ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ် ကတုၤထီၣ်ထီၣ်ဘး ဒီးကဟံးန့ၢ်မူဒါအဂီၢ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ် သိၣ်လိနဲၣ်လိ အဝဲသ့ၣ်ကသ့ဒ်လဲၣ်
“တၢ်လၢနနၢ်ဟူလၢယၤ . . , ဟ့ၣ်လီၤက့ၤအဝဲန့ၣ် လၢပှၤအကလုၢ်တီတဖၣ်အစုပူၤ” တက့ၢ်.—၂ တံၤမသ့း ၂:၂.
၁. (က) ယွၤအခ့အပှၤလၢပျၢၤတဖၣ် သ့ၣ်ညါဝဲ တၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိ အဘျုးအိၣ်ဒ်လဲၣ်. မုၢ်မဆါတနံၤညါအံၤ ပဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိကသ့ဒ်လဲၣ်. (ခ) လၢတၢ်မၤလိတခါအံၤအပူၤ ပကတဲသကိးတၢ်မနုၤလဲၣ်.
ယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢပျၢၤတဖၣ် သ့ၣ်ညါဝဲလၢ တၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိန့ၣ် ကဲဘျုးကဲဖှိၣ်လီၤ. အဒိ စီၤအၤဘြၣ် ကတဲာ်ကတီၤဝဲ “ပှၤလၢအသိၣ်လိ” ဝဲတဖၣ်ဒီးလဲၤဒုးတၢ်ဒီး မၤပူၤဖျဲးဝဲစီၤလိာ်လၢဒုၣ်ဒါအစုပူၤလီၤ. (၁ မိၤၡ့ ၁၄:၁၄-၁၆) ပှၤသးဝံၣ်တၢ်ဖိတဖၣ်လၢ စီၤဒၤဝံးအစိၤန့ၣ် “မၤလိတ့ၢ်” ဝဲလၢကသးဝံၣ် စံးထီၣ်ပတြၢၤယဟိဝၤယွၤအဂီၢ်လီၤ. (၁ ကွဲးနီၣ်တၢ် ၂၅:၇) မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ပကဘၣ်ဒုး မုၣ်ကီၤလံၢ်ဒီး အခ့အပှၤတဖၣ်လီၤ. (အ့းဖ့းစူး ၆:၁၁-၁၃) ပဝဲသ့ၣ်စ့ၢ်ကီး ပဂုာ်ကျဲးစၢးဆူၣ်ဆူၣ်လၢ ပကစံးထီၣ်ပတြၢၤ ကစၢ်ယဟိဝၤယွၤ ခီဖျိပတဲဘၣ်ပှၤဂၤလၢကစၢ်အမံၤလီၤ. (ဧ့ၤဘြံၤ ၁၃:၁၅, ၁၆) ဒ်ယွၤအခ့အပှၤလၢအပူၤကွံာ်တဖၣ်အသိး, ပဝဲစ့ၢ်ကီး ဒ်သိးပကတုၤထီၣ်ထီၣ်ဘးအဂီၢ် ပကဘၣ်တူၢ်လိာ် တၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိလီၤ. လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်မူဒါလၢ ကဘၣ်သိၣ်လိနဲၣ်လိတၢ်လီၤ. (၂ တံၤမသ့း ၂:၂) တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တနီၤ ကသိၣ်လိနဲၣ်လိ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ် လၢကအံးထွဲကွၢ်ထွဲ ယဟိဝၤယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်အဂီၢ်န့ၣ် သူဝဲကျဲမနုၤတဖၣ်လဲၣ်.
မၤဂၢၢ်ကျၤထီၣ် ပှၤမၤလိတၢ်ဖိ အတၢ်အဲၣ်ယွၤ
၂. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် တချုးသိၣ်လိနဲၣ်လိ ပှၤမၤလိတၢ်ဖိဒံးဘၣ်န့ၣ် ကအဲၣ်ဒိးမၤဝဲတၢ်မနုၤလဲၣ်ဒီး ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.
၂ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဂၤန့ၣ် ပထိၣ်သတြီၤအီၤ ဒီးပှၤသူၣ်တၢ်ဖျးတၢ်တဂၤသ့လီၤ. ပှၤသူၣ်တၢ်ဖျးတၢ်တဂၤ တချုးဖှံလီၤတၢ်ချံဒံးဘၣ်န့ၣ် ကဘၣ်ထၢနုာ်လီၤဟီၣ်စီ (မၠ့ၤအီစၣ်) ဒ်သိးဟီၣ်ခိၣ်ညၣ်ကဂ့ၤထီၣ်အဂီၢ်လီၤ. မ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် တၢ်မုၢ်တၢ်ဘိကဒိၣ်ထီၣ်ထီထီၣ်ဝဲချ့ချ့လီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး, တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် တချုးသိၣ်လိနဲၣ်လိ ပှၤမၤလိတၢ်ဖိလၢ တၢ်သ့တၢ်ဘၣ်အသီတခါဒံးဘၣ်န့ၣ် ကတဲနၢ်ပၢၢ်အီၤ လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်တဖၣ်လၢ ကကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢ ပှၤမၤလိတၢ်ဖိကမၤထွဲ တၢ်လၢအဝဲမၤလိဝဲတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.—၁ တံၤမသ့း ၄:၆.
