Kututuluka ha Chikuma

Kuya ha katalilo wa yikuma

Chize Makulwana Mahasa Kulongesa Akwo Ajame

Chize Makulwana Mahasa Kulongesa Akwo Ajame

“Yuma yize hiunevu kuli yami. . . , yikunjike kuli malunga amwenemwene.”​—2 TIMOTEU 2:2.

1. (a) Yika tuvumbi twa Zambi anyingika hakutwala ku kulilongesa, nawa kuchi nyonga liacho liakukalakala musono? (b) Yika mutushimutwina ha longeso lino?

ATU ja Yehova, mashimbu eswe, kanyingika ngwo kulilongesa chakukwasa chinji. Chakutalilaho, Apalahama yakunga “atu jenyi a kufumba” waze apulwile Lote. (Uputu. 14:14-16) Ha matangwa ja Mwanangana Ndawichi, akwa-kwimba eswe te “hahasa chikolo” kwimba miaso ya kuhalisa Yehova. (1 Sango 25:7) Musono, twatamba kulimika ni Satana ni atu jenyi. (Efwe. 6:11-13) Twatamba nawa kukalakala chikolo tulweze akwetu jina lia Yehova hanga tulihalise. (Hepre. 13:15, 16) Ngwe chize chapwile kuli tuvumbi twa Zambi kunyima, ni yetu katamba kutulongesa mba tufumbuke. Yehova hanahane kuli makulwana a mu yikungulwila mulimo wakulongesa akwo. (2 Timo. 2:2) Yika yize makulwana amwe akulinga hanga alongese mandumbu waze makwasa atu ja Yehova?

KWASENU WAZE NUNALONGESA HANGA AZANGE CHINJI YEHOVA

2. Yika atamba kulinga mukulwana shimbu kanda alongesa ndumbu mulimo waha, nawa mumu liaka?

2 Mukulwana kali ngwe njimi. Shimbu kanda atumba mbuto, njimi kakulianga kusa wilo hanga alulieke hashi mba mbuto jisoke kanawa ni kutatuka. Ni mukulwana nawa, shimbu kanda alongesa ndumbu mulimo waha, katamba kumulweka malongeso amwe amu Mbimbiliya waze mamukwasa alinge yize anamulongesa.​—1 Timo. 4:6.

3. (a) Kuchi munuhasa kuzachisa maliji ali mu Marku 12:29, 30 hakushimutwina ni yoze nunalongesa? (b) Kuchi kulemba cha mukulwana muchihasa kukwasa yoze analongesa?

3 Chili chilemu kunyingika chize ndumbu nunalongesa akwivwa hakutwala ku umwenemwene. Kashika, munuhasa kumuhula hanga nwivwe chize kulihana chenyi kuli Yehova chakumukwasa ha yize akulinga mu mwono wenyi. Chihula chino muchihasa kunulingisa nushimutwine hachize mutuhasa kuwayila Yehova ni mbunge yetu yeswe. (Tanga Marku 12:29, 30.) Munuhasa kulembela hamuwika ni ndumbu nunalongesa, ni kwita Yehova amwehe spiritu yisandu yimukwase muze analilongesa. Muze ndumbu wacho mevwa chocho, chino muchimukwasa hanga akalakale chinji.

4. (a) Hanenu yilweza ya mu Mbimbiliya yize muyihasa kukwasa longi asenye kulutwe. (b) Nyonga lika atamba kusa ku mbunge muze malongesa akwo?

4 Hakuputuka kulongesa ndumbu, chili chipema kushimutwina nenyi sango jimwe ja mu Mbimbiliya jize mujimukwasa hanga amone ulemu wa kupwa ni mbunge yakufupa kukwasa mandumbu ni ushishiko ni uhomboloji. (1 Mia. 19:19-21; Nehe. 7:2; 13:13; Yili. 18:24-26) Ndako jacho mujikwasa longi ngwe chize wilo wakulinga nyi hausa mu mavu. Mujikwasa longi ajikize, chipwe ngwetu, masenya kulutwe kawashi. Jean-Claude, mukulwana umwe wa ku França ngwenyi, chuma akufupa kulinga hakulongesa longi, ndo kumukwasa apwe ni kukaula shimbi ja mu Mbimbiliya muze malinga hita chuma. Mwene yamba ngwenyi: “Nakuwana shimbu lia kutanga chisoneko ni longi hanga ‘ngulawise meso’ jenyi amone ‘yuma ya kukomwesa’ yili mu Liji lia Zambi.” (Samu 119:18) Jila jikwo jika munuhasa kujikijisa longi?

LWEKENU AKWENU YIZE MAHASA KULINGA, NAWA MUMU LIAKA

5. (a) Ulemu uka uli hakuhanjika ni longi hakutwala ku milimo yize atamba kulinga mu mulimo wa Yehova? (b) Mumu liaka makulwana atamba kulongesa akweze? (Tala sona mushi lia lifwo.)

