1, 2. (a) Ana Yesu agambile kumalisya kwasalila acimjakwe ŵapamtima yitagu yapi? (Alole ciwulili cacili pandanda pa nganiji.) (b) Ana tukusosekwa kumanyilila cici m’citagu ca ngondolo ni mbusi?

YESU aŵeceteje ni Petulo, Andileya, Yakobo, ni Yohane, ŵali acimjakwe ŵapamtima. Yesu ŵaliji ali agambile kumalisya kwene kwasalila ya citagu ca kapolo jwakulupicika ni jwalunda, ca ŵali likumi, soni ca mbiya sya matalente. Kumbesi kwakwe, Yesu ŵasalilesoni citagu cine. Jwalakwe ŵasasile ya ndaŵi jele “Mwanace jwa Mundu” cacalamula “ŵandu ŵangosyo syosope.” Mwangakayicila, citagu celeci caliji cakusangalasya kwa ŵakumkuya ŵakweŵa. M’citaguci, Yesu ŵasasile mnope ya makuga gaŵili, likuga lya ngondolo ni lya mbusi. Nambo jwalakwe ŵagombelecesyesoni ya likuga line lyatatu lyakusosekwa. Likugali lili lya ‘acalongo acimjakwe’ ŵa “Mwenye.”—Aŵalanje Matayo 25:31-46.

² Kwa yaka yejinji, ŵandu ŵa Yehofa aŵele ali mkusacilila kupikanicisya citaguci. Yeleyi yili yakuŵajilwa ligongo lyakuti m’citaguci Yesu ŵasasile yayicatendecela ŵandu. Jwalakwe ŵalosisye ligongo lyakwe ŵane cacipocela umi wangamala, nambo ŵane ni kwapa cilango ca ciwa cangali cembeceyo. Kuti citutame ni umi  kwangamala, tukusosekwa kupikanicisya yaŵasasile Yesu, soni kutenda yindu mwakamulana ni yaŵasasileyo. Ni ligongo lyakwe mpaka tuwusye kuti, Ana Yehofa aŵele ali mkutukamucisya catuli kupikanicisya citaguci? Ligongo cici mpaka tujile kuti citaguci cikugombelecesya kusosekwa kwakamula masengo gakulalicila? Ana ŵani ŵalamuligwe kuti alalicileje? Soni ligongo cici ajino jili ndaŵi jakusosekwa mnope kuti tuŵe ŵakulupicika kwa “Mwenye,” soni kwa ‘acalongo acimjakwe’?

3, 4. (a) Ana tukusosekwa kumanyilila yindu yapi kuti tucipikanicisye cenene citagu ca ngondolo ni mbusi? (b) Ana Sanja ja Mlonda ja mu 1881 jatagulile catuli citaguci?

³ Kuti tucipikanicisye cenene citagu ca ngondolo ni mbusici, tukusosekwa kumanyilila cenene yindu yitatu yakusosekwa ya m’citaguci. Tukusosekwa kumanyilila ŵandu ŵali mpela ngondolo kapena mbusi, ndaŵi jakwalamula, soni ligongo lyakwe akwalamula kuti ali ngondolo kapena mbusi.

⁴ Sanja ja Mlonda ja mu 1881 jasasile kuti, “Mwanace jwa Mundu,” jwalisoni “Mwenye,” ali Yesu. Ŵakulijiganya Baibulo ŵakala ŵamanyililaga kuti maloŵe ga pa lilemba lila gakuti “acalongo acimjangu” gakwimila ŵandu ŵacacilamulilaga ni Klistu nambosoni wosope ŵacacitama ni umi wamlama pacilambo capasi. Jemanjaji ŵaganisyaga kuti kulekanganya ngondolo ni mbusi kucitendekwa mkati mwa Ulamusi wa Klistu wa Yaka 1000. Soni ŵakulupililaga kuti ŵandu cacalamula kuti ali ngondolo ligongo lyakupikanila lilamusi lya Mlungu lyacinonyelo.

