Bai na kontenido

Bai na kontenido

Pregunta di Lektor

Pregunta di Lektor

Ántes nos publikashonnan tabata papia hopi di tipo i antitipo, pero último tempu no dje tantu ei mas. Dikon?

E revista La Atalaya di 15 di mei 1951 a splika kiko ta un “tipo” i un “antitipo.” Un tipo ta un persona, un suseso òf un opheto ku ta representá un persona òf algu mas importante den futuro. Un antitipo ta e persona, suseso òf opheto ku e tipo ta representá. Tambe nan tabata yama un tipo e sombra, i un antitipo nan tabata yama e realidat.

Hopi aña pasá, nos publikashonnan tabata splika ku personanan fiel manera Débora, Eliú, Yefta, Yòb, Rahab, Rebeka i hopi otro mas tabata tipo ku a representá sea e ungínan òf e “multitut grandi.” (Rev. 7:9) Por ehèmpel, nos tabata bisa ku Yefta, Yòb i Rebeka a representá e ungínan i ku Débora ku Rahab a representá e multitut grandi. Pero último añanan nos no ta hasi e komparashonnan ei. Ban wak dikon.

TIPO

E lamchi ku a ser sakrifiká na e Pasku Hudiu den antiguo Israel.—Num. 9:2

ANTITIPO

Pablo a bisa ku Kristu ta “nos lamchi di Pasku.”—1 Kor. 5:7

E Skritura ta indiká ku algun personahe den Beibel ta representá un persona òf algu mas importante den futuro. Por ehèmpel, na Galationan 4:21-31, apòstel Pablo ta papia di dos muhé: Hagar ku Sara. El a bisa ku nan historia tabata “un drama simbóliko.” Hagar, e kriá di Abraham, a representá e nashon di Israel, ku mediante e Lei di Moises tabata mará na Yehova. Ma Sara, e kasá di Abraham, tabata “e muhé liber” i a simbolisá e esposa di Dios, esta, e parti selestial di Yehova su organisashon. Anto den e karta na e Hebreonan, Pablo a bisa ku e rei saserdote Melkísedèk a representá Hesus, i el a asta indiká algun similaridat spesífiko entre nan dos. (Heb. 6:20; 7:1-3) Tambe Pablo a kompará Isaías i su yunan ku Hesus i e ungínan. (Heb. 2:13, 14) Nos por tin sigur ku e komparashonnan akí ta korekto pasobra Pablo a skirbi nan bou di guia di spiritu santu.

Pero asta ora Beibel ta indiká ku un persona ta representá un otro hende, nos no mester pensa ku tur detaye di e persona su bida tin un nifikashon spesial. Por ehèmpel, Pablo a bisa ku Melkísedèk a representá Hesus. Pero e no a bisa nada di e okashon ku Melkísedèk a trese pan ku biña pa Abraham despues ku el a derotá kuater rei. Pues, no tin un base bíbliko pa buska un nifikashon skondí den e suseso ei.—Gén. 14:1, 18.

Durante e siglonan despues di e morto di Kristu, algun eskritor a kometé un eror grave: nan tabata mira kumplimentunan profétiko den tur relato di Beibel. De echo, un ensiklopedia ku a deskribí e siñansanan di Orígenes, Ambrosio i Jerónimo a splika ku nan “tabata buska tipo den tur insidente i suseso registrá den e Skritura, pa chikitu ku nan tabata. I klaru ku nan a haña nan. Segun nan, asta den e detayenan di mas insignifikante tabatin un bèrdat skondí . . . , sí, asta den e kantidat di [153] piská ku e disipelnan a kue e anochi ku nan Salbador a aparesé na nan despues di su resurekshon. Nan a purba di duna e number 153 ei tur sorto di splikashon!”—The International Standard Bible Encyclopaedia.

