နဒုးမုၣ်ကီၤလံၢ် ဒီးမၤနၢၤအီၤသ့
“အိၣ်ဂၢၢ်အိၣ်ကျၢၤလၢ တၢ်နာ်အပူၤ, ဒီးတြီအဝဲဒၣ် [မုၣ်ကီၤလံၢ်] တက့ၢ်.” —၁ ပ့းတရူး ၅:၉.
၁. (က) လီၤဆီဒၣ်တၢ်ဖဲပစိၤခဲအံၤ ဘၣ်မနုၤအဃိ ပဒုးတၢ်ဒီးမုၣ်ကီၤလံၢ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်လဲၣ်. (ခ) ပဒုးမုၣ်ကီၤလံၢ်ဒီး မၤနၢၤအီၤသ့န့ၣ် ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢကျဲဒ်လဲၣ်.
မုၣ်ကီၤလံၢ်ဒုးတၢ်ဒီး ပှၤလၢအဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤတဖၣ်လၢ အိၣ်ဒံးလၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢဒီး “သိလၢအဂုၤအဂၤ” တဖၣ်လီၤ. (ယိၤဟၣ် ၁၀:၁၆) ခီဖျိလၢ မုၣ်ကီၤလံၢ် အတၢ်ဆၢကတီၢ် အိၣ်တ့ၢ်ထဲတစဲးဖိအဃိ တသ့ဖဲအသ့န့ၣ် အဝဲအဲၣ်ဒိးမၤဟးဂီၤကွံာ် ယဟိဝၤယွၤအခ့အပှၤတဖၣ် အတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်လီၤ. (ဖး လီၣ်ဖျါ ၁၂:၉, ၁၂ တက့ၢ်) ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ ပမၤနၢၤမုၣ်ကီၤလံၢ်သ့ဝဲလီၤ. လံာ်စီဆှံစံးဝဲလၢ “ထီဒါမုၣ်ကီၤလံၢ်တက့ၢ်, ဒီးကဃ့ၢ်ထီၣ်ကွံာ်လၢသုအိၣ်လီၤ.”—ယၤကိာ် ၄:၇.
၂, ၃. (က) ဘၣ်မနုၤအဃိမုၣ်ကီၤလံၢ်အဲၣ်ဒိးလၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိကနာ်ဝဲလၢ အဝဲတအိၣ်ဘၣ်န့ၣ်လဲၣ်. (ခ) မုၣ်ကီၤလံၢ် မ့ၢ်ပှၤအနီၢ်ကီၢ်တဂၤန့ၣ် နသ့ၣ်ညါဒ်လဲၣ်.
၂ ပှၤအါဂၤဆိကမိၣ်ဝဲလၢ မုၣ်ကီၤလံၢ်န့ၣ် တအိၣ်ဝဲနီၢ်ကီၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ဆိကမိၣ်လၢ မုၣ်ကီၤလံၢ်ဒီးတၢ်ဝံတၢ်နါတဖၣ်န့ၣ် ပှၤထံၣ်န့ၢ်အီၤသ့ ထဲလၢလံာ်လဲၢ်တဖၣ်အပူၤ, တၢ်ဂီၤမူအပူၤ ဒီးဝံၣ်ဒံၢ်အိၣ်က့(မ်) (video games) အပူၤလီၤ. ပှၤတဖၣ်အံၤနာ်ဝဲလၢ နမ့မ့ၢ်ပှၤကူၣ်တၢ်သ့န့ၣ် တမ့ၢ်လၢနကနာ်လၢ တၢ်ဝံတၢ်နါတဖၣ်အိၣ်ဝဲဘၣ်. ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် မ့ၢ်တနာ်ဝဲလၢ မုၣ်ကီၤလံၢ်ဒီးအတၢ်ဝံတၢ်နါတဖၣ် အိၣ်နီၢ်နီၢ်ဘၣ်န့ၣ် မ့ၢ်မုၣ်ကီၤလံၢ်ကဘၣ်ယိၣ်တၢ်စ့ၢ်ကီးဧါ. တဘၣ်ယိၣ်ဝဲဘၣ်. ပှၤလၢအတနာ်လၢ မုၣ်ကီၤလံၢ်အိၣ်ဝဲန့ၣ် မုၣ်ကီၤလံၢ်လီန့ၢ်အဝဲသ့ၣ်ညီဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. (၂ ကရံၣ်သူး ၄:၄) မုၣ်ကီၤလံၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲ တၢ်ဆိကမိၣ်တဖၣ်အံၤ ဒ်သိးကကွဲန့ၢ်လွဲန့ၢ်ဝဲ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်လီၤ.
