Kaanbalnakoʼon tiʼ u kettʼaanil le talentosoʼ
«Tiʼ juntúuleʼ tu tsʼáaj cinco talentos, tiʼ uláakʼeʼ kaʼapʼéel yéetel tiʼ uláakʼeʼ junpʼéel». (MAT. 25:15)
1, 2. ¿Baʼaxten tu yaʼalaj Jesús u kettʼaanil le talentosoʼ?
U KETTʼAANIL le talentosoʼ tu yaʼalaj Jesús tiʼ le yéeyaʼanoʼob utiaʼal ka u yeʼestiʼob baʼax unaj u beetkoʼoboʼ. Chéen baʼaleʼ kex wa yéeyaʼanoʼon utiaʼal k-bin kaʼan bey xan wa maʼeʼ tuláakloʼon jeʼel u páajtal k-kaanbal tiʼ le kettʼaanaʼ. Le oʼolaleʼ tuláakloʼon unaj k-naʼatik baʼax u kʼáat u yaʼale.
2 ¿Baʼax kʼiin ka tu yaʼalaj Jesús le kettʼaanaʼ? Tu yaʼalaj le táan u tsikbaltik tiʼ u disipuloʼob le baʼax ken u yeʼes tsʼoʼok u beetik u Reyiloʼ yéetel tsʼoʼok u káajal le u tsʼook kʼiinoʼoboʼ (Mat. 24:3). U kettʼaanil le talentosoʼ táakaʼan ichil le profecíaʼob tu yaʼalaj Jesusoʼ yéetel yaan u béeytal teʼ tu tsʼook kʼiinoʼobaʼ.
3. ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon le kettʼaanoʼob ku chíikpajal tiʼ Mateo 24 yéetel 25?
3 Ka tu yaʼalaj Jesús u kettʼaanil le talentosoʼ tu yaʼalaj uláakʼ óoxpʼéel kettʼaanoʼob ku yeʼeskoʼob baʼax kun úuchul teʼ tu tsʼook kʼiinoʼobaʼ. Le kettʼaanoʼobaʼ tu yaʼalaj utiaʼal u yeʼesik baʼax unaj u beetik le máaxoʼob meyajtik Dios teʼ tu tsʼook kʼiinoʼoboʼ. Le baʼax tu yaʼalaʼ jeʼel u páajtal a xokik tiʼ Mateo 24:45 tak 25:46. Le yáax kettʼaan tu yaʼaloʼ ku tʼaan tiʼ le palitsil chúukaʼan u yóoloʼ, lelaʼ letiʼe u múuchʼ sukuʼunoʼob ku kaʼanskoʼob u kaajal Diosoʼ. Jeʼex tu yaʼalil Jesús teʼ kettʼaanaʼ le sukuʼunoʼobaʼ unaj u yeʼeskoʼob chúukaʼan óolal yéetel naʼat. * Le uláakʼ kettʼaanoʼ ku tʼaan tiʼ diez x-chʼúupalaloʼob. Teʼ kettʼaanaʼ Jesuseʼ tu yaʼaleʼ tuláakal le sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼoboʼ unaj u líiʼsmubaʼob yéetel maʼ u náayal u yóoloʼob tumen maʼ u yojloʼob baʼax kʼiin ken taalakiʼ. * Tsʼoʼoleʼ Jesuseʼ tu yaʼalaj u kettʼaanil le talentosoʼ. Teʼelaʼ Jesuseʼ tu yaʼaleʼ tuláakal le sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼoboʼ unaj u tsʼáaik u yóoloʼob meyaj utiaʼal u beetkoʼob le baʼax kʼubéentaʼantiʼoboʼ. Le u kanpʼéel kettʼaan tu yaʼalaj Jesusoʼ letiʼe ku tʼaan tiʼ le tamanoʼob yéetel le chivoʼoboʼ. Le kettʼaanaʼ ku kaʼansikeʼ le máaxoʼob kun pʼáatloʼob kuxtal way Luʼumoʼ unaj u chúukpajal u yóoloʼob yéetel u yáantkoʼob le sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼoboʼ. * Teʼ xookaʼ yaan k-tsolik baʼax u kʼáat u yaʼal u kettʼaanil le talentosoʼ.
