1. (a) ?Ngue ti yɛ Satan nin e kun ɔn? (b) ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ e kwla kwlɛ i ɔ?

 SATAN nin Klistfuɛ nga Ɲanmiɛn kpali be sieli be ngunmin’n be onga mɔ be o asiɛ’n su wa’n, nin Klist i “bua’m be wie’m” be kun. (Zan 10:16) Satan i cɛn’n w’a sɔnman kun. Ɔ maan, ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ sáci Zoova i sufuɛ kpanngban. (An kanngan Sa Nglo Yilɛ 12:9, 12 nun.) Sanngɛ, sɛ e jran kekle’n, é kwlɛ́ i. Afin Ɲanmiɛn Ndɛ’n se kɛ: “Nán an lo amun wun man mmusu’m be si Satan’n, an jran kekle yɛ ɔ́ wánndi amun.”​—Zak 4:7.

2, 3. (a) ?Ngue ti yɛ Satan kunndɛman kɛ sran’m be bu i kɛ ɔ o lɛ sakpa ɔ? (b) ?Ngue ti yɛ e liɛ’n, e si kɛ Satan o lɛ sakpa ɔ?

² Sran kpanngban be bumɛn i kɛ Satan o lɛ. Be waan flimu nin fluwa’m be nun yɛ be kan Satan i ndɛ ɔ. Naan be nga be wunman sa wlɛ’n mun yɛ be lafi su kɛ Satan nin mmusu’m be o lɛ ɔ. I sɔ akunndan mɔ sran’m be bu’n, ɔ yoman Satan i ya mlɔnmlɔn. Afin sran sɔ mun yɛ ɔ kwla saci be akunndan’n i ndɛndɛ ɔ. (2 Kor. 4:4) Satan kunndɛ kɛ sran’m be bu i kɛ ɔ nunman lɛ. I liɛ’n, ɔ kwla laka be.

³ E mɔ e ti Zoova i sufuɛ’n, e nunman be nga Satan laka  be’n be nun wie. E si kɛ Satan o lɛ sakpa. Afin, Ɲanmiɛn Ndɛ’n waan Satan sinnin wuo kun i lika naan ɔ nin Ɛvu be ijɔli. (Bob. 3:1-5) Asa ekun’n, Satan tɔnnin Zɔbu i suɛn kleli Zoova. (Zɔb 1:9-12) Satan kunngba’n sali Zezi niannin. (Mat. 4:1-10) Afuɛ 1914 nun’n, Ɲanmiɛn sieli Zezi i famiɛn. I sin’n, Satan nin Klistfuɛ nga Ɲanmiɛn kpali be sieli be ngunmin’n be onga mɔ be o asiɛ’n su wa’n be “kunnin.” (Ngl. 12:17) Satan nin Klistfuɛ sɔ mun nin be nga be ti Klist i bua’m be wie mun’n, be te kun. Ɔ yo sɔ naan e yaci Ɲanmiɛn i sulafilɛ. Sɛ e waan é fíte nun’n, ɔ fata kɛ e lafi Ɲanmiɛn su yɛ e jran kekle. Like suanlɛ nga wá klé e wafa nga e kwla yo sɔ’n.

4. ?Satan i wun tulɛ’n ti’n, ngue yɛ ɔ kunndɛ ɔ?

⁴ Satan timan wun ase kanfuɛ mlɔnmlɔn. I wun tulɛ’n ti’n, ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ síe ninnge’n kwlaa ɲanmiɛn su lɔ nin asiɛ’n su wa. Yɛ ɔ kunndɛ kɛ sran’m be yaci Ɲanmiɛn sulɛ naan be su i bɔbɔ. Ɔ maan sɛ e waan é kwlá Satan’n, ɔ fataman kɛ e tu e wun. Ɔ fata kɛ e yo wun ase kanfuɛ.​—An kanngan 1 Piɛr 5:5 nun.

5, 6. (a) ?Sɛ e bɔbɔ annzɛ e sran kpa wie yo like ng’ɔ ti kpa’n naan e fa di e nuan kan’n, ngue yɛ ɔ kle kɛ i sɔ’n timan tɛ ɔ? (b) ?Sran benin mun yɛ Biblu’n kan be ndɛ m’ɔ kle kɛ be wun tulɛ’n ti tɛ ɔ?

