MWANA-A-ASA wĩtawa Julian aĩtye ũũ: “Mũthenya ũla neewie kwatangaswa kana mwanawa nĩwatengwa, neewie nthĩ ta yakulumana. Nĩwe wakwa mũkũũ, na twaĩ ndũũ mũno. Twatethasya maũndũ maingĩ mũno nĩ nake. Eanĩte e mwana mũseo mũno ĩndĩ o na tũtataĩĩe nĩwambĩĩe kwĩthĩwa na mwĩkalĩle ũte mũseo. Kĩveti kyakwa kyekalaa kĩkaĩa, na nĩnaaĩawa nĩ ũndũ ngũkĩkiakisya. Twekalaa tũkesa kwĩkũlya nĩ va twĩthĩwa twavĩtũũkanisye matambya tũimũea.”

Ethĩwa mũndũ atiawa na woo wĩana ũu, vatonyeka ata tũkasya kana kũtenga Mũklĩsto nĩ nzĩa ya kwonany’a wendo? Maandĩko matũnengete kĩtumi kĩva kya kwosa ĩtambya ta yĩu yĩvyũvĩte ũu? Na kyo nĩ kyaũ kĩtumaa mũndũ atengwa?

Ve maũndũ elĩ matumaa ũmwe wa Ngũsĩ sya Yeova atengwa. Maũndũ asu no nginya moneke savalĩ ũmwe. Ũndũ wa mbee, no nginya mũndũ Ngũsĩ na mũvatise akethĩwa ekĩte naĩ ngito. Ũndũ wa kelĩ, no nginya mũndũ ũsu ethĩwe ate kwĩlila nũndũ wa naĩ ĩla wĩkĩte.

O na kau Yeova ndendaa twĩkale ta andũ eanĩu, ve ũtheu ũla wendaa athũkũmi make methĩwe naw’o. Kwa ngelekany’o, Yeova nĩwendaa mũno twĩvathane na naĩ ngito ta maũndũ ma ũlaalai, ũthaithi wa mĩvw’anano, ũng’ei, ũvutani, ũaani, na kũneenany’a na maveva mavuku.—1 Ako. 6:9, 10; Ũvu. 21:8.

We tyo ũkwĩtĩkĩla kana myolooto ĩla Yeova ũtũnengete ya mwĩkalĩle mũtheu nĩyaĩle na kana atũnengete ĩtũsũvĩe? Na nengĩ we nũũ ũtendaa kwĩkalany’a na andũ atheu, me mũuo, na matonya kwĩkwatw’a? Andũ ma ũko ũsu tũmonaa katĩ wa ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ, na vailyĩ ũu nũndũ wa wĩvĩto ũla twĩvĩtaa ĩla tweyumya tũmũthũkũme Ngai. Nĩtwĩvĩtaa kana tũkekalaa kwosana na myolooto ĩla ũtũandĩkĩe Ndetonĩ yake.

Ĩndĩ nata Mũklĩsto mũvatise akeka naĩ ngito nũndũ wa naĩ ĩla tũkuĩte? Ve o andũ amwe ma tene meekie naĩ ta ĩsu o na kau mamũthũkũmĩte Yeova me aĩkĩĩku, ĩndĩ ndaamakola vyũ. Mũsumbĩ Ndaviti nĩ ngelekany’o yĩsĩkĩe nesa. Nĩwalaalaie na oaana, ĩndĩ o na ekĩte oou mwathani Nathani amwĩie atĩĩ: “Yeova nũvetete naĩ yaku.”—2 Sam. 12:13.

Ngai aekeie Ndaviti nũndũ nĩwoonie eelila kuma ngoonĩ. (Sav. 32:1-5) No ta ũu ũmũnthĩ. Mũthũkũmi wa Yeova atengawa ethĩwa ndekwenda kwĩlila na ndekũekana na mwĩkalĩle wake mũthũku. (Meko 3:19; 26:20) Atumĩa ala me kamitiinĩ ya sila moona mũndũ ũsu ndekwĩlila kuma ngoonĩ, no nginya mamũtenge.

