Enda ku bidi'mo

Enda ku kifunka

Boila Ñeni ku Kyelekejo kya Talenta

Boila Ñeni ku Kyelekejo kya Talenta

“Yeu umo wamupa talenta itano, mukwabo ibidi, ungi nandi imo.”—MAT. 25:15.

1, 2. Mwanda waka Yesu wāletele kyelekejo kya talenta?

MU LUKINDI lwa talenta, Yesu wālombwele’mo patōkelela kiselwa kyādi na balondi bandi bashingwe māni. Tusakilwa kwivwanija shintulwilo ya luno lukindi mwanda lutala bene Kidishitu bonso ba bine, bekale na lukulupilo lwa momwa mūlu nansha lwa pano panshi.

2 Yesu wāletele lukindi lwa talenta mu malondololo andi ku kipangujo kya bana bandi bwanga kitala pa “kiyukeno kiketuyukija kitatyi kya kwikala’po [kwandi] ne kya mvuyo ya ngikadilo ya bintu.” (Mat. 24:3) Nanshi, luno lukindi ludi na kufikidila kwalo mu kino kyetu kitatyi kadi lubadilwa mu kiyukeno kya kwikala’po kwa Yesu ne kubikala’ye bu Mulopwe.

3. Le i ñeni’ka yotuboila ku byelekejo bidi mu Mateo shapita 24 ne 25?

3 Lukindi lwa talenta lubadilwa mu byelekejo biná bitelelwe mu Mateo 24:45 kutūla ku 25:46. Byelekejo bikwabo bisatu—bitala pa umpika mukōkele ne mudyumuke, pa bajike dikumi, ne pa mikōko ne bambuji—nabyo kadi bibadilwa mu malondololo a Yesu ku kipangujo kitala pa kiyukeno kya kwikala’po kwandi. Mu bino byelekejo byonso biná, Yesu wākomeneje’mo myanda yadi ya kushiyañanya balondi bandi ba bine ba mu ano mafuku a mfulo. Byelekejo bitala pa umpika, bajike ne talenta bisambila pa balondi bandi bashingwe māni. Mu kyelekejo kya umpika mukōkele, Yesu wālombwele’mo amba i kya mvubu kabumbo katyetye ka bashingwe māni kakekala na kiselwa kya kudisha bengidi bandi ba mu njibo mu mafuku a mfulo, kekale kakōkele ne kadyumuke. Mu lukindi lwa bajike, Yesu ulombola’mo amba balondi bandi bashingwe māni bonso bafwaninwe kwikala beteakanye kadi batadije, na kuyuka amba Yesu wiyanga ino pampikwa kuyuka difuku nansha nsá. Mu lukindi lwa talenta, Yesu ulombola’mba bashingwe māni bafwaninwe kwikala na kininga kya kuvuija biselwa byabo bya bwine Kidishitu. Yesu wēsambile pa kyelekejo kya mfulo, kya lukindi lwa mikōko ne bambuji, ku boba badi na lukulupilo lwa kwikala pano panshi. Wākomeneje amba bafwaninwe kwikala bakōkele ne kukwatakanya ne pa mfulo banababo na Yesu bashingwe māni badi pano pa ntanda. * Pano tubandaulei bidi kyelekejo kya talenta.

MFUMWABO WAPE BAPIKA BANDI LUPETO

4, 5. Le mwana-mulume nansha mfumwabo welekeja ani, ne talenta mine yādi na bulēme’ka?

4 Tanga Mateo 25:14-30. Mabuku etu adi ashintulula tamba kala amba mwana-mulume nansha mfumwabo wa mu kino kyelekejo i Yesu ne wāendele lwendo lulampe kitatyi kyaākandile momwa mūlu mu 33 K.K. Mu lukindi lubajinji, Yesu wālombwele’mo kitungo kyandi kya kwendela lwendo lulampe, amba i kya “kukakimba bamupe lupusa lwa kubikala.” (Luka 19:12) Yesu kākimbilepo’nka penepa lupusa lwa Bulopwe kitatyi kyaājokele mūlu. * Ino, “wakashikata ku lundyo lwa Leza, tamba papo wilaije enka ne bitūlwa balwana nandi bu kitūlo kya maulu andi.”—Bah. 10:12, 13.

5 Mwana-mulume wa mu kino kyelekejo wādi na talenta mwānda, lwādi i lupeto luvule mu mene mafuku’a. * Kumeso kwa kwenda lwendo lulampe, waābenye talenta ku bapika bandi, na kikulupiji kya amba bakeisungulula kitatyi kyasa kwenda. Pamo bwa uno mwana-mulume, Yesu wādi na kintu kya bulēme bukatampe kumeso kwa kwenda’ye mūlu. Le kyādi i kintu’ka? I mwingilo wāingile mu būmi bwandi.

