Athũkũmi amwe ma Ngai mendaa kũtwawa kana kũtwaana nĩmawetete ndeto ta isu. Ĩndĩ ti atĩ mayĩsĩ ũla ũtao wa Vaulo waĩle kũatĩĩwa nĩ Aklĩsto onthe. Ũtao ũsu waĩtye Aklĩsto maĩle kũtwaana o “nthĩnĩ wa Mwĩaĩi.” (1 Ako. 7:39) Na yu nĩkĩ methwa mawetaa ndeto ta isu?

Ala maneenaa ũu no kwĩthĩwa monaa ana-a-asa ala meanĩe kũtwaana me avũthũ kwĩ eĩtu-a-asa ala mate atwae. Na nengĩ kũilyĩ ũu nthĩ mbingĩ. Kwasũanĩa nthĩ ya Korea. Woosa nguthu ya Ngũsĩ 100 itatwaanĩte na ite ndwae, nũtonya kwĩthĩa 57 nĩ eĩtu-a-asa na 43 nĩ ana-a-asa. O na ĩngĩ sũanĩa nthĩ ya Colombia. Woosa nguthu ya Ngũsĩ 100, nũtonya kwĩthĩa 66 nĩ eĩtu-a-asa na 34 nĩ ana-a-asa.

Na ĩndĩ nthĩ ingĩ, kĩndũ kĩla kyanangaa maũndũ nĩ kana asyai mate Ngũsĩ nĩmatonya kwĩtya malĩ mbingĩ ya ngasya ũkethĩa mwana-a-asa ũte na ũtonyi mwingĩ nũkũemwa. Nũndũ wa maũndũ ta asu, mwĩĩtu-a-asa nĩkwona ta ũtesa kũkwata mũũme “nthĩnĩ wa Mwĩaĩi.” Nũndũ wa ũu no ekũlye-ĩ, “Nĩvatonyeka ngesa kũkwata mwana-a-asa ũmbaĩle?” *

Ethĩwa waaĩkũlya ĩkũlyo ta yĩu yĩ kalungunĩ kau kavĩta, manya kana Yeova nũkũeleawa vyũ. Nĩwĩsĩ nesa ki ũndũ wĩw’aa.—2 Mav. 6:29, 30.

Ĩndĩ o na vailyĩ ũu, Yeova nũwetete Ndetonĩ yake kana andũ maĩle kũtwawa o nthĩnĩ wa Mwĩaĩi. Nĩkĩ? Kĩtumi nũndũ nĩwĩsĩ kĩla kĩtonya kũtethya andũ make. Endaa kũmasiĩĩa maikaaĩse kũkwatwa nĩ thĩna ũla umanaa na kwĩka ũtwi mũthũku, na nĩwendaa mekale me atanu. Kwa ngelekany’o, sũanĩa ĩvinda ya Neemia. Ĩla andũ mambĩĩie kũtwaa aka mate Ayuti na matamũthaithaa Yeova, Neemia nĩwamalilikanilye ũndũ Solomoni weekanisye. Amalilikanilye kana o na kau Solomoni ‘nĩwendetwe nĩ Ngai wake, aka ma nthĩ ĩngĩ nĩmatumie avĩtya.’ (Nee. 13:23-26) Kwoou ĩla Ngai watũtavya tũikatwawe nĩ andũ angĩ eka o athaithi ma w’o, ethĩawa aitũtethya. (Sav. 19:7-10; Isa. 48:17, 18) Aklĩsto ma w’o nĩmatũngaa mũvea nũndũ Ngai nũmendete, na nũndũ wa ũu nĩmekwatasya ũtao wake.—Nth.1:5.

Kwa w’o, ndwenda ‘kwovanĩw’a ĩsoki yĩmwe’ na mũndũ ũtonya kwĩsa kũũvathany’a na Ngai. (2 Ako. 6:14) Ũtao ũsu nũatĩĩwe kwa ĩvinda ĩasa na ũkoneka no ũtethye. Aklĩsto aingĩ ala maũatĩĩie nĩmesie kũmanya ĩtina kana meekie nesa kũũatĩĩa. Ĩndĩ amwe nĩmaleanĩte naw’o.

Mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Maggy * wa nthĩ ya Australia nũeleetye ũndũ kwaendie ĩla watumie ndũũ na mũndũ ũte Ngũsĩ. Aĩtye atĩĩ: “Nĩnatĩĩie maũmbano maingĩ mũno no kana nĩthĩwe nĩ nake. Ngwatanĩo yakwa na Ngai yaanangĩkie ndatĩka.” Nake ũngĩ wĩtawa Ratana kuma India nĩwambĩĩe kwenda mwanake masomaa ĩmwe na waĩ anambĩĩa kwĩmanyĩsya Mbivilia. Nake mwanake ũsu emanyĩasya Mbivilia no ũndũ nĩwamwendaa Ratana. Ũndũ ũsu watumie Ratana esa kũtia ũla w’o, na alika ndĩni ĩngĩ nĩ kana atwawe.