၃. (က) ကစၢ်ခရံာ် အတၢ်ကတိၤဖဲ မၢ်ကူး ၁၂:၂၉, ၃၀ အပူၤန့ၣ် ပသူအီၤလၢ တၢ်ကတိၤသကိးတၢ်ဒီး ပှၤမၤလိတၢ်ဖိကသ့ဒ်လဲၣ်. (ခ) တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ် အတၢ်ဃ့ဘါထုကဖၣ်န့ၣ် ကဟ့ၣ်သဆၣ်ထီၣ် ပှၤမၤလိတၢ်ဖိဒ်လဲၣ်.
၃ အရ့ဒိၣ်လၢနကနၢ်ပၢၢ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီန့ၣ် ဆီတလဲဝဲ ပှၤမၤလိတၢ်ဖိ အတၢ်ဆိကမိၣ် ဒီးအသးတၢ်တူၢ်ဘၣ်သ့ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် နကဘၣ်သံကွၢ် ပှၤမၤလိတၢ်ဖိ လၢအဝဲအတၢ်ဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်အသးဆူ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်န့ၣ် ဆီတလဲအတၢ်ပညိၣ် လၢအတၢ်အိၣ်မူပူၤဒ်လဲၣ်. တၢ်သံကွၢ်အံၤ ကဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်ကတိၤသကိးဘၣ်ဃး ပမၤယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤလၢ ပသးဒီဖျၢၣ်ကသ့ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. (ဖး မၢ်ကူး ၁၂:၂၉, ၃၀ တက့ၢ်.) နကဃ့ဘါထုကဖၣ်တၢ်ဒီးအီၤ ဒ်သိးယဟိဝၤယွၤ ကဟ့ၣ်အီၤ သးစီဆှံလၢ ကမၤလိတၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါနၢ်ဟူဘၣ်ဝဲ နဃ့ဘါထုကဖၣ်တၢ်လၢအဂီၢ်အခါ ကကဲထီၣ်တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါလၢ အဝဲကဂုာ်ကျဲးစၢးအါထီၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
၄. (က) ဟ့ၣ်တၢ်အဒိအတဲာ်တဖၣ်လၢ လံာ်စီဆှံပူၤ လၢကကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢ ပှၤမၤလိတၢ်ဖိ ကဒိၣ်ထီၣ်ထီထီၣ်အဂီၢ်န့ၣ်တက့ၢ်. (ခ) တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်န့ၣ် ဖဲသိၣ်လိနဲၣ်လိပှၤဂၤအခါ ကြၢးအိၣ်ဒီးတၢ်တိာ်ပာ်မနုၤလဲၣ်.
၄ ဖဲနစးထီၣ် သိၣ်လိနဲၣ်လိတၢ်အခါ နမ့ၢ်တဲသကိး တၢ်အဒိအတဲာ်တဖၣ်လၢ လံာ်စီဆှံပူၤလၢ ကကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢ ပှၤမၤလိတၢ်ဖိအဂီၢ်န့ၣ်ကဂ့ၤဝဲလီၤ. တၢ်အံၤကမၤစၢၤအီၤလၢ အဝဲကထံၣ်သ့ၣ်ညါဝဲလၢ တၢ်သးအိၣ်မၤစၢၤတၢ်, တၢ်မၤလၢပှဲၤမူဒါ ဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤသးန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်န့ၣ်လီၤ. (၁ စီၤပၤ ၁၉:၁၉-၂၁; နဃ့မယၤ ၇:၂; ၁၃:၁၃; မၤတၢ် ၁၈:၂၄-၂၆) ဒ်ဟီၣ်စီမ့ၢ်တၢ်အရ့ဒိၣ်လၢ တၢ်မုၢ်တၢ်ဘိကဒိၣ်ထီၣ်အဂီၢ်အသိး တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ်အံၤ မ့ၢ်တၢ်အရ့ဒိၣ်လၢ ပှၤမၤလိတၢ်ဖိအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ကမၤစၢၤ ပှၤမၤလိတၢ်ဖိလၢ ကဒိၣ်ထီၣ်ထီထီၣ်ချ့ချ့အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဂၤလၢ ကီၢ်ဖြၣ်စ့ၣ် လၢအမံၤမ့ၢ် ကၠ့ကလီး စံးဝဲလၢ ဖဲအဝဲသိၣ်လိတၢ်အခါ အတၢ်တိာ်ပာ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒ်သိး ကမၤစၢၤပှၤမၤလိတၢ်ဖိ လၢကဆၢတဲာ်အသးလၢတၢ်ကူၣ်သ့အပူၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲစံးဝဲ “ယဃုတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပကဖးသကိးလံာ်စီဆှံဒ်သိးက ‘အိးထီၣ် ပှၤမၤလိတၢ်ဖိအမဲာ်’ လၢကထံၣ်ဘၣ် ‘တၢ်လီၤလး’ အါမံၤလၢယွၤအကလုၢ်ကထါအပူၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.” (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၁၉:၁၈) ကျဲအဂၤတနီၤလၢ ကမၤဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ် ပှၤမၤလိတၢ်ဖိအတၢ်အဲၣ်ယွၤန့ၣ် ကမ့ၢ်မနုၤတဖၣ်လဲၣ်.