⁵ Kɛ e bɔbɔ annzɛ e sran kpa wie yo like ng’ɔ ti kpa’n, annzɛ ɔ ɲan like kpa wie’n, ɔ yo e fɛ. Sɛ e fɛ i sɔ’n e di e nuan kan’n, ɔ timan tɛ. I sɔ yɛ Pɔlu yoli ɔ. Ɔ seli Tɛsaloniki lɔ Klistfuɛ mun kɛ: “E fa amun di e nuan Nyanmiɛn i asɔnun’m be nun, afin yalɛ nga be kle amun’n nin nyrɛnnɛn nga an wun i’n, i kwlaa sɔ’n nun’n, an tra amun anwlɛn an lafi Krist su.” (2 Tɛs. 1:4) Ɔ maan, sɛ e bɔbɔ annzɛ e wiengu’m be di junman kpa’n, naan e klun jɔ su naan e fa di e nuan kan’n, ɔ timan tɛ. Asa kusu’n, ɔ fataman kɛ e finwlɛ’n ti’n, ɲannzuɛn kun e.​—Yol. 21:39.

⁶ Sran ng’ɔ tu i wun’n, ɔ kwla fuɛn i wun sran. Yɛ ɔ nin Ɲanmiɛn Zoova be afiɛn’n kwla saci. Afin i sɔfuɛ m’ɔ timan wun ase kanfuɛ’n, ɔ kplinman su kɛ be tu i fɔ. (Jue. 141:5) Sran ng’ɔ tu i wun’n, ɔ yo i wun dandan i wiengu’m be su. Zoova i ɲin ci be nga be yo be wun dandan’n. (Eze. 33:28; Amɔ. 6:8) Sanngɛ, Satan klo i sɔfuɛ’m be sa kpa. Kɛ Nimrɔdu nin Ezipti famiɛn’n, nin Absalɔmu be tuli be wun dan’n, e kwla se kɛ ɔ yoli Satan i fɛ dan. (Bob. 10:8, 9; Tul. 5:1, 2; 2 Sam. 15:4-6) Tutre’n ti’n, Kaɛn w’a timan Ɲanmiɛn i nuan ndɛ’n. Ɔ maan, ɔ yoli sa tɛ.​—Bob. 4:6-8.

7, 8. (a) ?Ngue ti yɛ sran wie’m be tu be wun ɔn? (b) ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ be wun tulɛ’n kwla saci asɔnun’n niɔn?

⁷ Andɛ’n, sran’m be tu be wun dan. Sran wie’m be liɛ’n, be wunnɛn kplo’n ti, be tu be wun. Yɛle kɛ, be bu be wun kɛ be ti kpa tra be nga be wunnɛn kplo’n, ɔ timan kɛ be liɛ’n sa’n. Kɛ be si ninnge wie’m be yo’n, be bu i kɛ be si ngwlɛlɛ dan tra be. Ɔ maan, be buman be wiengu sɔ’m be sran. Be nzuɛn sɔ’n ti’n, alɛ tɔli lika wie’m be nun. Yɛ wie liɛ bɔbɔ’n, be kunndɛli kɛ bé núnnún sran nga be wunnɛn kplo’n timan kɛ be liɛ’n sa’n.

⁸ Sa kɛ ngalɛ sa’m be nin Klistfuɛ mun fataman. Sanngɛ ɔ ju wie’n, Klistfuɛ wie’m be tu be wun be wiengu’m be su. Ɔ maan, ndɛnngan tɔ be afiɛn. I sɔ sa’n juli Klistfuɛ klikli’m be blɛ su.  Zezi i sɔnnzɔnfuɛ Zaki usali Klistfuɛ sɔ mun kɛ: “?Utre’n nin akplowa ng’ɔ o amun afiɛn’n, be fin nin? ?Be fin-man amun nyin b’ɔ blo ninnge’m be su b’ɔ maan amun klun jɔ-man’n?” (Zak 4:1) Sɛ e bu i kɛ e ti kpa tra e niaan mun naan e ɲin ci be’n, ɔ cɛman naan y’a lo be ngasi. (Nya. 12:18) Nanwlɛ, be wun tulɛ’n kwla saci asɔnun’n.

9. ?Ndɛ benin yɛ Biblu’n kan m’ɔ kwla uka e naan y’a tuman e wun ɔn? (An nian foto ng’ɔ o kan like suanlɛ’n bo i bo lɛ’n.)

