JULIAN, tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib Testiigë, jyënaˈany ko jantsy oyë nety yˈity mëdë myäängë mëjpë ets tuˈugyë tijaty ttundë. Per tëgok, ta ja myäänk tyëgäjtsy ets ttuuntsondaky diˈib kyaj yˈoyëty. Ets ko mä ja naymyujkën ojts yajnigajpxy ko kyaj nyekytyestiigëty, ta Julian jantsy axëëk nyayjäˈäwë. Ets ja nyëdoˈoxy jeˈeyë ojts tyëjkënë jëëy yaxpë ets kyaj tnekynyijäˈäwë wiˈix tjotkujkmoˈoyët. Julian jyënaˈany: “Xëmëts nayajtëëwëdë tijëts kyaj oy të ndundë”.

¿Tiko Biiblyë dyajnigutukë parë tuˈugë jäˈäy yaˈëxkaxët mä naymyujkën? Pën mëk yajjawë ko yaˈëxkexy tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm, ¿tiko njënäˈänëm ko yajtsojkp?

Pën tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib të nyëbajnë pokytyuump mëjwiin kajaa ets kyaj jyodëmbity, ta yaˈëxkexy mä naymyujkën.

Jyobaa kyaj tˈawixy ets wäˈätsjäˈäy nyajpatëm, per tsyejpy ets nduˈunëm tijaty xytyukˈanaˈamëm. Extëm nˈokpëjtakëm, xyˈanmäˈäyëm ko yajkubojkypyë axëëkpë yˈijt tsënaaky, ko yaˈˈawdatyë awinax, maˈtsk, yajjäˈäyˈoˈk etsë brujëˈäjtk (1 Korintʉ 6:9, 10; Diˈibʉ Jatanʉp 21:8).

Jyobaa yˈanaˈamën kyaj myëkëty ets yëˈë parë ndukˈoyˈäjtëm. Extëm nˈokpëjtakëm, mä naymyujkën jantsy jotkujk nnayjäˈäwëm ko nyajpatëm mëdë nmëguˈukˈäjtëm diˈib oyjyaˈay, wintsëˈkëp ets diˈib jantsy tsojkp. ¿Tiko duˈun njäˈäyˈäjtëm? Yëˈko ojtsë Jyobaa ndukwandakëm ko nmëmëdowäˈänëm ko ojts nnëbajtëm.

Per ¿ti net tuun jäjtëp ko tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib të nyëbajnë pyokytyuny mëjwiin kajaa? Tëëyëp, ojts näägë Dios  mëduumbë pyokytyundë mëjwiin kajaa, perë Jyobaa kyaj ojts yˈëxtijëdë. Extëm ja rey David ojts pyokytyuny mëdë wiinkpë toxytyëjk ets ojts dyaˈoˈkë ja nyaˈay, perë Jyobaa ojts pyokymyeˈkxyëty (2 Samuel 12:13).

¿Tiko ojts yajpokymyeˈkxy? Yëˈko jantsy jodëmbijt amumduˈukjot (Salmo 32:1-5). Nanduˈun tyam, ko tuˈugë Testiigë pyokytyuny mëjwiin kajaa, kyaj yaˈëxkexy pën jyantsy jodëmbijtp ets myastutypy ja pyoky (Apostʉlʉty 3:19; 26:20). Per pën ja mëjjäˈäytyëjk diˈib yˈijxtëp ja jotmay, kyaj yˈittë seguurë ko jantsy jodëmbijtp, ta yaˈëxkaxët mä ja naymyujkën.

Mbäät tsyiptaˈaky ngupëjkëm ko yaˈëxkexy tuˈugë jiiky mëguˈuk o mëtnaymyaayëbë. Ets mbäät mëk njantsy jäˈäwëm, perë Biiblyë jyënaˈany ko pääty yaˈëxkexy mët ko yajtseky.

Jesus jyënany ko parë nnijäˈäwëm pën oy diˈib nduˈunëm, tsojkëp nˈijxëm wiˈix wyimbëtsëmy (Mateo 11:19, Traducción del Nuevo Mundo). ¿Oybyëtsëëmp ko tuˈugë jäˈäy yaˈëxkexy diˈib kyaj jyodëmbity? Min nˈokˈijxëm.