ဟ့ၣ်ကူၣ်အီၤလၢ ကပာ်လီၤဖီတၢၣ်တဖၣ်ဒီး တဲနၢ်ပၢၢ်လၢ ဘၣ်မနုၤကြၢးပာ်လီၤအဂ့ၢ်
၅. (က) တၢ်တဲသကိးဒီးပှၤမၤလိတၢ်ဖိဘၣ်ဃးဒီးဖီတၢၣ်လၢယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤအပူၤန့ၣ် မ့ၢ်အရ့ဒိၣ်ထဲလဲၣ် (ခ) ဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ကြၢးသိၣ်လိနဲၣ်လိဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ် ဖဲအသးစၢ်ဒံးအခါန့ၣ်လဲၣ် (ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်အဘျဲၣ်တက့ၢ်.)
၅ သံကွၢ်ပှၤမၤလိတၢ်ဖိလၢ မ့ၢ်အဝဲပာ်လီၤဖီတၢၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤအပူၤမနုၤသ့ၣ်တဖၣ်လဲၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. အဝဲအဖီတၢၣ်မ့ၢ်တအိၣ်နီတမံၤဒံးဘၣ်န့ၣ် မၤစၢၤအီၤဒ်သိး ကပာ်လီၤဝဲဖီတၢၣ်တခါလၢ မၤလၢပှဲၤဝဲကန့ၢ်အဂီၢ်တက့ၢ်. လၢတၢ်သးဆူၣ်အပူၤ တဲဘၣ်အီၤဘၣ်ဃးဒီးနဖီတၢၣ်လၢအပူၤကွံာ်တခါ ဒီးဖဲနမၤလၢပှဲၤအီၤအဆၢကတီၢ်န့ၣ် နသးခုဒိၣ်မးအဂ့ၢ်န့ၣ်တက့ၢ်. နမ့ၢ်မၤဒ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်ကျဲယိယိဖိဘၣ်ဆၣ် ကဲဘျုးကဲဖှိၣ်လၢပှၤမၤလိတၢ်ဖိအဂီၢ်လီၤ. ဘံးထၢၣ် အိၣ်လၢကီၢ်အၤဖြံၤကၤ လၢအမ့ၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်ဒီး ပှၤလဲၤလၢညါတဂၤစံးဝဲဒၣ် “ဖဲယသးစၢ်ဒံးအခါ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဂၤသံကွၢ်ယၤ ဘၣ်ဃးဒီးယဖီတၢၣ်တဖၣ်လီၤ. တၢ်သံကွၢ်တဖၣ်အံၤ မၤစၢၤယၤလၢယကစးထီၣ်ဆိကမိၣ် ဘၣ်ဃးဒီးယတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအဂ့ၢ်လီၤ. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ် လၢအတၢ်လဲၤခီဖျိအိၣ်အါတဖၣ် တဲဝဲလၢတၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ် ဖဲအဝဲသ့ၣ်အသးစၢ်ဒံးအဆၢကတီၢ် (ဖဲအဝဲသ့ၣ်လိၣ်ဘိထီၣ်အခါ) န့ၣ်မ့ၢ်တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်န့ၣ်လီၤ. နဟ့ၣ်အီၤတၢ်မၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤလၢ အကြၢးဒီးအသးအနံၣ်သ့န့ၣ်လီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ်မ့ၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိဖဲအသးစၢ်ဒံးအခါန့ၣ် ကကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤ ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်ကသးစၢၢ်ဆၢလၢအဖီတၢၣ်တဖၣ်အဂီၢ် ဖဲအဝဲသ့ၣ်သးပှၢ်ထီၣ်ဒီးကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဘၣ် တၢ်မၤတံာ်တာ်ဒၣ်လဲာ်အခါန့ၣ်လီၤ.—ဖး စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၇၁:၅, ၁၇ တက့ၢ်. *
တဲနၢ်ပၢၢ်ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤလၢ ဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်မၤလၢပှၤဟ့ၣ်အီၤန့ၣ် ကဘၣ်မၤဝံၤဝဲ ဒီးပတြၢၤအီၤတက့ၢ်. (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၅-၈ တက့ၢ်.)
၆. ယ့ၣ်ၡူးသိၣ်လိနဲၣ်လိပှၤဂၤ လၢကျဲဒ်လဲၣ်.