⁹ Sɛ e bu e wun kɛ e ti kpa tra e wiengu mun’n, maan ɔ kpɛn e klun kɛ “be nga be yo be wun dandan’n, Anannganman i nyin ci be.” (Nya. 16:5) Maan e bu e klun lɔ e nian naan e usa e wun kɛ: ‘?Be nga be nvle’n, annzɛ be wunnɛn kplo’n, annzɛ be ninnge yolɛ wafa’n nin min liɛ’n timan kun’n, wafa sɛ yɛ m bu be ɔ?’ Sɛ e bu i kɛ e ti kpa tra be’n, maan e wla kpɛn su kɛ sran nga Ɲanmiɛn yili be’n “be kwlaa be osu’n ti kun.” (Yol. 17:26) Nanwlɛ, sran’m be kwlaa be osu’n ti kun. Afin, sran’m be kwlakwla be nannan yɛle Adam. I sɔ’n ti’n, ɔ fataman kɛ e nun kun sa bu i kɛ ɔ ti kpa tra i wiengu kun. Sɛ e bu e wun sɔ’n, nn e su lo e wun man Satan naan ɔ saci e nin e niaan mun e afiɛn. (Zan 13:35) I sɔ’n ti’n, ɔ fataman kɛ e tu e wun. I liɛ’n, é kwlá jrán Satan i ɲrun kekle.​—Nya. 16:18.

10, 11. (a) ?Ngue ti yɛ ɔ cɛman naan sran kun w’a klo mɛn nun ninnge mun ɔn? (b) ?Kɛ Demasi kloli mɛn’n nun ninnge mun’n, ngue yɛ ɔ yoli ɔ?

¹⁰ Satan “sie mɛn wunmuan’n.” (Zan 12:31; 1 Zan 5:19) Ɔ maan, Ɲanmiɛn Ndɛ’n bu ninnge nga be yo be mɛn’n nun’n, be nun sunman be fɔ. I yo, nán mɛn’n nun ninnge ngba yɛ be ti tɛ ɔ. Sanngɛ, Satan kwla yo maan e ɲin blo ninnge’m be su lele e yo sa tɛ. Annzɛ e ɲin kpa Zoova i sulɛ’n su.​—An kanngan 1 Zan 2:15, 16 nun.

¹¹ Klistfuɛ klikli wie’m be kloli ninnge nga be o mɛn’n nun’n. Be flɛ be nun kun kɛ Demasi. Pɔlu seli kɛ: “Mɛn’n nun ninnge bɔ Demas klo be’n be ti w’a wanndi min.” (2 Tim. 4:10) Mɛn’n nun ninnge trele nga Demasi kloli be mɔ i ti yɛ ɔ wanndili Pɔlu’n, Biblu’n kanman be ndɛ. Sanngɛ atrɛkpa’n, Demasi kunndɛli kɛ ɔ́ ɲɛ́n i wun. ?Sɛ ɔ ti sɔ sakpa’n, ngue yɛ ɔ kwla ɲɛn i mɛn’n nun lɔ mɔ i kpa tra Ɲanmiɛn junman’n i su mmlusuɛ ng’ɔ́ ɲɛ́n i’n niɔn?—Nya. 10:22.

12. ?Wafa sɛ yɛ Satan kwla fa “anyanbeun’n i klolɛ’n” laka e ɔ?

¹² Sɛ Klistfuɛ kun su kunndɛ sika naan ɔ́ fá wie níɛn i fuɛ’m be lika’n, ɔ timan tɛ. (1 Tim. 5:8) Zoova kunndɛman kɛ e tran ɲrɛnnɛn nun. I sɔ’n ti, ɔ fali Adam nin Ɛvu sieli be asiɛ’n i lika klanman kun nun. (Bob. 2:9) Sanngɛ, sɛ y’a nianman e wun kpa’n, e kwla yo kɛ Demasi sa. Yɛle kɛ, Satan kwla fa “anyanbeun’n i klolɛ’n” laka e. (Mat. 13:22) Sran sunman be bu i kɛ sɛ be ɲan be wun’n, be liɛ yó ye. Sɛ e bu i sɔ wie’n, e nin Zoova e afiɛn’n kwla saci. Zezi seli kɛ: “Sran kun i min kwlá yo-man nnyɔn, saan ɔ́ kpɔ́ kun yɛ ɔ́ kló kun, ɔ́ fɛ́ i wun mántan kun yɛ ɔ́ yó kun finfin. An kwlá yo-man Nyanmiɛn i sran naan amun kunngba’n amu’an yo sika’n i klofuɛ.” (Mat. 6:24) Sɛ e yo sika klofuɛ’n, é yáci Zoova sulɛ. I sɔ kusu yɛ Satan kunndɛ kɛ e yo ɔ. I sɔ’n ti’n,  maan sika’n i wun akunndan nga Ɲanmiɛn bu’n i wie yɛ e bu ɔ. Sɛ e yo sɔ’n, é kwlá jrán Satan i ɲrun kekle.​—An kanngan 1 Timote 6:6-10 nun.