JUNTÚUL MÁAK KU TSʼÁAIK TAAKʼIN TIʼ U PALITSILOʼOB
4, 5. 1) ¿Máax ku chíikbesik le máak ku bin viajeoʼ? 2) ¿Bukaʼaj junpʼéel talento?
4 (Xok Mateo 25:14-30.) Tu kettʼaanil le talentosoʼ Jesuseʼ tʼaanaj tiʼ juntúul máak bin viaje táanxel luʼumil. Tiʼ uláakʼ junpʼéel kettʼaaneʼ Jesuseʼ tʼaanaj tiʼ juntúul máak viajarnaj tiʼ uláakʼ luʼumil utiaʼal ka tsʼaʼabak u beet u reyil (Luc. 19:12). * Teʼ publicacionoʼoboʼ tsʼoʼok u tsoʼololeʼ le kaʼatúul máakoʼob ku binoʼob viajeoʼ ku chíikbeskoʼob Jesús le ka bin kaʼan tu añoil 33. Chéen baʼaleʼ Jesuseʼ maʼ kʼuch u beetuba Reyil chéen pʼel úuchik u kʼuchul teʼ kaʼanoʼ. Anchaj u páaʼtik tak 1914 utiaʼal ka tsʼaʼabak u enemigoʼob bey «kʼáancheʼ utiaʼal u tʼalkúuntik u yookoʼobeʼ» (Heb. 10:12, 13).
5 Jesuseʼ tu yaʼaleʼ le máak ku chíikpajal teʼ kettʼaanoʼ yaan kaʼach tiʼ ocho talentos. Lelaʼ jach yaʼab taakʼin. * Táanil tiʼ u bin viajeeʼ, le máakaʼ tu tsʼáaj le talentos tiʼ u palitsiloʼoboʼ, ka tu yaʼalajtiʼob ka u maas yaʼabkúuntoʼob le taakʼinoʼ. Le máakaʼ jach kʼaʼanaʼan tu yilil le ocho talentosoʼ, Jesús xaneʼ yaan junpʼéel baʼal jach kʼaʼanaʼan u yilik. ¿Baʼaxiʼ? Letiʼe meyaj tu beetaj ka taal way Luʼumeʼ.
6, 7. ¿Baʼax ku chíikbesik le talentosoʼ?
6 Utiaʼal Jesuseʼ le kʼaʼaytajoʼ jach kʼaʼabéet kaʼachiʼ. Úuchik u beetik lelaʼ yaʼab máakoʼob kʼuch u beetubaʼob u disipuloʼob (xok Lucas 4:43). Pero u yojel jach yaʼab u bin u kʼaʼaytaʼal le maʼalob péektsiloʼ. Letiʼeʼ tu yaʼalaj tiʼ u disipuloʼob: «Líiʼs a wicheʼex ka a pakteʼex le kooloʼoboʼ, tsʼoʼok u pʼiistaloʼob utiaʼal jochbil» (Juan 4:35-38). Jesuseʼ tu ketaj le kʼaʼaytaj yéetel le joochoʼ. Letiʼeʼ bey jeʼex le máak u kʼáat ka láaj joʼochok le kooloʼ, le oʼolaleʼ táanil tiʼ u bin teʼ kaʼanoʼ tu yaʼalaj tiʼ u disipuloʼob: «Xeeneʼex [...] ka a beeteʼexoʼob disipuloʼob» (Mat. 28:18-20). Jeʼex k-ilkoʼ tu tsʼáaj tiʼ u disipuloʼob junpʼéel jatsʼuts meyaj: le kʼaʼaytajoʼ (2 Cor. 4:7).
7 Jeʼex le máak tu tsʼáaj le talentos tiʼ u palitsiloʼoboʼ Jesús xaneʼ tu kʼubéentaj tiʼ le yéeyaʼanoʼob ka u beetoʼob disipuloʼoboʼ (Mat. 25:14). Jeʼex k-ilkoʼ le talentosoʼ ku chíikbeskoʼob le kʼaʼaytajoʼ yéetel u kaʼansaʼal uláakʼ máakoʼob.
