Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

Omu Vakulwane Veji Kunangulanga Vakwavo Vatengamo Kuzata Milimo

Omu Vakulwane Veji Kunangulanga Vakwavo Vatengamo Kuzata Milimo

“Vyuma vize wevwile kuli ami, . . valwezevyo vatu vakushishika.”—CHIMO. 2, 2:2.

1. (a) Putu vene kushikulu vangamba jaKalunga vanamononga ngachilihi mulimo wakunangula, kaha twatela kuumona ngachilihi makumbi ano? (b) Vyuma muka natulinangula muchihande chino?

KUFUMA vene kushikulu vangamba jaKalunga vanatachikizanga ngwavo kunangula vakwavo chapwa chachilemu numba vafukile. Apalama “asanyikile vatu jenyi vakulongesa lyehi” mangana vayenga nakuyovola Lote, kaha vafukilile. (Kupu. 14:14-16) Mumakumbi aMwangana Ndavichi, vaka-kwimba muzuvo yaKalunga ‘vavanangwile kwimbila Yehova myaso,’ kaha valishile Kalunga. (Miji. 1, 25:7) Nayetu nawa, tuli nakulwa jita yakushipilitu naSatana navaka-kumukavangiza. (Efwe. 6:11-13) Kaha nawa tuli nakuzata nangolo mangana twalise Yehova. (Hepe. 13:15, 16) Enga, vatela kutunangula numba tutachikize kanawa milimo, ngana muze chapwile kuli vangamba jaKalunga kunyima. Namuchikungulwilo nawa, Yehova ahana mulimo wakunangula kuli vakulwane. (Chimo. 2, 2:2) Jijila muka veji kuzachisanga vakulwane vaze vanashimbula haulama hakunangula vandumbwavo vamalunga mangana vatengamo kulama utanga?

VAJIKIJISENU KUSHIPILITU

2. Vyuma muka atela kulinga mukulwane shimbu kana aputuke kunangula mutu, kaha mwomwo ika?

2 Vakulwane muchikungulwilo vavafwanyisa kuli njimi. Shimbu kanda njimi atumbe jimbuto jenyi, eji kuvangilanga kuwahisa kanawa mavu mangana apwenga nawilo. Navakulwane nawa, veji kuvangilanga kuwahisa muchima wandumbwetu navasaka kunangula hakumukafwa navyuma vyakushipilitu mangana muchima wenyi uvwovuwe nakwitavila vyuma navamunangula.—Chimo. 1, 4:6.

3. (a) Tunahase kuzachisa ngachilihi mazu aYesu ahali Mako 12:29, 30 hakushimutwila namutu uze tuli nakunangula? (b) Uno muka-kulinangula mwevwa ngachilihi omu mukulwane mwamulombelako?

3 Hakusaka mutachikize omu muchano waWangana unalumuna vishinganyeka navilinga vyamutu muli nakunangula, mwatela kumuhulisa ngwenu, ‘Kulihana kuli Yehova chinalumuna ngachilihi vyuma vimwe mukuyoya chove?’ Echi chihula chinahase kumilingisa mushimutwile vyuma vyavivulu kupandama kukuzata mulimo wetu wajila namuchima wosena. (Tangenu Mako 12:29, 30.) Hakukumisa kushimutwila, munahase kulomba Yehova ahane shipilitu yajila mutu uze muli nakunangula mangana yimukafwe akumise kanawa kulinangula. Chikupu vene, ou ndumbwetu mwevwa kuwaha omu namumulombelako.

4. (a) Hanenu vyakutalilaho vyamijimbu yamuMbimbiliya vize navikafwa muka-kulinangula azovoloke kushipilitu. (b) Vyuma muka vafwila vakulwane hakunangula vakwavo?