13. ?Wafa sɛ yɛ sran’m be kle kɛ be buman bla nin bian jalɛ’n i like fi ɔ?

¹³ Like kun ekun nga Satan fa ɲan sran mun’n, yɛle bla nin bian kunndɛlɛ’n. Sran sunman be se kɛ andɛ mɛn nga nun’n, yasua kun kwlá seman kɛ ɔ kunndɛman bla i yi bo, yɛ bla kun kwlá seman kɛ ɔ kunndɛman bian i wun bo. Bla kun seli kɛ yasua kun i bo bla’n kwlá yoman kunngba cɛ. Ɔ seli ekun kɛ: “N nin a wunman sran m’ɔ kunndɛman bla annzɛ bian i wiengu bo’n.” Sran kun ekun seli kɛ: “Wafa nga Ɲanmiɛn yili e ti’n, m bumɛn i kɛ e nin bla kunngba cɛ annzɛ yasua kunngba cɛ e kwla tran lele e fa wu.” Bla nin bian jalɛ’n, ɔ fin Ɲanmiɛn. Kɛ Satan wun kɛ sran’m be buman aja’n i like fi’n, e kwla se kɛ ɔ yo i fɛ kpa. Satan kunndɛman kɛ sran kun nin i yi’n be tran klanman lele be guɛ i ti nin i bo. I sɔ’n ti’n, nán e lo e wun e man Satan. Wafa nga Ɲanmiɛn bu bla nin bian jalɛ’n, maan e bu i sɔ wie. I liɛ’n, é kwlá Satan.

14, 15. ?Ngue yɛ é yó naan y’a kunndɛman bla annzɛ bian ɔn?

¹⁴ Sɛ y’a ja bla annzɛ bian o, sɛ kusu e nin a jaman wie o, maan e nian e wun su naan y’a yoman bla annzɛ bian kunndɛfuɛ. E si kɛ i sɔ’n timan pɔpɔ. Afin wie liɛ’n, gbanflɛn nin talua’m be fa bla annzɛ bian nga be nin be lali’n, be di be nuan suklu lɔ. Wie liɛ kusu’n, be klɛ bla nin bian kunndɛlɛ ndɛ, annzɛ be fɛ i su foto be fa man be wiengu mun selilɛli nun. Nvle wie’m be nun’n, be waan i sɔ yolɛ’n nin bian nin bla nna nga be fa fite nzra nun’n, ɔ ti kun. Ɲanmiɛn Ndɛ’n se kɛ: “Sran ng’ɔ kunndɛ bla annzɛ bian’n, ɔ yo i sɔ sa liɛ’n guɛ i bɔbɔ kplo’n nun.” (1 Kor. 6:18) Bla nin bian kunndɛlɛ’n ti’n, tukpacɛ tɛtɛ wie’m b’a tru mɛn’n nun, yɛ be kun sran kpanngban. Gbanflɛn nin talua nga be kunndɛli bla annzɛ bian’n, be nun sunman be waan ɔ yoli be nsisɔ. Wafa nga sran’m be yi bla nin bian kunndɛlɛ i nglo flimu’m be nun’n ti’n, sran’m be bu i kɛ sɛ b’a nantiman Ɲanmiɛn i mmla’m be su’n, like fi su yoman be. Sɛ e bu i sɔ wie’n, e kwla laka e wun. Ɔ maan, é yó “sa tɛ.”​—Ebr. 3:13.

¹⁵ ?Sɛ e akunndan’n kɔ bla annzɛ bian kunndɛlɛ su’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo ɔ? Maan e wun i wlɛ kɛ ɔ fata kɛ e kaci e nzuɛn’n. (Rɔm. 7:22, 23) Maan e srɛ Ɲanmiɛn naan ɔ uka e. (Fil. 4:6, 7, 13) Nán e yo like ng’ɔ kwla fa e yi sa sɔ nun’n. (Nya. 22:3) Sɛ sran wie fɛ i sɔ ndɛ man e’n, maan e jaso i wun lɛ ndɛndɛ.​—Bob. 39:12.