8. Kex maʼ igual le bajux tu tsʼáaj tiʼ cada palitsiloʼ, ¿baʼax u kʼáat kaʼach le tsʼuuloʼ?
8 Teʼ kettʼaanoʼ Jesuseʼ tu yaʼaleʼ le tsʼuuloʼ tu tsʼáaj cinco talentos tiʼ le yáax palitsiloʼ, kaʼapʼéel tiʼ le uláakʼoʼ yéetel junpʼéel tiʼ le u tsʼook palitsiloʼ (Mat. 25:15). Le tsʼuuloʼ maʼ igual le bajux tu tsʼáaj tiʼ cada juntúul palitsiloʼ, chéen baʼaleʼ letiʼeʼ u kʼáat ka u tsʼáa u yóol meyaj le palitsiloʼob utiaʼal ka maas yaʼabchajak le bukaʼaj taakʼin tsʼaʼabtiʼoboʼ. Jeʼex le tsʼuulaʼ, Jesuseʼ u kʼáat xan ka u beet u disipuloʼob tuláakal le ku páajtal teʼ kʼaʼaytajoʼ (Mat. 22:37; Col. 3:23). Teʼ Pentecostés tiʼ u añoil 33, u disipuloʼob Jesuseʼ káaj u kʼaʼaytajoʼob tiʼ jejeláas luʼumiloʼob. Ken k-xok teʼ Biblia u libroil Baʼaxoʼoboʼ k-ilkeʼ letiʼobeʼ jach tu tsʼáaj u yóoloʼob teʼ kʼaʼaytajoʼ (Bax. 6:7; 12:24; 19:20). *
LE PALITSILOʼOBOʼ KU MEYAJTIKOʼOB LE TAAKʼINOʼ
9. 1) ¿Baʼax tu beetaj le kaʼatúul palitsiloʼob yéetel le taakʼin tsʼaʼabtiʼoboʼ? 2) ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon le baʼax tu beetoʼoboʼ? 3) ¿Baʼax tu kaʼansaj Jesús unaj u beetik le máaxoʼob kun pʼáatloʼob kuxtal way Luʼumeʼ?
9 Le kaʼatúul palitsiloʼob tu meyajtoʼob le taakʼin pʼaʼattiʼoboʼ ku chíikbesik le sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼob kuxaʼanoʼob teʼ kʼiinoʼobaʼ. Le sukuʼunoʼobaʼ desde tu añoil 1919, káaj u beetkoʼob tuláakal le ku páajtal teʼ kʼaʼaytajoʼ. Teʼ kettʼaanoʼ tiʼ le kaʼatúul palitsiloʼoboʼ maʼ igual le bajux tsʼaʼabtiʼoboʼ, chéen baʼaleʼ lelaʼ maʼ u kʼáat u yaʼal wa kaʼa jaats yaan tiʼ le sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼoboʼ. Tu kaʼatúulal le palitsiloʼoboʼ tu tsʼáaj u yóoloʼob meyaj yéetel tu náajaltoʼob u dobleil le bukaʼaj tsʼaʼabtiʼob utiaʼal u tsʼáaikoʼob tiʼ le tsʼuuloʼ. ¿Chéen wa túun le yéeyaʼanoʼob unaj u kʼaʼaytajoʼoboʼ? Maʼ. Tu kettʼaanil le tamanoʼob yéetel le chivoʼoboʼ Jesuseʼ tu kaʼanseʼ le máaxoʼob kun pʼáatloʼob kuxtal way Luʼumeʼ unaj u yáantkoʼob le yéeyaʼanoʼob kʼaʼaytaj yéetel kiʼimak óolaloʼ. Le sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼob yéetel le kun pʼáatloʼob way Luʼumoʼ ku múul meyajoʼob, le oʼolaleʼ u tsʼaamaj u yóoloʼob kʼaʼaytaj yéetel kaʼansaj bey junmúuchʼ tamanoʼobeʼ (Juan 10:16).
10. ¿Baʼax eʼesik táan u béeytal le profecía tu yaʼalaj Jesús yoʼolal u tsʼook kʼiinoʼoboʼ?