၃ ဒ်ပမ့ၢ်ယဟိဝၤယွၤ အခ့အပှၤအသိး ပတဘၣ်တၢ်ကွဲန့ၢ်လွဲန့ၢ်ပှၤဘၣ်. ခီဖျိပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ မုၣ်ကီၤလံၢ်န့ၣ် အိၣ်ဝဲနီၢ်ကီၢ်အဃိလီၤ. ပသ့ၣ်ညါဘၣ်ဒ်လဲၣ်. လံာ်စီဆှံစံးဘၣ်ပှၤလၢ မုၣ်ကီၤလံၢ်ကတိၤတၢ်ဒီး နီၢ်အံၣ်အု ခီဖျိဂုၢ်တဘိလီၤ. (၁ မိၤၡ့ ၃:၁-၅) ဒီးလၢခံတဘျီန့ၣ် မုၣ်ကီၤလံၢ်တဲသကိးတၢ်ဒီး ယဟိဝၤယွၤလၢအဘၣ်ဃးဒီး စီၤယိၤဘးအတၢ်သးတီအဂ့ၢ်လီၤ. (ယိၤဘး ၁:၉-၁၂) မုၣ်ကီၤလံၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢးလ့ပစီ ယ့ၣ်ၡူးစ့ၢ်ကီးလီၤ. (မးသဲ ၄:၁-၁၀) ဖဲ ၁၉၁၄ နံၣ်န့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးကဲထီၣ်စီၤပၤဒီး မုၣ်ကီၤလံၢ်စးထီၣ် “ဒုးတၢ်” ဒီးပှၤလၢအဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤတဖၣ်လၢ အအိၣ်တ့ၢ်လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢန့ၣ်လီၤ. (လီၣ်ဖျါ ၁၂:၁၇) တၢ်ဒုးတၢ်ယၤအံၤ ဆဲးကဲထီၣ်အသးတုၤလီၤလၢဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ခီဖျိလၢမုၣ်ကီၤလံၢ် ဂုာ်ကျဲးစၢးမၤဟးဂီၤဝဲ ပှၤလၢအဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤတဖၣ် ဒီးသိလၢအဂုၤအဂၤတဖၣ် အတၢ်နာ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးပကမၤနၢၤ တၢ်ဒုးအဝဲအံၤအဂီၢ် ပကဘၣ် ဒုးတၢ်ဒီးမုၣ်ကီၤလံၢ် ဒီးမၤဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ် ပတၢ်နာ်န့ၣ်လီၤ. ပမၤဒ်န့ၣ်ကသ့အဂီၢ် တၢ်မၤလိတခါအံၤ ကပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲကျဲသၢဘိလၢကမၤစၢၤပှၤလီၤ.
ဟးဆှဲး တၢ်ပာ်ထီၣ်ထီသးတက့ၢ်
၄. မုၣ်ကီၤလံၢ်မ့ၢ်ပှၤလၢအပာ်ထီၣ်ထီအသး အဒိၣ်ကတၢၢ်တဂၤန့ၣ် လၢကျဲဒ်လဲၣ်.
၄ မုၣ်ကီၤလံၢ်မ့ၢ်ပှၤလၢ အပာ်ထီၣ်ထီအသးဒိၣ်ဒိၣ်ကလဲာ်လီၤ. ကစၢ်ယွၤ အိၣ်ဒီးတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢအကပၢတၢ် သနာ်က့ မူခိၣ်ကလူးလၢ အအၢအသီတဂၤ ပူထီၣ်ဝဲတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်တခါအံၤ ဒီးဂုာ်ကျဲးစၢးဝဲဒ်သိး ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် ကဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်အီၤန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ မုၣ်ကီၤလံၢ်မ့ၢ်ပှၤလၢ အပာ်ထီၣ်ထီအသး ဒီးပာ်ကဖၢလၢအသးလီၤ. ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤသး ဒီးဟးဆှဲးတၢ်ပာ်ထီၣ်ထီသးန့ၣ် မ့ၢ်ကျဲတဘိလၢ ပကဒုးတၢ်ဒီးမုၣ်ကီၤလံၢ်န့ၣ်လီၤ. (ဖး ၁ ပ့းတရူး ၅:၅ တက့ၢ်) ဘၣ်ဆၣ်တၢ်လၢတၢ်ပာ်ကဖၢလၢသးန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်မနုၤလဲၣ်. တၢ်ပာ်ကဖၢလၢသးန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအကမၣ်ထီဘိဧါ.
၅, ၆. (က) တၢ်ပာ်ကဖၢလၢသးန့ၣ် မ့ၢ်အကမၣ်ထီဘိဧါ. တဲဖျါထီၣ်တက့ၢ်. (ခ) တၢ်ပာ်ကဖၢလၢသး လၢအဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲ တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်တဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ပာ်ကဖၢလၢသးဒ်လဲၣ်တကလုာ်လဲၣ်, ဒီးလၢလံာ်စီဆှံအပူၤန့ၣ် တၢ်အဒိအတဲာ်မနုၤတဖၣ်အိၣ်လဲၣ်.
၅ ဒ်လံာ်ခီယ့ၤတဘ့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး တၢ်ပာ်ကဖၢလၢသးန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်နာ်န့ၢ်လီၤသး ဒီးတၢ်ပာ်ကဲလီၤနီၢ်ကစၢ်အသးလီၤ. အဲၣ်ဒိးစံးစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ “တၢ်သူၣ်မံသးမုာ်တခါ လၢနဒိးန့ၢ်ဘၣ်အီၤ ခီဖျိလၢနနီၢ်ကစၢ် မ့တမ့ၢ် ပှၤလၢနအဲၣ်ဘၣ်အီၤတဖၣ် မၤတၢ်လၢ အဂ့ၤတမံၤမံၤ မ့တမ့ၢ် အိၣ်ဒီးတၢ်လၢအဂ့ၤတမံၤမံၤအဃိလီၤ.” နမ့ၢ်တူၢ်ဘၣ်ဒ်အံၤန့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်လၢအကမၣ်ဘၣ်. တၢ်မၢဖိစီၤပီလူးစံးဘၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်လၢ ဝ့ၢ်သ့းစၤလနံဒ်အံၤလီၤ– “မ့ၢ်သုတၢ်ဝံသးစူၤ, ဒီးသုတၢ်နာ်, လၢသုဘၣ်တၢ်မၤအၢမၤသီဒီး တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်အပူၤအဃိဒီး, ပဝဲဒၣ်ပကစၢ်ဒၣ်ပဝဲအံၤ, ပပာ်ပသးကဖၢလၢ လၢသုဂ့ၢ်, လၢယွၤအတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဖၣ်အပူၤလီၤ.” (၂ သ့းစၤလနံ ၁:၄) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ တၢ်ပာ်ကဖၢလၢသးလၢပှၤဂၤ ဒီးပနီၢ်ကစၢ်အတၢ်ဖံးတၢ်မၤအဃိ ကဲဘျုးကဲဖှိၣ်လၢပဂီၢ်သ့လီၤ. ဘၣ်ဃးဒီး ပဟံၣ်ဖိဃီဖိ, ပတၢ်ဆဲးတၢ်လၤ မ့တမ့ၢ်တၢ်လီၢ်လၢပဒိၣ်ထီၣ်အလီၢ်န့ၣ် တလိၣ်လၢ ပမဲာ်ဆှးဘၣ်. —မၤတၢ် ၂၁:၃၉.