၆ ဒ်သိးနကထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ် ပှၤမၤလိတၢ်ဖိအသးလၢကမၤစၢၤတၢ်အဂီၢ် တဘၣ်မ့ၢ်ထဲနတဲအီၤ တၢ်လၢအဝဲကဘၣ်မၤဝဲတဖၣ်န့ၣ်ဘၣ်. နကဘၣ်တဲနၢ်ပၢၢ်အီၤလၢ ဘၣ်မနုၤအဃိအရ့ဒိၣ်လၢ ကဘၣ်မၤဝဲဒ်န့ၣ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. သရၣ်ဖးဒိၣ်ယ့ၣ်ၡူး တဲဘၣ်အတၢ်မၢဖိတဖၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ်လဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ဒီး အဆိကတၢၢ်န့ၣ် ကစၢ်တဲနၢ်ပၢၢ်အဝဲသ့ၣ်လၢ ဘၣ်မနုၤအဃိဘၣ်ဒိကနၣ် အတၢ်ကတိၤတဖၣ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ယ့ၣ်ၡူးစံးဝဲလၢ “တၢ်ဟ့ၣ်လီၤလံယၤလၢကယဲၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤလၢမူခိၣ်, ဒီးလၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢလီၤ. မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီး, လဲၤဒုးကဲထီၣ်ပှၤကလုာ်တဖၣ်ခဲလၢာ် လၢယပျဲၢ်ယဘီၣ်တက့ၢ်.” (မးသဲ ၂၈:၁၈, ၁၉) နကွၢ်လိယ့ၣ်ၡူး အဒိအတဲာ်ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိပှၤဂၤကသ့ဒ်လဲၣ်
၇, ၈. (က) မုၢ်မဆါတနံၤညါအံၤ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ကွၢ်လိမၤဒိးဝဲယ့ၣ်ၡူးအတၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိကသ့ဒ်လဲၣ်. (ခ) တၢ်စံးပတြၢၤပှၤမၤလိတၢ်ဖိန့ၣ် အရ့ဒိၣ်ထဲလဲၣ်. (ဂ) တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ကသိၣ်လိနဲၣ်လိပှၤဂၤအဂီၢ် တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်မနုၤတဖၣ်ကဲဘျုးလဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်လွံၣ်နၢၣ် “ နသိၣ်လိနဲၣ်လိဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ်သ့ဒ်လဲၣ်”)
၇ ဖဲနဟ့ၣ်ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤ မူဒါတမံၤမံၤအခါ ဒုးနဲၣ်အီၤတၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်လၢလံာ်စီဆှံပူၤလၢကမၤစၢၤအီၤ ဒ်သိးအဝဲကနၢ်ပၢၢ်ဝဲလၢ ဘၣ်မနုၤအဃိတၢ်မၤအံၤမ့ၢ်တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်လဲၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. နမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်နဆီၣ်ထွဲအီၤလၢ ကသမံသမိးဝဲလံာ်စီဆှံ အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လီၤ. အဒိ, နမ့ၢ်မၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤ လၢကကွၢ်ထွဲ ဒီးမၤကဆှဲကဆှီကျဲလၢ ပှၤကနုာ်လီၤဆူဘီမုၢ်ဘျီၣ်ဒိၣ်အပူၤန့ၣ် နဒုးနဲၣ်အီၤ တံတူး ၂:၁၀ သ့လီၤ. အဝဲမ့ၢ်မၤလၢပှဲၤအမူဒါအံၤန့ၣ် ကထုးန့ၢ်ပှၤသး ဒီးမၤဃံလၤဘီမုၢ်တၢ်သးခုကစီၣ် လၢကျဲဒ်လဲၣ်န့ၣ် တဲနၢ်ပၢၢ်အီၤတက့ၢ်. တကးဒံးဘၣ် မၢပှၤမၤလိတၢ်ဖိတဂၤ ဆိကမိၣ်လၢအမူဒါအံၤ ကကဲဘျုးလၢပှၤသူၣ်က့သးပှၢ်တဖၣ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်တက့ၢ်. ပမ့ၢ်တဲသကိးဒ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်ပသိၣ်လိနဲၣ်လိအီၤဒ်သိး အဝဲကဆိကမိၣ်တၢ်ကဲဘျုးလၢပှၤဂၤအဂီၢ်, ဒီးတမ့ၢ်မၤဝဲလၢ တၢ်သိၣ်တၢ်သီအိၣ်ဝဲအဃိန့ၣ်ဘၣ်. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ အတၢ်မၤန့ၣ်အဘျုးအိၣ်လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်အဃိ အသးခုဝဲဒိၣ်မးလီၤ.
၈ ဒ်နဟ့ၣ်ကူၣ်အသိး ပှၤမၤလိတၢ်ဖိတဂၤမၤဝဲအဃိ စံးပတြၢၤအီၤတက့ၢ်. ဘၣ်မနုၤအဃိ အရ့ဒိၣ်လၢ ဘၣ်မၤဝဲဒ်အံၤလဲၣ်. ဒ်ထံမၤဒိၣ်ထီၣ် ဒီးမၤဂ့ၤထီၣ်တၢ်မုၢ်တၢ်ဘိအသိး နတၢ်စံးပတြၢၤ ပှၤမၤလိတၢ်ဖိန့ၣ် ကဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါအီၤလၢ အဝဲကဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ဖံးတၢ်မၤအပူၤလီၤ.—ထိၣ်သတြီၤဒီး မးသဲ ၃:၁၇ တက့ၢ်.
တၢ်ကီတၢ်ခဲအဂၤတမံၤ
၉. (က) ဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်လၢ ထံကီၢ်လၢအထူးတီၤအပူၤထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ တၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိပှၤဂၤအဂီၢ်န့ၣ်လဲၣ်. (ခ) တၢ်မၤကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ တမ့ၢ်တၢ်အရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါသးစၢ်တနီၤ အတၢ်အိၣ်မူပူၤလဲၣ်.
