Skip to content

Skip to table of contents

Baalu Mbobayiisya Bamwi Milimo Kutegwa Basike Azyeelelo

Baalu Mbobayiisya Bamwi Milimo Kutegwa Basike Azyeelelo

“Izintu nzyookamvwa kulindime. . . , kozibikka mumaanza aabantu basyomeka.”—2TIM. 2:2.

1. (a) Ncinzi babelesi ba Leza ncobazyi kuzwa kaindi kujatikizya kuyiisya bamwi, alimwi mbuti makani aaya mbwaabeleka mazuba aano? (b) Ncinzi ncotutiilange-lange mucibalo eeci?

BABELESI ba Leza kuzwa kaindi balizyi kuti kuyiisya bamwi milimo kupa kuzwidilila. Sikale Abramu “wakabunganya baalumi bakwe bayiisyidwe” kutegwa bavwune Loti—eelyo baalumi aabo bakazwidilila. (Matl. 14:14-16) Kuciindi ca Mwami Davida, kwakali baimbi baaŋanda ya Leza “ibakayiisyidwe kwiimbila Jehova” alimwi bakali kutembaula Leza. (1Mak. 25:7) Mazuba aano, tulwana nkondo yakumuuya iyakulwana Saatani alimwi abasikumutobela. (Ef. 6:11-13) Kunze lyaboobo, tulabeleka canguzu kutegwa tumutembaule Jehova. (Heb. 13:15, 16) Aboobo, mbubonya mbuli babelesi ba Leza bakaindi, kutegwa tuzwidilile tweelede kuyiisyigwa. Mumbungano, Jehova upede baalu mukuli wakuyiisya bamwi milimo. (2Tim. 2:2) Ino ninzila nzi baalu bacibwene nzyobabelesya kuyiisya bakwesu kutegwa beelele kulanganya butanga?

AMUMUGWASYE SIKWIIYA KUYUMA KUMUUYA

2. Ncinzi mwaalu ncakonzya kucita katanayiisya sikwiiya milimo imwi, alimwi nkaambo nzi?

2 Mbomuli baalu, mulakonzya kukozyanisyigwa kumuntu uulima gaadeni. Katanasyanga mbuto, muntu ooyo ulakonzya kubikka mbolezi kubulongo kutegwa kube butebuzi bubotu. Mbubwenya buyo, kamutanayiisya mukwesu umwi uutajisi luzyibo mumilimo imwi, mulakonzya kubandika anguwe twaambo tumwi twamu Magwalo itukulwaizya kutegwa alibambile mumoyo kutambula zintu nzyayanda kuyiisyigwa.—1Tim. 4:6.

3. (a) Mbuti majwi aa Jesu aajanika mulugwalo lwa Marko 12:29, 30 mbwaakonzya kubelesyegwa mumubandi asikwiiya? (b) Ino mupailo wamwaalu inga wamujatikizya buti sikwiiya?

3 Kutegwa muzyibe mizeezo alimwi amilimo yasikwiiya mboijatikizyidwe akasimpe ka Bwami, mulakonzya kumubuzya kuti: ‘Ino kulyaaba kwako kuli Jehova kwakupa kuba abukkale buli buti?’ Mubuzyo ooyu ulakonzya kusololela kumubandi uukulwaizya kujatikizya cipa kuti katubeleka mulimo wesu uusetekene camoyo woonse. (Amubale Marko 12:29, 30.) Ambweni kumamanino aamubandi ooyu, mulakonzya kupaila, kulomba Jehova kupa sikwiiya muuya uusalala ngwayandika kutegwa amanizye kuyiisyigwa kwakwe. Eelo kaka ciyakumuyumya kapati mukwesu kumvwa kamumupailila camoyo woonse!

4. (a) Amupe zikozyanyo zyazibalo zyamu Bbaibbele izikulwaizya sikwiiya kukomena kumuuya. (b) Ino baalu inga bajisi mbaakani nzi nobayiisya bamwi milimo?