Agustin di Hipo, un otro eskritor, a analisá ekstensamente e relato kaminda Hesus a alimentá un 5.000 hòmber ku sinku pan di puspas i dos piská. Ki splikashon el a duna? Agustin tabata kere ku e “Tèstamènt Bieu” tabata inferior na e “Tèstamènt Nobo.” I komo ku ántes nan tabata pensa ku puspas ta inferior na trigu, el a yega na e konklushon ku e sinku pannan mester ta representá e promé sinku bukinan di Beibel ku Moises a skirbi. Kiko el a bisa di e dos piskánan? Segun e, eseinan a representá un rei i un saserdote. Anto un otro eskritor, ku tambe tabata gusta buska tipo i antitipo den Beibel, a papia di e relato kaminda Yakòb a kumpra e derecho di promé yu for di Esou pa un tayó di stobá kòrá. Segun e eskritor akí, esei a representá e echo ku Hesus a kumpra e speransa selestial pa humanidat ku su sanger kòrá!

Kiko bo ta pensa di e splikashonnan ei? Difísil pa kere, no ta asina? Esei ta e dilema. Kon nos por sa si un relato di Beibel ta un sombra òf modelo di algu ku lo sosodé den futuro òf nò? E kos mas sabí pa hasi ta lo siguiente: Si Beibel ta bisa ku un persona, suseso òf opheto tin un kumplimentu profétiko, nos ta aseptá esaki. Pero si Beibel no ta bisa esei, nos no tin motibu pa duna un nifikashon simbóliko na un relato bíbliko.

Kon anto nos por benefisiá di e relatonan den e Skritura? Na Romanonan 15:4, apòstel Pablo a bisa: “Tur loke a ser skirbí anteriormente a ser skirbí pa nos instrukshon, pa asina mediante nos perseveransia i e konsuelo for di e Skritura nos por tin speransa.” Pues, Pablo a dirigí e palabranan ei na e kristiannan ungí di e promé siglo i a bisa nan ku nan por siña lèsnan balioso for di e susesonan registrá den Beibel. Ma no ta nan ta e únikonan ku por a benefisiá di e lèsnan ei. Kristiannan di tur époka, entre nan, esnan di “e último dianan”—sea ungí òf “otro karné”—a benefisiá di “tur loke a ser skirbí anteriormente.”—Huan 10:16; 2 Tim. 3:1.

Esei ta konta pa mayoria di relato bíbliko. Pues, en bes di pensa ku ta un grupo di hende so (ungí òf “otro karné”) òf hende di un sierto tempu so por saka lès for di nan, tur kristian, tantu di pasado komo di presente, por benefisiá for di nan. Por ehèmpel, e pruebanan ku Yòb a sufri no ta representá solamente e pruebanan ku e ungínan a sufri durante Promé Guera Mundial. Hopi sirbidó di Dios, tantu hòmber komo muhé, tantu ungí komo di e multitut grandi, a enfrentá difikultatnan manera esnan di Yòb i a benefisiá di un estudio di e relato ei. Nan a lesa di “e bendishon ku Yehova a dun’é” i “a mira ku Yehova tin masha kariño, kompashon i miserikòrdia.”—Sant. 5:11.

Pensa tambe riba esaki: Awe, den tur kongregashon tin ruman muhé di edat ku ta fiel manera Débora, i tambe ansiano hóben i sabí manera Eliú. Ademas, nos ta haña pionero ku tin entusiasmo i kurashi manera Yefta, i tambe rumannan hòmber i muhé fiel ku tin pasenshi manera Yòb. E historia di e sirbidónan di Dios di pasado “a ser skirbí pa nos instrukshon” i pa duna nos ánimo, konsuelo i speransa. Esta gradisidu nos ta ku Yehova a konserbá tur e relatonan ei den su Palabra!

Pues, pa e motibunan akí nos no ta purba di haña un nifikashon simbóliko òf kumplimentu profétiko den delaster un relato di Beibel. Mas bien, nos publikashonnan ta konsentrá mas riba e lèsnan balioso ku nos por siña for di e Skritura.