10 Jesuseʼ u kʼáat kaʼach ka u tsʼáa u yóol u disipuloʼob u kaʼansoʼob maas yaʼab máakoʼob. Lelaʼ bey xan tu beetil le cristianoʼob teʼ yáax siglooʼ. Teʼ tu tsʼook kʼiinoʼob táan u béeytal u kettʼaanil le talentosoʼ, ¿táan wa u tsʼáaik u yóol kʼaʼaytaj le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ? Táan. Mix juntéen ilaʼak u jach úuchul kʼaʼaytaj jeʼex u yilaʼal teʼ kʼiinoʼobaʼ. Yoʼolal le kʼaʼaytaj táan u beetaʼalaʼ cada añoeʼ u milesil máakoʼob táan u yokjaʼob, tsʼoʼoleʼ ku káajal xan u kaʼanskoʼob uláakʼ máakoʼob. Le meyaj táan u beetaʼalaʼ jach ku kiʼimakkúuntik u yóol Jesús. Bey túunoʼ le kʼaʼaytajoʼ junpʼéel baʼax eʼesik táan u béeytal le profecía tu yaʼalaj Jesús yoʼolal u tsʼook kʼiinoʼoboʼ.
Jesuseʼ tu kʼubéentajtoʼon junpʼéel jatsʼuts meyaj, k-kʼaʼaytik le maʼalob péektsiloʼ (Ilawil xóotʼol 10)
¿BAʼAX KʼIIN U SUUT LE TSʼUULOʼ?
11. ¿Bix k-ojéeltik Jesuseʼ yaan u taal le táan le nojoch muʼyajiloʼ?
11 Jesuseʼ tu yaʼalaj: «Ka máan yaʼab kʼiinoʼobeʼ, taal u tsʼuulil le palitsiloʼoboʼ ka joʼopʼ u kʼáatiktiʼob baʼax tu beetoʼob yéetel le taakʼin tu kʼubéentajtiʼoboʼ» (Mat. 25:19). Jesús, le tsʼuuloʼ yaan u taal tu tsʼoʼokbal le nojoch muʼyajiloʼ. ¿Bix k-ojéeltik lelaʼ? Teʼ profecía tu yaʼalaj teʼ Mateo 24 yéetel 25, Jesuseʼ yaʼab u téenel tu yaʼalaj yaan u taal. Letiʼeʼ tu yaʼaleʼ le máakoʼoboʼ «yaan u yilkoʼob u Paal máak táan u taal yóokʼol le múuyaloʼob[oʼ]». Teʼelaʼ Jesuseʼ táan kaʼach u tʼaan tiʼ le ken taalak u beet juicio teʼ nojoch muʼyajiloʼ. Tu yaʼalaj xaneʼ le máaxoʼob kun kuxtaloʼob teʼ tu tsʼook kʼiinoʼoboʼ maʼ unaj u náayal u yóoloʼobiʼ. Tsʼoʼoleʼ tu yaʼalajtiʼob baʼaxten: «Tumen maʼ a wojleʼex baʼax kʼiin ken taalak a Yuumtsileʼexiʼ» yéetel «tumen u Paal máakeʼ yaan u kʼuchul tiʼ junpʼéel hora maʼ táan a páaʼtkeʼexiʼ» (Mat. 24:30, 42, 44). Bey túunoʼ tu kettʼaanil le talentosoʼ Jesuseʼ táan kaʼach u tʼaan tiʼ le ken taalak juzgar yéetel ken u xuʼuls u kʼasaʼan yóokʼol kaab Satanasoʼ. *
12, 13. 1) ¿Baʼax tu yaʼalaj le tsʼuul tiʼ le palitsiloʼoboʼ, yéetel baʼaxten? 2) ¿Baʼax kʼiin u sellartaʼal le máaxoʼob yéeyaʼanoʼoboʼ? (Ilawil le cuadro « Ku juzgartaʼaloʼob ken kíimkoʼob».) 3) ¿Baʼax ken u kʼam le máaxoʼob áant le sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼoboʼ?
12 Le kettʼaanoʼ ku yaʼalikeʼ le ka suunaj le tsʼuuloʼ tu yileʼ le palitsil tu tsʼáaj cinco talentos tiʼoʼ tu náajaltaj uláakʼ cinco. Le tu tsʼáaj kaʼapʼéel talentos tiʼoʼ tu náajaltaj xan uláakʼ kaʼapʼéel. Ka tu yilaj lelaʼ le tsʼuuloʼ tu yaʼalaj tiʼ cada juntúul: «Jach maʼalob baʼax ta beetaj palitsil, jach utsech yéetel chúukaʼan a wóol» (Mat. 25:21, 23). Ken taalak xan Jesús, le tsʼuul, utiaʼal juzgaroʼ ¿baʼax kun úuchul?
