1, 2. Mulandu nshi Yesu alandiile icilangililo ca matalanti?

MU CILANGILILO ca matalanti, Yesu alandile pa mulimo uo abasambi bakwe abasubwa babomba. Fwe Bena Kristu bonse nampo nga twakwata isubilo lya ku muulu nelyo nga lya pe sonde, tufwile ukumfwikisha umwalola ici cilangililo pantu calitukuma.

² Yesu alandile icilangililo ca matalanti pa kwasuka icipusho ico abasambi bakwe baipwishe pa co bali no ‘kwishibilako ukuti Yesu e po ali no kuti icalo cili ku mpela.’ (Mat. 24:3) Kanshi ici cilangililo cilefikilishiwa muno nshiku kabili caba cishibilo ca kuti Yesu e po aba kabili ni Mfumu iileteka.

3. Masambililo nshi tusambilila ku filangililo fyalembwa muli Mateo ifipandwa 24 na 25?

³ Icilangililo ca matalanti caba pa filangililo ifyalembwa pali Mateo 24:45 ukufika ku cipandwa 25:46. Ifilangililo fimbi pamo nge cilangililo ca umusha wa cishinka kabili uwashilimuka, icilangililo ca banacisungu 10, ne cilangililo ca mpaanga ne mbushi, na fyo fyaba pa filangililo ifyo Yesu alandile pa kwasuka icipusho ico baipwishe pa cishibilo ca kubapo kwakwe. Mu filangililo fyonse fine, Yesu alandile pa mibele iyo abasambi bakwe aba cine bali no kukwata mu nshiku sha kulekelesha. Icilangililo ca basha, ica banacisungu, ne ca matalanti fyonse filanda pa basambi bakwa Yesu abasubwa. Mu cilangililo ca musha wa cishinka Yesu  alandile pe bumba ilinono ilya basubwa ilyapeelwa umulimo wa kulaliisha aba mu ng’anda yakwe mu nshiku sha kulekelesha, ukuti uyu musha afwile ukuba uwa cishinka kabili uwashilimuka. Mu cilangililo ca banacisungu, Yesu alandile ukuti abasambi bakwe bonse abasubwa balingile ukuba baipekanya kabili abalola, apo balishiba ukuti Yesu aleisa lelo tabaishiba ubushiku nelyo akashita ilyo akafika. Mu cilangililo ca matalanti, Yesu alandile ukuti abasubwa bafwile ukuba abacincila ilyo balebomba umulimo wabo uwa Bwina Kristu. Icilangililo ca kulekeleshako ico Yesu alandile ica mpaanga ne mbushi cilanda pa bantu abakwata isubilo lya kwikala pe sonde. Yesu akomaile ukuti abakwata isubilo lya kwikala pe sonde bafwile ukuba aba cishinka kabili bafwile ukulayafwilisha sana abasubwa abali pe sonde. * Nomba natulande pa cilangililo ca matalanti.

4, 5. Bushe umwaume wa mu cilangililo emininako nani, kabili bushe italanti limo lyali ni ndalama shinga?

⁴ Belengeni Mateo 25:14-30. Ukutula fye na kale, mu mpapulo shesu tulondolola ukuti umwaume nelyo shikulu mu cilangililo emininako Yesu kabili aile ku calo ca kutali ilyo aile ku muulu mu 33 C.E. Mu cilangililo ico Yesu abalilepo ukulanda, alandile ico ailile ku calo ca kutali atile, ni ku “kuyaba imfumu.” (Luka 19:12) Yesu taileba Imfumu lilya line fye abwelele ku muulu. * Lelo ‘aikeele ku kuboko kwa ku kulyo ukwa kwa Lesa, ukufuma lilya line alelolela mpaka abalwani bakwe babikwa ukuba apa kunyanta amakasa yakwe.’—Heb. 10:12, 13.

