1. Nchifukwa wuli Paulo wangukamba kuti “Khristu ndi nthazi yaku Chiuta”?

 YEHOVA wangulongo nthazi zaki kuziya mwaku Yesu Khristu mwakuziziswa ukongwa. Buku la Mateyu, Marko, Luka ndi Yohane ngakonkhoska nkhani zakuchiska zakukwaskana ndi vakuziziswa vinyaki vo Khristu wanguchita. Iyu wanguchita vakuziziswa vinandi. (Mat. 9:35; Luka 9:11) Kukamba uneneska, Yesu walongonga nthazi zo Chiuta wenazu. Ndichu chifukwa chaki, wakutumika Paulo wangukamba kuti: “Khristu ndi nthazi yaku Chiuta.” (1 Ŵakor. 1:24) Kumbi vakuziziswa vo Yesu wanguchita vititikwaska wuli?

2. Kumbi tisambiranjipu pa vakuziziswa vo Yesu wanguchita?

² Wakutumika Petro wangukamba kuti Yesu wachitanga “minthondwi” pamwenga kuti vakuziziswa. (Mac. 2:22) Vakuziziswa ivi valongonga vitumbiku vo tazamulonde mu Ufumu waki. Ndipu wazamuchita venivi m’charu chifya cho Chiuta wakulayizga. Vakuziziswa ivi vititiwovya kuziŵa jalidu laku Yesu kweniso la Awiski. Tiyeni tikambiskani vakuziziswa vimanavi vo Yesu wanguchita kweniso mo vititikwaskiya pasonu panu ndipuso munthazi.

3. (a) Konkhoskani vo vinguchitiska kuti Yesu wachiti chakuziziswa chakwamba. (b) Kumbi Yesu wangulongo wuli kuti ngwakupaska pa nthengwa yo yinguchitika ku Kana?

³ Yesu wanguchita chakuziziswa chakwamba pa phwandu la nthengwa lo linguchitika ku Kana wa ku Galile. Pa phwandu ili panguza ŵanthu anandi ukongwa. Phwandu le mukati, vinyu wangumala. Anyina aku Yesu a Mariya nawu ŵengapu. Kwa vyaka vinandi, yiwu aŵanaŵaniyanga mauchimi ngosi ngakukwaskana ndi mwana wawu, ndipu aziŵanga kuti wazamudanika “Mwana wa Wamdengwendi.” (Luka 1:30-32; 2:52) Kumbi yiwu agomezganga nadi kuti Yesu wangachita vakuziziswa? Tiziŵa cha, kweni vo tiziŵa vakuti Mariya ndi Yesu anguchitiya lisungu ŵenechu a nthengwa, ndipu akhumbanga kuŵawovya kuti aleki kuchita soni. Yesu wanguwona kuti yiwu akhumbikanga kuwovyeka. Mwaviyo, wangusanduska malita 380 nga maji kuja “vinyu wamampha.” (Ŵerengani Yohane 2:3, 6-11.) Yesu wanguchita chakuziziswa ichi chifukwa chakuti waŵanaŵaniyanga ŵanthu ndipuso wayezganga Awiski akuchanya wo mbakupaska.

4, 5. (a) Kumbi tisambiranjipu pa chakuziziswa chakwamba cho Yesu wanguchita? (b) Kumbi chakuziziswa cho chinguchitika ku Kana chititisambizanji?

⁴ Yesu wangupaska ŵanthu vinyu munandi yo wangupanga mwakuziziswa. Kumbi chakuziziswa ichi chititisambizanji? Yesu wangukhumbisiska kuchita chakuziziswa chenichi ndipu ivi vititisimikizgiya kuti iyu ndi Awiski aŵanaŵaniya ukongwa ŵanthu. Ŵanaŵaniyani mo Yehova wazamugwiriskiya ntchitu nthazi zaki m’charu chifya kuti wapaski vakurya “ŵanthu wosi.”​—Ŵerengani Yesaya 25:6.

⁵ Ŵanaŵaniyani nyengu yo ŵanthu azamusaniriya vinthu vosi vo akhumba nge vakurya vamampha kweniso pakugona pamampha. Mwaviyo, titenere kukondwa ukongwa pa nyengu yo tilindizga vinthu vamampha vo Yehova wazakutipaska m’charu chifya cha Paradayisu.

6. Kumbi Yesu wangugwiriskiya wuli ntchitu nthazi zaki, nanga isi tingamuyezga wuli?

⁶ Vakukondwesa kuziŵa kuti Yesu wangukana kugwiriskiya ntchitu nthazi zaki zakuziziswa kuti wasaniyi vo wakhumbanga, panyengu yo Diabolo wamuyesanga kuti wasanduski mya kuja viŵandi. (Mat. 4:2-4) Kweni wangugwiriskiya ntchitu nthazi zaki kuti wawovye anyaki. Kumbi tingamuyezga wuli Yesu pa nkhani yakuŵanaŵaniya ŵanthu anyaki? Iyu wanguchiska ateŵeti aku Chiuta kuti ajengi akupaska. (Luka 6:38) Nasi tingachita umampha ukongwa kudana anyidu kuti aziryi chakurya kunyumba kwidu, ndipuso kuzichita nasi Kusopa kwa Pabanja. Tikhumbika so kusaniya nyengu pavuli pa maunganu kuti tiwovyi anyaki wo akhumbika chovyu nge kuvwisiya asani m’bali wayesere nkhani yo wakupaskika. Tingachita so umampha kuwovya abali ndi azichi wo akhumbika chovyu mu uteŵeti. Kukamba uneneska, tingalongo kuti tiyezga Yesu pa nkhani yakupaska asani tiyesesa kupaska anyidu vinthu vakuliŵavu ndipuso kuŵawovya mwauzimu.