5. Ana Sanja ja Mlonda ja mu 1923 jatagulile catuli citagu ca ngondolo ni mbusi?

⁵ M’yaka ya m’ma 1920, Yehofa ŵakamucisye ŵandu ŵakwe kongolela kapikanicisye ka citaguci. Sanja ja Mlonda ja October 15, 1923, nganijicenga yakuti “Mwanace ja Mundu” ali Yesu. Nambo japelece maumboni gakupikanika cenene ga m’Malemba gakusimicisya kuti ŵandu ŵali acalongo acimjakwe ŵa Klistu ali awo pewo ŵacacilamulila najo kwinani. Jasasilesoni kuti ngondolo sikwimila ŵandu ŵakwete cembeceyo cakutama pacilambo capasi mu ulamusi wa Ucimwene wa Klistu. Pangani ja ndaŵi jakulekanganya ngondolo ni mbusi, Sanjaji jasasile kuti, pakuŵa pandaŵijo acalongo acimjakwe ŵa Klistu caciŵa ali kwinani ni kulamulilaga yimpepe ni Yesu mu Ulamusi wa Yaka 1000, nikuti ŵandu ŵacacitamaga pacilambo capasi ngaŵa mkwakamucisya jemanjajo kapena kwasokonasya. M’yoyo, kulekanganya ngondolo ni mbusi kukusosekwa kutendekwa Ulamusi wa Yaka 1000 mkaniwutande. Sanjaji jamalisisye ni kusala kuti mundu cacimlamula kuti ali ngondolo ligongo lyakuti ŵam’wonaga Yesu kuŵa Ambuje ŵakwe, soni kuti ŵajegamilaga Ucimwene kuti ucicenga yindu ni kuŵa yambone.

6. Ana m’yaka ya m’ma 1990 kapikanicisye ketu kacenjile catuli?

⁶ Mwakamulana ni kapikanicisye keleka, ŵandu ŵa Yehofa ŵaganisyaga kuti ŵandu akulamuligwa kuti ali ngondolo kapena mbusi mkati mwa masiku gambesi gano, naga akupikanila utenga wa Ucimwene kapena iyayi. Nambo m’yaka ya m’ma 1990, kapikanicisye ketu keleka kacenjile. Mu Sanja ja Mlonda ja October 15, 1995 mwakopwece ngani siŵili syakutagulila kulandana kwa maloŵe ga Yesu ga pa Matayo 24:29-31 (aŵalanje) soni ga pa Matayo 25:31, 32. (Aŵalanje.) * Mwakamulana ni yeleyi, ngani jandanda ja mu Sanjaji jasasile kuti, “Kulamuligwa kwa ŵandu kuti ali ngondolo kapena mbusi kucitendekwa msogolo.” Nambo cakaci kusyesyene? Jajendelecele kuti, “Kucitendekwa pambesi pa ‘yisawusyo’ yayisasile pa Matayo 24:29, 30,  soni Mwanace jwa Mundu ‘pacaciyikaga mu lumbili lwekulungwa.’. . . Kaneko, pakuŵa cilambo cakusakalaci ciciŵa cili cisigele panandi kumala, Yesu cacicilamula.”

7. Ana lelo jino tukucipikanicisya mwatuli citagu ca ngondolo ni mbusi?

⁷ Lelo jino, citagu ca ngondolo ni mbusici tukucipikanicisya cenene mnope. Pakwamba ya ŵandu ŵa m’citaguci, “Mwanace jwa Mundu” ali Yesu, jwali Mwenye. ‘Acalongo acimjakwe ŵa Yesu’ ali acalume ni acakongwe ŵasagulwe ni msimu, ŵacacilamulila ni Klistu kwinani. (Alo. 8:16, 17) “Ngondolo” soni “mbusi,” sikwimila ŵandu ŵa mitundu josope. Ŵandu ŵeleŵa nganaŵa ŵasagulwe ni msimu. Nambi wuli ya ndaŵi jakwalamula? Kulamula kucitendekwa cakumbesi kwa yisawusyo yakogoya yayisigele panandi kwika. Pakwamba ya ligongo lyakwalamula ŵandu kuti ali ngondolo kapena mbusi, yikwegamila pa yakwatendela acalongo acimjakwe ŵa Klistu ŵali pacilambo capasi pano. Tuli ŵakusangalala mnope m’masiku gakumalisya gagasigele panandiga, ligongo lyakuti Yehofa aŵele ali mkutukamucisya kuti tupikanicisye yitagu yayikusimanikwa mu Matayo mtwe 24 ni mtwe 25.