4 Kumatalikilo aabubambe oobu bwakuyiisya, amulange-lange zibeela zyamu Bbaibbele izikonzya kugwasya sikwiiya kubona mbociyandika kulyaaba, kusyomeka alimwi akulicesya. (1Bam. 19:19-21; Neh. 7:2; 13:13; Mil. 18:24-26) Bube buli boobu bulayandika kapati kuli sikwiiya mbubonya mbuli mbolezi mboiyandika kubulongo. Bupa kuti sikwiiya akomene cakufwambaana kumuuya. Ba Jean-Claude, imwaalu ku France bakaamba kuti: “Mbaakani yangu njakugwasya sikwiiya kuti abe muntu uubikkila maano kuzintu zyakumuuya. Ndilalanga-langa ciindi notukonzya kubala lugwalo lugaminide antoomwe kutegwa sikwiiya ‘ajaluke meso’ ‘kuzintu zibotu kapati’ zili mu Jwi lya Leza.” (Int. 119:18) Ino ninzila nzi zimbi zikonzya kubelesyegwa kuyumya sikwiiya kumuuya?

AMUMUGWASYE SIKWIIYA KULIBIKKILA MBAAKANI

5. (a) Ino ciyandika kapati buti kubandika asikwiiya kujatikizya mbaakani zyakumuuya? (b) Nkaambo nzi baalu ncobeelede kuyiisya aabo ibacili bana? (Amubone bupanduluzi buyungizyidwe.)

5 Amumubuzye sikwiiya kuti: ‘Ino ujisi mbaakani nzi zyakumuuya?’ Ikuti naa katajisi mbaakani zigaminide mumizeezo, amumugwasye kulibikkila mbaakani yomwe iitakatazyi kuzuzikizya. Amumwaambile mbaakani yakumuuya yomwe iigaminide njomwakalibikkila ciindi cimwi musyule, alimwi akuluula cakusangalizya mbomwakakkomana kapati ciindi nomwakaizuzikizya. Nokuba kuti nzila eeyi ilakonzya kulibonya kuba nzila ngubauba, ilagwasya kapati. Ba Victor, imwaalu alimwi mupainiya mu Africa, bakaamba kuti: “Ciindi nondakali mwana, imwaalu wakandibuzya mibuzyo misyoonto buyo pele iisalidwe kabotu kujatikizya mbaakani zyangu. Mibuzyo eeyo yakandigwasya kutalika kuyeeyesya kapati kujatikizya mulimo wangu wamumuunda.” Baalu bacibwene alimwi balakankaizya mbociyandika kutalika kuyiisya bakwesu ciindi nobacili bana—ciindi nobakubuka-kubuka—kwiinda mukubapa milimo mumbungano yeendelana aciimo cabo. Kutalikizya kubayiisya munzila eeyi kuyoobagwasya bana kuzumanana kubikkila maano kumbaakani zyakumuuya baakuba amyaka iitandila ku 20 alimwi aciindi nobalwana zintu zinji zinyonganya.—Amubale Intembauzyo 71:5, 17. *

Amupandulule mulimo ncouyandika kucitwa, alimwi akulumbaizya akaambo kakusolekesya ikuli mukucitwa kutegwa mulimo ubelekwe (Amubone mincali 5-8)

6. Ino ncibeela nzi cipati cijatikizya mbwaakali kuyiisya bamwi Jesu?

6 Alimwi mulakonzya kumukulwaizya sikwiiya kuyandisya kubelekela bamwi kwiinda mukumupandulwida ncayelede kucita alimwi akaambo ncayelede kucicita cintu eeco. Kwiinda mukupa twaambo, mwiiya Mwiiyi Mupati, Jesu. Mucikozyanyo, katanabapa baapostolo bakwe mulimo wakuyiisya bantu kuti babe basikwiiya, Jesu wakabaambila kaambo ncobakeelede kumvwida. Wakati: “Ndapegwa nguzu zyoonse kujulu alimwi aanyika.” Mpoonya wakayungizya kuti: “Aboobo kamuya mukayiisye bantu bazisi zyoonse kuti babe basikwiiya.” (Mt. 28:18, 19) Mbuti mbomukonzya kwiiya mbwaakali kuyiisya Jesu?

7, 8. (a) Mbuti baalu mazuba aano mbobakonzya kwiiya mbwaakali kuyiisya Jesu? (b) Nkaambo nzi ncociyandika kumulumbaizya sikwiiya? (c) Ino mizeezo nzi iikonzya kugwasya baalu kuyiisya bamwi milimo? (Amubone kabbokesi kakuti “ Mbomukonzya Kuyiisya Bamwi Milimo.”)