Ko tuˈugë jäˈäy yaˈëxkexy, ta oy wyeˈemy ja Diosë xyëë. Nˈokpëjtakëm tuˈugë ijxpajtën. Ko tuˈugë mixyuˈunk tsuj yajxon jyaˈayˈaty, ta oy yajnimaytyaˈaky ja tyääk tyeety, per pën axëëk yˈadëˈëtsy, ta nan axëëk yajnimaytyaˈaky. Nanduˈun jyaty mëdë Jyobaa, mbäät oy yajnimaytyaˈaky o mbäät axëëk. Extëm mä jyukyˈajty ja kugajpxy Ezequiel, ja jäˈäy wyinmääytyë ko ja israelitëty yëˈë Jyobaa kyäjpn (Ezequiel 36:19-23). Nanduˈun ko tyamë jäˈäy xyˈijxëm, ta wyinmaytyë ko ëtsäjtëm Jyobaa tyestiigë mët ko yëˈë nimaytyakëm (Isaías 43:10). Pääty, pën nmëmëdoˈowëmë Jyobaa, ta oy yajnimaytyäˈägäˈäny. Per pën kyaj, ta axëëk yajnimaytyäˈägäˈäny.

Extëm ko tuˈugë Dios mëduumbë tyëgoy mä axëëkpë ijt tsënaaky, ta axëëgë Jyobaa yajnimaytyaˈaky. Per pën jukyˈäjtp extëmë Jyobaa dyajnigutukë, ta oy yajnimaytyaˈaky. Päätyë apostëlë Pedro jyënany ko tsojkëp nmëmëdoˈowëmë Diosë yˈanaˈamën ets kyaj nnaytyukmëmadakëm ja axëëkpë tsojkën. Nan ojts jyënaˈany ko tsojkëp nnayaˈijtëm wäˈäts mët ko Dios wyäˈätsëty (1 Peedrʉ 1:14-16).

Mbäädë jäˈäy tnijawë ko tuˈugë Jyobaa tyestiigë axëëk yˈadëˈëtsy. Per ko tnijawëdët ko të yaˈëxkexy o ko kyaj yˈoktestiigëˈäjnë, ta tpëkäˈändë kuentë ko Jyobaa tyestiigëty pyaduundëp extëmë Biiblyë jyënaˈany ets ko wäˈäts dyaˈittë ja naymyujkën. Extëm jap Suiza, ojts tuˈugë yetyëjk jyaˈty mä ja naymyujkën ets jyënany ko nan ëxpëkäämp. ¿Tiko? Yëˈko të nety ja myëgaˈax toxytyëjk yaˈëxkexy ko të pyokytyuny, pääty tyuˈukmukany mëdë Diosë kyäjpn mët ko kyaj yajnaˈixy ets pën axëëk yˈadëˈëtsët.

Ko tuˈugë jäˈäy yaˈëxkexy, ta wäˈäts yˈity ja naymyujkën. Apostëlë Pablo ojts tˈanëëmë ja myëguˈuktëjk diˈib Corinto ets kyaj tnaˈixtët mä ja naymyujkën tuˈugë yetyëjk diˈibë nety të pyokytyuny mëjwiin kajaa ets kyaj jyodëmbity. ¿Tiko? Yëˈko mbäädë nety ja myëguˈuktëjk ttuktunyë axëkˈäjtën. Duˈun ojts tˈijxkijpxyë ja pokytyuumbë extëm waanë lebaduurë diˈib yajpëdëˈkypyë tsäjpkaakyjyëtsy. Pääty tˈanmääy ja myëguˈuktëjk etsë tyäˈädë yetyëjk yaˈëxkaxët mä ja naymyujkën (1 Korintʉ 5:6, 11-13).