8, 9. Ana ngondolo akusiwona kuŵa ‘syakulungama’ ligongo cici?

⁸ M’citagu ca ngondolo ni mbusi, Yesu ngakusala ya masengo gakulalicila. Sano, ligongo cici mpaka tujile kuti citaguci cikugombelecesya kusosekwa kwa masengo gakulalicila?

⁹ Candanda, tukumbucile kuti Yesu pelepa akwiganya pakamulicisya masengo citagu. Tukumanyilila kuti pakusala ya kulekanganya ngondolo ni mbusi, ngakugopolela ya ngondolo kapena mbusi sisyesyene. Nambosoni, jwalakwe nganagopolelaga kuti mundu akusosekwa kwalisya yisyesyene, kwaweca, kwasamalila kapena kuja kukwalola ku ukayidi acalongo acimjakwe kuti caŵe m’likuga lya ngondolo. Nambo, jwalakwe akusala yasikusosekwa ngondolosyo kwatendela acalongo acimjakwe. Jwalakwe akusiwona ngondolo kuti sili ‘syakulungama’ ligongo lyakumanyilila kuti Klistu akwete likuga lya acalongo acimjakwe ŵasagulwe ŵali ciŵela pacilambo capasi, soni kwakamucisya jemanjaji mwakulupicika m’masiku gambesi gakusawusya gano.—Mat. 10:40-42; 25:40, 46; 2 Tim. 3:1-5.

10. Ana ngondolo mpaka syatendele catuli canasa acalongo acimjakwe ŵa Klistu?

¹⁰ Caŵili, tukusosekwa kujilola ngani josope jakusala Yesu pelepa. Jwalakwe ŵasasile ya yimanyilo ya kuŵapo kwakwe, soni mbesi ja cilambo capasi. (Mat. 24:3) Pakusala ya yimanyiloyi, kundanda kwene, Yesu ŵasasile ya cimanyilo cekulungwa mnope. Jwalakwe ŵasasile kuti ngani syambone sya Ucimwene “tisicilalicidwa pacilambo cosope capasi.” (Mat. 24:14) Soni mkanasale ya citagu ca ngondolo ni mbusi, jwalakwe ŵasasile ya citagu ca mbiya sya matalente. Mwakamulana ni yatulijiganyisye mu ngani jipite jila, Yesu ŵasasile citaguci pakwagombelecesya ŵakumkuya ŵakwe ŵasagulwe, ŵali ‘acalongo acimjakwe,’ kuti akusosekwa kamula masengo gakulalicila mwamtawu. Nambo pakuŵa ŵasagulwe ŵaŵapali mu ndaŵi ja Yesu ŵaliji ŵamnono, jemanjaji ngamkanakombola kulalicila kwa “ŵandu ŵamitundu josope” mbesi mkanijiyice. Citagu ca ngondolo ni mbusi cikulosya kuti ŵasagulweŵa ŵaliji ŵakuti cacikola ŵakwakamucisya. M’yoyo, cindu candanda cakusosekwa ŵandu kutenda kuti calamulwe kuti ali ngondolo cili kwatendela canasa acalongo acimjakwe ŵa Klistu mwakwakamucisya pamasengo gakulalicila. Sano, ana kwakamucisya kwakwe kuli kwatuli? Ana kuli kwapaga mbiya ni kwatondoya basi, kapena panasoni yine?

11. Ana ciwusyo capi cakusosekwa kuciganicisya, soni ligongo cici?

¹¹ Lelo jino, ŵajinji mwa ŵakumkuya Yesu  ŵakwana 8 miliyoni, nganaŵa ŵasagulwe. Jemanjaji nganapocela mbiya sya matalente syaŵapelece Yesu kwa ŵamasengo ŵakwe ŵasagulwe. (Mat. 25:14-18) Sano ciwusyo cakusosekwa kuciganicisya cili cakuti, ‘Ana lilamusi lyakuti ŵandu alalicileje likwakwayasoni ŵandu ŵanganaŵa ŵasagulwe ni msimu?’ Elo. Ligongo cici tukuti m’yoyo? Kwende tulole magongo gakwe.

