1. Met popun Paulus a erá pwe “Kraist ewe manamanen Kot”?

 JIOWA a néúnéú Jesus Kraist an epwe pwáraatá an manaman lón ekkewe napanap mi amwarar. Lupwen Jesus a nóm wóón fénúfan, a féri manaman. Sia tongeni álleani me lón ewe Paipel pwóróusen ekkóch leir me ra tongeni apéchékkúla ach lúkú. (Mat. 9:35; Luk. 9:11) Ewer, Jiowa a ngeni Jesus watteen manaman ina popun ewe aposel Paulus a tongeni apasa: “Kraist ewe manamanen Kot.” (1 Kor. 1:24) Nge ifa usun án Jesus kewe manaman ra kkúú manawach?

2. Met sia tongeni káé seni án Jesus kewe manaman?

² Aposel Petrus a erá pwe Jesus a féri ekkewe manaman are “minen aweitifengen.” (Föf. 2:22, Testament Mi Fö) Met ekkena manaman ra áiti ngenikich? Ra áiti ngenikich met Jesus epwe féri atun an Nemenem Úkúkún Engeréú Ier. Lón ena atun Jesus epwe féri manaman mi fókkun amwarar fán iten aramas meinisin wóón fénúfan. An kewe manaman repwe pwal álisikich le weweéchúti napanaper kewe me Seman we. Lón ei lesen, sipwe pwóróus wóón úlúngát manaman Jesus a féri me sipwe káé ifa  usun ra tongeni kkúú manawach lón ei fansoun me pwal lón mwachkkan.

3. (a) Pwata Jesus a féri an we áeúin manaman? (b) Lón Kana, ifa usun Jesus a pwáraatá pwe i mi kisáseú?

³ Jesus a féri an we áeúin manaman atun eú apwúpwúlú lón ewe sóópw itan Kana. Sise silei ewe popun a nafangaw wain fán iten meinisin ekkewe waséla lón ena atun. Nge ei mettóch a fókkun minen ássáw ngeni ewe mineféén pean pwúpwúlú pún itá wiser ar repwe awasélaéchú aramas. Maria, inen Jesus we, emén me lein ekkena waséla. Maria a itá tingorei Jesus an epwe awora álillis pokiten a lúkú pwe mi wor án Jesus manaman le féri och mettóch? Eli Maria a fen ekilonei ekkewe oesini usun néún we át, me a silei pwe epwe iteni “Nöün Kot ewe mi Unusen Tekia.” (Luk. 1:30-32; 2:52) Nge iei ewe mettóch a ffat, Maria me Jesus ra mochen álisi ewe pean pwúpwúlú. Ina popun Jesus a féri ewe manaman le siwili órun 100 kalon konik ngeni “wain mi fokun mürina.” (Álleani Johannes 2:3, 6-11.) Itá mi fókkun lamot án Jesus epwe féri ei manaman? Aapw. Nge a féri pokiten a tongei aramas, me a áppirú Seman we, ewe emén mi kisáseú.

4, 5. (a) Án Jesus áeúin manaman a áiti ngenikich met? (b) Met ewe manaman mi fis lón Kana a áiti ngenikich usun nónnómuch lón mwachkkan?

⁴ Ren án Jesus manaman i a awora watteen wain mi fókkun múrinné, mi naf ngeni chómmóng aramas. Ka kúna ewe lesen ei manaman a áiti ngenikich? Iei, Jiowa me Jesus rese máicha, nge ra fókkun kisáseú. A pwal alúkúlúkú ngenikich pwe ra fókkun áfánni meefien aramas. A pwal áiti ngenikich pwe Jiowa epwe áeá an manaman le awora chómmóng mwéngé ngeni aramas ekis meinisin lón Paratis wóón fénúfan.​—Álleani Aisea 25:6.

⁵ Ekieki mwo! Ekiseló chék Jiowa epwe ngenikich mettóch meinisin sia wesewesen osupwangan. Emén me emén aramas epwe wor imwan mi múrinné me anan mwéngé mi anné me apéchékkúl. Sia fókkun meefi kilisou lupwen sia ekieki usun ekkewe mettóch mi amwarar Jiowa epwe fókkun kisáseú le awora ngenikich lón Paratis wóón fénúfan.

