Mapan iti linaonna

Mapan iti listaan dagiti linaonna

SUHETO ITI AKKUB | TI SIENSIA KADI TI KASUKAT TI BIBLIA?

Adda Limitasion ti Siensia

Adda Limitasion ti Siensia

Iti nabiit pay, maiwarwaras ti adu a libro a naglaon kadagiti opinion dagiti makunkuna a barbaro nga ateista wenno dagiti di mamati iti Dios. Adu ti naginteres ket nagresulta dayta kadagiti nabara a debate. Insurat ti neuroscientist a ni David Eagleman: “Saan a nagustuan ti dadduma a nakabasa dagita a libro ta dida maawat ti ideya nga ammon dagiti sientista ti amin a banag.” Intuloyna: “Ngem dagiti nasayaat a sientista ket kanayon a nalawa ti panagpampanunotda, ken karaman iti trabahoda ti agdiskobre kadagiti baro ken di ninamnama a bambanag.”

Iti panaglabas ti panawen, adu ti nadiskobre ken naimbento dagiti nalaing a sientista bayat a birbirokenda dagiti sungbat kadagiti makapaintriga a salsaludsod maipapan iti nakaparsuaan. Nupay kasta, adda met dagiti saan a nagballigi, kas ken Isaac Newton, a maysa kadagiti mabigbigbig a sientista agingga ita. Inlawlawagna no kasano a manmanteneren ti grabidad ti posision dagiti planeta, bituen, ken galaksi iti uniberso. Inimbentona met ti calculus, sangay ti matematika a nausar iti pannakaaramid ti kompiuter, panagbiahe iti law-ang, ken nuclear physics. Ngem inyam-ammona met ti alchemy, sinsinan a siensia nga agusar iti astrolohia ken mahika tapno mapagbalin a balitok ti buli (lead) ken dadduma pay a metal.

Nasurok a 1,500 a tawen sakbay ti panawen ni Newton, maysa a Griego nga astronomo nga agnagan Ptolemy ti nangadal iti tangatang nga awan inusarna nga instrumento. Inobserbaranna ti panaggaraw dagiti planeta iti tangatang bayat ti rabii ken naglaing met a nangimapa kadagita. Ngem mamati a ti daga ti sentro ti uniberso. Insurat ti astrophysicist a ni Carl Sagan maipapan ken Ptolemy: “Iti uneg ti 1,500 a tawen, naakseptar ti kamali nga ideyana a ti daga ti sentro ti uniberso. Ipakita dayta nga uray nalaing ti maysa, agkamali latta.”

Kasta met laeng ti pakaipaspasanguan dagiti sientista ita. Mailawlawagdanto kadi ti amin a banag maipapan iti uniberso? Siempre, rumbeng a bigbigentayo nga adda rimmang-ayan ti siensia ken adda dagiti naitulongna kadatayo. Ngem laglagipentayo met nga adda limitasionna. Kastoy ti naobserbaran ti physicist a ni Paul Davies: “Imposible a makabiroktayo iti eksplanasion maipapan iti uniberso nga umiso iti amin a situasion ken saan a pulos agkokontra dagiti ideyana.” Paneknekan dagita a sasao ti di mapagduaduaan a kinapudno: Saan a kabaelan ti tao a tarusan ti amin a banag iti uniberso. Isu a no adda mangibaga a kabaelan ti siensia nga ilawlawag ti amin a banag, rasonable laeng a saantayo a dagus a mamati.

Nalawag a maited ti Biblia dagiti kasapulantayo a saan a maited ti siensia

Dakamaten ti Biblia dagiti nakaskasdaaw a banag iti nakaparsuaan: “Adtoy! Dagitoy ti pingir ti daldalanna [ti Dios], ket anian nga arasaas ti maysa a banag ti nangngegan kenkuana!” (Job 26:14) Nakaad-adu a pannakaammo ti saan pay a kaya a tarusan ti tao. Nalawag ngarud a pudno pay laeng ti kuna ni apostol Pablo a naisurat nasurok a 2,000 a tawenen ti napalabas: “O nagunegen ti kinabaknang ken sirib ken pannakaammo ti Dios! Anian a di pannakasukimat kadagiti panangukomna ken di pannakatalunton kadagiti dalanna!”​—Roma 11:33.