5 Hulenu longi yize afupa kulinga mu milimo ya Yehova. Nyi kukushi milimo yimwe yize a ku nyonga, mukwasenu anyonge mulimo umwe uze mahasa kulinga. Mulumbunwinenu ni chiseke cheswe mulimo uze nwatesele ni chize nwevwile hakuulinga. Kulinga chino chili ngwe kuseseka, alioze chakukwasa chinji. Victor, umwe mukulwana nawa pionelu mu Africa, ngwenyi: “Muze te nguchili kanuke, mukulwana umwe yanguhula ha yize te nakunyonga kulinga. Yihula yacho yiyingukwasa kunyonga chikolo ha mulimo wami wakuwayila Zambi.” Mandumbu waze hashimbula chinji mu mulimo wa makulwana, kakwamba ngwo chili chilemu kulongesa mandumbu muze achili akweze. Munuhasa kwaaha milimo yimwe mu chikungulwila kulita ni miaka yo. Nyi mutulongesa mandumbu muze achili twanuke, muchaakwasa kusa mbunge ku milimo yo muze anayi ni kukola hanji muze malitakana ni yimwe yipikalo mu mwono wo.​—Tanga Samu 71:5, 17. *

Lumbunwina ndumbu mumu liaka wamwaha mulimo hanga alinge, nawa chize chatamba kuulinga, musakwile ha tachi jenyi (Tala paragrafu 5-8)

6. Jila yika yilemu azachishile Yesu hakulongesa akwo?

6 Nyi munufupa kukwasa longi, kuli yuma yinji nwatamba kulinga hi kumulweza wika ko yize atamba kulinga. Mulumbunwinenu nawa mumu liaka atamba kulinga yuma yacho. Longeshi munene, Yesu, yalweka apostolo jenyi aye ni kwambujola. Alioze chitangu yaalumbunwina mumu liaka atelele kwononoka maliji jenyi. Aye yamba ngwenyi: “Hanangwehe yiyulo yeswe mwilu ni hashi. Kashika yeenu nukatayise tumbaji a ku mavungu eswe.” (Mateu 28:18, 19) Kuchi munuhasa kwimbulula Yesu hakulongesa akwenu?

7, 8. (a) Kuchi makulwana musono mahasa kwimbulula Yesu hakulongesa akwo? (b) Mumu liaka chili chilemu kuchichimieka longi? (c) Yikuma yika muyihasa kukwasa makulwana hakulongesa akwo? (Tala kasha “Mwakulongesela Akwenu.”)

7 Nyi munuhana ndumbu mulimo, mulumbunwinenu ulemu wa mulimo wacho hakuzachisa Mbimbiliya. Nyi nwalinga chocho, munumukwasa apwe ni kulinga yuma kulita ni Mbimbiliya hi kuyilinga chamokomoko ko. Chakutalilaho, nyi munumulweza apwe ni kupemesa kuunjililo wa Zuwo lia Wanangana kuchina mukusoloka ponde, munuhasa kumutangila Titu 2:10. Lumbununenu ngwenu mulimo wenu muupemesa chinji sango ja Wanangana. Mwiwululenu nawa anyonge hali tushinakaji waze ali muchikungulwila ni chize mulimo wenyi muwaakwasa. Nyi nwalinga chino, muchimukwasa apwe ni kunyonga hali mandumbu kuhiana kukaula wika shimbi. Muze mamona chize mulimo wenyi unakwasa mandumbu, mevwa kuwaha hakulingila akwo.

8 Nwatamba nawa kuchichimieka longi nyi makaula yize nunamulongesa. Mumu liaka chili chilemu kulinga chocho? Ngwe chize meya akulingisa mutondo hanga ukole kanawa, ni kuchichimieka longi necho muchimukwasa hanga asenye kulutwe muze anawayila Yehova.​—Tesa ni Mateu 3:17.

UKALU UKWO

9. (a) Mumu liaka chili chikalu kuli makulwana amu yifuchi yize yikwete upite unji kulongesa akwo? (b) Mumu liaka akweze amwe kakasele mbunge mu mulimo wa Zambi mu mwono wo?

9 Makulwana a mu yifuchi yize yikwete upite unji, muchihasa kupwa chikalu kuli ayo kukolweza akweze akupapachisa waze ali ni miaka 20 hanji 30 hanga akalakale milimo yinji ya mu chikungulwila. Makulwana amwe, mu yifuchi 20, katulweza mumu liaka amwe akweze keshi kuzanga kulinga chinji milimo ya mu chikungulwila. Unji wa ayo ngwo, muze mandumbu amwe apwile akweze, yisemi jo kakakolwezele atese milimo yize makalinga mu mulimo wa Yehova. Mba muze akweze amwe afupile alinge milimo yinji mu chikungulwila, yisemi jo yalweza ase mbunge kukutanga shikola yinene hanji kufupa lufuma wa hano hashi. Kashika kakasele mbunge mu mulimo wa Zambi mu mwono wo.​—Mateu 10:24.