6. Ifa usun Jesus a áeá an manaman, me ifa usun sipwe tongeni áppirú i?

⁶ Esap fán eú Jesus a áeá an manaman fán iten pwisin i. Ekieki met a fis lupwen ewe Tefil a sótuni Jesus an epwe siwili ekkewe faú ngeni pilawa. Jesus ese mochen áeá an manaman le ataweei pwisin mochenin. (Mat. 4:2-4) Nge i a tipemecheres le áeá an manaman le álisi aramas. Ifa usun sipwe áppirú napanapen Jesus we an ese ekieki chék pwisin i? Jesus a erá pwe mi lamot sipwe “fangafangöch.” (Luk. 6:38) Sia tongeni féri ena ren ach etiwa ekkóch ngeni imwach pwe sipwe mwéngéfengen. Sia pwal tongeni awora fansoun  mwirin ach mwich ngeni emén mi osupwangen álillis, áwewe chék ach aúseling ngeni án emén pwiich praktis an afalafal. Are sia tongeni awora káit are pwal ekkóch álillis ngeni chienach kewe lón ewe angangen afalafal. Sia áppirú án Jesus kisáseú lupwen sia pwapwa le álisi aramas úkúkún ach tongeni.

7. Ifa ewe osukosuk epwe chék nóm lón án Satan ei ótót?

⁷ Mwelele, ina eú osukosuken fénúfan seni lóóm tori ikenái. Jiowa a ereni ekkewe chón Israel pwe “epwe wor chon wöüngau lon ewe fanü fansoun meinisin.” (Tut. 15:11) Fitepúkú ier mwirin, Jesus a apasa: “Ekewe chon wöüngau repwe nonom remi fansoun meinisin.” (Mat. 26:11) Itá weween alon Jesus na pwe epwe chék wokkor chón wéúngaw wóón fénúfan? Aapw, a wewe ngeni pwe mwelele epwe chék nóm wóón ei fénúfan atun án Satan nemenem. Epwele ifan me sókkólóón lupwen ei fénúfan epwe wiliti eú paratis! Lón ena atun, esap chúen wor mwelele. Meinisin aramas epwe chómmóng ener mwéngé me repwe métúló!

8, 9. (a) Pwata Jesus a amwéngééni ekkewe fitengeréú aramas? (b) Met meefiom usun an ei manaman?

⁸ Iei met ewe soumakken kélfel a apasa usun Jiowa: “Ka suki poum o ngeni ekewe mönümanau meinisin mine repwe menemenöch ren.” (Kölf. 145:16) Lupwen Jesus a nóm wóón fénúfan, a unusen áppirú Seman we me fán chómmóng a ataweei án aramas osupwang. Ese féri ena pokiten chék epwe pwári pwe a wor an manaman, nge a enletin tongei aramas. Sipwe pwóróus usun Mateus 14:14-21. (Álleani.) Eú pwiin aramas seni ekkewe telinimw ra fetál me tapweló mwirin Jesus. (Mat. 14:13) Nge lupwen a lekulioneló, néún Jesus kewe chón káé ra lólilen pwe ekkewe aramas ra echik me apwangapwang. Iwe ra tingorei Jesus an epwe tinaló ekkewe aramas ar repwe mééni pwisin ener mwéngé. Met Jesus epwe féri?

⁹ Jesus a amwéngééni órun 5,000 mwán, pwal fefin me semirit ren limeféú pilawa me rúúemén iik. Pwata Jesus a féri ei manaman? Pokiten a wesewesen tongei ekkewe aramas. Me ese mwáál Jesus a awora chómmóng mwéngé pún ekkewe kúmiin aramas ra “mongö o mötüla.” Ewe mwéngé ra áni a apéchékkúler pwe repwe tongeni sái ttam me liwiniti imwer. (Luk. 9:10-17) Mwirin ar ra métúló, néún Jesus kewe chón káé ra pwal mwo nge amasoua 12 chúúk ren ekkewe lusun mwéngé!