၉ ထံကီၢ်လၢအထူးတီၤအပူၤ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ကဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါအသးအိၣ် ၂ဝ ဘျဲၣ်တုၤလၢ ၃၀ ဘျဲၣ်လၢအဘျၢထံဝံၤတဖၣ်လၢ ကမၤတၢ်လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဂီၢ်န့ၣ် ကကီဒိၣ်မးလီၤ. လၢထံကီၢ်အဘ့ၣ် ၂၀ ဃၣ်ဃၣ်အပူၤ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်လၢ အတၢ်လဲၤခီဖျိအိၣ်အါတဖၣ်န့ၣ် တဲဖျါထီၣ်ဝဲ ဘၣ်ဃးဒီး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါသးစၢ်တနီၤ တဟံးထီၣ်ဖီၣ်ထီၣ်မူဒါလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်အါဂၤ စံးဝဲလၢဖဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်တနီၤ အသးစၢ်ဒံးအခါ အမိၢ်အပၢ်တဖၣ် တဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါအီၤလၢ ကပာ်လီၤဖီတၢၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤအပူၤဘၣ်လီၤ. ဖဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်သးစၢ်တနီၤ အဲၣ်ဒိးမၤအါထီၣ်တၢ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤအခါ အမိၢ်အပၢ်တဖၣ် ဆီၣ်ထွဲအဝဲသ့ၣ်လၢ ကပာ်လီၤဖီတၢၣ် လၢအမ့ၢ်တၢ်ဃုတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့လၢ အပတီၢ်ထီ မ့တမ့ၢ် တၢ်မၤလၢအဂ့ၤန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ တၢ်မၤကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤန့ၣ် တပာ်ဝဲလၢနီၣ်ဂံၢ်တၢ လၢအဝဲသ့ၣ်အတၢ်အိၣ်မူပူၤနီတဘျီဘၣ်.—မးသဲ ၁၀:၂၄.
၁၀, ၁၁. (က) ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤ အတၢ်ဆိကမိၣ် ကဆီတလဲအသးအဂီၢ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် မၤစၢၤဝဲကယီကယီကသ့ဒ်လဲၣ်. (ခ) ဒ်သိးကဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤအဂီၢ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် သူဝဲလံာ်စီဆှံအဆၢမနုၤတဖၣ်သ့လဲၣ်, ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်အဘျဲၣ်တက့ၢ်.)
၁၀ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤ အသးမ့ၢ်တအိၣ်မၤအါထီၣ်တၢ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤန့ၣ် နကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်သးစူၤဒီးဟ့ၣ်အီၤတၢ်ဆၢကတီၢ်ဒ်သိး နကဆီတလဲအတၢ်ဆိကမိၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. နမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် အတၢ်ဆိကမိၣ် ဆီတလဲသ့လီၤ. ပှၤသူၣ်တၢ်ဖျးတၢ်တဂၤန့ၣ် မၤဘျၢထီၣ် အတၢ်မုၢ်တၢ်ဘိလၢ အက့ၣ်ဝဲတထူၣ် ကယီကယီသ့ဝဲလီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤ ကဆီတလဲအတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး ဒီးကဟံးန့ၢ်မူဒါလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤအဂီၢ် နမၤစၢၤအီၤကယီကယီသ့လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် နမၤဒ်န့ၣ်ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၁၁ ဟံးန့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ် ဒီးရ့အီၤဒ်နတံၤသကိးတက့ၢ်. ဒုးသ့ၣ်ညါအီၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လိၣ်ဘၣ်အီၤန့ၣ်တက့ၢ်. တၢ်န့ၣ်အလီၢ်ခံ ဒ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လဲၤပူၤကွံာ်အသိး ဆ့ၣ်နီၤတဲသကိး လံာ်စီဆှံတၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်လၢ ကမၤစၢၤအီၤလၢ ကဆိကမိၣ်က့ၤ အတၢ်ဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်အသးဆူ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. (စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ၅:၄; ယၡါယၤ ၆:၈; မးသဲ ၆:၂၄, ၃၃; လူၤကၣ် ၉:၅၇-၆၂; ၁ ကရံၣ်သူး ၁၅:၅၈; ၂ ကရံၣ်သူး ၅:၁၅; ၁၃:၅) သံကွၢ်အီၤတၢ်သံကွၢ်တဖၣ်လၢ ကထုးန့ၢ်အသးဒ်သိးဒီး– ‘ဖဲနဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်နသးဆူ ယဟိဝၤယွၤအိၣ်အခါ နအၢၣ်လီၤယဟိဝၤယွၤ လၢတၢ်မနုၤလဲၣ်. ဖဲနဘျၢထံအခါ ကစၢ်ယဟိဝၤယွၤ ကတူၢ်ဘၣ်ဒ်လဲၣ်.’ (ကတိၤဒိ ၂၇:၁၁) ‘ဖဲနဘျၢထံအခါ မုၣ်ကီၤလံၢ်တူၢ်ဘၣ်ဝဲ ဒ်လဲၣ်.’ (၁ ပ့းတရူး ၅:၈) လံာ်စီဆှံအဆၢဒ်အံၤတဖၣ် အိၣ်ဒီးအစိကမီၤဒီး ဆီတလဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ်အသးသ့လီၤ.—ဖး ဧ့ၤဘြံၤ ၄:၁၂ တက့ၢ်. *
ပှၤမၤလိတၢ်ဖိသ့ၣ်ဧၢ,ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်သးတီတက့ၢ်
၁၂, ၁၃. (က) ဒ်ပှၤမၤလိတၢ်ဖိတဂၤအသိး စီၤအလံၤၡါ ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးမနုၤလဲၣ်. (ခ) စီၤအလံၤၡါ အတၢ်သးတီအဃိ ယဟိဝၤယွၤ ဆိၣ်ဂ့ၤအီၤဒ်လဲၣ်.