10, 11. (a) Kuchi mukulwana mahasa kukwasa ndumbu hakehe-hakehe hanga alumune mbunge yenyi? (b) Yisoneko yika mahasa kuzachisa mukulwana hakukwasa ndumbu, nawa mumu liaka?

10 Nyi umwe ndumbu keshi kufupa kukalakala milimo ya muchikungulwila, nwatamba kukalakala chikolo ni ushishiko weswe numukwase alumune manyonga jenyi. Njimi mahasa kukwasa mutondo hanga woloke kanawa hakuwukundwiza ni panda. Chenacho, munuhasa kukwasa ndumbu amone ulemu wakwalumuna mbunge yenyi hanga atayize kukalakala milimo ya mu chikungulwila. Kuchi mutuhasa kuchilinga?

11 Pwenu ni mashimbu hanga nupwe masepa ni ndumbu wacho. Mukwasenu amone ngwo kanafupiwa chinji mu chikungulwila. Mba, hakupalika cha matangwa, twamenu nenyi ni kushimutwina ha yisoneko yize muyimukwasa kunyonga chinji ha kulihana chenyi kuli Yehova. (Chilu. 5:4; Iza. 6:8; Mateu 6:24, 33; Luka 9:57-62; 1 Kori. 15:58; 2 Kori. 5:15; 13:5) Muhetenu ha mbunge hakumuhula yihula ngwe yino: ‘Yika walakenyene Yehova muze wahanyine mwono we kuli iye? Kuchi Yehova evwile muze akupapachishile? (Yishi. 27:11) ‘Kuchi Satana evwile?’ (1 Petu. 5:8) Yisoneko ayi, muyihasa kukwasa chinji ndumbu ni kumuchoka ku mbunge yenyi.​—Tanga A-Hepreu 4:12. *

ENU ALONGI, PWENU NI USHISHIKO

12, 13. (a) Mbunge yika apwile nayo Elisha muze apwile ni kumulongesa? (b) Kuchi Yehova apalile Elisha ha ushishiko wenyi?

12 Enu akweze a malunga, ukwaso wenu unafupiwa chinji mu chikungulwila. Mbunge yika nwatamba kupwa nayo hanga nufumbuke mu milimo ya Yehova? Tushimutwilenu jimwe sango ja umwe longi wa kunyima, Elisha, mba tuwane kumbululo.

13 Miaka 3,000 yapalika kunyima, profeta Eliya yeta mukweze Elisha hanga apwe ni kumukwasa. Elisha hazehene yatayiza, mba yaputuka kuzachila profeta Eliya. (2 Mia. 3:11) Eliya yalongesa Elisha ha miaka yisambano. Mba muze te mulimo wa Eliya unayi ni kuhwa mu Izalele, yalweza chikwashi chenyi ngwenyi mahasa tuhu kwecha kumukwasa. Alioze katatu keswe Elisha yamba ngwenyi: “Chichi kulihandununa ni yena.” Kashika Yehova yapala Elisha ha kwononoka ni ushishiko weswe hakumutayiza amone chize Eliya amumbachilile mu chijimbi.​—2 Mia. 2:1-12.

14. (a) Kuchi alongi mahasa kwimbulula Elisha musono? (b) Mumu liaka longi atamba kupwa ni ushishiko?

14 Akweze kuchi munuhasa kwimbulula Elisha ni kananulongesa? Pwenu ni kutayiza kawashi milimo chipwe yinasoloka ngwe hi yilemu ko. Iwulukenu ngwenu longeshi yenu kali sepa lienu. Mulwekenu ngwenu nunasakwilila chinji halongeso ananwehe, ni kusolola ngwenu nunafupu anunge ni kunulongesa. Chili chilemu nawa kupwa ni kulinga ni ushishiko weswe milimo yize ananwehe. Mumu liaka? Nyi makulwana mamona ngwo nunashishika ni kushimbika kanawa ha milimo yenu, mapwa ni ushindakenyo ngwo Yehova kanazange nukalakale milimo yinji mu chikungulwila.​—Samu 101:6; tanga 2 Timoteu 2:2.

SENU VUMBI MAKULWANA ALI NI MIAKA YINJI MU MULIMO WA UKULWANA

15, 16. (a) Mu jila jika Elisha wasolwele ngwo kasele longeshi yenyi vumbi? (Tala chizulie cha uputukilo.) (b) Mumu liaka aprofeta akwo asele Elisha vumbi?