6, 7. Le talenta yelekeja bika?

6 Yesu wādi ukwete na bulēme mwingilo wandi wa busapudi ne wa kufundija. (Tanga Luka 4:43.) Kupityila ku uno mwingilo, wādimine budimi bwalupwile mwangulo muvule. Ku ngalwilo, wāsapwidile bana bandi ba bwanga amba: “Tululai meso enu, mumone madimi, amba abatōka tō mwanda wa kwangula.” (Yoa. 4:35-38) Mu ñeni yandi wādi na mulangwe wa bantu bakwabo bavule ba mityima myoloke badi ba kwikala bandi bana ba bwanga. Pamo’nka na kidimye muyampe, Yesu kādipo wākushiya budimi bwādi kebufikile pa mwangulo pampikwa muntu wa kwibukengelela. O mwanda, pa kupwa’tu kusanguka ne kumeso kwa aye kwenda mūlu, wāpele bandi bana ba bwanga mwingilo mukatampe amba: “Endai mukalonge bana ba bwanga.” (Mat. 28:18-20) Mu uno muswelo, Yesu wēbapele kintu kya bulēme, ke mwingilo wa bwine Kidishitu kadi.—2 Ko. 4:7.

7 Penepo, tubwanya kufula ku kunena bika? Yesu kitatyi kyaāpele balondi bandi mwingilo wa kulonga bana ba bwanga, na bubine, wēbapele “bintu byandi”—ke talenta yandi kadi. (Mat. 25:14) Mu kīpi, talenta ifunkila pa kiselwa kya kusapula ne kulonga bana ba bwanga.

8. Nansha bapika byobātambwile buvule bwishileshile bwa talenta, le mfumwabo wādi utengele bika kobadi?

8 Lukindi lwa talenta lulombola’mba mfumwabo wāpele mupika umo talenta itano, mukwabo ibidi ne ungi nandi imo. (Mat. 25:15) Nansha bapika byobātambwile buvule bwishileshile, mfumwabo wādi utengele amba bonso bekale na kininga kya kusungulula talenta, ko kunena’mba, balonge byobya byobabwanya mungya bukomo bwabo mu mwingilo. (Mat. 22:37; Kol. 3:23) Mu myaka katwa kabajinji, kushilwila pa Pentekosa wa 33 K.K., balondi ba Kidishitu bāshilwile kusungulula talenta. Kininga kyabo mu mwingilo wa busapudi ne wa kulonga bana ba bwanga i kisekununwe mu Bible mu mukanda wa Bilongwa bya batumibwa. *Bil. 6:7; 12:24; 19:20.

KUSUNGULULA TALENTA MU KITATYI KYA MFULO

9. (a) Le bapika babidi ba kikōkeji bālongele bika na talenta, ne kino kilombola bika? (b) Le i mwingilo’ka wingila “mikōko mikwabo”?

9 Mu kino kitatyi kya mfulo, kutabukidila kushilwila mu 1919 ne kwendelela, bapika bashingwe māni ba kikōkeji ba Kidishitu badi pano pa ntanda basungululanga talenta ya Mfumwabo. Pamo’nka na bapika babajinji babidi, batutu ne bakaka bashingwe māni baloñanga bukomo bwabo bwa kusungulula byobya byobadi nabyo. Kekidipo na mvubu kuyuka i ani watambwile talenta itano nansha ibidi. Mu kino kyelekejo, bapika bonso babidi bavudije pabidi byobya byebapele mfumwabo, nanshi bonso babidi bādi na kininga kya muswelo umo. Le i mwingilo’ka wingila boba badi na lukulupilo lwa kwikala pano pa ntanda? I mwingilo wa mvubu mpata! Kyelekejo kya Yesu kya mikōko ne bambuji kitufundija’mba boba badi na lukulupilo lwa kwikala pano pa ntanda badi na dyese dya kukwatakanya na kikōkeji banababo na Kidishitu bashingwe māni mu mwingilo wa kusapula ne kufundija. Mu bula bwa bino bitatyi bikomo bya mafuku a mfulo, bino bisumpi bibidi bingidilanga pamo bu “luombe lumo” na kuvuija na bupyasakane mwingilo wa kulonga bana ba bwanga.—Yoa. 10:16.