13 Junpʼíit antes tiʼ le nojoch muʼyajiloʼ Jéeobaeʼ yaan u sellartik le máaxoʼob yéeyaʼanoʼob pʼaatloʼob way Luʼumeʼ, lelaʼ u kʼáat u yaʼaleʼ tsʼoʼok u kʼaʼamloʼob tumen Dios (Apo. 7:1-3). Táanil tiʼ u káajal Armagedoneʼ, Jesuseʼ yaan u biskoʼob kaʼan. ¿Baʼax kun úuchul túun yéetel le máaxoʼob kun pʼáatloʼob kuxtal way Luʼum yéetel tu yáantoʼob le yéeyaʼanoʼoboʼ? Letiʼobeʼ yaan u juzgartaʼaloʼob yéetel yaan u yilaʼaloʼob bey tamanoʼobeʼ. Le oʼolaleʼ yaan u béeytal u kuxtaloʼob teʼ jatsʼuts Paraíso kun antal yáanal u Reino Diosoʼ (Mat. 25:34).
LE PALITSIL KʼASAʼAN YÉETEL MAʼAKʼÓOLOʼ
14, 15. ¿Tu tsʼáaj wa naʼatbil Jesús yaan u suut kʼasaʼanil le sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼob jeʼex le kʼasaʼan palitsiloʼ?
14 Le kettʼaanoʼ ku yaʼalik xan baʼax úuch yéetel le palitsil tsʼaʼab chéen junpʼéel talento tiʼoʼ. Le palitsilaʼ maʼ meyajnaj yéetel le taakʼin tsʼaʼabtiʼ utiaʼal ka u maas yaʼabkúuntoʼ mix tu tsʼáaj banco utiaʼal u cobrartik u interesiliʼ baʼaxeʼ tu mukaj. Le tsʼuuloʼ tu yaʼaleʼ le palitsilaʼ kʼasaʼan yéetel maʼakʼóol le oʼolaleʼ tu tokaj tiʼ le talentooʼ ka tu tsʼáaj tiʼ le yáax palitsiloʼ. Tsʼoʼoleʼ tu yaʼalaj: «Píikchʼinteʼex táankab tuʼux éeʼjochʼeʼenoʼ. Teʼeloʼ tiʼ kun okʼol yéetel tiʼ ken u karachʼt u kojiʼ» (Mat. 25:24-30; Luc. 19:22, 23).
15 Le ka tʼaanaj Jesús tiʼ le palitsil kʼasaʼan yéetel maʼakʼóoloʼ, maʼ táan kaʼach u tsʼáaik naʼatbil wa juntúul tiʼ cada óoxtúul sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼob ken u beetubaʼob jeʼex le palitsilaʼ. Lelaʼ k-ojel tumen maʼ xan le tu tsʼáaj naʼatbil teʼ tuláakʼ kaʼapʼéel kettʼaanoʼoboʼ. Tu kettʼaanil le palitsil chúukaʼan u yóol yéetel yaan u naʼatoʼ, Jesuseʼ tu yaʼaleʼ yaan juntúul palitsil kʼasaʼan ku chʼaʼpachtik le uláakʼoʼoboʼ. Yéetel lelaʼ Jesuseʼ maʼ táan kaʼach u yaʼalik wa le yéeyaʼanoʼob táakaʼanoʼob ichil le palitsil chúukaʼan u yóoloʼ yaan u beetkubaʼob jeʼex le palitsil kʼasaʼanoʼ. Baʼaxeʼ teʼelaʼ táan kaʼach u yaʼaliktiʼobeʼ unaj u kanáantkubaʼob utiaʼal maʼ u yúuchultiʼob le baʼax úuch tiʼ le palitsil kʼasaʼanoʼ. Tu kettʼaanil le diez x-chʼúupalaloʼob xanoʼ Jesuseʼ tʼaanaj tiʼ cinco x-chʼúupalal minaʼan u naʼatoʼob. Teʼelaʼ maʼ xan táan u yaʼalaʼal wa táanchumuk tiʼ tuláakal le máaxoʼob yéeyaʼanoʼob maʼ ten u yeʼesoʼob naʼatiloʼ. Baʼaxeʼ Jesuseʼ táan kaʼach u yaʼaliktiʼob baʼax jeʼel u yúuchul wa maʼ tu líiʼskubaʼob yéetel ku náayal u yóoloʼobeʼ. * Bey túunoʼ tu kettʼaanil le talentosoʼ, Jesuseʼ maʼ táan kaʼach u yaʼalik wa teʼ tu tsʼook kʼiinoʼobaʼ yaʼab tiʼ le yéeyaʼanoʼob kun kʼasaʼantaloʼob yéetel kun maʼakʼóoltaloʼoboʼ. Le oʼolaleʼ tu yaʼalajtiʼob maʼ u beetkubaʼob jeʼex le palitsil kʼasaʼan yéetel maʼakʼóoloʼ, baʼaxeʼ ka u tsʼáa u yóoloʼob kʼaʼaytaj (Mat. 25:16).