15 Sango ja Elisha jinasolola nawa ngwo chili chilemu kuli mandumbu musono kusa ulemu waze anashimbula ha ukulwana. Muze Eliya ni Elisha ayile ni kumeneka chizavu cha aprofeta mu Yeriku, ayo yeza ku Lwiji wa Yordau. Mba “Eliya yanda uzalo wenyi, yauvunga hamuwika, yalamba e meya. Meya yahandunuka sali ni sali.” Wano malunga aali, yazauka ha mavu omu, aku “machiya kulutwe nikuhanjika.” Elisha yapanjika kanawa yuma yeswe yize longeshi yenyi te anambe ni kulilongesa chinji kuli yiye. Elisha kakapwile ni kunyonga ngwenyi kanyingika yuma yeswe. Mba muze Eliya amumbachile mu chijimbi, Elisha yafuna ku Lwiji wa Yordau. Akuze, yalamba uzalo wa Eliya ha meya ni kwamba ngwenyi: ‘Yehova Zambi ya Eliya kulihi uli?’ Mba meya yahandunuka nawa sali ni sali.​—2 Mia. 2:8-14.

16 Nwamona ngwenu chikomokeso alingile Elisha chechize nawa alingile Eliya, ni ngwami? Yika mutulilongesa hano? Elisha kakanyongene ngwenyi muze aye hasalakana Eliya, katamba kulilingila yuma yize Eliya kakalingile, ka. Alioze hakwimbulula Eliya, Elisha yasolola ngwenyi kasele vumbi longeshi yenyi. Ha chino, yakwasa aprofeta eka hanga no amuse vumbi. (2 Mia. 2:15) Elisha yapwa profeta ha miaka 60. Yehova yamwaha tachi ja kulinga yikomokeso yinji kuhiana yize alingile Eliya. Longeso lika mandaho a longi musono?

17. (a) Kuchi alongi a musono mahasa kwimbulula mbunge apwile nayo Elisha? (b) Hakupalika cha matangwa, kuchi Yehova mahasa kuzachisa alongi waze ashishika?

17 Muze manwaha mulimo mu chikungulwila, kanda nunyonga ngwenu nwatamba kulinga yuma mujila yize yinalise ni chize te akuyilinga. Iwulukenu ngwenu, yuma muyihasa kwalumuka nyi chenacho chinafupiwa mu chikungulwila hanji kutulweza mu ululikiso wa Yehova. Kutwatambile kwalumuna yuma cha mwalumwina. Hakwimbulula Eliya, Elisha yakwasa akwo aprofeta kufuliela muli iye ni kusolola vumbi lia longeshi yenyi. Ni yetu nawa nyi mutupwa ni kukaula malongeso a Mbimbiliya waze matulweza kuli longeshi jetu, mutusolola ngwetu twakusa vumbi mandumbu waze ashimbula ha ukulwana, nawa mandumbu jetu mu chikungulwila matufuliela chinji. (Tanga 1 A-Korindu 4:17.) Muze munushimbula, mba nukahase kwalumuna yuma yize mukwasa nayo chikungulwila kulita ni ululikiso wa Yehova, uze unayi lume kulutwe. Nawa, Yehova mahasa kunukwasa nulinge yuma yinene kuhiana a longeshi jenu, ngwe chize akwashile Elisha.​—Yoa. 14:12.

18. Mumu liaka kulongesa mandumbu mu yikungulwila chinafupiwa chinji?

18 Tunafuliela ngwetu yikuma twashimutwina mulongeso lino ni lize liapalika kunyima, makwasa makulwana apwe ni shimbu lia kulongesa akwo. Tunafuliela nawa ngwetu mandumbu mafupa alilongese ni kuzachisa yize malilongesa hakukwasa atu ja Yehova. Kulilongesa muchijikijisa yikungulwila mu yifuchi yeswe ni kutukwasa tulieswe tununge ni ushishiko weswe mu matangwa apema aneza kulutwe.

^ kax. 5 Nyi mukweze walunga masolola ngwo kali ni mana aukulwana, kakulikehesa, nawa kali ni yitanga yikwo yinafupiwa hakuzachila chikungulwila, makulwana mahasa kumutongola apwe kavumbi ka milimo chipwe tuhu kanda apwa ni miaka 20 yakusemuka.​—1 Timo. 3:8-10, 12, 12; tala Kaposhi wa Kutalila wa Julho 1, 1989, lifwo 29.

^ kax. 11 Munuhasa kushimutwina ni ndumbu yikuma yili mu Kaposhi wa Kutalila wa Abril 15, 2012, mafwo 14-16, paragrafu 8-13; ni mukanda “Mantenha-se no Amor de Deus,” kapitulu 16, paragrafu 1-3.