7 Amumupandulwide sikwiiya twaambo twamu Magwalo ncayelede kucita mulimo ngwaalombwa kucita. Munzila eeyi mumuyiisya kubelesya njiisyo zyamu Bbaibbele. Mucikozyanyo, atwaambe kuti mwalomba mukwesu kuti kasalazya alimwi akubamba nzila mwakwiinda aakunjila mu Ŋanda ya Bwami. Mulakonzya kulanga lugwalo lwa Tito 2:10 alimwi akupandulula mbuli mulimo wakwe wakusalazya Ŋanda ya Bwami ‘mbokutembaula kuyiisya kwa Mufwutuli wesu, Leza.’ Kuyungizya waawo, amumwaambile sikwiiya kuyeeya bacembeede mumbungano alimwi ambobayoogwasyigwa amulimo wakwe. Kuba amibandi iili boobu asikwiiya kaili cibeela cakuyiisya kuyoomugwasya sikwiiya kubikkila maano kapati kubantu muciindi cakubikkila maano kumilawo. Uyooba alukkomano ilujanika kwiinda mukubona bakwesu abacizyi mumbungano mbobagwasyigwa amulimo ngwabeleka.

8 Kunze lyaboobo, amubone kuti mwamulumbaizya sikwiiya akaambo kakusolekesya nkwali mukucita kutegwa atobele mizeezo njomumupa. Nkaambo nzi ncociyandika kucita boobo? Ikulumbaizya sikwiiya camoyo woonse kuli mbuli kutilila cisyango—kupa kuti sikwiiya akomene naa kuzwidilila.—Amweezyanisye a Matayo 3:17.

BUYUMUYUMU ABUMBI BULIKO

9. (a) Ino mbuyumuyumu nzi mbobajana baalu bamwi muzisi zisumpukide kujatikizya kuyiisya? (b) Nkaambo nzi kasimpe ncokatali mubusena bwakusaanguna mubuumi bwabakwesu bakubusi bamwi?

9 Baalu mumasi aasumpukide balakonzya kujana buyumuyumu abumbi: mbobakonzya kukulwaizya bakwesu babbapatizyidwe ibajisi myaka yakuma 20 naa kuma 30 kuti kabatola lubazu kapati mumilimo iicitwa mumbungano. Twakabuzya baalu bacibwene mumasi aa Kumbo aasika ku 20 kuti batwaambile cipa kuti bakwesu bakubusi bamwi kabawayawaya kutambula mikuli mumbungano. Bunji bwabaalu bakaamba kuti: Ciindi nobakali kukomena, bakubusi bamwi tiibakali kukulwaizyigwa kulibikkila mbaakani zyakumuuya. Alimwi buya zimwi ziindi, bakubusi ibakakanzide kulibikkila mbaakani zili boobo bakakulwaizyigwa abazyali babo kulibikkila mbaakani zyakumubili! Kasimpe kunyina nokakaba mubusena bwakusaanguna kubakubusi bali boobo.—Mt. 10:24.

10, 11. (a) Mbuti mwaalu buce-buce mbwakonzya kugwasya mukwesu uulibonya kuti tabikkili maano zintu zyakumuuya kutegwa atalike kuzilanga kabotu zintu? (b) Ino ntwaambo nzi twamu Magwalo mwaalu ntwakonzya kulanga-langa amukwesu ooyo, alimwi nkaambo nzi? (Amubone bupanduluzi buyungizyidwe.)

10 Ikuti naa mukwesu kalibonya kutabikkila maano, kumugwasya kutalika kulanga zintu munzila yeelede kuyakuyandika kubeleka canguzu alimwi akukkazika moyo, pele eeci cilakonzyeka. Mbubonya mbuli muntu uulima gaadeni mbwakonzya kupa kuti zisyango zimwi zikomene kabotu kwiinda mukoolola zisiko, mulakonzya buce-buce kugwasya bakwesu bamwi kukulanga munzila yeelede kutambula mikuli. Pele mbuti mbomukonzya kucita boobo?

11 Amujane ciindi cakubamba cilongwe amukwesu ooyo. Amumugwasye kubona kuti ulayandika mumbungano. Mpoonya mukuya kwaciindi, amukkale ansi anguwe akubandika magwalo aagaminide alimwi akumugwasya kuyeeya kujatikizya kulyaaba kwakwe kuli Jehova. (Muk. 5:4; Is. 6:8; Mt. 6:24, 33; Lk. 9:57-62; 1Kor. 15:58; 2Kor. 5:15; 13:5) Mulakonzya kumubuzya kuti: ‘Ino wakamusyomezya nzi Jehova ciindi nowakalyaaba kulinguwe?’ Amumugwasye kuyeeyesya mumoyo kwiinda mukubuzya kuti: ‘Ino uyeeya kuti wakalimvwa buti Jehova buzuba nowakabbapatizyigwa?’ (Tus. 27:11) ‘Ino Saatani wakalimvwa buti?’ (1Pet. 5:8) Mutabi nomuubya-ubya mbozikonzya kumunjila kapati mumoyo mukwesu zibalo zyamu Bbaibbele zisalidwe kabotu.—Amubale Bahebrayo 4:12. *

NOBASIKWIIYA, AMUSYOMEKE

12, 13. (a) Mbube nzi Elisha mbwaakatondezya kali sikwiiya? (b) Ino mbulumbu nzi Jehova mbwaakapa Elisha akaambo kakusyomeka kwakwe?

