Na Vale ni Vakatawa vakavalagi ni 15 Seviteba, 1950, e vakamacalataka ni tamata, ka e yaco, se na ka e tukuni ena iVolatabu e dusia e dua na ka levu cake ena gauna se bera mai.

E liu e vakamacalataka na noda ivola ni o ira na tagane kei na yalewa yalodina me vakataki Tepora, Ilaiu, Jefica, Jope, Reapi kei Repeka kei na so tale era vakatayaloyalotaki ira na lumuti se na “isoqosoqo levu.” (Vkta. 7:9) Kena ivakaraitaki, e dau nanumi tu me ratou vakatayaloyalotaki ira na lumuti o Jefica, Jope kei Repeka, rau vakatayaloyalotaka na isoqosoqo levu o Tepora kei Reapi. Ia ena dua na gauna qo eda sa sega ni vakamacalataka va qori. Na vuna?

E vakamacalataka na iVolatabu ni so na dauveiqaravi era volaitukutukutaki kina era vakatakarakarataka e dua na ka e levu cake. Ena Kalatia 4:21-31 e vakamacalataka o Paula na “drama vakaibalebale” me baleta e rua na yalewa. O Eka na yalewa bobula nei Eparama, e dusi ira na Isireli vakayago e taukeni ira o Jiova ena vuku ni Lawa a soli vei Mosese. O Sera na “yalewa galala,” e dusia na wati ni Kalou, na isoqosoqo vakalomalagi. Ena nona ivola o Paula vei ira na Iperiu, e tukuna ni o Jisu e vakataki Melikiseteki na bete e tui tale ga, e vakamacalataka na ka rau tautauvata kina. (Iper. 6:20; 7:1-3) Kena ikuri, o Paula e vakatauvatani Aisea kei ratou na luvena tagane vei Jisu kei na nona imuri lumuti. (Iper. 2:13, 14) E uqeti Paula na yalo tabu me vola qo, eda marau gona meda ciqoma na ka e tukuna me baleta nona vakatautauvata qori.

Ni tukuni mada ga ena iVolatabu ni dua na tamata e vakatakarakarataka e dua tale, meda kua ni kaya ni itukutuku se ka kece e yaco ena nona bula e dusia tiko e dua na ka e levu cake. Kena ivakaraitaki, e tukuna o Paula ni vakataki i Melikiseteki o Jisu, ia e sega ni tukuna e dua na ka me baleta nona kauta o Melikiseteki na madrai  kei na waini vei Eparama ni oti nona vakadruka e va na tui. E sega na yavu vakaivolatabu me dusia ni tiko na ibalebale vuni ni ka e yaco qo.—Vkte. 14:1, 18.

Era rawai eso na dauvolaivola ni oti e vica na senitiuri nona mate o Jisu mera kaya ni ka kece e tukuni ena iVolatabu e vakatakarakarataka e dua na ka. E vakamacalataka e dua na ivola me baleta na iVolatabu (The International Standard Bible Encyclopaedia) na nodratou ivakavuvuli o Origen, Ambrose, kei Jerome, e kaya ni ratou okata na ka kece e volai ena iVolatabu me vakatakarakarataka e dua na ka, ke sega mada ga ni bibi. Eratou nanuma ni dredre mada ga me kilai na ka dina me baleta eso na italanoa rawarawa qai kilai levu, me vaka na iwiliwili ni ika ratou qoliva na tisaipeli ena bogi e rairai kina vei ratou o Jisu ni sa vakaturi oti. Eso era via kila na ka e vakatakarakarataka na fika 153!

E levu na ka e vakamacalataka o Augustine mai Hippo me baleta na italanoa ni nona vakania o Jisu e rauta ni 5,000 na tagane ena lima na ibuli madrai varile kei na rua na ika. Me vaka ni sega soti ni yaga na varile ni vakatauvatani kei na witi, e tukuna kina o Augustine ni lima na ibuli madrai e dusia na lima na ivola i Mosese (na “varile” e sega soti ni yaga e vakatakarakarataka na “Veiyalayalati Makawa,” e raici me tawayaga). Vakacava na rua na ika? E kaya ni dusia e dua na tui kei na dua na bete. E kaya e dua tale na dauvakadidike e dau taleitaka me vaqara na ka e vakatakarakarataki ena iVolatabu, ni nona volia o Jekope na itutu vakaulumatua nei Iso ena veleti rourou e dusia tiko nona volia na inuinui vakalomalagi o Jisu ena nona dra damudamu me nodra na kawatamata!

Ke dredre eso na vakasama va qori, o rawa ni kila na leqa ena basika. Eda sega ni kila na itukutuku vakaivolatabu cava e vakatakarakarataka e dua na ka kei na kena e sega. Na sala rawarawa ga qo: Ke tukuna na iVolatabu ni vakatakarakarataka e dua na ka na tamata, ituvaki, se dua na ka, meda ciqoma qori. Ia ke sega na kena yavu vakaivolatabu, eda na sega ni tukuna ni vakatakarakarataka e dua na tamata se ituvaki.

Ena yaga gona vakacava vei keda na itukutuku kei na ivakaraitaki e laurai ena iVolatabu? Ena Roma 15:4, e vola o Paula: “Na ka kece e volai e liu e volai meda vakavulici kina, me noda na inuinui e rawati mai na noda vosota kei na noda vakacegui mai na veika e volai ena iVolatabu.” E tukuna o Paula ni rawa nira vulica na tacina lumuti ena imatai ni senitiuri na lesoni bibi ena itukutuku e volai ena iVolatabu. Ia na dauveiqaravi ni Kalou ena veitabatamata kece, se ra lumuti se ‘so tale na sipi,’ era bula ena “iotioti ni veisiga” se sega, e yaga vei ira na lesoni era vulica mai “na ka kece e volai e liu.”—Joni 10:16; 2 Tim. 3:1.

Meda kua ni raica na itukutuku vakaivolatabu me yaga duadua ga ina dua na ilawalawa, se ra lumuti se lewe ni isoqosoqo levu, se yaga ena loma ni dua na itabagauna. E yaga ruarua ina ilawalawa qori na lesoni e vulici ena itukutuku vakaivolatabu se mani gauna cava era bula kina. Kena ivakaraitaki, meda kua ni nanuma ni vakaibalebaletaki ga vei ira na lumuti era vosota na dredre ena iMatai ni iValu Levu na ivola i Jope. Levu na dauveiqaravi ni Kalou, tagane kei na yalewa era lumuti se lewe ni isoqosoqo levu, era sotava tale ga na ka e sotava o Jope, era ‘raica na veivakalougatataki i Jiova, ni dau yalololoma qai dau veinanumi.’—Jeme. 5:11.

Vakasamataka mada: Ena noda ivavakoso nikua eda raici ira na yalewa itabaqase era yalodina vakataki Tepora, eso na cauravou era qase ni ivavakoso era yalomatua vakataki Ilaiu, ira na painia yaloqaqa era gugumatua vakataki Jefica, kei ira na tagane kei na yalewa yalodina era yalovosovoso me vakataki Jope. Eda vakavinavinakataka ni maroroya tu o Jiova na ivolatukutuku ni “ka kece e volai e liu,” me rawa nida ‘vakacegui ena veika e volai ena iVolatabu me noda kina na inuinui’!

Qori na vuna sa vakabibitaka na noda ivola ena vica na yabaki qo na lesoni eda rawa ni vulica ena itukutuku vakaivolatabu, sa sega ni vakabibitaki tale na ka e vakatayaloyalotaki se kena ibalebale vakaparofisai.