Tyäˈädë yetyëjk ninuˈunë nety tkanekytsyoytyuˈunjawë ja pyoky. Ets mä ja naymyujkën diˈib Corinto, ojts nääk wyinmaytyë ko kyaj yˈaxëëgëty extëm yˈadëˈëtsy  (1 Korintʉ 5:1, 2). Mëjwiin kajaa nety kyujotmayëty, pes mbäädë nety ja myëguˈuktëjk dyajpokytyuny extëm yˈadëˈëtstë ja Corinto jäˈäy. Nanduˈun tyam, ko kyayaˈëxkexy tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib të pyokytyuny mëjwiin kajaa ets kyajodëmbity, mbäät näägë nmëguˈukˈäjtëm wyinmaytyë ko kyaj tyim jëjpˈamëty yajmëmëdowëdë Jyobaa yˈanaˈamën (Eclesiastés 8:11). Biiblyë jyënaˈany ko ja diˈib kyaj jyodëmbity mbäät dyajtëgoy ja myëguˈuktëjk, duˈun extëmë tsäägaats diˈib yajpatp mejnybyatkëˈëy mbäät dyajkiny näägë barkë (Judas 4, 12, Traducción del Nuevo Mundo).

Mbäät jyodëmbity ko yaˈëxkexy. Jesus pyëjtak tuˈugë ijxpajtën ko tnimaytyaky tuˈugë mixy diˈib ojts tsyoˈonë mä tyëjk, dyajkëjxtääy ja nyaygyumayë ets axëëk jyukyˈajty. Ok, ta tpëjkyë kuentë ko jotmay myëët yajpääty ko yˈity jagam mä ja fyamilyë, ta jyodëmbijty ets ttuknibëjtakë jyëmbitäˈäny. Ko ja tyeety yˈijxpatë, ta jyantsy xyondaky ko nety ja yˈuˈunk të jyodëmbity, ta ojts tˈagëˈë tˈaxäjë tsuj yajxon (Lukʉs 15:11-24). Tyäˈädë ijxpajtën yëˈë xytyukˈijxëm wiˈixë Jyobaa nyayjawëty ko tuˈugë jäˈäy jyodëmbity. Biiblyë jyënaˈany ko Jyobaa kyaj ttseky etsë axëkjäˈäy yˈoogët. Niˈigyë ttseky jyodëmbitët ets jyukyˈäjtˈadëˈëtsët (Ezequiel 33:11).

Mä naymyujkën duˈun nyajpatëm extëm tuk familyë. Pääty ko tuˈugë jäˈäy yaˈëxkexy kyaj nyekyyajpääty mä tyäˈädë familyë. Ets ko tˈixët wiˈix axëëk wyimbëtsëmy diˈib të ttuny, mbäädë net tpëkyë kuentë ko të mëjwiin kajaa pyokytyuny ets tjamyatsët wiˈix ijty jantsy jotkujk yajpääty mëdë Jyobaa ets ja myëguˈuktëjk. Mbäädë net yëˈë pyudëkëty parë jyodëmbitët ets twinmayët jatëgok jyëmbitët.

¿Wiˈix mbäät nbudëjkëm ja diˈib të yaˈëxkexy parë jatëgok jyëmbitët? Ko mëk ndënäˈäyëm ets ngupëjkëm ko të yajjëjwijtsëmbity, net nyaˈijxëm ko ntsojkëm. Parë njaygyujkëm tiko duˈun njënäˈänëm, nˈokpëjtakëm tuˈugë ijxpajtën. Okwinmay ko tam tuˈugë mëguˈuk kyay, ta ajotkumonë yoˈkjanëty tuk pedasë tsuˈutsy, ta xyejyˈaduky, kyaj mbäät tii tnekytyuny ets nan kyaj mbäät nyekykyajpxy. Mbäät yˈooky pën kyaj tsojkˈam yajpudëkë. Per ta pojënë xynyinëjkxy ets mëk xyjëmëgoxë parë dyajpëtsëmët ja tsuˈutsy, mbäät mëk tjawë ko yajjëmëgoxë, per mbäät yajtsoˈogyëty. Tyäˈädë ijxpajtën naa tuˈugyëp extëmë David jyënany: “Kojëts tuˈugë oyjyaˈay xywyopët, yëˈë nety yaˈijxëbë tsojkën” (Salmo 141:5). David nyijäˈäwëbë nety ko mëk yajjawë ko nyajjëjpwijtsëmbijtëm, per mbäät xyajtsokëm.