10 Na bubine Mfumwabo utengele bipa bilupuka’ko. Monka mokyalombwelwanga ku ngalwilo, bandi bana ba bwanga ba kikōkeji ba mu myaka katwa kabajinji bādi bintu byandi. Le tubwanya kunena bika mu kino kitatyi kya mfulo mwine mufikidila lukindi lwa talenta? Bengidi ba Yesu ba kikōkeji kadi bengila bininge bavuije mwingilo mukatampe wa kusapula ne kulonga bana ba bwanga mu mānga. Bukomo bwabo bwa kyapamo bwālupwile bipa na kukongakanya bantu tununu tutwa na tutwa twa bana ba bwanga bapya batwelele mu mulongo wa basapudi ba Bulopwe mwaka ne mwaka, na kulonga mwingilo wa kusapula ne kufundija wikale bu kiyukeno kikatampe kya kwikala’po kwa Yesu mu lupusa lwa Bulopwe. Na bubine, Mfumwabo i musangale!

Kidishitu i mupe bengidi bandi kiselwa kilēme kya kusapula (Tala musango 10)

LELO I KITATYI’KA KIKĀYA MFUMWABO KUBALA LUPETO?

11. Mwanda waka tubanena’mba Yesu ukāya kubala lupeto mu kitatyi kya kyamalwa kikatampe?

11 Yesu ukāya kubala lupeto na bapika bandi kumeso kwa kipindi kya mfulo kya kyamalwa kikatampe kushilula. Mwanda waka tubanena namino? Mu bupolofeto bwandi budi mu Mateo 24 ne 25, Yesu unena’mo’nka kunena pa kwiya kwandi. Pa kwisambila pa butyibi bwa pa kyamalwa kikatampe, wānene’mba bantu “[bakamona] Mwanā muntu wiya pa makumbi a mūlu.” Wāsoñenye balondi bandi ba mu mafuku a mfulo bekale batadije, na kunena’mba: “Kemuyukilepo i difuku’ka dine dīya Mfumwenu” kadi “Mwanā muntu wiyanga pa nsá yokemulangidijapo amba yo ayo.” (Mat. 24:30, 42, 44) Nanshi, pānene Yesu amba “mfumwandya bano bapika waiya kubala nabo lupeto,” wādi wisambila na bubine pa kitatyi kyakāya kuleta butyibi ku mvuyo ya ino ngikadilo ya bintu. *Mat. 25:19.

12, 13. (a) I bika byānene mfumwabo ku bapika babajinji babidi, ne mwanda waka? (b) Le i kitatyi’ka kikatambula bashingwe māni kiyukeno kyabo kya mfulo? (Tala kapango kanena’mba, “Kwishintulwila Mambo ku Lufu.”) (c) Le i mpalo’ka ikatambula boba bakatyibilwa mambo bu mikōko?

12 Kukwatañana na lukindi, kitatyi kyaile mfumwabo, watene bapika babidi babajinji—yewa waāpele talenta itano ne waāpele ibidi—bēlombwele amba badi na kikōkeji, mwanda bonso bavudije’yo pabidi. Mfumwabo wanena bintu bimo byonka ku bano bapika babidi amba: “Ubalonga biyampe, umpika muyampe kadi mukōkele! Wadi mukōkele mu bintu bityetye. Nsa kukutonga kulama bintu bivule.” (Mat. 25:21, 23) Penepo, i bika byotubwanya kutengela kitatyi kikāya Mfumwetu, Yesu mutumbijibwe ntumbo, kuleta butyibi mu mafuku a kumeso?

13 Boba badi pamo bwa bapika babidi babajinji—balondi bandi bashingwe māni ba kininga—bakekala kebatambule kiyukeno kya mfulo kumeso kwa kyamalwa kikatampe kushilula. (Kus. 7:1-3) Kumeso kwa Amakedona kushilula, Yesu ukebapa mpalo yabo ya momwa mūlu. Boba badi na lukulupilo lwa kwikala pano panshi bakwatakanya banababo na Kidishitu mu mwingilo wa kusapula, bakatyibilwa mambo bu mikōko kadi bakatambula dyese dya kwikala pano pa ntanda mu buludiki bwa Bulopwe.—Mat. 25:34.

UMPIKA UMBI KADI NKOPE

14, 15. Le Yesu wālombwele amba banababo bashingwe māni bavule bakekala babi kadi bankope? Shintulula.

14 Mu luno lukindi, umpika wa mfulo wājikile talenta yandi pa kyaba kya kwiisungulula nansha kukeitūla ku banki. Uno umpika wālombwele mushipiditu mubi, mwanda wālongele ku kusaka kintu kibi kekyādipo kisaka mfumwandi. Mfumwandi wadi na bubinga bwa kumwita bu “umpika umbi kadi nkope.” Mfumwandi wāmuselele talenta ne kupā’yo yewa wādi na talenta dikumi. Ebiya umpika umbi wāelwa “mu mfindi panja.” “[Kadila] madilo ne kwishenkenya meno.”—Mat. 25:24-30; Luka 19:22, 23.