Ngelekany’o ĩngĩ nĩ ya Ndenguè kuma Came­roon. Atwaiwe e na myaka 19. Ũla wamwĩvaasya amwathĩte kana matwaana ndakamũvata kũthaitha o kũla watwĩe athaithaa. Ĩndĩ makililye mamina syumwa ilĩ, mũũme amũvata kũthi maũmbanonĩ ma Kĩklĩsto. Ndenguè easya: “Natindaa nĩmakĩe na nĩĩte. Nĩvo namanyie kana ti ĩla nekaa kĩla ngwenda. Natindĩaa kwĩlila.”

Kũneena ũla w’o, ti aũme onthe mate Ngũsĩ methĩawa me athũku na me ngoo mbetu. Ĩndĩ o na wĩthĩwe ndũkakwatwa nĩ thĩna ta ũsu ũkwataa ala matwawa nĩ andũ mate Ngũsĩ, nata ĩũlũ wa ngwatanĩo yaku vamwe na Ĩthe waku wa ĩtunĩ wĩ wendo? We wĩona ta ũkekalaa ũyĩw’a ata nũndũ wa kũlea kũatĩĩa ũtao ũla waũnengete nĩ kana ũkũtethye? Na ĩndĩ ĩkũlyo yĩla ya vata nĩ, Ũkew’aa ata ĩũlũ wa ũtwi waku?—Nth. 1:33.

Ve ana-a-asa na eĩtu-a-asa aingĩ ĩũlũ wa nthĩ ala matonya kũkũsĩĩa kana nzĩa ĩla nzeo ya kũtwaana “no nthĩnĩ wa Mwĩaĩi.” Ala mate atwae nĩmethĩawa matw’ĩte kũmantha mũndũ ũmaĩle katĩ wa athaithi ma Ngai nĩ kana matanĩthye ngoo yake. Kwa ngelekany’o, sũanĩa mwĩĩtu-a-asa ũmwe wĩtawa Michiko ũla wĩkalaa Japan. Ĩla ũtaĩ mũtwae ve ĩvinda andũ ma mũsyĩ matatie kũmũthing’ĩĩsya atwawe nĩ mũndũ ũte Ngũsĩ. Na ĩndĩ eka kũmĩĩsya thĩna ũsu, nĩwoonaa anyanyae vamwe na angĩ mesene maikwata mũndũ ũmaĩle kĩkundinĩ. Easya: “Ngoo yakwa nĩyandĩkĩĩthasya kana nũndũ Yeova nĩ ‘Ngai mũtanu,’ mũndũ no ekale e mũtanu, ethĩwe nĩ mũtwae kana ti mũtwae. O na ĩngĩ nĩnĩsĩ kana ndaleaa kũtwĩanĩsya wendi ũla wĩ ngoonĩ. Kwoou ethĩwa nĩtũkwenda kũtwawa na nĩtwaaĩwe nĩ mũndũ, nũseo tũkamba kwĩkalanga nginya ĩla twĩkwata mũndũ.” (1 Tim. 1:11, NWT) Michiko nĩwesie kũtwawa nĩ mwana-a-asa mũseo mũno, na nĩwĩw’aa mũyo nũndũ nĩwoomĩĩsye.

Ve o ana-a-asa amwe o namo mekalile mayĩsa kũkwata mũndũ ũmaĩle. Ũmwe wa asu nĩ Bill kuma Australia. Nĩwĩtĩkĩlaa kana ve mavinda wendeeaw’a nĩ aka mate Ngũsĩ. Ĩndĩ we mwene nĩwatataa kyonthe kĩla ũtonya ndakese kũtuma ndũũ ngamu namo. Nĩkĩ? Nũndũ we mwene ndendaa kwĩka ũndũ ũtuma esa ‘kwovanĩw’a ĩsoki yĩmwe’ na mũndũ ũte mwĩtĩkĩli. Myakanĩ ĩsu ũtatwaanĩte no wendeeaw’a nĩ eĩtu-a-asa amwe, ĩndĩ vai ũmwe katĩ wa asu wamwendaa. Bill ekalile myaka 30 ayĩsa kũkwata mwĩĩtu-a-asa ũmwaĩle. Ĩndĩ easya: “Ndyĩlilaa.” Awetete atĩĩ: “Nĩw’aa naathimiwe nũndũ tũendaa ũtavany’a ĩmwe, tũkemanyĩsya ĩmwe, na tũkathaitha ĩmwe. Na nũndũ anyanyae onthe ma kĩveti kyakwa nĩ athaithi ma Yeova, nĩnĩtanaa mũno kũmamanya na kũtindany’a namo. Tũlũlũmĩlasya mũtwaano witũ tũitũmĩa myolooto ĩla yĩ Mbivilianĩ.”