⁵ Amatalanti 8 ayo umwaune wa mu cilangililo akwete, yali ni ndalama ishingi pali ilya nshita. * Ilyo uyu mwaume ashilaya ku calo ca kutali, ayakenye amatalanti ku basha bakwe, pa kuti bacitemo amakwebo. Nga filya umwaume wa mu cilangililo akwete amatalanti, Yesu alikwete icintu icacindama sama ilyo ashilaya ku muulu. Cintu nshi ico? Kuti twaishiba ico cintu nga twaishiba umulimo Yesu alebomba sana.

6, 7. Bushe amatalanti yemininako finshi?

⁶ Yesu alemona umulimo wa kushimikila imbila nsuma no kusambilisha ukuti walicindama icine cine. (Belengeni Luka 4:43.) Apo alebomba uyu mulimo alengele abantu abengi ukulafwaisha ukukutika ku mbila nsuma. Inshita imo aebele abasambi bakwe ukuti: “Inuneni amenso no kumona amabala, ukuti nayabuuta, ni nshita ya kuseepa.” (Yoh. 4:35-38) Aletontonkanya pa kulonganika abantu abengi abalefwaisha ukusambilila icine kabili abali no kuba abasambi bakwe. Nga filya fine umulimi ashilekelesha ibala pa nshita ya kuseepa, Yesu na o talekeleshe abantu abalefwaya ukusambilila icine. E ico pa numa fye ya kubuushiwa kabili ilyo ashilaya ku muulu, apeele abasambi bakwe umulimo uukalamba kabili uwacindama, abebele ati: “Kabiyeni, kalengeni aba nko shonse ukuba abasambi.” (Mat. 28:18-20) Kanshi Yesu abapeele icuma icacindama, umulimo wa kubila imbila nsuma.—2 Kor. 4:7.

⁷ Finshi nomba twingalanda ifi Yesu apeele abasambi bakwe umulimo wa kubila? Ilyo Yesu alepeela abasambi bakwe umulimo wa kupanga abasambi, ‘abaseekeshe  ifyuma fyakwe,’ amatalanti. (Mat. 25:14) Kanshi kuti twatila fye ukuti amatalanti yemininako umulimo wa kubila no kupanga abasambi.

8. Nangu ca kuti abasha tababapeele impendwa ya matalanti imo ine, cinshi shikulu aleenekela?

⁸ Mu cilangililo ca matalanti shikulu apeele umusha umo amatalanti yasano, apeele na umbi amatalanti yabili kabili apeele na umbi italanti limo. (Mat. 25:15) Nangu ca kuti shikulu tapeele abasha impendwa ya matalanti imo ine, aleenekela abasha bonse ukuba abacincila pa kubomfya amatalanti, e kutila ukubomba na maka yabo yonse mu mulimo wa kubila imbila nsuma. (Mat. 22:37; Kol. 3:23) Mu nshita ya batumwa, ukutendeka pa Pentekoste mu 33 C.E., abasambi ba kwa Kristu batendeke ukucitamo amakwebo mu matalanti. Ibuuku lya mu Baibolo ilya Imilimo lyalilanda bwino sana pa fyo abasambi bali abacincila mu mulimo wa kubila no kupanga abasambi. *—Imil. 6:7; 12:24; 19:20.

9. (a) Cinshi abasha babili aba cishinka bacitile ku matalanti shikulwibo abapeele, kabili ici cilanga cinshi? (b) Mulimo nshi uo aba “mpaanga shimbi” babomba?