၆ ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ တၢ်ပာ်ကဖၢလၢသးအိၣ်ဝဲတကလုာ်လၢ ကမၤဟးဂီၤပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီးပှၤဂၤ လီၤဆီဒၣ်တၢ် ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီးယဟိဝၤယွၤန့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်ပာ်ကဖၢလၢသးဒ်အံၤတကလုာ်န့ၣ် ဖဲပဘၣ်တၢ်သိၣ်က့ၤသီက့ၤပှၤအခါ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပသးဒိၣ်ထီၣ်တၢ်သ့ဝဲလီၤ. ပကတူၢ်လိာ်တၢ်သိၣ်က့ၤသီက့ၤလၢ တၢ်ဆီၣ်လီၤသးအလီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်လၢပပာ်ကဖၢလၢပသးအဃိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်ပကဂ့ၢ်လိာ် တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်တဖၣ်လီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၄၁:၅) တၢ်ပာ်ကဖၢလၢသးဒ်အံၤတကလုာ်န့ၣ် အဲၣ်ဒိးစံးဝဲလၢ တၢ်ဆိကမိၣ်ဒိၣ်လီၤပသး မ့တမ့ၢ် တၢ်နာ်တခါလၢ ပဂ့ၤဒိၣ်န့ၢ်ဒံးပှၤဂၤန့ၣ်လီၤ. ယဟိဝၤယွၤသးဟ့ဝဲ တၢ်ပာ်ကဖၢလၢသးဒ်အံၤတကလုာ်န့ၣ်လီၤ. (ယဃ့းစက့လး ၃၃:၂၈: ဧၤမိၣ် ၆:၈) ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် မ့ၢ်ကွၢ်လိဝဲမုၣ်ကီၤလံၢ် အတၢ်ပာ်ကဖၢလၢသး ဒီးပတြၢၤလီၤ အနီၢ်ကစၢ်အသးန့ၣ် မုၣ်ကီၤလံၢ်အသးခုဝဲလီၤ. ဖဲစီၤနံးမရိး, စီၤပၤဖၤရိၤ ဒီးစီၤအးဘၡါလိၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်ပာ်ကဖၢလၢသးလၢအမ့ၢ် တၢ်ပတြၢၤလီၤသးအခါ မုၣ်ကီၤလံၢ်ကသးခုဝဲထဲလဲၣ်န့ၣ် မ့ၢ်နထံၣ်ကမှံသ့စ့ၢ်ကီးဧါ. (၁ မိၤၡ့ ၁၀:၈, ၉; ၂ မိၤၡ့ ၅:၁, ၂; ၂ ၡမူၤအ့လး ၁၅:၄-၆) လၢတၢ်ပာ်ကဖၢလၢသးအဃိ စီၤကၤယံၣ်အတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် ဟးဂီၤကွံာ်ဝဲလီၤ. ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်ပလီၢ်ဝဲ စီၤကၤယံၣ်ဘၣ်ဆၣ် ခီဖျိလၢအတၢ်ပာ်ကဖၢလၢသးအဃိ တဒိကနၣ်ဝဲ ကစၢ်ယွၤအတၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်ဘၣ်. အဝဲမ့ၢ်ပှၤလၢအခိၣ်ကိၤ, တဒိကနၣ်ကစၢ်ယွၤအတၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ် ဒီးပာ်လီၤအသးလၢ ကမၤတၢ်အၢတၢ်သီန့ၣ်လီၤ. —၁ မိၤၡ့ ၄:၆-၈.
၇, ၈. (က) တၢ်နာ်လၢကလုာ်ဒူၣ်တနီၤနီၤ ဂ့ၤန့ၢ်ဒံးကလုာ်ဒူၣ်လၢအဂၤတဖၣ်န့ၣ် အဲၣ်ဒိးစံးဝဲတၢ်မနုၤလဲၣ် ဒီးတၢ်အံၤ ဘၣ်ထွဲလိာ်သးဒီး တၢ်ပာ်ကဖၢလၢသးဒ်လဲၣ်. (ခ) တၢ်ပာ်ကဖၢလၢသးန့ၣ် မၤဘၣ်ဒိ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အတၢ်ဃူတၢ်ဖိးသ့ဒ်လဲၣ်န့ၣ် တဲဖျါထီၣ်တက့ၢ်.