10. Lón mwachkkan, met epwe fis ngeni ewe mettóch mwelele?

¹⁰ Pokiten tipemmóngun me pworoingawen ekkewe sounemenem, fitepúkú million aramas ra mwelele. Pwal mwo nge ekkóch pwiich kewe Chón Kraist ra osupwangen ener mwéngé. Nge ekiseló chék, chókkewe mi álleasochisi Jiowa repwe manaw lón eú ótóten fénúfan ikewe esap chúen wor mwelele are pworoingaw ie. Jiowa, i ewe Kot mi unusen tekia, me a nóm ren ewe manaman me mochen le pwákini án emén me emén aramas osupwang. A pwonei pwe epwe amóeló riáfféú ekiseló chék!​—Álleani Kölfel 72:16.

11. Pwata ka fókkun lúkú pwe ekiseló chék Kraist epwe áeá an manaman fán iten feiéchún unusen chón fénúfan, iwe, met ka mochen kopwe féri?

¹¹ Lupwen Jesus a nóm wóón fénúfan, a féri ekkewe manaman lón ekkóch chék leeni ren chék úkúkún úlúngát esopw ier. (Mat. 15:24) Nge lón wisan we usun emén King, Jesus epwe álisi meinisin aramas atun an Nemenem Úkúkún Engeréú Ier. (Kölf. 72:8) Án Jesus  kewe manaman ra alúkúlúkú ngenikich pwe a mochen áeá an manaman fán iten feiéchúch. Inaamwo ika ese nóm rech ewe tufich le féri manaman, nge met sia tongeni féri? Sia tongeni áeá ach fansoun me péchékkúl le esilei ngeni aramas ewe ápilúkúlúk allim usun mwachkkan Paipel a pwonei. Ina wisach pokiten kich Chón Pwáraatá Jiowa. (Rom 1:14, 15) Lupwen sia ekieki usun met Kraist epwele féri ekiseló chék, sipwe mwétéres le afalafala ngeni aramas usun.​—Kölf. 45:1; 49:3.

12. Pwata sia tongeni lúkú pwe Jesus a unusen weweiti mettóchun fénúfan meinisin?

¹² Lupwen Kot a fératá fénúfan me masouan meinisin, Jesus a “nom ren Kot usun eman sousile angang.” (SalF. 8:22, 30, 31; Kol. 1:15-17) Ina popun a unusen weweiti mettóchun fénúfan meinisin. A silei ifa usun epwe áeá me nemeni ásepwál, mataw, me metakkan.

13, 14. Apwóróusa eú pwóróus ren ifa usun Kraist a tongeni nemeni ásepwál, mataw, me metakkan.

¹³ Lupwen Jesus a nóm wóón fénúfan, a pwáraatá pwe a nóm ren án Kot we manaman ren an nemeni ásepwál, mataw me metakkan. Áwewe chék, ekieki ifa usun Jesus a nemeni eú ásepwál mi péchékkúl. (Álleani Markus 4:37-39.) Emén sou káé usun Paipel a áweweei pwe ewe kapasen Krik fán iten “asepwäl mi pöchökül” ewe puken Markus a néúnéú a kan wewe ngeni ewe sókkun mélúmél are taifun mi péchékkúl. Epwe usun mélúmél mi fiti púngúmmongun rán, kuchuchu fán láng, ngúsúngúsún ásepwál, me chopulap. Lupwen a wes, mettóch meinisin epwe fitikokoló. Aposel Mateus a áweweei ena ásepwál pwe ina eú “mölümöl mi pöchökül.”​—Mat. 8:24.

¹⁴ Anchangei mwo: Ekkewe lóó watte ra púngúpúngúri ewe waa me núlong leféén. Inaamwo ika a akúrang ren ewe mélúmél, ewe waa a paepaefeil, nge Jesus a chúen annut pokiten a kon pekkus. Nge néún kewe chón káé ra niwokkus, iwe ra féngúni me ereni: “Arapakan ngeni ach sipwe le mäla!” (Mat. 8:25) Met Jesus a féri? A útá me a ereni ewe ásepwál me ekkewe lóó: “Kopwe manasösötiu! . . . Oupwe lüala.” (Mark. 4:39) Iwe ewe ásepwál a masésétiw, me a “pwal fokun lüala won matau.” A ifa me amwararen pwóróusen án Jesus manaman le nemeni ásepwál, mataw me metakkan!