Ko pën yaˈëxkexy, duˈunxyëp extëm ko yajjëmëgoxë. Mbäät jyodëmbity ets tnijëmbitëdë Jyobaa. Duˈun jyajty ja myäängë Julian diˈib të yˈokˈyajmaytyakpë. Kyum mäjk jëmëjt, ta dyajtëgatsyë jyukyˈäjtën ets ta jatëgok jyëmbijty mä Diosë kyäjpn. Tyam mëjjäˈäy tyuny mä naymyujkën. Yëˈë jyënaˈany: “Kojëts nyaˈëxkejxy, tajëts nbëjkyë kuentë wiˈix wyimbëtsëmy ko ngamëmëdoˈowëmë Jyobaa. Tsojkëbëtsë nety nyajjëjpwijtsëmbitët” (Ebreeʉsʉty 12:7-11).

Mëk yajjawë ko tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm yaˈëxkexy mä naymyujkën. Per kyaj yëˈë tˈandijy ko tëdën ninäˈä tkanijëmbityë Jyobaa. Jëjpˈam ets niˈamukë nbudëjkëm parë ttukˈoyˈatët ko të yajjëjwijtsëmbity. ¿Ti mbäät nduˈunëm?

Xëmë mbäädë mëjjäˈäytyëjk tpanëjkxëdë Jyobaa yˈijxpajtën ets dyaˈixëdët ja tsojkën, ets niˈigyë mä jam tˈanëëmëyanë tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm ko kyaj nyekyyajpääty extëmë Jyobaa tyestiigë. Jëjpˈam dyaˈixëdët  ja tsojkën ets yajxon ttukmëtmaytyäˈägët ti mbäät ttuny parë jatëgok jyëmbitët. Ko tiempë nyaxët, mbäät ja mëjjäˈäytyëjk tˈixtë pën ja diˈib të yaˈëxkexy yajtëgäjtsypyë jyukyˈäjtën ets tninëjkxtët näˈäganäˈäty parë ttukjamyatsët ti mbäät ttuny ets jatëgok Tyestiigëˈatët. *

Jëjpˈam ets ja jyiiky myëguˈuk tkupëktët extëm ja mëjjäˈäytyëjk të dyajwingëdäˈäktë ja jotmay. Duˈun dyaˈixëdët ko tsyojktëp ja diˈib të yaˈëxkexy ets ja naymyujkën. Julian jyënaˈany: “Xëmëts ntsejky ja nmäängëts, per extëmë nety yˈadëˈëtsy yëˈëjëts diˈib xyajnaywyäˈkxëdë”.

Nan jëjpˈam ets ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib mä naymyujkën twintsëˈëgët extëmë Jyobaa të tjëjwijtsëmbity ja diˈib të yaˈëxkexy, duˈun dyaˈixëdët ko tsyojktëp. Kyaj mëët kyäjpx myaytyäˈäktët ni mëdë xyëë tiempë tkayajnaxtët (1 Korintʉ 5:11; 2 Fwank 10, 11). Per niˈamukë mbäät ntsojkëm ja fyamilyë diˈib të yaˈëxkexy, pes mëjwiin kajaa dyajnaxtë jäj jëmuˈumën. Kyaj mbäät nˈijxëm extëmxyëp nanduˈun të yaˈëxkaxtë (Romanʉs 12:13, 15).

Julian jyënaˈany ko näˈäty jëjpˈam ets nyajjëjpwijtsëmbijtëm, pes yëˈë xytyukjamyajtsëm ko tsojkëp nmëmëdoˈowëmë Jyobaa. Nanduˈun jyënaˈany: “Mëk yajjawë, per ok, ta oy wyimbëtsëmy. Ninäˈäxyëbëtsë nˈuˈunk kyanayaˈoˈoyë koxyëbëts nbuwäˈkë mä tijaty tyuumpy”.