12 Ino mbuti kujatikizya ndinywe nobakubusi nomukonzya kugwasya? Ino mbube nzi ibuyoomugwasya kuzwidilila? Kutegwa tujane bwiinguzi, atulange-lange zintu zimwi zyakamucitikila mubuumi sikwiiya umwi kaindi.

13 Myaka iitandila ku 3,000 yainda, musinsimi Elija wakalomba mulombwana Elisha kuti abe sikumukutaukila. Cakutawayawaya, Elisha wakakuzumina kutambwa ooku akumubelekela cakusyomeka mudaala ooyu kwiinda mukucita milimo yaansi. (2Bam. 3:11) Mpoonya nokwakainda myaka iili cisambomwe yakuyiisyigwa, Elisha wakamvwa kuti mulimo wa Elija mu Israyeli wakali kuya kumamanino. Aciindi eeco, Elija wakakulwaizya mulongwe wakwe wakayiisyidwe kabotu kuti aleke kumutobela, pele Elisha ziindi zyotatwe wakaambila Elija kuti: “Tandikookuleka pe.” Wakalikanzide kuzumanana kali asikumuyiisya kufwumbwa buyo kuti bukkale kabuzumizya. Awalo Jehova wakamupa bulumbu Elisha akaambo kakusyomeka kwakwe kwiinda mukumupa coolwe cakubona kutolwa kwa Elija kugambya.—2Bam. 2:1-12.

14. (a) Mbuti basikwiiya mazuba aano mbobakonzya kumwiiya Elisha? (b) Nkaambo nzi ncociyandika kapati kuli sikwiiya kusyomeka?

14 Mbuti mbomukonzya kumwiiya Elisha mazuba aano? Cakutawayawaya, amwiizumine milimo njomupegwa, kubikkilizya ayeeyo yaansi. Mwiiyi wanu mweelede kumubona kuti mulongwe, alimwi amumwaambile kuti mulamulumba kapati akaambo kakubeleka nkwabeleka ikugwasya ndinywe. Ikuti kamucita nzyamwaambila, cili mbuli kuti mumwaambila kuti: “Tandikookuleka pe.” Kwiinda zyoonse, amusyomeke kubeleka mulimo uuli woonse ngomwapegwa. Nkaambo nzi kucita boobu ncokuyandika kapati? Nkaambo lilikke buyo nomutondezya kusyomeka baalu nobakonzya kusyoma kuti Jehova uyanda kuti mupegwe mikuli iiyungizyidwe mumbungano.—Int. 101:6; amubale 2 Timoteyo 2:2.

AMUTONDEZYE BULEMU BWEELEDE

15, 16. (a) Muunzila nzi Elisha mwaakatondezya bulemu kumwiiyi wakwe? (Amubone cifwanikiso icili kumatalikilo aacibalo.) (b) Ncinzi ncaakacita Elisha icakabakkazikka moyo basinsiminyina?

15 Cibalo cijatikizya Elisha, simulyazina wa Elija alimwi citondezya bakwesu mazuba aano mbobakonzya kutondezya bulemu bweelede kubaalu ibacibwene. Elija alimwi a Elisha nobakamana kuswaya kakamu kabasinsimi mu Jeriko, baalumi aaba bobilo bakeenda kutozya ku Mulonga wa Jordano. Ooko, “Elija wakabweza cisani cakwe cabusinsimi, wakacivwunga akuuma maanzi, eelyo akaandaana.” Nobakamana kuzabuka anyika njumu, baalumi aaba bakazumanana “kuyaabweenda kumwi kabaambaula.” Cilisalede kuti, Elisha kunyina naakayeeya kuti aciindi eeci wakalizizyi zintu zyoonse. Kusikila ciindi Elija naakaunka, Elisha wakabikkila maano kumajwi oonse mwiiyi wakwe ngaakaamba. Mpoonya Elija wakatolwa akambizi kujulu. Kuzwa waawo, naakapiluka ku Jordano, Elisha wakauma maanzi acisani ca Elija, akoongolola kuti: “Ino uli kuli Jehova Leza wa Elija?” Alimwi maanzi akaandaana.—2Bam. 2:8-14.