12. Ana tukulijiganya cici pa maloŵe ga Yesu ga pa Matayo 28:19, 20?

¹² Yesu ŵalamwile ŵakumkuya ŵakwe wosope kuti alalicileje. Yesu paŵajimwice kuŵawe, ŵasalile ŵakumkuya ŵakwe kuti akatende ŵakulijiganya ni kwajiganya kuti atendeje “yosope” yiŵalamwile. Pa yiŵalamwile kuti atendeje, panasoni lilamusi lyakuti alalicileje. (Aŵalanje Matayo 28:19, 20.) M’yoyo, ŵakumkuya Klistu wosope akusosekwa kulalicila, cinga cembeceyo cawo cili cakuja kukulamulila kwinani kapena cakutama pacilambo capasi.—Mase. 10:42.

13. Ana mesomkulola gaŵagaweni Yohane gakulosya cici, soni ligongo cici?

¹³ Buku ja Ciunukuko jikusalosya kuti ŵasagulwe ni ŵane wosope ni ŵacacikamula masengo gakulalicila. Yesu ŵamlosisye ndumetume Yohane mesomkulola ga “jwamkongwe jwa ulombela,” jwali ŵasagulwe ŵakwana 144,000 ŵacacilamulila ni Klistu kwinani, ali mkwaŵilanjila ŵandu kuti ‘apocele mwalulele mesi gakupeleka umi.’ (Ciu. 14:1, 3; 22:17) Mesi gakuwanicisyaga gakwimila yosope yapelece Yehofa pakwakulupusya ŵandu ku ulemwa ni ciwa kupitila mu mbopesi ja ciwombolo ja Klistu. (Mat. 20:28; Yoh. 3:16; 1 Yoh. 4:9, 10) Mbali jekulungwa ja yatukusalalicila jili jakwamba ciwombolo. Pamasengoga, ŵasagulwe ni ŵakulongolela pakwajiganya ŵandu ya ciwomboloci, soni yampaka atende kuti cakamucisye. (1 Akoli. 1:23) Nambo m’mesomkulola gala, Yohane ŵawenisoni ŵandu ŵane ŵanganaŵa m’likuga lya jwamkongwe jwa ulombela. Nombe nawo ŵasalile kuti ajile kuti “Myice!” Ŵanduŵa akupikanila, ni akwaŵilanjilasoni  ŵane kuti apocele mesi gakupeleka umi. Ŵandu ŵanganaŵa m’likuga lya jwamkongwe jwa ulombela ni ŵakwete cembeceyo cakutama pacilambo capasi. Mesomkulolaga gakulosya cenene kuti wosope ŵakundile ni ‘kwika’ akwete masengo gakwalalicila ŵane.

14. Ana kupikanila “lilamusi liŵajiganyisye Klistu” kukusapwatikapo kutenda cici?

¹⁴ Wosope ŵali pasi pa “lilamusi liŵajiganyisye Klistu” akusosekwa kulalicila. (Aga. 6:2) Yehofa jwangapeleka malamusi gakulekangana kwa ŵandu ŵakwe. Mwambone, jwalakwe ŵasalile Ayisalayeli kuti, ‘Lilamusi lya mlukosyo msyesyene jwa Yisalayeli, lilisoni lya mlendo jwali pasikati pawo.’ (Eks. 12:49; Lev. 24:22) Lelo jino, Aklistu nganaŵa pasi pa Cilamusi ca Mose. Nambo wosopewe tuli pasi pa “lilamusi liŵajiganyisye Klistu,” cinga tuli ŵasagulwe kapena iyayi. Lilamusi lyeleli likusapwatika yosope yaŵajiganyisye Yesu. Yesu ŵajiganyisye mnope yakuti ŵakumkuya ŵakwe alosyeje cinonyelo. (Yoh. 13:35; Yak. 2:8) Sano, kulalicila ngani syambone syakwamba ya Ucimwene lili litala lyandanda lyakulocesya cinonyelo cetu kwa Mlungu, kwa Klistu, soni kwa ŵane.—Yoh. 15:10; Mase. 1:8.