4 Havyuma namulinangula, munahase kuzachisa mijimbu yamuMbimbiliya yize nayikafwa muka-kulinangula amone omu chalema kupwa wakulisuula, nakushishika, nakulinyisa. (Vamya. 1, 19:19-21; Nehe. 7:2; 13:13; Vili. 18:24-26) Kusolola vilinga kanevi chapwa chachilemu kuli muka-kulinangula nganomu mavu awilo apwa amalemu kuli njimi. Vilinga kana vyeji kukafwanga mutu azovoloke washi kushipilitu. Jean-Claude uze apwa mukulwane kuFrance ambile ngwenyi: “Ngweji kufwilanga kukafwa muka-kulinangula azovoloke kushipilitu. Ngweji kwivwanga kuwaha kutangila hamwe visoneka nauze ali nakulinangula mangana amone kanawa ‘vyuma vyakukomwesa’ vyatwama muMazu aKalunga.” (Samu 119:18) Jijila jeka muka jize jinahase kukafwa muka-kulinangula?

VAKAFWENU VAFWILE KULINGA VYUMA VYAKUSHIPILITU

5. (a) Mwomwo ika chapwila chachilemu kushimutwila namuka-kulinangula havyuma vyakushipilitu anakufwila mukuyoya chenyi? (b) Mwomwo ika vakulwane vatela kunangula vandumbwetu vavanyike? (Talenu kwinyikila chamwishi.)

5 Hulisenu muka-kulinangula ngwenu, ‘Vyuma muka vyakushipilitu muli nakufwila kulinga?’ Nge kanda asakule vyakulinga, kaha mukafwenu afwile kulinga vyuma vize nahase kutesamo. Mulwezenu chuma chimwe chakushipilitu chize mwahashile kulinga, nakushindakanya hakuwaha mwevwile omu mwachiteselemo. Numba tuhu chuma kana chinahase kusoloka kupwa chachashi, oloze chinahase kumikafwa chikupu. Victor uze apwa mukulwane kaha nawa payiniya muAfrica ambile ngwenyi: “Omu ngwapwile ngukanyike, mukulwane umwe anguhulishile vihula vimwe kupandama kuvyuma ngwalitomenene kulinga. Vihula kana vyangukafwile ngumone mulimo wakwambulula kupwa waulemu.” Vakulwane vaze vanazatenga hamyaka yayivulu vahanjika ngwavo chapwa chachilemu kunangula vandumbwetu vamalunga omu vachili vanyike hakuvahana milimo muchikungulwilo yize vanahase kuzata kweseka namyaka vali nayo. Echi nachikafwa vanyike vahake muchima kuvyuma vyakushipilitu nakuvitesamo omu navaputuka kuhita muvyuma vyavivulu vyakuvatangula nge vanakolo.—Tangenu Samu 71:5, 17. *

Lumbununenu ovyo vatela kuzachila mulimo kana, nakuvasangejeka hakukilikita chavo (Talenu palangalafu 5-8)

6. Yesu anangwilenga ngachilihi vatu?

6 Nge mutu uze muli nakunangula namumulumbunwina kanawa vyuma atela kulinga novyo atela kuvilingila, kaha namumulingisa afwile milimo yakushipilitu. Nge namulinga ngocho, kaha namulondezeza Yesu uze apwa Muka-kunangula Wamunene. Chakutalilaho, shimbu kanda Yesu atume vaposetolo jenyi kuya nakutunga tumbaji, avalwezele ovyo vatelelele kuzata mulimo kana. Ambile ngwenyi: “Wata wosena wamwilu nahamavu vananguhanewo lyehi. Shikaho yenunga mukanangule vatu vakumafuchi osena vakapwe tumbaji.” (Mateu 28:18, 19) Munahase kulondezeza ngachilihi Yesu hakunangula vandumbwenu?

7, 8. (a) Vakulwane makumbi ano vanahase kulondezeza ngachilihi Yesu hakunangula vakwavo? (b) Mwomwo ika chapwila chachilemu kusangejeka muka-kulinangula? (c) Vyuma muka navikafwa vakulwane vanangule kanawa vakwavo? (Talenu lipwata lyakwamba ngwavo “ Mwakunangwila Vakwetu.”)