⁹ Mu nshiku sha ku mpela, maka maka ukutendeka mu 1919 mpaka na lelo, abasha  ba kwa Kristu aba cishinka pe sonde balacita amakwebo ya kulundulula amatalanti ya kwa Shikulu. Nga filya abasha babili bali abacincila pa kucita amakwebo ya kulundulula amatalanti, e fyo na bamunyina ne nkashi abasubwa babombesha mu mulimo babapeela. Tatukabila ukwishiba uo bapeele amatalanti yasano na uo bapeele amatalanti yabili. Mu cilangililo, abasha bonse babili balilundulwile amatalanti ayo shikulwibo abapeele, kanshi bonse babili bali abacincila. Mulimo nshi ababa ne subilo lya kwikala pe sonde babomba? Balabomba umulimo uwacindama! Icilangililo ico Yesu alandile ica mpaanga ne mbushi citusambilisha ukuti abakwata isubilo lya kwikala pe sonde balikwata umulimo uwacindama uwa kwafwa bamunyina basubwa aba kwa Yesu ukubila imbila nsuma no kusambilisha. Muli shino nshiku sha kulekelesha ishayafya, Abena Kristu basubwa e lyo na ba mpaanga shimbi balabombela pamo ngo “mukuni umo” mu mulimo wa kupanga abasambi.—Yoh. 10:16.

10. Mulimo nshi uwaba cishibilo ca kuti Yesu ni Mfumu iileteka?

¹⁰ Shikulu aleenekela ukusanga abasha balilundulula amatalanti. Nga fintu tulandilepo kale, abasambi ba cishinka mu nshita ya batumwa balilundulwile icuma ca kwa Shikulwibo. Bushe caba shani muno nshiku sha ku mpela umo icilangililo ca matalanti cilefikilishiwa? Ababomfi ba kwa Yesu aba cishinka, balebombesha mu mulimo wa kubila imbila nsuma no kupanga abasambi ukucila na kale. Apo balabombesha, balafwa abantu abengi sana ukuba abasambi kabili cila mwaka bakabila ba mbila nsuma iya Bufumu balafulilako, ica kuti umulimo wa kubila imbila nsuma no kusambilisha waba cishibilo ca kubapo kwa kwa Yesu nge Mfumu iileteka. Ukwabula no kutwishika, Shikulwibo alasekelela icine cine!

11. Mulandu nshi twalandila ukuti Yesu akesa mu kupoka inkongole mu nshita ya bucushi bukalamba?

¹¹ Yesu akesa mu kupoka inkongole ku basha bakwe ku mpela ya bucushi bukalamba ubuli no kutendeka nomba line. Mulandu nshi twalandila ifi? Mu kusesema ukwaba muli Mateo ifipandwa 24 na 25, Yesu alilandile sana pa kwisa kwakwe. Ilyo alelanda pa bupingushi bwa mu nshita ya  bucushi bukalamba, alandile ukuti abantu ‘bakamona Umwana wa muntu aleisa pa makumbi ya mu muulu.’ Akoseleshe abasambi bakwe aba mu nshiku sha ku mpela ukuba abalola, atile: “Tamwaishiba ubushiku ubo Shikulwinwe akesamo” kabili “pa nshita mushenekele, e po Umwana wa muntu akesa.” (Mat. 24:30, 42, 44) Kanshi filya Yesu alandile ukuti “shikulu wa balya basha aliishile no kwita abasha bakwe pa kuti balondolole ifyo babomfeshe indalama shakwe,” alelanda pa nshita ilyo akesa mu kupingula pa mpela ya ici calo. *—Mat. 25:19.

12, 13. (a) Mashiwi nshi ayo shikulwibo aebele abasha bakwe babili, kabili mulandu nshi abebele ifyo? (b) Ni lilali abasubwa bakafwatikwa icishibilo ca kulekelesha? (Moneni akabokoshi akaleti, “ Bakalubulula nga Bafwa.”) (c) Cilambu nshi ico abo bakapingula ukuti ni mpaanga bakapokelela?

¹² Ukulingana ne cilangililo, ilyo shikulwibo aishile, asangile ukuti abasha babili, uo apeele amatalanti yasano no uo apeele amatalanti yabili bali aba cishinka, balilundulwile amatalanti abapeele. Shikulwibo aebele aba abasha babili amashiwi yamo yene aya ukuti: “Mwabombeni, we musha musuma kabili uwa cishinka! Wali uwa cishinka pa tunono. Nalakusonta ukuba kangalila pa fingi.” (Mat. 25:21, 23) Kanshi, finshi ifyo twingenekela Shikulu, Yesu uwacindikwa ukucita ku babomfi bakwe ilyo akesa mu kupingula?