၁၂ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါသးစၢ်သ့ၣ်ဧၢ, တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လိၣ်ဘၣ် သုတၢ်မၤစၢၤလီၤ. နမၤယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤကသ့ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်အဂီၢ် တၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးမနုၤ ကမၤစၢၤနၤလဲၣ်. နကထံၣ်တၢ်စံးဆၢအဂီၢ် ပကတဲသကိး တၢ်မၤအသးဘၣ်ဃး ပှၤမၤလိတၢ်ဖိ ဝံအလံၤၡါ အတၢ်အိၣ်မူအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.
၁၃ ဖဲအပူၤကွံာ်အနံၣ် ၃,၀၀၀ ဃၣ်ဃၣ်န့ၣ်, ဝံအ့ၤလံယၤ ကွဲမုာ်ဝဲ စီၤအလံၤၡါလၢ ကကဲအပှၤမၤစၢၤတၢ်အဂီၢ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်အခါ စီၤအလံၤၡါ တူၢ်လိာ်တၢ်ကွဲမုာ်တဘျီဃီ ဒီးမၤတၢ်မၤလၢအပတီၢ်ဖုၣ်လၢ ဝံအ့ၤလံယၤအဂီၢ်လီၤ. (၂ စီၤပၤ ၃:၁၁) ဝံအ့ၤလံယၤ သိၣ်လိနဲၣ်လိဝဲ စီၤအလံၤၡါ ဃုနံၣ်ဃၣ်ဃၣ်လီၤ. တၢ်န့ၣ်အလီၢ်ခံ, ဖဲဝံအ့ၤလံယၤ အတၢ်မၤလၢ ကီၢ်အံၣ်စရ့လးပူၤ ဘူးကဝံၤအခါ အဝဲစံးဘၣ် စီၤအလံၤၡါလၢ တလိၣ်အဝဲ ကဘၣ်မၤစၢၤအီၤလၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် စီၤအလံၤၡါ စံးဘၣ်အီၤသၢဘျီညါလၢ– “ယတလီၤဖးဘၣ်ဒီးနၤဘၣ်.” အဝဲဆၢတဲာ်အသးလၢ ကအိၣ်ဒၣ်လၢ အသရၣ်အကပၤန့ၣ်လီၤ. ယဟိဝၤယွၤ ဆိၣ်ဂ့ၤဝဲ စီၤအလံၤၡါ အတၢ်သးတီ ခီဖျိဟ့ၣ်အီၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ထံၣ်ဘၣ်ဝဲကစၢ်ယွၤစိာ်ထီၣ် ဝံအ့ၤလံယၤလၢ ကလံၤသဝံးအပူၤန့ၣ်လီၤ.—၂ စီၤပၤ ၂:၁-၁၂.
၁၄. (က) မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ပှၤမၤလိတၢ်ဖိတဖၣ် ကွၢ်လိမၤဒိးဝဲ စီၤအလံၤၡါကသ့ဒ်လဲၣ်. (ခ) ဘၣ်မနုၤအဃိ အရ့ဒိၣ်လၢ ပှၤမၤလိတၢ်ဖိ ကမၤလၢပှဲၤအမူဒါဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်န့ၣ်လဲၣ်.
၁၄ ဒ်ပှၤမၤလိတၢ်ဖိတဂၤအသိး နကွၢ်လိမၤဒိး စီၤအလံၤၡါကသ့ဒ်လဲၣ်. မူဒါလၢပှၤဟ့ၣ်နၤန့ၣ် မ့မ့ၢ်တၢ်လၢအပတီၢ်ဖုၣ်သနာ်က့ တူၢ်လိာ်အီၤတက့ၢ်. နကဘၣ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢပှၤလၢအသိၣ်လိနၤန့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်နတံၤသကိးန့ၣ်လီၤ. စံးဘျုးအီၤလၢ အသိၣ်လိနၤအဃိ ဒီးပာ်ဖျါထီၣ် နတၢ်သးအိၣ်မၤလိအါထီၣ်တၢ်လၢအအိၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ်မ့ၢ် ဖဲနဒိးန့ၢ်ဘၣ်မူဒါအခါ မၤလၢပှဲၤအီၤဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်တက့ၢ်. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. နမ့ၢ်မၤလၢပှဲၤနမူဒါ ဒီးပာ်ဖျါထီၣ်လၢ နမ့ၢ်ပှၤလၢတၢ်နာ်န့ၢ်အီၤသ့န့ၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ကသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ဒိးသူအါထီၣ်နၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အတၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ်အဂီၢ်လီၤ.—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၀၁:၆; ဖး ၂ တံၤမသ့း ၂:၂ တက့ၢ်.