7 Lumbunwinenu muka-kulinangula ovyo atela kulingila vyuma kana kweseka nomu vyahanjika Visoneka. Jila kaneyi yinahase kumukafwa azate milimo yenyi ngana muze yahanjika Mbimbiliya. Chakutalilaho, munahase kulweza ndumbwetu awahisenga jila yakuya haZuvo yaWangana mangana vandumbwetu vatambukenga kanawa. Pamo munahase kushimutwila nenyi mukanda WaChituse 2:10 nakumulumbunwina omu mulimo kana weji ‘kuwahisanga kunangula chakuli Mulwilo wetu Kalunga.’ Muhulisenu ahanjike omu vandumbwetu vatushinakaji muchikungulwilo vanahase kunganyala kumulimo kanou. Kushimutwila nenyi mujila kaneyi chinahase kumukafwa ahunanane hanganyo yakuzata mulimo kana muchishishisa chakuuzata kaha mwomwo yakukavangiza jishimbi. Echi nachimukafwa asuuluke hakumona omu vandumbwenyi muchikungulwilo vali nakunganyala kumulimo ali nakuzata.

8 Mwatela nawa kusangejeka muka-kulinangula hakukavangiza vyuma munamulweze. Mwomwo ika chapwila chachilemu kulinga ngocho? Kusangejeka muka-kulinangula chapwa nge meya aze eji kulingisanga jimbuto jifukile.—Esekesenuko Mateu 3:17.

UKALU VANAHASE KUMONA VAKULWANE

9. (a) Ukalu muka veji kumonanga vakulwane mumafuchi amwe hakunangula vakwavo? (b) Mwomwo ika vakweze vamwe vahonena kufwila kuzata milimo yakushipilitu?

9 Mumafuchi amwe, vakulwane veji kumonanga ukalu hakunangula vandumbwetu vamalunga vakumbapachisa vaze vali namyaka yamuji 20 naji 30 mangana vazate chikuma milimo yamuchikungulwilo. Twahulishile vakulwane vakumafuchi 20 vahanjike vyuma vyeji kulingisanga vandumbwetu vavakweze vahone kufwila kuzata milimo yamuchikungulwilo. Kukumbulula chavo chasolwele nge, vakweze vavavulu kavavakolezezele kufwila kuzata milimo yakushipilitu kufuma vene kuwinyike wavoko. Kaha nawa vakweze vamwe vaze vapwile napwipwi yakuzata milimo yakushipilitu vavahonesele kuli visemi javo hakuvakolezeza vazate milimo yakumujimba. Ngocho ava vakweze kavamwene milimo yakushipilitu kupwa yayilemuko.—Mateu 10:24.

10, 11. (a) Mukulwane nahase kukafwa ngachilihi ndumbwetu uze ali nakusoloka nge kasakile kuzata milimo mangana alumune vishinganyeka vyenyi? (b) Visoneka muka nahase kushimutwila nandumbwetu kana, kaha mwomwo ika? (Talenu kwinyikila chamwishi)

10 Nge ndumbwetu ali nakusoloka nge kasakile kuzata milimoko, chinahase kupwa chachikalu kwalumuna vishinganyeka vyenyi. Oloze munahase kumukafwa nge namumutalilila chikoki. Ngana muze njimi eji kuwahisanga jimbuto jenyi hakujololanga kuswa kumwe, navakulwane vanahase kukafwa ndumbwetu alumune muchima wenyi mangana etavile kuzata milimo. Jino vanahase kulinga ngachilihi ngocho?

11 Pwenunga nenyi hamwe mangana mutunge nenyi usepa. Mulwezenu atachikize ngwenyi muchikungulwilo muli milimo yayivulu yize yili nakusakiwa ikiye kuzata. Kaha mukuhita chalwola, twamenunga nenyi hamwe nakushimutwila havisoneka vimwe nakumukafwa ashinganyeke hakulihana chenyi kuli Yehova. (Kwambu. 5:4; Isa. 6:8; Mateu 6:24, 33; Luka 9:57-62; Koli. 1, 15:58; Koli. 2, 5:15; 13:5) Munahase kumuhulisa ngwenu, ‘Vyuma muka washikile Yehova omu walihanyine kuli ikiye?’ Esekenu kumukunyula hakumuhulisa ngwenu, ‘Unashinganyeka ngwove Yehova evwile ngachilihi omu vakumbapachishile?’ (Vishi. 27:11) ‘Nyi Satana evwile ngachilihi?’ (Petu. 1, 5:8) Ijivenu ngwenu kutanga visoneka vyakusakula kanawa nachimukafwa akunyuke.—Tangenu WavaHepeleu 4:12. *

ENU VAKA-KULINANGULA, PWENU VAKUSHISHIKA

12, 13. (a) Muchima muka asolwele Elisha hakulinangula? (b) Yehova akiswile ngachilihi Elisha hakushishika chenyi?