၇ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်ပာ်ကဖၢလၢသးတကလုာ်လၢ အမၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးပှၤဂၤ လၢကျဲအါဘိလီၤ. တဘျီတခီၣ် တၢ်ပာ်ကဖၢလၢသးန့ၣ် ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲ တၢ်နာ်လၢကလုာ်ဒူၣ်တနီၤနီၤ ဂ့ၤန့ၢ်ဒံးကလုာ်ဒူၣ်လၢအဂၤတဖၣ်သ့ဝဲလီၤ. ဒ်လံာ်ခီယ့ၤတဘ့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး တၢ်အံၤအဲၣ်ဒိးစံးဝဲ တၢ်ဆိကမိၣ်ဆံးပာ်စၢၤ ကလုာ်ဒူၣ်လၢအဂၤတဖၣ်လီၤ. ဒီးမ့ၢ်စ့ၢ်ကီး “တၢ်နာ်တခါလၢ ပှၤတကလုာ်ဘၣ်တကလုာ် အိၣ်ဒီးတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါဒီး တၢ်သ့တၢ်ဘၣ်တဖၣ်လၢအလီၤဆီလိာ်အသး ဒီးကလုာ်ဒူၣ်တနီၤနီၤ အပတီၢ်ထီ မ့တမ့ၢ်အပတီၢ်ဖုၣ်န့ၢ် ကလုာ်ဒူၣ်လၢအဂၤတဖၣ်လီၤ.” ခီဖျိလၢ တၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးတခါအံၤအဃိ တၢ်အ့ၣ်လိာ်ဆိးက့, တၢ်ဒုးတၢ်ယၤ ဒီးတၢ်မၤသံမၤဝီလိာ်သး အိၣ်ထီၣ်ဝဲအါအါဂီၢ်ဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
၈ တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ တကြၢးကဲထီၣ်အသးလၢ ခရံာ်ဖိတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ခီဖျိလၢ တၢ်ပာ်ကဖၢလၢသးအဃိ တၢ်သးတလီၤပလိာ်ကကဲထီၣ်အသးလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်အဘၢၣ်စၢၤ ဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ် ကဲထီၣ်အသးသ့စ့ၢ်ကီးလီၤ. တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ကဲထီၣ်တ့ၢ်အသးလၢ ခရံာ်ဖိလၢတၢယၤဖှိၣ်အစိၤအဃိ စီၤယၤကိာ်သံကွၢ်အဝဲသ့ၣ်ဒ်အံၤလီၤ– “တၢ်ဒုးလိာ်ယၤလိာ်, ဒီးတၢ်အ့ၣ်လိာ်ဆိးက့လိာ်န့ၣ်, အိၣ်ထီၣ်လၢသုကျါလၢလဲၣ်ခီလဲၣ်.” (ယၤကိာ် ၄:၁) ပမ့ၢ်သးဟ့ပှၤဂၤဒီး ပမ့ၢ်ဆိကမိၣ်လၢ ပဂ့ၤဒိၣ်န့ၢ်ဒံးပှၤဂၤန့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပတၢ်ကတိၤဒီးပတၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ် ကမၤဘၣ်ဒိပှၤဂၤန့ၣ်လီၤ. (ကတိၤဒိ ၁၂:၁၈) တၢ်ပာ်ကဖၢလၢသးန့ၣ် မၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အတၢ်ဃူတၢ်ဖိးသ့န့ၣ်လီၤ.
၉. ဒ်သိးပကဟးဆှဲး တၢ်နာ်လၢကလုာ်ဒူၣ်တနီၤနီၤ ဂ့ၤန့ၢ်ဒံးကလုာ်ဒူၣ်လၢအဂၤတဖၣ် ဒီးတၢ်ပာ်ကဖၢလၢသးလၢအတဂ့ၤတဖၣ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံမၤစၢၤပှၤကသ့ဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်ဂီၤလၢ တၢ်မၤလိအံၤအခီၣ်ထံးတက့ၢ်.)
၉ ဖဲပတူၢ်ဘၣ်လၢ ပဂ့ၤဒိၣ်န့ၢ်ဒံးပှၤဂၤအခါ ပကဘၣ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤသးဟ့ “ကယဲၢ်ပှၤလၢ အပာ်ထီၣ်ထီအသးကိးဂၤဒဲးလီၤ.” (ကတိၤဒိ ၁၆:၅) ပကဘၣ်သမံသမိးလီၤက့ၤပသး ဒီးသံကွၢ်လီၤက့ၤပသးလၢ ‘မ့ၢ်ယတူၢ်ဘၣ်လၢ ယဂ့ၤဒိၣ်န့ၢ်ဒံး ကလုာ်ဒူၣ်အဂၤ မ့တမ့ၢ်ပှၤလၢအတၢ်ဆဲးတၢ်လၤ လီၤဆီလိာ်သးဒီးယၤစ့ၢ်ကီးဧါ.’ ပမ့ၢ်ဆိကမိၣ်ဒ်န့ၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ပသးပ့ၤနီၣ်ကွံာ်လၢကစၢ်ယွၤ “တ့လီၤပှၤကညီ ကိးအကလုာ်ဒဲးလၢ အသွံၣ်တမံၤဃီ” လီၤ. (မၤတၢ် ၁၇:၂၆) ပဝဲဒၣ်ကိးဂၤဒဲးန့ၣ် ပမ့ၢ်ပှၤတကလုာ်ဃီ မ့ၢ်လၢပဟဲလီၤစၢၤလီၤသွဲၣ်လၢ စီၤအၤဒၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်ဆိကမိၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤတ့လီၤဝဲ ကလုာ်ဒူၣ်တနီၤနီၤ ဂ့ၤန့ၢ်ဒံးကလုာ်ဒူၣ်လၢအဂၤန့ၣ် ပတၢ်ဆိကမိၣ်ကမၣ်ဝဲလံန့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်ဆိကမိၣ်ဒ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်ပဟ့ၣ်မုၣ်ကီၤလံၢ်အခွဲးလၢ ကမၤဟးဂီၤကွံာ် ခရံာ်ဖိတၢ်အဲၣ်ဒီး တၢ်ဃူတၢ်ဖိးလီၤ. (ယိၤဟၣ် ၁၃:၃၅) ဒ်သိးပဒုးမုၣ်ကီၤလံၢ်ဒီး မၤနၢၤအီၤကသ့အဂီၢ် ပကဘၣ်ဟးဆှဲး တၢ်ပာ်ကဖၢလၢသးလၢအတဂ့ၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.—ကတိၤဒိ ၁၆:၁၈.
ဟးဆှဲးဟီၣ်ခိၣ်အတၢ်သူၣ်လီသးကွံ ဒီးတၢ်အဲၣ်ဟီၣ်ခိၣ်တက့ၢ်
၁၀, ၁၁. (က) ဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်အဲၣ်ဟီၣ်ခိၣ်န့ၣ်ကဲထီၣ်အသးသ့ဝဲလဲၣ်. (ခ) ခီဖျိလၢ စီၤဒ့မၤအဲၣ်ဟီၣ်ခိၣ်အဃိ တၢ်ကဲထီၣ်အသးဒီးအီၤဒ်လဲၣ်.