Mwambĩĩonĩ no twone ũtwi ũla weekwa wa kũtenga mwĩki wa naĩ ta mũkalĩ mũno na ta ũte wa tei, na mũno mũno ethĩwa mũndũ ũla mũtenge nĩ mũndũ twĩ ndũũ mũno. Ĩndĩ Ndeto ya Yeova nĩtũnengete itumi nzeo ila itũtetheeasya kwĩthĩwa na mũĩkĩĩo kana kũtenga mũndũ nĩ nzĩa ya kwonany’a wendo.

Yesũ nĩwawetie kana “ũĩ nũtalĩlawa ũlũngalu nĩ syana syaw’o.” (Mt. 11:19) Kwoou mũvango ũũ mũseo wa kũtenga ala mate kwĩlila naĩ syoo nũetae ũsyao mũseo. Kwasũanĩa mosyao aa atatũ:

Kũtenga eki ma naĩ nĩkũtumaa ĩsyĩtwa ya Yeova yĩtaĩwa. Andũ mosaa ĩsyĩtwa ya Yeova kwosana na ũndũ moona mwĩkalĩle witũ, nũndũ twĩtanĩaw’a nake. (Isa. 43:10) Mavinda amwe andũ mamũeleawa Yeova kwosana na ũndũ moona mwĩkalĩle wa andũ ala metanĩaw’a nake, wĩthĩwe nĩ mũseo kana nĩ mũthũku, o tondũ mwĩkalĩle wa mwana ũtonya kũtuma asyai make makathwa kana o makavũthw’a. Ĩsyĩtwa ĩseo ya Ngai nĩyĩtaĩawa ĩla ala metanĩaw’a nake maatĩĩa mwĩkalĩle ũla wonaa waĩle. Ĩvinda ya Esekieli nĩyendaa kũtutya ũndũ ta ũsu. Ĩvinda yĩu andũ ma mbaĩ ingĩ makilasya moona Mũyuti makamũlilikana Yeova.—Esek. 36:19-23.

Kwoou tweethĩwa na mwĩkalĩle mũthũku twĩthĩawa tũituma andũ mavũthya ĩsyĩtwa ĩtheu ya Ngai. Nĩkyo kĩtumi mũtũmwa Vetelo wanengie Aklĩsto ũtao ũũ: “Ta syana mbĩwi, mũtekwĩvw’anan’ya na mĩmeo yenyu mĩthũku ya tene ĩvinda yĩla mũteesĩ: ĩndĩ o tondũ ũla wamwĩtie nĩ mũtheu, o ta ũu ĩthĩwai atheu mwĩkalĩlenĩ wenyũ w’onthe wa thayũ; nĩkwĩthĩwa nikũandĩkĩtwe, Ĩthĩwai atheu; nũndũ nyie nĩ mũtheu.” (1 Vet. 1:14-16) Vate nzika, mwĩkalĩle mũtheu nũtumaa ĩsyĩtwa ya Ngai yĩtaĩwa.

Ethĩwa ũmwe wa Ngũsĩ sya Yeova nĩwĩkaa naĩ, nĩ laisi anyanyae na andũ angĩ mamwĩsĩ makethĩwa mesĩ naĩ ĩsu. Kwoou ĩla mũndũ ta ũsu watengwa, kyu kyonanasya kana Yeova e na kĩkundi kyake kya andũ atheu ala maatĩĩaa myolooto ĩla yĩ Maandĩkonĩ nĩ kana maendeee kwĩthĩwa na ũtheu ũsu. Kwa ngelekany’o, ve mũndũ ũmwe waendie ũmbanonĩ mũna waendeee Nyũmbanĩ ya Ũsumbĩ yĩ Switzerland na asya kana eenda kũtw’ĩka ũmwe wa kĩkundi kyu. Nĩkĩ? Nũndũ mwĩĩtu-a-inyia aĩ anatengwa nũndũ wa kwĩthĩwa na mwĩkalĩle mũthũku. Aisye eenda kwĩkwatany’a na andũ ala “matesa kũmĩanĩsya na mwĩkalĩle mũthũku.”

Kũtenga mwĩki wa naĩ nĩkũtetheeasya kĩkundi kya Kĩklĩsto kĩkale kĩ kĩtheu. Mũtũmwa Vaulo nĩwatavisye Aklĩsto ala maĩ Kolintho ũthũku wa kwĩtĩkĩlya eki ma naĩ maendeee kũvulana namo. Aisye kana mwĩkalĩle wa eki ma naĩ no ũndũ ũmwe na ũndũ ĩlawa yimbasya mũtu. Aandĩkie: “Ĩlawa ĩnini nĩyĩkaatasya kĩmũtũ kyonthe.” Na ĩndĩ amea: “Mũvetei ĩndĩ ũsu mwathe, aume katĩ wenyu.”—1 Ako. 5:6, 11-13.