12 Vyuma muka mwatela kulinga enu vakweze vali nakukafwa? Muchima muka mwatela kupwa nawo numba mufukile? Hakusaka tuwane mwakukumbulwila, tushimutwilenu hamujimbu walunga umwe wakushikulu uze vanangwile.

13 Kafwe myaka 3,000 kunyima, kapolofweto Elija alwezele mukweze Elisha apwenga muka-kumukafwa. Hahaze vene, Elisha etavilile mulimo kana, kaha azachilile uze kapolofweto milimo yize yasolokele nge yamokomoko. (Vamya. 2, 3:11) Hanyima yakulinangula hamyaka kafwe 6, Elisha vamulwezele ngwavo mulimo waElija kalinwomu ukume muIsalele. Halwola kana, Elija alwezele sepa lyenyi Elisha uze anangwile kanawa mangana alitwamine kumukavangiza. Oloze Elisha alwezele Elija mapapa katatu ngwenyi: “Kuvanga nanguya nove.” Ou lunga afwililile kuzachila Elija palanga nakusongo. Yehova akiswile Elisha hakulyononona nakushishika chenyi. Ngocho Elisha amwene omu Elija ayile mujila yakukomwesa.—Vamya. 2, 2:1-12.

14. (a) Vaka-kulinangula makumbi ano vanahase kulondezeza ngachilihi Elisha? (b) Mwomwo ika chapwila chachilemu kuli muka-kulinangula kupwa nakashishi?

14 Munahase kulondezeza ngachilihi Elisha makumbi ano? Anguhwenunga kwitavila milimo, numba tuhu milimo yimwe nayisoloka nge yamokomoko. Monenunga muka-kuminangula kupwa sepa lyenu, kaha mulwezenu ejive ngwenyi mweji kumusakwililanga hakulisuula chenyi. Vilinga vyenu navisolola nge muli nakumulweza ngwenu: “Kuvanga nanguya nove.” Chachilemunyi shina kuzata nakashishi kala mulimo navamihana. Mwomwo ika chapwila chachilemu kulinga ngocho? Mwomwo nge namusolola ngwenu mwapwa nakashishi, kaha vanahase kumifwelela. Echi chinahase kulingisa vakulwane vamone ngwavo Yehova ali nakusaka kumizachisa kumilimo yikwavo yamuchikungulwilo.—Samu 101:6; tangenu WaChimoteu 2, 2:2.

VUMBIKENUNGA VAKA-KUMINANGULA

15, 16. (a) Mujijila muka Elisha asolwele nge avumbikile muka-kumunangula? (Talenu muvwimbimbi wakulivanga.) (b) Vyuma muka alingile Elisha vize vyakafwile vakwavo vapolofweto vamufwelele?

15 Mujimbu waElisha uze ashishile Elija wasolola omu vandumbwetu vamalunga makumbi ano vanahase kusolola kavumbi kuli vakulwane. Omu Elija naElisha vafumine nakutambukila lizavu lyavapolofweto kuYeliko, ava malunga vavali vayile hamwe kuKalwiji Yotau. Hakuheta kuze, “Elija ambachile chikuto chenyi, achihosele nakuchiveta hameya, kaha meya akingamine.” Omu vazaukile kalwiji hamavu akuma, ava malunga vapwile “nakutambuka oku vali nakushimutwila.” Echi chasolola nge Elisha kashinganyekele ngwenyi natachikiza lyehi vyuma vyosenako. Oloze ahakile muchima kuvyuma vyosena vize apwile nakumulweza muka-kumunangula palanga nakulikumbi lize amusezele. Kaha Elija vamumbachile napeho yanyamanganda. Jino omu Elisha akindulukile kukalwiji Yotau, avetele chikuto chaElija hameya nakwamba ngwenyi: “Uno Yehova Kalunga kaElija ali kulihi?” Ngocho meya akingamine.—Vamya. 2, 2:8-14.