16. 1) ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon u kettʼaanil le talentosoʼ? 2) ¿Bix tsʼoʼok u yáantkech le xook a maas naʼat u kettʼaanil le talentosoʼ? (Ilawil le cuadro « ¿Bix unaj k-naʼatik u kettʼaanil le talentosoʼ?».)
16 U kettʼaanil le talentosoʼ ku kaʼansiktoʼon kaʼapʼéel baʼal. Yáaxeʼ ku kaʼansiktoʼoneʼ Jesuseʼ tu tsʼáaj junpʼéel jatsʼuts meyaj tiʼ le sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼoboʼ, lelaʼ letiʼe u kʼaʼaytajoʼob yéetel u kaʼanskoʼob uláakʼ máakoʼoboʼ. U kaʼapʼéeleʼ, ku kaʼansiktoʼoneʼ Jesuseʼ u kʼáat ka k-tsʼáa k-óol teʼ kʼaʼaytajoʼ. Bey túunoʼ wa k-tsʼáaik k-óol kʼaʼaytaj yéetel ku chúukpajal k-óol k-beet baʼax ku yaʼalikeʼ, yaan k-kʼamik yaʼab utsiloʼob (Mat. 25:21, 23, 34).
^ xóot’ol 3 U Pʼíich Tulumil Kanan 15 tiʼ julio tiʼ 2013, táan juʼun 21 tak 22, xóotʼol 8 tak 10, ku tsolik máax le palitsil chúukaʼan u yóol yéetel yaan u naʼatoʼ.
^ xóot’ol 3 Ilawil le xook yaan teʼ táan juʼun 12 tiʼ le revistaaʼ, teʼeloʼ ku tsoʼolol máax ku chíikbesik le diez x-chʼúupalaloʼoboʼ.
^ xóot’ol 3 U kettʼaanil le tamanoʼob yéetel le chivoʼoboʼ ku tsoʼolol tiʼ U Pʼíich Tulumil Kanan ich español, 15 tiʼ octubre tiʼ 1995, táan juʼun 23 tak 28, bey xan teʼ táan juʼun 25 tiʼ le revistaaʼ.
^ xóot’ol 4 Ilawil le cuadro « ¿Tiʼ baʼax chíikaʼan u kettʼaanil le talentos yéetel u kettʼaanil le minasoʼ?»
^ xóot’ol 5 Tu kʼiiniloʼob Jesuseʼ junpʼéel talentoeʼ letiʼe bukaʼaj ku náajaltik máak ich veinte añosoʼ.
^ xóot’ol 8 Ka tsʼoʼok u kíimil le apostoloʼoboʼ, le apostataʼoboʼ joʼopʼ u kaʼanskoʼob baʼaloʼob maʼ jaajtak teʼ múuchʼuliloʼoboʼ. Tu yoʼolal lelaʼ máan yaʼab años maʼ tu jach úuchul kʼaʼaytaj. Chéen baʼaleʼ tu kʼiinil le jooch wa teʼ tu tsʼook kʼiinoʼobaʼ yaan u kaʼa úuchul kʼaʼaytaj (Mat. 13:24-30, 36-43). Ilawil xan U Pʼíich Tulumil Kanan 15 tiʼ julio tiʼ 2013, táan juʼun 9 tak 12.
^ xóot’ol 11 Ilawil U Pʼíich Tulumil Kanan 15 tiʼ julio tiʼ 2013, táan juʼun 7 tak 8, xóotʼol 14 tak 18.
^ xóot’ol 15 Ilawil le xóotʼol 13 yaan teʼ xook «Maʼ a weenleʼex» ku taasik le revistaaʼ.
