Yeqa uye kokuphakathi

Yeqa uye kokumunyethweyo

ISIHLOKO ESISEKUQALISENI | ISAYENSI ISINGCONO KULEBHAYIBHILI YINI?

Lapho Isayensi Esilela Khona

Lapho Isayensi Esilela Khona

Kulezinsuku sekutholakala amabhuku amanengi aveza okutshiwo ngabantu abangakukholwayo ukuthi kuloNkulunkulu. Okutshiwo ngamabhuku la kuyindaba esegudwini njalo akhanga abantu abanengi aphinde avuse lempikiswano enkulu. Esinye isikhwicamfundo sesayensi okuthiwa nguDavid Eagleman sabhala sathi: “Nxa abanye bangabala amabhuku la. . . basuka bacabange ukuthi abezesayensi bakwazi konke.” Saqhubeka sathi: “Kodwa abezesayensi abawenza kuhle umsebenzi wabo ngabahlala belungele ukuthapha ulwazi olutsha, njalo kusayensi kuhlala kutholakala izinto ezintsha esiyabe singazicabangeli.”

Kusukela kudala abezesayensi abazingcitshi benelisile ukwenza izinto ezimangalisayo ngesikhathi bedinga izimpendulo zemibuzo eyinsindabaphenduli emayelana lemvelo. Kodwa abanye bake balukhutha ugatsha. Ngokwesibonelo u-Isaac Newton wayeyingcitshi kwezesayensi. Nguye phela owaveza ukuthi amandla adonsela izinto phansi akwenza njani ukuthi amaplanethi, izinkanyezi kanye lemithala kungehlukani. Waphinda wasungula isifundo sezinombolo esanceda ukuthi kwenziwe ikhompiyutha, izinto ezihamba emkhathini, lezinto eziphathelane le-nuclea. Lanxa kunjalo, uNewton wazama ukwenza into engeke yafa yenzakala. Wayefuna ukuntshintsha ezinye izinhlobo zensimbi ukuthi zibe ligolide esebenzisa amasalamusi lolwazi lwezinkanyezi.

Eminyakeni edlula engu-1 500 uNewton engakazalwa, esinye isazi sezinkanyezi esingumGiriki okuthiwa nguPtolemy sachwayisisa umumo wamazulu ngokukhangela ngamehlo nje hatshi ngemitshina. Wayehlola indlela amaplanethi ahamba ngayo ebusuku njalo wayelobuciko bokwenza amamephu. Kodwa wayekholwa ukuthi umhlaba yiwo ophakathi laphakathi kwezinto zonke. Omunye owezesayensi obona ngezinkanyezi lokunye okusemkhathini okuthiwa nguCarl Sagan wabhala ngoPtolemy wathi: “Kwathatha iminyaka engu-1 500 abantu bewukholwa umbono wakhe wokuthi uMhlaba yiwo ophakathi laphakathi kwendawo yonke, okusikhumbuza ukuthi ukukhalipha akutsho ukuthi asingeke siwenze amaphutha amakhulu.”

Abezesayensi abakhona lamuhla labo bayawenza amaphutha. Bazake bakuzwisise yini konke okuphathelane lemvelo? Siyayibona sibili intuthuko yabezesayensi kanye lezinto abazenzileyo ezisincedayo. Kodwa kumele sihlale sikwazi ukuthi kukhona okubehlulayo. Esinye isifundiswa sesayensi okuthiwa nguPaul Davies sathi akungeke kwenzeke ukuthi izinto zonke ezadalwayo zichwayisiswe kutholwe imicijo evumelanayo futhi esuthisa wonke umuntu. Akutshoyo kuveza iqiniso leli esingeke siliphike: Abantu kabangeke benelise ukuzizwisisa ngokupheleleyo zonke izinto ezadalwayo. Yikho-ke nxa kuthiwa abezesayensi bangenelisa ukuchasisa yonke into ekhona, kumele sinanzelele singaphongukholwa.

Kuyacaca ukuthi iBhayibhili lisinceda ngendlela isayensi engeke isincede ngayo

Nxa iBhayibhili likhuluma ngezinto zemvelo ezimangalisayo lithi: “Njalo le yimisebenzi yakhe [uNkulunkulu] engaphandle nje ekucineni; esikuzwayo yilizwana nje lokunyenyeza kwakhe!” (UJobe 26:14) Kulokunengi kakhulu esingakuqedisisiyo lesingeke sikuzwisise. Kuyakhanya-ke ukuthi amazwi abhalwa ngumphostoli uPhawuli eminyakeni engaba ngu-2 000 eyadlulayo alokhu eliqiniso. Wabhala wathi: “Yeka ukuzika kwenotho yenhlakanipho kanye lokwazi kukaNkulunkulu! Yeka ukwahlulela kwakhe okungeke kuhlolwe, kanye lezindlela zakhe ezingeke zilandelwe!”KwabaseRoma 11:33.