¹³ Abasambi ba kwa Yesu abasubwa ababombesha nga balya abasha babili aba mu cilangililo bakafwatikwa icishibilo ca kulekelesha ilyo ubucushi bukalamba bushilatendeka. (Ukus. 7:1-3) Ilyo Armagedone ishilatendeka, Yesu akabapeela icilambu ico abalaile ica ku muulu. Ababa ne subilo lya kwikala pe sonde abafwilisha bamunyina ba kwa Kristu mu mulimo wa kubila imbila nsuma, Yesu akabapingula ukuti ni mpaanga kabili akabapeela ishuko lya kwikala pe sonde no kutekwa no Bufumu bwakwe.—Mat. 25:34.

14, 15. Mu cilangililo, bushe Yesu aloseshe mu kuti abasubwa abengi bakaba ababi kabili abanang’ani? Londololeni.

¹⁴ Mu cilangililo, umusha wa kulekeleshako alishikile italanti bamupeele mu nshita ya kulacita amakwebo ya kulilundulula nelyo ukulibika mu banki. Uyu musha ali umubi, pantu ku mufulo talefwaya ukulundulula italanti lya kwa shikulu wakwe. Kanshi cali fye bwino filya shikulu wakwe amwebele ukuti “we musha mubi kabili umunang’ani.” Shikulu wakwe alipokele italanti ilyo amupeele no kupeela umusha uwakwete amatalanti 10. Kabili umusha mubi ba mupoosele “ku nse mu mfifi.” ‘E mo aali no kulalilila no kusumanya ameno.’—Mat. 25:24-30; Luka 19:22, 23.

¹⁵ Bushe filya umusha umo afishile italanti ilyo bamupeele kuli shikulwibo,  cilangililo ca kuti abasambi ba kwa Yesu bamo bakaba ababi kabili abanang’ani? Awe. Tontonkanyeni pa fyo icilangililo cilandapo. Mu cilangililo ca musha wa cishinka kabili uwashilimuka, Yesu alandile pa musha mubi uwaleuma abasha banankwe. Yesu talesobela ukuti kukaba ibumba lya musha mubi. Lelo, alesoka umusha wa cishinka ukukanaba ne mibele iyakwete umusha mubi. Na mu cilangililo ca banacisungu 10, Yesu taloseshe mu kuti abasambi bakwe abasubwa abengi bakaba nga balya banacisungu basano abawelewele. Lelo alesoka Abena Kristu basubwa pa fyali no kucitika nga ca kuti tabatwalilile ukuba abalola kabili abaipekanya. * Ukulingana ne fyo icilangililo calandapo, kanshi kuti twatila Yesu talelanda ukuti Abena Kristu abasubwa abengi bakaba ababi kabili abanang’ani. Lelo Yesu alesoka abasambi bakwe abasubwa ukuti bafwile ukutwalilila ukuba abacincila pa kucita amakwebo ne talanti lyabo no kukanaba ne mibele iyo umusha mubi akwete no kukanacita nga filya acitile.—Mat. 25:16.

16. (a) Masambililo nshi tusambilila ku cilangililo ca matalanti? (b) Bushe cino cipande catwafwa shani ukwaluka mu fyo twaishibe pa cilangililo ca matalanti? (Moneni akabokoshi akaleti, “ Ukumfwikisha Icilangililo ca Matalanti.”)

¹⁶ Masambililo nshi yabili tusambilila ku cilangililo ca matalanti? Ilya kubalilapo, Shikulwifwe, Kristu, alipeela abasha bakwe abasubwa icintu icacindama sana, umulimo wa kubila no kupanga abasambi. Ilya bubili, Kristu enekela ifwe ukuti tulebombesha mu mulimo wa kubila imbila nsuma. Nga tulebombesha, tuli ne citetekelo, tuli abalola, kabili aba cishinka kuti twacetekela ukuti Shikulwifwe akatulambula.—Mat. 25:21, 23, 34.