16 Sena mwabona kuti maleele aakusaanguna ngaakacita Elisha ngamaleele ngoonya aamamanino ngaakacita Elija? Nkaambo nzi ncokayandika kukabikkila maano kaambo aaka? Kulibonya kuti Elisha tanaakalimvwa kuti mbwaanga ngonguwe lino wakali kubelesyegwa, wakeelede kucinca zintu mbozyakali kucitwa mpoonya-mpoonya. Muciindi caboobo, kwiinda mukuzumanana munzila Elija mbwaakali kubeleka mulimo wakwe, Elisha wakatondezya bulemu bweelede kumwiiyi wakwe, calo icakabakkazikka moyo basinsiminyina Elisha. (2Bam. 2:15) Nokuba boobo, kumbele mumulimo wa Elisha iwakatola myaka iili 60 kali musinsimi, Jehova wakamupa kucita maleele manji kwiinda ngaakacita Elija. Ino nciiyo nzi cili waawa kulindinywe nobasikwiiya mazuba aano?

17. (a) Mbuti basikwiiya mazuba aano mbobakonzya kwiiya bube mbwaakajisi Elisha? (b) Mbuti Jehova mbwakonzya kubabelesya basikwiiya basyomeka mukuya kwaciindi?

17 Mutalimvwi kuti mbomwatambwida buyo mikuli mumbungano, mpoonya mweelede kwiibelesya kucinca zintu—kucita zintu munzila yiindene kapati ambozyali kucitwa lyoonse. Iceelede kupa kuti kube kucinca takuli kulombozya kwanu pe, pele nzintu ziyandika mumbungano alimwi abusolozi mbotupegwa mumbunga ya Jehova. Mbubwenya Elisha mbwaakasyomezya basinsiminyina kwiinda mumilimo yakwe alimwi akutondezya bulemu kuli yooyo ngwaakalida busena kwiinda mukubelesya nzila zya Elija, mulakonzya kusyomezya basyominyoko alimwi akutondezya bulemu kubaalu bacibwene kwiinda mukuzumanana kubelesya nzila zyabo ziyeeme aa Bbaibbele. (Amubale 1 Bakorinto 4:17.) Nokuba boobo, mbomuyaabuzumanana kuba aluzyibo, cakutadooneka muyooba alubazu mukucinca zintu zimwi iziyakugwasya mbungano kweendela antoomwe ambunga ya Jehova iiyaambele. Alimwi buya mbuli mbocakacitika kujatikizya Elisha, mukuya kwaciindi Jehova uyoopa kuti nywebo nobasikwiiya basyomeka mucite milimo mipati yiinda aali yeeyo njobakacita bamayi banu.—Joh. 14:12.

18. Nkaambo nzi mulimo wakuyiisya bakwesu mumbungano ncouli mulimo uuyandika kapati mazuba aano?

18 Tulangila kuti nzila izyapegwa mucibalo eeci alimwi acibalo cainda ziyookulwaizya baalu banji kubikka ambali ciindi cakuyiisya bamwi milimo. Abalo bakwesu beelela beelede kuyandisisya kutambula lwiiyo luli boobu akulubelesya kabotu ciindi nobagwasya kulanganya mbelele zya Jehova. Kucita boobu kuyooyumya mbungano munyika yoonse alimwi akugwasya umwi aumwi wesu kuzumanana kusyomeka ciindi zyaakucitika zintu zipati izilangilwa kumbele.

^ par. 5 Ikuti naa mukubusi utondezya kuti Munakristo uusimide, ulalicesya alimwi ulasika azyeelelo zimbi zyamu Magwalo, baalu balakonzya kumulumbaizya kumulangizi wabbazu kutegwa asalwe kuba mukutausi nokuba kuti tanakkwanya myaka iili 20.—1Tim. 3:8-10, 12; amubone Ngazi Yamulindizi yamu Chingisi yamu July 1, 1989, peeji 29.

^ par. 11 Mulakonzya kutubelesya mumubandi wanu twaambo tujanika mu Ngazi Yamulindizi yamu April 15, 2012, mapeeji 14-16, mincali 8-13; alimwi amubbuku lyakuti “Amuzumanane Kukkala Muluyando lwa Leza,” cibalo 16, mincali 1-3.