Nĩvatonyeka ũkethĩa mũndũ “ũsu mwathe” Vaulo wawetie akũnaa ũlaalai o na atekwĩw’a nthoni. Namo ala angĩ kĩkundinĩ nĩmatonya kwĩthĩwa maĩ manambĩĩa kũmũtetea. (1 Ako. 5:1, 2) Takethĩwa mũndũ ũsu nĩwaekaniwe nake aendeee na naĩ yake e o vau kĩkundinĩ, no kwĩthwa Aklĩsto ala angĩ mesaa kwambĩĩa kũatĩĩa mĩkalĩle mĩthũku ya mũsyĩ ũsu wa Kolintho, naw’o nĩw’o weesĩkĩe na mwĩkalo ũvukĩte. Na ũu nĩ w’o nũndũ kũekana na andũ ala mekwĩka naĩ na ngũlũ kũtumaa ala angĩ mambĩĩa kũlekeleelya myolooto ya Ngai. (Mũta. 8:11) Na eka ũu, ala matesaa kwĩlila no matw’ĩke “mavia matonekaa” me ungu wa kĩw’ũ ala matonya kwananga vyũ mũĩkĩĩo wa ala angĩ kĩkundinĩ, o tondũ meli yanangawa nĩ mavia matenekee.—Yuta 4, 12.

Kũtenga mwĩki wa naĩ no kũtume avindũka kĩlĩko. Ĩvinda yĩmwe Yesũ nĩwawetie ĩũlũ wa mwanake mũna kĩmaamai waumie mũsyĩ kwa ĩthe na athi kwanangĩa ũtiĩwa wake mwĩkalĩlenĩ ũte mũseo. Mwana ũsu esie kũmanya e mũselee kana eka mũsyĩ kwa ĩthe, vai vangĩ waĩ atonya kwĩkala e mũtanu kana e na andũ matonya kũmũtethya. Ĩndĩ nĩwesie kũvindũka kĩlĩko, eelila, na we mwene atw’a kwĩnũka. (Luka 15:11-24) Yesũ nĩwaeleisye ũndũ ĩthe wa mwana ũsu watanie ĩla woonie mwanae aalyũla ngoo, na kĩu nĩkĩtũtetheeasya kũmanya ũndũ Yeova wĩw’aa. Yeova mwene atũĩkĩĩthasya atĩĩ: “Nditanĩthaw’a nĩ kĩkw’ũ kya mũthũku; ĩndĩ nĩ kana ũla mũthũku ethyũũe atie mũendele wake na kwĩkala thayũ.”—Esek. 33:11.

O ta ũu, kĩkundi kya Kĩklĩsto kĩthĩawa kĩilyĩ o ta mũsyĩ, na kwoou andũ atenge nĩmatonya kwĩsa kũvindũka kĩlĩko makalilikana kĩla maaisye. Ũsyao wa mwĩkalĩle woo mũthũku vamwe na kũlilikana ũtanu ũla maĩ naw’o tene ĩla maĩ na ngwatanĩo nzeo vamwe na Yeova na andũ make, nĩkũtonya kũtuma mavindũka kĩlĩko.

 Nĩ kana ũtetheesye mũndũ mũtenge aalyũke, no nginya ũmwony’e nũmwendete na ũyĩthĩwa wĩ mũlũmu. Ndaviti aisye atĩĩ: “Ũla mũlũngalu nangũne, kũkeethĩwa kũseo; na nangan’ye, kũkeethĩwa ta mauta ĩũlũ wa mũtwe.” (Sav. 141:5) Kwaelekany’a ũndũ ũsu na ũũ: Twasye mũndũ eekwetye kũya, na aendeee ayitwa nĩ kĩkũlũ kya nyama. Kĩlũmĩte vau mũlũkũ ndesa kũveva nesa na ndesa kwĩtethya. O na ndatonya kũneena. Mũndũ ũngĩ akaema kũmwĩtaana na mĩtũkĩ ndalea kũkw’a. Ĩndĩ ailangye ũu, mũnyanyae ayũka na aimũlumya mũongo nĩ kana kĩkũlũ kĩu kĩkĩle. O na kau ngundi ĩsu yĩ woo, nĩtonya kũmũtethya ndakakw’e. O ta ũu, Ndaviti nĩweesĩ kana mavinda angĩ nĩwaaĩle kũkanw’a nĩ mũndũ mũlũngalu nĩ kana aendeee nesa, o na ethĩwa etiwa ew’ĩte woo.