၁၀ မုၣ်ကီၤလံၢ်မ့ၢ် “ဟီၣ်ခိၣ်အခိၣ်” ဒီးပၢဝဲဟီၣ်ခိၣ်န့ၣ်လီၤ. (ယိၤဟၣ် ၁၂:၃၁; ၁ ယိၤဟၣ် ၅:၁၉) ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိဆီၣ်ထွဲပှၤလၢပကမၤတၢ်လၢ အထီဒါလိာ်အသးဒီး လံာ်စီဆှံအတၢ်သိၣ်တၢ်သီလီၤ. ကယဲၢ်တၢ်အိၣ်လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢတဖၣ်န့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်လၢအအၢအသီခဲလၢာ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ပနာ်သ့သပှၢ်ကတၢၢ်လၢ မုၣ်ကီၤလံၢ်ကသူဝဲဟီၣ်ခိၣ် ဒ်သိးကလ့ပစီပှၤဒီးအဝဲ ဂုာ်ကျဲးစၢးဝဲလၢ ပကမၤတၢ်ကမၣ်အဂီၢ်လီၤ. ဒီးမုၣ်ကီၤလံၢ်ကဂုာ်ကျဲးစၢးဒ်သိး ပကအဲၣ်ဟီၣ်ခိၣ် ဒီးဟးဆှဲးပတၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤန့ၣ်လီၤ.—ဖး ၁ ယိၤဟၣ် ၂:၁၅, ၁၆ တက့ၢ်.
၁၁ ခရံာ်ဖိလၢညါတနီၤ အဲၣ်ဝဲဟီၣ်ခိၣ်လီၤ. အဒိ စီၤပီလူးကွဲးဝဲလၢ “စီၤဒ့မၤအဲၣ်တၢ်အအံၤတဃၣ်သတးဒီး ဟးသဒၣ်ယၤ” လီၤ. (၂ တံၤမသ့း ၄:၁၀) စီၤဒ့မၤအဲၣ်ဟီၣ်ခိၣ်ဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံတတဲဝဲလီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်ဆၣ် ပသ့ၣ်ညါလၢ အဝဲပာ်တ့ၢ်ကွံာ် စီၤပီလူးလီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကမ့ၢ်လၢ စီၤဒ့မၤအဲၣ်ဝဲတၢ်ထူးတၢ်တီၤဒိၣ်န့ၢ်ဒံး တၢ်မၤယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ စီၤဒ့မၤအတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ အကမၤယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤန့ၣ် လီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲလီၤ. တၢ်အံၤမ့ၢ်တၢ်ဃုထၢလၢ အဘၣ်တခါဧါ. တဘၣ်ဘၣ်. စီၤဒ့မၤမ့ၢ်တပာ်တ့ၢ် တၢ်မၤကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤဘၣ်န့ၣ် အဝဲကမ့ၢ်ဝဲ စီၤပီလူးအပှၤမၤစၢၤတၢ်ဖိတဂၤတုၤလၢအကတၢၢ်လီၤ. တၢ်လၢဟီၣ်ခိၣ်ဟ့ၣ်ဝဲစီၤဒ့မၤ တမံၤလၢ်လၢ်န့ၣ် တဂ့ၤထဲသိးဒီး ကစၢ်ယွၤအတၢ်ဟ့ၣ်ဘၣ်.—ကတိၤဒိ ၁၀:၂၂.
၁၂. မုၣ်ကီၤလံၢ်သ့ၣ်ညါပတၢ်မိၣ်န့ၢ်သးလီတဖၣ်အဃိ အဝဲဟံးန့ၢ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ကလ့ပစီဝဲပှၤခီဖျိ “တၢ်လီတၢ်ဝ့ၤဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ထူးတၢ်တီၤတဖၣ်” န့ၣ်လၢကျဲဒ်လဲၣ်.
၁၂ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤတၢ်ကဲထီၣ်အသးဒီး ပှၤဒ်န့ၣ်သ့ဝဲလီၤ. ဒ်ခရံာ်ဖိတဂၤအသိး ပအဲၣ်ဒိးလုၢ်အီၣ်လုၢ်အီ ပနီၢ်ကစၢ်ဃုာ်ဒီး ပဟံၣ်ဖိဃီဖိစ့ၢ်ကီးလီၤ. (၁ တံၤမသ့း ၅:၈) ယဟိဝၤယွၤအဲၣ်ဒိးဝဲလၢ ပတၢ်အိၣ်မူကပှဲၤဝဲဒီး တၢ်သူၣ်ဖှံသးညီလီၤ. ပသ့ၣ်ညါဘၣ်တၢ်အံၤ ခီဖျိလၢ ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်လီၤ စီၤအၤဒၣ်ဒီးနီၢ်အံၣ်အုလၢ ပၤရဒံစူးဃံလၤန့ၣ်လီၤ. (၁ မိၤၡ့ ၂:၉) ဘၣ်ဆၣ်မုၣ်ကီၤလံၢ် သ့ၣ်ညါပတၢ်မိၣ်န့ၢ်သးလီတဖၣ်အဃိ အဝဲဟံးန့ၢ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ကလ့ပစီပှၤခီဖျိလၢ “တၢ်လီတၢ်ဝ့ၤဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ထူးတၢ်တီၤတဖၣ်” န့ၣ်လီၤ. (မးသဲ ၁၃:၂၂) ပှၤအါဂၤဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ကျိၣ်စ့ဒီးဟီၣ်ခိၣ်အတၢ်ထူးတၢ်တီၤတဖၣ် ကမၤသးဖှံအဝဲသ့ၣ်အသးလီၤ. ပမ့ၢ်ဆိကမိၣ်ဒ်န့ၣ်န့ၣ် ပတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢအလုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ် လၢအမ့ၢ်ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် ဟးဂီၤကွံာ်သ့ဝဲလီၤ. ယ့ၣ်ၡူးဟ့ၣ်ပလီၢ်ပှၤလၢ ‘“ကစၢ်ခံဂၤအတၢ်မၤန့ၣ် ပှၤမၤတသ့ဘၣ်နီတဂၤဘၣ်. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, ကသးဟ့အဝဲတဂၤဒီး ကအဲၣ်အဝဲတဂၤလီၤ. မ့တမ့ၢ်ဘၣ်ဒီး ကဘျုးအသးလၢအဝဲတဂၤ ဒီးကမၤတရီတပါ အဝဲတဂၤလီၤ. ယွၤအတၢ်မၤ, ဒီးမၤမိၣ် [‘တၢ်ထူးတၢ်တီၤ,’ nwt] အတၢ်မၤန့ၣ် သုမၤတသ့ဘၣ်.’” (မးသဲ ၆:၂၄) ပမ့ၢ်ကဲထဲတၢ်ထူးတၢ်တီၤအကုၢ်န့ၣ် ပမၤယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤတသ့လၢၤဘၣ်. မုၣ်ကီၤလံၢ်အဲၣ်ဒိးလၢ ပကမၤဒ်န့ၣ် သပှၢ်ကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ. မ်ပသုတပျဲကျိၣ်ဧိၤစ့ဧိၤ မ့တမ့ၢ်တၢ်ထူးတၢ်တီၤတဖၣ် ကကဲထီၣ်တၢ်အရ့ဒိၣ်န့ၢ်ဒံး ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤတဂ့ၤ. ဒ်သိးပဒုးမုၣ်ကီၤလံၢ်ဒီး မၤနၢၤအီၤကသ့အဂီၢ် ပကဘၣ်အိၣ်ဒီးတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး လၢအကြၢးဝဲဘၣ်ဝဲလၢကျိၣ်စ့ ဒီးတၢ်ထူးတၢ်တီၤအဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ.—ဖး ၁ တံၤမသ့း ၆:၆–၁၀ တက့ၢ်.
ဟးဆှဲး တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါတက့ၢ်
၁၃. ဟီၣ်ခိၣ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲတၢ်ထံၣ်လၢအကမၣ် ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဆီဟံၣ်ဆီဃီ ဒီးတၢ်မံဃုာ်အဂ့ၢ်ဒ်လဲၣ်.
၁၃ မုၣ်ကီၤလံၢ်အပျံၤသကွီၤလၢ အဂၤတခါန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါန့ၣ်လီၤ. ပှၤအါဂၤဆိကမိၣ်ဝဲလၢ တၢ်သးတီဒီးသးသမူတံၤသကိးဒီး တၢ်ဆီဟံၣ်ဆီဃီန့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်ပှၤလၢပျၢၤတဖၣ်အဂီၢ်လီၤ. ဒီးမ့ၢ်တၢ်လၢအကမၤစှၤလီၤဝဲ အတၢ်သဘျ့လီၤ. အဒိ မုၣ်ဂဲၤဒိတဂၤတဲဝဲဒၣ်လၢ နတီဒီးပှၤထဲတဂၤဧိၤန့ၣ် တသ့လ့ၤတက့ၤဘၣ်. အဝဲတဲဝဲလၢ “ယတသ့ၣ်ညါပှၤလၢ အိၣ်ဒီးတၢ်သးတီနီတဂၤဘၣ်.” ခွါဂဲၤဒိတဂၤစံးစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ “ပကတီဒီးပသးသမူအတံၤသကိး တစိၤသးန့ၣ် မ့ၢ်ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအန့ဆၢၣ်နီၢ်နီၢ်ဧါ ယတသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ်ဘၣ်.” ဖဲပှၤမံၤဟူသၣ်ဖျါတဖၣ် ဒုၣ်ဒွဲၣ်ဝဲယွၤအတၢ်ဟ့ၣ်ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဆီဟံၣ်ဆီဃီန့ၣ် မုၣ်ကီၤလံၢ်ကသးခုဝဲသပှၢ်တၢၢ်လီၤ. မုၣ်ကီၤလံၢ်တဆီၣ်ထွဲဝဲ တၢ်ဆီဟံၣ်ဆီဃီ အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤတကးဒံးဘၣ် အဝဲတအဲၣ်ဒိးထံၣ်ဝဲလၢ တၢ်ဆီဟံၣ်ဆီဃီကဂၢၢ်ကျၢၤဝဲစ့ၢ်ကီးဘၣ်. ဒ်သိးပဒုးမုၣ်ကီၤလံၢ်ဒီးမၤနၢၤအီၤကသ့အဂီၢ် ပတၢ်ထံၣ်လၢ တၢ်ဆီဟံၣ်ဆီဃီအဖီခိၣ်န့ၣ် ကဘၣ်လီၤပလိာ်လိာ်အသး ဒီးယွၤအတၢ်ထံၣ်န့ၣ်လီၤ.
၁၄, ၁၅. နမ့ၢ်ဘၣ်သဂၢၢ်ဒီးတၢ်လ့ပစီလၢ နကမၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါန့ၣ် နကဘၣ်မၤတၢ်မနုၤလဲၣ်.