ယူးယီၣ်ပာ်ကဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်လၢ အိၣ်ဒီးတၢ်လဲၤခီဖျိအါတဖၣ်န့ၣ်တက့ၢ်
၁၅, ၁၆. (က) ဝံအလံၤၡါ ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်ယူးယီၣ်ပာ်ကဲ အသရၣ်လၢကျဲဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်ဂီၤလၢ တၢ်မၤလိအခီၣ်ထံးတက့ၢ်.) (ခ) ဘၣ်မနုၤအဃိ ဝံအဂၤတဖၣ်နာ်န့ၢ် ဝံအလံၤၡါသ့လဲၣ်.
၁၅ ဝံအလံၤၡါ အဂ့ၢ်အကျိၤ ပာ်ဖျါထီၣ်စ့ၢ်ကီးဝဲလၢ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ် ကဘၣ်ယူးယီၣ်ပာ်ကဲဝဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်လၢ အိၣ်ဒီးတၢ်လဲၤခီဖျိအါတဖၣ်လီၤ. ဝံအ့ၤလံယၤ ဒီးဝံအလံၤၡါ လဲၤအိၣ်သကိးဝဲ ဝံတဖၣ်လၢ ဝ့ၢ်ယရံၤဃိဝံၤဒီး အဝဲသ့ၣ်ခံဂၤ လဲၤတုၤဖဲ ထံကျိယၢ်ဒ့ၣ်အကၢၢ်နံၤလီၤ. တၢ်န့ၣ်အလီၢ်ခံ “စီၤအ့ၤလံယၤ ဟံးန့ၢ်အယၣ်ဒီး ထူထီၣ်ဝဲဒီး တီၢ်ထံဒီး ထံသ့ၣ်ဖးလီၤအသးဆူအံၤဆူန့ၣ်” လီၤ. ဖဲအဝဲသ့ၣ်ခံဂၤ ခီဂာ်ဝဲ ယၢ်ဒ့ၣ်ကျိအဃ့ထီအခါန့ၣ် “လဲၤတၢ်ဒီးကတိၤတၢ်” န့ၣ်လီၤ. တၢ်လၢအသရၣ် တဲအီၤတဖၣ်န့ၣ် စီၤအလံၤၡါ ကနၣ်ဝဲထံထံ ဒီးမၤလိအါထီၣ်တၢ်လၢအအိၣ်လီၤ. စီၤအလံၤၡါ တဆိကမိၣ်ဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ်ညါတၢ်ခဲလၢာ်န့ၣ်ဘၣ်. ဝံအ့ၤလံယၤ ဘၣ်တၢ်စိာ်ထီၣ်အီၤလၢ ကလံၤသဝံးဝံၤအလီၢ်ခံ စီၤအလံၤၡါ က့ၤကဒါက့ၤဆူ ထံကျိယၢ်ဒ့ၣ်အနံၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲတီၢ်ထံ လၢဝံအ့ၤလံယၤအယၣ်ဒီးစံးဝဲ– “ယွၤစီၤအ့ၤလံယၤ အကစၢ်န့ၣ်မ့ၢ်အအိၣ်ဖဲလဲၣ်” ဒီးထံကျိထံသ့ၣ်ဖးကဒီးလီၤ.—၂ စီၤပၤ ၂:၈-၁၄.
၁၆ စီၤအလံၤၡါ မၤတၢ်လီၤလးအဆိကတၢၢ်အံၤ မ့ၢ်ဝဲဒ်သိးဒီး ဝံအ့ၤလံယၤ မၤဝဲတၢ်လီၤလး လၢအလီၢ်ခံကတၢၢ်တခါန့ၣ် မ့ၢ်နပာ်သူၣ်ပာ်သးစ့ၢ်ကီးဧါ. ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤလိမနုၤလဲၣ်. စီၤအလံၤၡါ တဆိကမိၣ်ဝဲလၢ အဝဲကဲထီၣ်ခိၣ်နၢ်လံအဃိ ကဘၣ်မၤတၢ်လၢ အလီၤဆီဒီးဝံအ့ၤလံယၤမၤဝဲန့ၣ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် အဝဲမၤဝဲဒ် ဝံအ့ၤလံယၤမၤဝဲအသိးလီၤ. ဝံအလံၤၡါ ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ယူးယီၣ်ပာ်ကဲ အသရၣ်အဃိ ဝံအဂၤတဖၣ်စ့ၢ်ကီး နာ်န့ၢ်အီၤလီၤ. (၂ စီၤပၤ ၂:၁၅) ဝံအလံၤၡါ မၤဝံအတၢ်မၤအနံၣ် ၆၀ ဒီးယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်အီၤ တၢ်စိတၢ်ကမီၤလၢ ကမၤတၢ်လီၤလးအါန့ၢ်ဒံး ဝံအ့ၤလံယၤလီၤ. မုၢ်မဆါတနံၤညါအံၤ ပှၤမၤလိတၢ်ဖိတဖၣ် ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤလိမနုၤလဲၣ်.
၁၇. (က) မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ပှၤမၤလိတၢ်ဖိတဖၣ် ကွၢ်လိဝံအလံၤၡါ အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးကသ့ဒ်လဲၣ်. (ခ) အဆၢကတီၢ်မ့ၢ်ဘၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ကသူဝဲပှၤမၤလိတၢ်ဖိလၢ အိၣ်ဒီးတၢ်သးတီတဖၣ် လၢကျဲဒ်လဲၣ်.