Mavinda maingĩ ũtonya kwĩthĩa ũkany’o ũla ũtonya kũtethya mwĩki wa naĩ no kũmũtenga. Kwa ngelekany’o, mwana wa Julian, ũla ũwetetwe mwambĩĩonĩ wa kĩlungu kĩĩ, ekalile e mũtenge kwa myaka ta ĩkũmi, ĩndĩ mũthyanĩ wa myaka ĩsu nĩwaalyũlile mwĩkalĩle wake, asyoka kĩkundinĩ, nayu nĩ mũtumĩa wa kĩkundi. Mwana ũsu easya: “Kũtengwa nĩkw’o kwatumie nĩmanya nesa ũthũku wa mwĩkalo wakwa. Ũkany’o ũsu nĩw’o wambaĩle.”—Aevl. 12:7-11.

Nĩ w’o kana ĩla mũndũ watengwa ngwatanĩo yake na Ngai yĩthĩawa yaanangĩka. Ĩndĩ ũu ti kwasya kana ngwatanĩo ĩsu yĩthĩawa yaanangĩka vyũ ũndũ ĩtatũngĩĩwa. Kwoou kĩla ũmwe witũ e na kĩanda waĩle kwĩanĩsya nĩ kana kĩeleelo kya kũtenga mwĩki wa naĩ kĩanĩe.

Atumĩa ala me na kĩvalũa kya kũtavya mũndũ kana nĩwatengwa maĩle kũtata methĩwe na wendo ta ũla wa Yeova. Ĩla meũmũtavya ũtwi woo, maĩle kũmũelesya me na tei, na maimũtavya nesa matambya ala waĩle kwosa enda kũtũngwa. Nĩ kana ala atenge mekale malilikene ũndũ matonya kwĩka nĩ kana mamũsyokee Yeova, mavinda kwa mavinda atumĩa no mamathokee ethĩwa ve ũndũ mekĩte makonany’a kana nĩmekwenda kũalyũka. *

Andũ ma mũsyĩ nĩmatonya kwonany’a kana nĩmendete kĩkundi vamwe na mũndũ ũsu woo mũtenge kwa kwĩtĩkĩlana na ũtwi wa atumĩa. Julian easya atĩĩ: “Vai ĩvinda waĩ esa kũtw’ĩka ti mwanawa, ĩndĩ mwĩkalĩle wake nĩwatũvathanĩtye.”

Onthe kĩkundinĩ nĩmaĩle kwonany’a wendo ũla waĩle kwa kũtata maikavulane na mũndũ mũtenge kana kũea ngewa nake. (1 Ako. 5:11; 2 Yoa. 10, 11) Meeka ũu matumaa ũkany’o ũla Yeova ũnengete mũndũ ũsu kwĩsĩla kũla kwĩ atumĩa ũmũtethya. Ũndũ ũngĩ ala me kĩkundinĩ matonya kwĩka nĩ kwenda mũnango andũ ma mũsyĩ ma ũla mũtenge na kũmakwata kw’oko. Nĩkĩ? Nũndũ nĩmethĩawa moomĩiw’e nĩ kũtengwa kwa mũndũ ũsu na mayaĩle kwĩkwa ũndũ ũtuma mona o namo ta mavathanĩtw’e na Aklĩsto ala angĩ.—Alo. 12:13, 15.

Mwana-a-asa Julian aminĩĩe na kwasya atĩĩ: “Mũvango wa kũtenga nũtwaĩle na nũtũtethasya twĩkale kwosana na myolooto ya Yeova. O na kau nĩ ũndũ ũtumaa andũ mew’a woo, ĩtina nũetae mosyao maseo. Keka nĩnananisye mwanawa ndethĩwa aaĩsa kũendeea nesa.”