16 Chuma chakukomwesa chatete alingile Elisha chapwile chakulifwana nachize alingile Elija hausula. Mwomwo ika alingilile ngocho? Mwomwo Elisha kashinganyekele ngwenyi hakuwana nge ikiye apwile jino nakuzata milimo yamuka-kumunangula, ngocho atelele kwalumunako vyuma vimwe hahaze vene. Oloze asolwele kavumbi kuli muka-kumunangula hakutwalaho kuzata milimo mujila yize azachililemo ikiye, kaha echi chakafwile vakwavo vapolofweto vamufwelele. (Vamya. 2, 2:15) Hamyaka 60 yize Elisha azachile mwakapolofweto, Yehova amukafwile alinge vyuma vyakukomwesa vyavivulu vyakuhambakana navize alingile Elija. Vyuma muka vaka-kulinangula vanahase kulinangula kuchakutalilaho kana?

17. (a) Uno vaka-kulinangula makumbi ano vanahase kulondezeza ngachilihi muchima waElisha? (b) Yehova nahase kukazachisa ngachilihi vaka-kulinangula vakushishika kulutwe?

17 Kanda kushinganyeka ngwenu nge vanamihane milimo muchikungulwilo, kaha mwatela kwalumuna vyuma nakuvilinga mujila yekako. Vyuma muchikungulwilo vinahase kwalumuka mwomwo yavyuma vili nakusakiwa, najindongi tweji kutambulanga kuliuka lyaYehova, keshi mwomwo yamuchima wenu wakusaka kwalumuna vyumako. Vilinga vyaElisha vyalingishile vakwavo vapolofweto vamufwelele, kaha nawa vyasolwele nge avumbikile muka-kumunangula Elija hakuzachisa jijila azachishilenga. Ngocho nayenu munahase kulingisa vandumbwenu vamifwelele nakusolola nge mwavumbika vakulwane hakutwalaho lika kuzachisa jijila javo jize jazama haMbimbiliya. (Tangenu Wavaka-Kolinde 1, 4:17.) Chipwe ngocho, omu namuya nakuzama mumilimo kana, nayenu namukalingako vyuma vimwe vize navikakafwa chikungulwilo chikatambukile hamwe naliuka lyaYehova lize lili nakuya nakuzovoloka. Kaha nawa ngana muze chapwile kuli Elisha, Yehova nahase kukalingisa enu vatu vakushishika muli nakulinangula mukazate milimo yayinene yakuhambakana nayize vazachilenga vaka-kuminangula.—Yowa. 14:12.

18. Mwomwo ika chapwila chachilemu chikuma makumbi ano kunangula vandumbwetu vamalunga?

18 Tunafwelela ngwetu vyuma tunashimutwila muchihande chino nachechi chinafumuho vinahase kukafwa vakulwane muchikungulwilo vawanengako lwola lwakunangula vakwavo. Tunafwelela nawa ngwetu vandumbwetu vamalunga vaze vanatemo navetavila kuvanangula mangana vazane mumulimo wakukafwa mikoko jaYehova. Nge navalinga ngocho, kaha vikungulwilo mukaye kosena navizama nakutukafwa tuvosena tupwenga vakushishika omu natukahita muvyeseko kulutwe.

^ par. 5 Nge ndumbwetu wakanyike ali nakuzovoloka kushipilitu, kaha nawa wakulinyisa oku ali nakutesamo vyuma vyamuVisoneka vyasakiwa, kaha vakulwane vanahase kumutongola apwenga muka-kuzachila muchikungulwilo numba vene kanda ahete myaka 20 yakusemuka.—Chimo. 1, 3:8-10, 12; talenu Kaposhi Kakutalila kaJuly 1, 1989, lifwo 29.

^ par. 11 Hakushimutwila nenyi, munahase kuzachisa vishina vyatwama muKaposhi Kakutalila kaApril 15, 2012, mafwo 14-16, palangalafu 8-13; namukanda wakwamba ngwavo “Twamenunga muZangi yaKalunga,” kapetulu 16, palangalafu 1-3.