၁၇ ဖဲနဒိးန့ၢ်ဘၣ်အါထီၣ်မူဒါ လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤအခါ နတဘၣ်ဆိကမိၣ်လၢ နကဘၣ်မၤကျဲလၢ လီၤဆီန့ၢ်ဒံး လၢညါပှၤမၤတ့ၢ်ကျဲအသိးန့ၣ်ဘၣ်. သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ ဖဲနကဆီတလဲတၢ်တမံၤမံၤအခါန့ၣ် ကဘၣ်မ့ၢ်လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အတၢ်လိၣ်ဘၣ်အဃိ မ့တမ့ၢ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိအတၢ်နဲၣ်လိအဃိန့ၣ်တက့ၢ်. နတဘၣ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်ဆီတလဲတဖၣ်ဖဲနသးဘၣ်. ဝံအလံၤၡါ ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်ယူးယီၣ်ပာ်ကဲ ဝံအ့ၤလံယၤ ခီဖျိလၢကွၢ်လိအီၤန့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢအဝဲမၤဒ်န့ၣ်အဃိ အဝဲပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်ပာ်ကဲအသရၣ် ဒီးဝံအဂၤတဖၣ်နာ်န့ၢ်အီၤသ့လီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး နမ့ၢ်မၤထွဲပှၤလၢအသိၣ်လိနၤတဂၤ အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢ အဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢ လံာ်စီဆှံပူၤန့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်နပာ်ကဲတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်လၢ အိၣ်ဒီးတၢ်လဲၤခီဖျိအါတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢနမၤဒ်န့ၣ်အဃိ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤတဖၣ် နာ်န့ၢ်နၤသ့လီၤ. (ဖး ၁ ကရံၣ်သူး ၄:၁၇ တက့ၢ်.) နတၢ်လဲၤခီဖျိမ့ၢ်အါထီၣ်န့ၣ် နကမၤစၢၤတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖိလၢ ကမၤထွဲဝဲတၢ်ဆီတလဲတဖၣ်လၢ ဟဲခီဖျိယဟိဝၤယွၤအတၢ်ကရၢကရိ ဒ်သိးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ကလဲၤထီၣ်လဲၤထီအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်ကစၢ်ယဟိဝၤ မၤစၢၤဝံအလံၤၡါအသိး ခါဆူညါ ကစၢ်ယဟိဝၤ မၤစၢၤနၤသ့ ဒ်သိးနကမၤတၢ် ဒိၣ်န့ၢ်အါန့ၢ် ပှၤလၢအသိၣ်လိနၤတဖၣ်လီၤ.—ယိၤဟၣ် ၁၄:၁၂.
၁၈. ဘၣ်မနုၤအဃိအရ့ဒိၣ်လၢ ပကဘၣ်သိၣ်လိနဲၣ်လိ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ် လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤလဲၣ်.
၁၈ ပမုၢ်လၢ်လၢ တၢ်မၤလိတခါအံၤ ဒီးအပူၤကွံာ်တခါ အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်တဖၣ်န့ၣ် ကထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤအါထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် လၢကဟံးန့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ်ဒီး သိၣ်လိနဲၣ်လိဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ်လီၤ. ပဃ့ဘါထုကဖၣ်လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ်စ့ၢ်ကီး ကသးအိၣ်မၤလိတၢ်ဒီး မၤထွဲတၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်မၤလိဘၣ်ဝဲတဖၣ် ဒ်သိးကအံးထွဲကွၢ်ထွဲ ယဟိဝၤယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤကမၤဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဖၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် ဒီးကကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢ ပဝဲတဂၤစုာ်စုာ် ဒ်သိးပကအိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤလၢ တၢ်သးတီအပူၤ ဖဲတၢ်ဆၢကတီၢ် လၢအလီၤသူၣ်ပိၢ်သးဝး လၢအကဟဲအခါန့ၣ်လီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 5 ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤအသးနံၣ် မ့ၢ်တပှဲၤထီၣ်အနံၣ်ခံဆံဒၣ်လဲာ် မ့ၢ်ဒိၣ်တုၤခိၣ်ပှဲၤလၢနီၢ်သးတခီ, အိၣ်ဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤသးဒီး တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါအဂၤသ့ၣ်တဖၣ် လၢကမၤဝဲတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တၢ်ဖံးတၢ်မၤအဂီၢ်န့ၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးလၢ ကပာ်ထီၣ်အီၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပှၤမၤစၢၤတၢ်တဂၤသ့ဝဲလီၤ. ၁ တံၤမသ့း ၃:၈-၁၀, ၁၂; ကွၢ် July 1, 1989, issue of The Watchtower, page 29 တက့ၢ်.
^ လံာ်အဆၢ. 11 နတဲသကိးတၢ်ဂ့ၢ်လၢ The Watchtower, April 15, 2012, pages 14-16, paragraphs 8-13; ဒီး လံာ်လၢအမ့ၢ် “အိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤလၢ ယွၤအတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံပူၤတက့ၢ်” အဆၢဒိၣ် ၁၆, အဆၢ ၁-၃ အပူၤသ့လီၤ.
