua rĩa kũhũthĩra ũũgĩ ũrĩa twarĩ naguo, tũkĩhingũra nyũmba ya gũthomithĩria andũ ndaaci. Kĩyo gitũ gĩa kũiga maũndũ ma kĩĩroho mbere nĩ kĩagĩire na moimĩrĩro mega. Nĩ twakenire mũno rĩrĩa airĩtu aitũ othe atatũ maambĩrĩirie ũpainia marĩkia cukuru. O nake Gwen aarĩ painia, nĩ ũndũ ũcio nĩ aahotaga gũkorũo na airĩtu aitũ ũtungata-inĩ o mũthenya.

Thutha wa airĩtu aitũ arĩa akũrũ Gilly na Denise kũhika, tũkĩhinga nyũmba ĩyo ya gũthomithanĩria ndaaci. Tũgĩcoka tũkĩandĩkĩra wabici ya rũhonge nĩguo tũmenye kũrĩa kwarĩ na bata mũnene wa ahunjia. Magĩtwĩra atĩ no tũthiĩ taũni iria ciarĩ mwena wa mũhuro wa Ngeretha. Tondũ twatigĩtwo o na mwana ũmwe mũciĩ nĩwe Debbie, o naniĩ ngĩambĩrĩria ũpainia. Mĩaka ĩtano thutha ũcio, nĩ tworirio tũthiĩ tũgateithĩrĩrie ciũngano ingĩ mwena wa rũgongo wa Ngeretha. Thutha wa Debbie kũhika, nĩ twagĩire na mweke wa gũtungata wĩra-inĩ wa mĩako mĩaka ikũmi thĩinĩ wa Zimbabwe, Moldova, Hungary, na Côte d’Ivoire. Thutha ũcio tũgĩcoka Ngeretha gũteithĩrĩria wĩra wa mwako thĩinĩ wa Betheli ya London. Tondũ hĩndĩ ĩyo kwarĩ na mũgũnda thĩinĩ wa Betheli ya Ngeretha, nĩ ndoririo thiĩ ngateithĩrĩrie mũgũnda-inĩ ũcio nĩ ũndũ wa ũmenyeru wakwa maũndũ-inĩ ma ũrĩmi. Ihinda-inĩ rĩrĩ tũratungata tũrĩ mapainia mwena wa rũgongo wa Ngeretha.

Gwen: Wĩrutĩri ũrĩa twarĩ naguo harĩ ndaaci nĩ warehire gĩkeno gĩa kahinda kanini, no wĩrutĩri wa bata mũno ũrĩa twacokire kũgĩa naguo harĩ Jehova nĩ ũtũreheire gĩkeno kĩnene na nĩ wa gũtũũra tene na tene. Handũ ha kũina ndaaci hamwe, rĩu tũhunjagia hamwe. Gũteithia andũ aingĩ merute ũhoro wa ma nĩ gũtũreheire gĩkeno kĩnene. Andũ acio matariĩ ta “marũa ma gũtũgathĩrĩria” na nĩ makĩrĩte igweta o rĩothe mũndũ angĩgĩa narĩo thĩinĩ wa thĩ. (2 Kor. 3:1, 2) Korũo tũtiamenyire ũhoro wa ma, kĩrĩa tũngĩrĩ nakĩo no kĩririkano kĩa maũndũ marĩa twekaga, mbica iria twanahũrũo, na mĩtaratara ya wĩra witũ wa ndaaci.

David: Gũkorũo ũtungata-inĩ wa Jehova nĩ kũrehete ũgarũrũku mũnene mũno ũtũũro-inĩ witũ. Ũndũ ũcio nĩ ũndeithĩtie gũkorũo ndĩ mũthuri mwega na ndĩ mũciari mwega. Bibilia ĩtwĩraga atĩ Miriamu, Mũthamaki Daudi, na andũ angĩ nĩ moonanirie gĩkeno kĩao na njĩra ya kũina ndaaci. O na ithuĩ hamwe na andũ angĩ aingĩ nĩ twĩriragĩria mũno gũkaina ndaaci tũrĩ na gĩkeno thĩinĩ wa thĩ njerũ ya Jehova.—Tham. 15:20; 2 Sam. 6:14.