၁၄ ပအိၣ်သဘျ့မ့ၢ်ဂ့ၤ ပဆီဟံၣ်ဆီဃီဝံၤမ့ၢ်ဂ့ၤ ပကဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢးသပှၢ်ပှၢ် ဒ်သိးပကထီဒါ တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါအတၢ်လ့ပစီတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ပကမၤဒ်န့ၣ်အဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ကညီဝဲစ့ၢ်ကီးဧါ. တမ့ၢ်တၢ်လၢအညီဘၣ်. အဒိ နမ့မ့ၢ်ဘၣ်ဖုးသးစၢ်တဂၤန့ၣ် နကနၢ်ဟူဘၣ်နတံၤသကိးသ့ၣ်တဖၣ်လၢကၠိ ကတဲဝဲဘၣ်ဃးဒီး အဝဲသ့ၣ်မံဃုာ်ဒီးပှၤဂၤအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ပတြၢၤလီၤအသးမ့ၢ်လၢ ဆှၢဝဲတၢ်ဂီၤဒီးတၢ်ကတိၤလၢ လီတဲစိအပူၤလၢအထိၣ်ဂဲၤထီၣ်ဝဲတၢ်သးကတၢန့ၣ်လီၤ. ထံကီၢ်တနီၤနီၤပာ်ပနီၣ်ဝဲတၢ်အံၤ ဒ်သိးဒီး တၢ်ဆှၢဖိသၣ်အိၣ်ဘ့ၣ်ဆ့အတၢ်ဂီၤဆူပှၤဂၤအအိၣ်န့ၣ်လီၤ. လံာ်စီဆှံစံးဝဲလၢ “မ့မ့ၢ်ပှၤလၢ အမၤကမၣ်ပိာ်မုၣ်ပိာ်မၢၤန့ၣ်, မၤကမၣ်အနီၢ်ခိဒၣ်ဝဲလီၤ.” (၁ ကရံၣ်သူး ၆:၁၈) တၢ်ဆါလၢဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်ပှၤကညီလၢတၢ်မံဃုာ်အဃိန့ၣ် ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲ တၢ်တူၢ်ဘၣ်ခီၣ်ဘၣ် ဒီးတၢ်သံတၢ်ပှၢ်အါမးလီၤ. ပှၤသးစၢ်အါတက့ၢ်လၢ မံဃုာ်ဝဲဖဲတချုးဆီဟံၣ်တဆီဃီဒံးဘၣ်အခါန့ၣ် စံးဝဲလၢ တၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်မၤတ့ၢ်ဝဲန့ၣ် မၤသးအုးအဝဲသ့ၣ်အသးလီၤ. တၢ်ဂီၤမူ အဲၣ်ဒိးဒုးနာ်န့ၢ်ပှၤလၢ ပမ့ၢ်မၤကမၣ်ယွၤအတၢ်သိၣ်တၢ်သီ သနာ်က့တမ့ၢ်လၢ ပကထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲနီတမံၤဘၣ်. ပမ့ၢ်နာ် မုၣ်ကီၤလံၢ်အတၢ်လံၣ်တၢ်လီတဖၣ်န့ၣ် ပကလီၤဘၣ်ဆူ “တၢ်ဒဲးဘးအတၢ်လီတၢ်ဝ့ၤ” အပူၤလီၤ.—ဧ့ၤဘြံၤ ၃:၁၃.
၁၅ နမ့ၢ်ဘၣ်သဂၢၢ်ဒီးတၢ်လ့ပစီလၢ နကမၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါန့ၣ် နကဘၣ်မၤတၢ်မနုၤလဲၣ်. နကဘၣ်သ့ၣ်ညါလီၤနသးလၢ နအိၣ်ဒီးတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်တခါလီၤ. (ရိမ့ၤ ၇:၂၂, ၂၃) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဃ့တၢ်မၤစၢၤလၢယွၤအအိၣ် ဒ်သိးကဟ့ၣ်နၤတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါတက့ၢ်. (ဖံလံးပံၤ ၄:၆, ၇, ၁၃) ဟးဆှဲးတၢ်အိၣ်အသးလၢ ကကဲထီၣ်တၢ်လ့ပစီလၢ နကမၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါအဂီၢ်တက့ၢ်. (ကတိၤဒိ ၂၂:၃) ဖဲနကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဘၣ် တၢ်လ့ပစီဘၣ်ဃးဒီး တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါအခါ ဟးဆှဲးအီၤတဘျီဃီန့ၣ်တက့ၢ်.—၁ မိၤၡ့ ၃၉:၁၂.
၁၆. ဖဲမုၣ်ကီၤလံၢ်လ့ပစီယ့ၣ်ၡူးအခါ ယ့ၣ်ၡူးစံးဆၢအီၤဒ်လဲၣ်. ဒီးပဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤလိ သ့ဒ်လဲၣ်.
၁၆ ယ့ၣ်ၡူးပာ်လီၤတ့ၢ်ဝဲတၢ်အဒိအတဲာ်လၢ အဂ့ၤကတၢၢ်တခါလီၤ. မုၣ်ကီၤလံၢ်အတၢ်အၢၣ်လီၤတဖၣ်န့ၣ် ကွဲန့ၢ်လွဲန့ၢ်ယ့ၣ်ၡူးတန့ၢ်ဘၣ်. ဘၣ်ဃးဒီးမုၣ်ကီၤလံၢ်အတၢ်အၢၣ်လီၤတဖၣ်န့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးတဆိကမိၣ်ဝဲနီတစဲးဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲစံးဘၣ်မုၣ်ကီၤလံၢ်လၢ “တၢ်ကွဲးအသး” အဂ့ၢ်တဘျီဃီလီၤ. (ဖး မးသဲ ၄:၄–၁၀ တက့ၢ်) ခီဖျိလၢ ယ့ၣ်ၡူးသ့ၣ်ညါ ကစၢ်ယွၤအကလုၢ်ကထါအဃိ ဖဲမုၣ်ကီၤလံၢ်လ့ပစီအီၤအခါ အဝဲစံးဆၢက့ၤဝဲလၢ လံာ်စီဆှံအပူၤလီၤ. ဒ်သိးပဒုးမုၣ်ကီၤလံၢ်ဒီး မၤနၢၤအီၤကသ့အဂီၢ် ပတဘၣ်ပျဲတၢ်လ့ပစီဘၣ်ဃးဒီးတၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါ လုၢ်ဘၢပှၤန့ၣ်ဘၣ်.—၁ ကရံၣ်သူး ၆:၉, ၁၀.
အိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤဒီး မၤနၢၤတၢ်တက့ၢ်
၁၇, ၁၈. (က) မုၣ်ကီၤလံၢ် သူဝဲ ပျံၤသကွီၤအဂၤမနုၤတဖၣ်လဲၣ်, ဒီးပကဘၣ်သဂၢၢ်တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ် ပသ့ၣ်ညါပာ်စၢၤဒ်လဲၣ်. (ခ) တၢ်ကမၤအသးဒီး မုၣ်ကီၤလံၢ်ဒ်လဲၣ်, ဒီးတၢ်အံၤမၤစၢၤနၤလၢ နကအိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤအဂီၢ်ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၁၇ တၢ်ပာ်ကဖၢလၢသး, တၢ်အဲၣ်တၢ်ထူးတၢ်တီၤ ဒီးတၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါန့ၣ် မ့ၢ်ပျံၤသကွီၤသၢခါလၢ မုၣ်ကီၤလံၢ်သူဝဲန့ၣ်လီၤ. အဝဲသူ တၢ်လၢအဂၤတဖၣ် အိၣ်ဝဲစ့ၢ်ကီးလီၤ. အဒိ ခရံာ်ဖိတနီၤနီၤ အိၣ်ဒီးအဟံၣ်ဖိဃီဖိလၢအထီဒါအဝဲသ့ၣ် ဒီးခရံာ်ဖိအဂၤတနီၤန့ၣ် အသကိးတဖၣ်လၢကၠိ တဲဆါအဝဲသ့ၣ်လီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်အဂၤတနီၤနီၤအိၣ်ဝဲလၢ ထံကီၢ်တဖၣ်လၢ ပဒိၣ်တြီဝဲတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤန့ၣ်လီၤ. ပသ့ၣ်ညါပာ်စၢၤလၢ ပကသဂၢၢ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲသ့ၣ်တဖၣ်အံၤလီၤ. ယ့ၣ်ၡူးအနီၢ်ကစၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်ပှၤလၢ “သုကဘၣ်တၢ်သးဟ့သုလၢ ပှၤကညီခဲလၢာ်လၢ ယမံၤအဃိလီၤ. မ့မ့ၢ်ပှၤလၢအိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤဝဲတုၤ အကတၢၢ်န့ၣ်, ကဘၣ်တၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤအီၤလီၤ.”—မးသဲ ၁၀:၂၂.
မုၣ်ကီၤလံၢ်ကဘၣ် တၢ်မၤဟးဂီၤအီၤ (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၁၈)
၁၈ ပဒုးမုၣ်ကီၤလံၢ်ဒီး ပမၤနၢၤအီၤကသ့ဒ်လဲၣ်. ယ့ၣ်ၡူးစံးဝဲလၢ “မၤန့ၢ်သုသးလၢ သုတၢ်ဝံသးစူၤန့ၣ်တက့ၢ်.” (လူၤကၣ် ၂၁:၁၉) ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်န့ၣ် မၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးပှၤ လီၤထူလီၤယိာ်တသ့ဘၣ်. ဒီးပမ့ၢ်တဟ့ၣ်အခွဲးန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်မၤဟးဂီၤ ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤတန့ၢ်ဘၣ်. (ရိမ့ၤ ၈:၃၈, ၃၉) ယဟိဝၤယွၤအခ့အပှၤလၢ အတီအလိၤတဖၣ် မ့ၢ်သံဘၣ်ဆၣ် တမ့ၢ်လၢမုၣ်ကီၤလံၢ်မၤနၢၤတၢ်ဒံးဘၣ်. ယဟိဝၤယွၤကမၤမူထီၣ်က့ၤ အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. (ယိၤဟၣ် ၅:၂၈, ၂၉) မုၣ်ကီၤလံၢ်တအိၣ်ဒီးတၢ်မုၢ်လၢ်လၢ ခါဆူညါအဂီၢ်ဘၣ်. ဖဲတၢ်မၤဟးဂီၤကွံာ် ပှၤအၢပှၤသီတဖၣ်မ့ၢ်ဝံၤဒီး မုၣ်ကီၤလံၢ်ကဘၣ်တၢ်ထၢနုာ်အီၤလၢ တၢ်ယိာ်ပူၤ အနံၣ် ၁၀၀၀ လီၤ. (လီၣ်ဖျါ ၂၀:၁-၃) ကစၢ်ခရံာ်ပၢတၢ်အနံၣ် ၁၀၀၀ မ့ၢ်ဝံၤန့ၣ်မုၣ်ကီၤလံၢ် “ကထူၣ်ဖျဲးထီၣ်လၢ အဃိာ်ပူၤ” ဒီးကဂုာ်ကျဲးစၢးလ့ပစီန့ၢ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢအလၢအပှဲၤ လၢခံကတၢၢ်တဘျီန့ၣ်လီၤ. တၢ်န့ၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ မုၣ်ကီၤလံၢ်ကဘၣ်တၢ်မၤဟးဂီၤကွံာ်အီၤ လီၤထူလီၤယိာ်လီၤ. (လီၣ်ဖျါ ၂၀:၇-၁၀) ခါဆူညါန့ၣ် နတၢ်မုၢ်လၢ်ကလၢပှဲၤထီၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်မုၣ်ကီၤလံၢ်န့ၣ် အတၢ်မုၢ်လၢ်တအိၣ်ဘၣ်. ဆဲးဒုးမုၣ်ကီၤလံၢ်ဒီး မၤဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ် နတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်တက့ၢ်. နမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်ဒီး နဒုးမုၣ်ကီၤလံၢ်ဒီး နမၤနၢၤအီၤကသ့န့ၣ်လီၤ.