16. (a) ?Kɛ Satan kunndɛli kɛ ɔ́ láka Zezi’n, ngue yɛ Zezi yoli ɔ? (b) ?Wafa sɛ yɛ e kwla nian Zezi i ayeliɛ’n su ɔ?

¹⁶ Zezi kle e wafa nga e kwla jran kekle’n. Kpɛ sunman Satan kunndɛli kɛ ɔ́ lɛ́kɛ i. Sanngɛ, w’a buman ninnge nga Satan fa be sieli i ɲrun’n be ndɛ. I akunndan’n w’a tranman ninnge sɔ’m be su. Ɔ maan, be ja nun lɛ’n, ɔ seli Satan kɛ: “Be klɛli i kɛ.” (An kanngan Matie 4:4-10 nun.) Zezi si Ɲanmiɛn Ndɛ’n kpa. Ɔ maan, ɔ boli i nun ndɛ’m be su kleli Satan. Maan e mian e ɲin naan e akunndan’n w’a tranman bla  annzɛ bian kunndɛlɛ’n su. I liɛ’n, é kwlá Satan.​—1 Kor. 6:9, 10.

17, 18. (a) ?Ngue yɛ Satan yo naan w’a ɲan sran mun ɔn? (b) ?Ngue ti yɛ i sɔ’n boman e nuan ɔn? (c) ?Sa benin yɛ ɔ ka kan’n, ɔ́ wá ɲán Satan ɔn? (d) ?Ngue yɛ i sɔ’n wla ɔ fanngan kɛ a yo ɔ?

¹⁷ E wunnin kɛ Satan laka sran mun naan be tu be wun, annzɛ be klo mɛn’n nun ninnge mun, annzɛ be yo bla nin bian kunndɛfuɛ. Sanngɛ, nɛ́n i ngba ɔ. I awlo lɔ o, i suklu lɔ o, Satan yo maan be tanndan Klistfuɛ’m be ɲrun yɛ be yo be finfin. Nvle wie’m be nun’n, kpɛnngbɛn’m be tannin jasin fɛ’n bolɛ’n. Sanngɛ i kwlaa sɔ’n, ɔ boman e nuan. Afin Zezi seli i sɔnnzɔnfuɛ mun kɛ: “Sran’m be kwlaa bé wá kpɔ́ amun min ti, sanngɛ sran ng’ɔ trɛ i anwlɛn lele ju i awieliɛ’n, ɔ́ fíte nun.”​—Mat. 10:22.

¹⁸ ?Ngue yɛ é yó naan y’a kwla Satan ɔn? Zezi seli i sɔnnzɔnfuɛ mun kɛ: “Sɛ an tra amun awlɛn’n, amún nyán amun ti.” (Lik 21:19) Sɛ e bɔbɔ y’a loman e wun’n, like fi kwlá saciman e nin Ɲanmiɛn e afiɛn. (Rɔm. 8:38, 39) Kannzɛ Zoova i sufuɛ kun wu bɔbɔ’n, i sɔ’n kleman kɛ Satan w’a kwlɛ i. Afin, Zoova wá cɛ́n be nga be wuli mun. (Zan 5:28, 29) Satan liɛ’n, ɔ su ɲanman jransuɛ. Ɔ ka kan’n, Zezi wá núnnún mɛn tɛ nga. Kpɛkun, ɔ́ fá Satan yí i kunman dan mɔ be simɛn i bo’n nun. Ɔ́ ká lɔ lele afuɛ 1.000. (Ngl. 20:1-3) Kɛ Zezi i afuɛ akpi famiɛn dilɛ’n ko sin’n, ɔ́ “yí Satan bisua’n nun” fíte. Kpɛkun, Satan wá kúnndɛ kɛ ɔ́ láka sran mun ekun. Sanngɛ, i liɛ’n wá wíe mlɔnmlɔn. (Ngl. 20:7-10) Satan su tranman lɛ kun. Sanngɛ e liɛ’n, e kwla ka lɛ tititi. I sɔ’n ti’n, maan e lafi Ɲanmiɛn su yɛ e jran kekle Satan ɲrun. Nanwlɛ, e nin Satan e kwla kun lele e kwlɛ i.