15. Ifa usun Jiowa a pwáraatá pwe a tongeni nemeni ásepwál, mataw, me metakkan?

¹⁵ Án Kraist manaman a feito seni Jiowa, ina minne sia silei pwe ewe Kot mi Unusen Manaman a tongeni nemeni ásepwál, mataw me metakkan. Áwewe chék, me mwen ewe Noter, Jiowa a apasa: “Mürin fisu rän üpwe apüngätiu üt won fanüfan lon ükükün faik rän me faik pwin.” (Ken. 7:4) Pwal och, lón Ekistos 14:21, a apasa: “Ewe Samol mi Lapalap a aliwini ewe sät ren enienin ötiu mi fokun pöchökül.” Iei met a pwal mak lón Sona 1:4: “Ewe Samol mi Lapalap a tinato eu asepwäl mi pöchökül won matau. Iwe, ewe sip a arap ngeni an epwe ta ren watten ewe mölümöl.” A mmen apéchékkúlakich ach silei pwe Jiowa epwe nemeni ekkena mettóch lón ewe Paratis.

16. Pwata a mmen ekinamwei letipach ach silei pwe mi wor án Jiowa me Jesus manaman le nemeni ásepwál, mataw, me metakkan?

¹⁶ A mmen ekinamwei letipach ach silei pwe mi wor án Jiowa me Jesus manaman le nemeni ásepwál, mataw, me metakkan. Atun án Kraist Nemenem Úkúkún Engeréú Ier, aramas meinisin wóón fénúfan repwe núkúnúkéch. Ese wor epwe feiengaw are  máló ren ekkewe feiengaw watte, áwewe chék ren taifun, lóó watte, púngún volcano, are chechchechin fénú. Ese wor popun ach sipwe niweiti ekkewe feiengaw watte pún “imwen Kot” epwe nóm lein aramas! (Pwär. 21:3, 4) Sia tongeni lúkúlúk pwe Jiowa epwe ngeni Jesus ewe manaman le nemeni ekkena mettóch atun an Nemenem Úkúkún Engeréú Ier.

17. Ifa eú alen ach sipwe tongeni áppirú Kot me Kraist lón ei fansoun?

¹⁷ Pwúngún pwe sisap tongeni eppeti fisitáán ekkewe feiengaw watte. Jiowa me Jesus chék ra tongeni. Nge mei wor och mettóch sia tongeni féri. Sia tongeni apwénúetá Än Salomon Fos 3:27. (Álleani.) Lupwen pwiich kewe Chón Kraist ra kúna riáfféú, sia tongeni álisiir lón pekin aion are apéchékkúler me oururu letiper. (SalF. 17:17) Áwewe chék, sia tongeni álisiir lupwen a fis och feiengaw watte. Emén pwiich fefin mi má seni pwúlúwan nge a ta imwan ren eú taifun, a erá: “Ua fókkun kilisou ngeni án Jiowa we mwicheich. Ese chék álisiei le ataweei osupwangei lón pekin aion nge a pwal apéchékkúla ai lúkú.” Pwal emén pwiich fefin mi lipich a meefi ápilúkúlúkúngaw lupwen eú mélúmél watte a atai imwan we. Iei alon lupwen pwiich kewe ra álisi le férsefáli imwan we: “A mmen amwarar! Use tongeni unusen áweweei meefiei lón kapas.” A pwal apasa: “Kilisou Jiowa!” Sia kilisou lupwen pwiich kewe ra enletin áfánni osupwangen ekkewe ekkóch. Nge lap seni ena, sia kilisou pwe Jiowa me Jesus ra wesewesen tongekich.

18. Pwata ka ingeiti ewe popun Jesus a féri ekkewe manaman?

¹⁸ Lón án Jesus we angangen afalafal, a pwáraatá pwe i “ewe manamanen Kot.” Nge esap fán eú a áeá an manaman pwe aramas repwe ingeiti are fán iten pwisin feiéchún. Jesus a féri ekkewe manaman pokiten a enletin tongei aramas. Sipwe káé pwal ekkóch pwóróus usun ena lón ewe lesen mwirin ei.