15 Kufya kwāfile umpika umo pa bano bapika basatu talenta yandi, le pano Yesu wādi usaka kunena’mba mulondi wandi umo mushingwe māni pa basatu ukekala umbi kadi nkope? Aa. Tubandaulei myanda idi kungala ne kunshi. Mu kyelekejo kya umpika mukōkele ne mudyumuke, Yesu wisambila’mo pa umpika umbi ususula bapika bakwabo. Yesu kālailepo amba kukekala kabumbo ka umpika umbi. Ino, wādi udyumuna umpika mukōkele aleke kumwekeja ngikadilo ya umpika umbi. Muswelo umo onka ne mu kyelekejo kya bajike dikumi, Yesu kālombwelepo amba balondi bandi bashingwe māni bamo bakekala pamo bwa bajike bendalale batano. Inoko, wādi udyumuna banababo ba ku mushipiditu pa byobya byadi bya kulongeka shi kebekelepo batadije ne kebeteakenyepo. * Mu uno mwanda, i kyendele’mo tufule ku kunena’mba mu kyelekejo kya talenta, Yesu kānenepo amba banababo bavule bashingwe māni ba mu mafuku a mfulo bakekala babi kadi bankope. Inoko, Yesu wādi udyumuna balondi bandi bashingwe māni bamone kamweno kadi mu kwikala na kininga—kya ‘kusungulula’ talenta—ne kwepuka ngikadilo ne bilongwa bya bu umpika umbi.—Mat. 25:16.

16. (a) Le i ñeni’ka yotuboila ku lukindi lwa talenta? (b) Le kino kishinte kibajadika namani mwivwanino wetu wa lukindi lwa talenta? (Tala kapango kanena’mba, “ Kwivwanija Kyelekejo kya Talenta.”)

16 Le i ñeni’ka ibidi yotuboila ku lukindi lwa talenta? Ñeni mibajinji, Mfumwetu, Kidishitu, i mupe bapika bandi bashingwe māni kintu kyamwene’mba i kya bulēme—ke mwingilo wa kusapula ne kulonga bana ba bwanga kadi. Ñeni ya bubidi, Kidishitu usaka batwe bonso twikale na kininga mu mwingilo wa busapudi. Shi tulonge namino, tukakulupila amba Mfumwetu uketupala pangala pa lwitabijo, kutadija ne kikōkeji kyetu.—Mat. 25:21, 23, 34.

^ mus. 3 Kuyukibwa kwa umpika mukōkele ne mudyumuke i kwisambilwe mu Kiteba kya Mulami kya mafuku 15 Kweji 7, 2013, paje 21-22, musango 8-10. Kuyukibwa kwa bajike i kushintululwe mu kishinte kibadikile kya mu kino Kiteba. Kyelekejo kya mikōko ne bambuji i kishintululwe mu Kiteba kya Mulami kya Falanse kya mafuku 15 Kweji 10, 1995, paje 23-28, ne mu kishinte kilonda’ko mu kino Kiteba.

^ mus. 4 Tala kapango kanena’mba, “Kukwatañana Kudi pa Kyelekejo kya Talenta ne kya Mina.”

^ mus. 5 Mu mafuku a Yesu, talenta imo yādi na bulēme bwa ndenadi 6000. Pa kufutwa ndenadi imo ku difuku, byādi bilomba mwingidi wa panshi kwingila mu bula bwa myaka 20 pa kutambula talenta imo.

^ mus. 8 Pa kupwa kufwa kwa batumibwa, Satana wāletele bupondo, bwine bwaikele’ko mu bula bwa tutwa tuvule twa myaka. Mu bula bwa kino kitatyi, kekwadipo bukomo bwadi bulongwa mwanda wa kuvuija mwingilo wa kulonga bana ba bwanga ba bine ba Kidishitu. Ino byadi bya kushinta mu kitatyi kya “mwangulo,” ke mu mafuku a mfulo kadi. (Mat. 13:24-30, 36-43) Tala Kiteba kya Mulami kya mafuku 15 Kweji 7, 2013, paje 9-12.

^ mus. 11 Tala Kiteba kya Mulami kya mafuku 15 Kweji 7, 2013, paje 7-8, musango 14-18.

^ mus. 15 Tala musango 13 mu kishinte kinena’mba, “Le ‘Ukakesha’nka Kukesha’?” mu kino Kiteba.