15. Ligongo cici mpaka tujile kuti lilamusi lyaŵapelece Yesu likwawula kwa ŵakumkuya ŵakwe wosope?

¹⁵ Maloŵe gaŵaŵecetaga Yesu kwa ŵandu ŵamnono mpaka gakamule masengo kwa ŵandu ŵajinji. Mwacisyasyo, Yesu ŵatesile cilangano ca Ucimwene ni ŵakumkuya ŵakwe 11, nambo cilanganoci cikusakamula masengo kwa ŵa 144,000 wosope. (Luk. 22:29, 30; Ciu. 5:10; 7:4-8) Mwakulandana ni yeleyi, Yesu paŵajimwice kuŵawe, ŵalamwile ŵakumkuya ŵakwe ŵamnono ŵaŵawonegene nawo kuti akalalicile. (Mase. 10:40-42; 1 Akoli. 15:6) Nambo ŵakumkuya ŵakwe ŵa m’yaka 100 ya Aklistu ŵandanda ŵaliwonaga kuti lilamusilyo lyakamulagasoni masengo kwa jemanjajo, atamose kuti nganampikana Yesu ali mkwalamula. (Mase. 8:4; 1 Pet. 1:8) Lelo jinosoni, Yesu nganaŵeceta pameso ni pameso ni jwalijose mwa ŵakulalicila ya Ucimwene ŵakwana 8 miliyoni ŵapali. Nambo wosope akusamanyilila kuti akusosekwa kumkulupilila Klistu, soni kulosya cikulupico pakamula masengo gakutendela umboni.—Yak. 2:18.

16-18. Ana ŵakusaka kuti caŵe ngondolo mpaka ŵakamucisye catuli acalongo acimjakwe ŵa Klistu, soni ligongo cici ajino jili ndaŵi jambone jakutendela yeleyi?

¹⁶ Satana ali pangondo jakulimbana mnope ni acalongo acimjakwe ŵa Klistu ŵasagulwe ŵali pacilambo pano. Jwalakwe calimbicile mnope ngondoji ligongo lyakuti ‘ndaŵi japanandi’ jajimsigalile, jikumala. (Ciu. 12:9, 12, 17) Atamose kuti ŵasagulwe akupilila yakulingwa yejinji, nambo jemanjaji akulongolelape masengo gamakulungwa gakulalicilaga. Mwangakayicila, Yesu ali ni jemanjajo, kwalongolela pa yiliyose yakulingalinga kutenda.—Mat. 28:20.

¹⁷ Uli upile wekulungwa kwakamucisya acalongo acimjakwe ŵa Klistu pa masengo gakulalicila. Tukusitwakamucisyasoni pa yindu yine mpela pakupeleka mbiya, kutaŵa Nyumba sya Ucimwene, malo gakutendela misongano jekulungwa, soni ofesi sya nyambi. Nambosoni, tukusapikanila mwakulupicika ŵandu ŵasagulidwe ni “kapolo jwakulupicika ni jwalunda” kuti alongoleleje mumpingo.—Mat. 24:45-47; Ahe. 13:17.

¹⁸ Pacangakaŵapa malayika cigalece mbepo syakonanga sya yisawusyo yakogoya. Yeleyi yicitendekwa acalongo acimjakwe ŵa Klistu ŵasigalile pacilambo pano ali apocele kala cidindo cawo cakumalisya. (Ciu. 7:1-3) Alamagedo mkanijitande, ŵasagulwe wosope ŵacaciŵa pacilambo capasi pandaŵijo cacajigala ni kwawula nawo kwinani. (Mat. 13:41-43) M’yoyo, kwa wosope ŵakusaka kuti calamulwe kuti ali ngondolo, ajino jili ndaŵi jakusosekwa mnope kwakamucisya mwakulupicika acalongo acimjakwe ŵa Klistu.