Ũtonya kwĩka ata kavindanĩ kala ũmweteele Yeova? Kĩndũ kya mbee nĩ kwĩkũlya nĩkĩ ũtaatwawa. Weethĩa kĩtumi kĩla kĩnene kĩkonetye ũla ũtao wa Mbivilia ĩũlũ wa kũtwawa o “nthĩnĩ wa Mwĩaĩi,” mwa waĩle kũkathwa mũno nũndũ wa kũatĩĩa ũtao ũsu Ngai ũkũnete. Ndũkethwe na nzika kana Yeova nĩwĩw’aa mũyo ĩla woona ũtw’ĩte vyũ kũatĩĩa Ndeto yake. (1 Sam. 15:22; Nth. 27:11) Endeea ‘kũmũtulũĩla ngoo yaku.’ (Sav. 62:8) Wamũvoyaa na kĩthing’ĩĩsyo na ũteũtĩĩa, ũkesa kwĩthĩa ũimũelesya nesa ũndũ ũkwĩw’a. Na waendeea kwĩka ũndũ ũtonya ũsinde matatwa na ũikĩlya vinya mĩmeo mĩthũku, ngwatanĩo yaku na Ngai ĩkaendeeaa kwĩthĩwa yĩ nzeo. Ĩkalaa wĩsĩ kana Ũla wĩ Ĩũlũ wa Onthe nũthĩnĩkĩaa athũkũmi make ala aĩkĩĩku na nũmonaa me ma vata. Nĩwĩsĩ mavata maku na kĩla wendaa. Ndaĩtye kana nĩ lasima ekũetee mũndũ. Ĩndĩ ethĩwa kuma ngoonĩ nũkwenda kũtwawa, Ngai nĩwĩsĩ nzĩa ĩla nzeo ya kwĩanĩsya mawendi maku ala maĩle.—Sav. 145:16; Mt. 6:32.

Mavinda amwe no wĩw’e ta Ndaviti ĩla waisye: “Ĩkalaate kũnzũngĩa, ame Yeova; veva wakwa nũũthelekela: Ndũkambithe ũthyũ waku.” (Sav. 143:5-7, 10) Ĩla weew’a ũu, nengae Ĩthe waku wa ĩtunĩ ĩvinda akwony’e kĩla wendaa wĩke. Nzĩa ĩmwe ya kwonany’a nũmũnengete ĩvinda nĩ kũsoma Ndeto yake na kũvindĩĩsya kĩla ũũsoma. Weeka ũu ũkamanya mĩao yake, na ũkoona ũndũ tene watethisye andũ make. O na ĩngĩ kwĩka maũndũ asu kũkatuma wĩthĩwa na mũĩkĩĩo mũlũmangu kana kũmwĩw’a nĩw’o ũndũ ũla wa ũĩ.

Nĩ kyaũ kĩngĩ kĩtonya kũtuma yu ũte mũtwae (kana ũtatwaanĩte) wĩkala ũte kwĩmakĩa na ũte kwĩw’a ũtulu? No ũtũmĩe ĩvinda yĩĩ kwĩka maendeeo nĩ kana wĩthĩwe wĩ mũndũ wĩ ũmanyi, mũlau, mũseo, mũthangaau, ũnengetwe ndaĩa, na wĩ kĩthito kya kũmũthũkũma Ngai. Asu onthe nĩ maũndũ matetheeasya andũ matwaanĩte mekalany’e nesa. (Mwa. 24:16-21; Lu. 1:16, 17; 2:6, 7, 11; Nth. 31:10-27) Mantha Ũsumbĩ mbee kwa kwĩyumya vyũ wĩanĩ wa kũtavany’a na mawĩanĩ angĩ ma Kĩklĩsto. Weeka ũu ũkatetheka mũno. Bill nũwetete ĩũlũ wa myaka ĩla waaĩwe nĩ mũndũ wa kũtwaa. Aĩtye: “Yavĩtie mĩtũkĩ vyũ! Namĩtũmĩie kũmũthũkũma Yeova nĩ vainia.”

Nĩ w’o, matukũ aa kũtwaana o “nthĩnĩ wa Mwĩaĩi” nĩkũtonyeka. Waatĩĩa ũtao ũsu ũkatuma Yeova ataĩwa, naku ũkekalaa wĩ mwĩanĩe. Mbivilia yaĩtye atĩĩ: “Nĩmũathime mũndũ ũla ũmũkĩaa Yeova, ũla ũtanĩaa mũno mĩao yake. Ũthwii na syĩndũ syĩ nyũmbanĩ yake; na ũlũngalu wake nĩwĩkalaa tene na tene.” (Sav. 112:1, 3) Nũndũ wa ũu, tw’a na ngoo ĩmwe kũatĩĩa mwĩao ũla Ngai ũtũnengete wa kũmantha mũndũ o “nthĩnĩ wa Mwĩaĩi.”