7. Kumbi nchinthu wuli cho chimalengi cha m’charu chiheni ichi?

⁷ Ukavu ukwamba kali. Yehova wangukambiya Ayisraele kuti ukavu umalengi cha m’charu. (Mar. 15:11) Ndipu pati pajumpha vyaka mahandiredi, Yesu wanguwona kuti fundu iyi njauneneska ndipu wangukamba kuti: “Nyengu zosi mwe nawu ŵakavu pamoza namwi.” (Mat. 26:11) Kumbi Yesu wang’anamuwanga kuti ukavu umalengi cha pacharu chapasi? Awa. Iyu wang’anamuwanga kuti ukavu ungamala cha m’ charu chiheni ichi. Mwaviyo, vakuchiska ukongwa kuziŵa kuti vakuziziswa vo Yesu wanguchita vilongo vinthu vamampha vo Ufumu waki wazakutichitiya. Pa nyengu iyi kwazamuŵavi nja chifukwa weyosi wazamuja ndi vakurya vinandi!

8, 9. (a) Nchifukwa wuli Yesu wanguryiska ŵanthu masawuzandi mwakuziziswa? (b) Kumbi mutuvwa wuli asani muŵanaŵaniya chakuziziswa cho Yesu wanguchita?

⁸ Wakulemba sumu munyaki wangukamba vakukwaskana ndi Yehova kuti: “Mutivipaska kurya kunandi, ndi kugutiska khumbiru la chakututa chechosi.” (Sumu 145:16) Kuti walongo mo Awiski aliri, ‘Khristu yo ndi nthazi yaku Chiuta,’ wayesesanga kuchita vo akusambira ŵaki akhumbanga. Iyu wachitanga ivi kuti walongo ŵaka kuti we ndi nthazi cha, kweni wakhumbisiskanga kuwovya anyaki. Tiyeni tikambiskani nkhani yo yisanirika pa lemba la Mateyu 14:14-21. (Ŵerengani.) Akusambira anguza kwaku Yesu kuti akambiskani nayu nkhani ya chakurya. Yiwu anguchita ivi chifukwa chakuti ŵenga ndi nja pe cha kweni aŵanaŵaniyanga ŵanthu anandi wo angulondo Yesu. Ndipu ŵanthu ŵenaŵa ŵenga ndi nja ndipuso anguvuka ukongwa chifukwa chakwenda mtunda utali wapasi. (Mat. 14:13) Kumbi Yesu wanguchitanji?

⁹ Yesu wangugwiriskiya ntchitu somba ziŵi ndi viŵandi vinkhondi kuryiska ŵanthu anthurumi pafupifupi 5,000, anthukazi ndipuso ŵana! Kumbi tikwaskika cha asani tiŵanaŵaniya mo Yesu wangugwiriskiya ntchitu nthazi zaki zakuziziswa kuti waphwere ŵanthu anandi, kusazgapu ŵana anamana? Pa nyengu iyi, ŵanthu wosi “ŵangurya . . . ndi ŵanguguta.” Ivi vilongo kuti Yesu wanguŵapaska chakurya chinandi. Chakurya chenichi chinguŵawovya kuja ndi nthazi zakwende ulendu utali kuchifika kwawu. (Luka 9:10-17) Ndipu vakurya vo vingujaku vingukwana mabasiketi 12!

10. Kumbi nchinthu wuli cho chichitikengi ndi ukavu pambula kuswera?

¹⁰ Mazuŵa nganu, ŵanthu mamiliyoni nganandi atondeka kusaniya vo akhumba chifukwa chakuti muwusu wa ŵanthu ngwambula urunji. Chinanga mbabali ndi azichi anyaki alivi chakurya chakukwana. Kweni pambula kuswera, ŵanthu azamukondwa ndi charu chambula vinyeda kweniso ukavu. Asani mwenga ndi nthazi zakuwovye ŵanthu, kumbi mwatingi muŵapaskengi cha vinthu vo akhumbikiya? Kweni vakukondwesa kuziŵa kuti Chiuta we ndi nthazi zakuchitiya venivi, ndipu wakhumbisiska kuchita venivi pambula kuswera yapa. Kukamba uneneska, utaski wepafupi!​—Ŵerengani Sumu 72:16.

11. Nchifukwa wuli mugomezga kuti Khristu wazamugwiriskiya ntchitu nthazi zaki kuti wawovyi ŵanthu pacharu chosi, nanga ivi vitikuchiskani kuti muchitenji?

¹¹ Yesu weche pacharu chapasi, wangupharazga ŵaka muvigaŵa vimanavi kwa vyaka vitatu ndi hafu. (Mat. 15:24) Kweni mu Ufumu waki, iyu wazamuwusa charu chosi. (Sumu 72:8) Vakuziziswa vo Yesu wanguchita vititiwovya kugomezga kuti iyu we ndi nthazi kweniso kuti pambula kuswera yapa wazamugwiriskiya ntchitu nthazi zenizi kuti wazitiwovyi. Chinanga kuti tingachita cha vakuziziswa, kweni tingayesesa kuwovya ŵanthu anyaki kuti asambiri Mazu Ngaku Chiuta. Mauchimi nga m’Bayibolu ngalongo kuti pambula kuswera yapa vinthu viŵengi umampha. Nge Akaboni aku Yehova, tiziŵa  vinthu vinandi vo vichitikengi kunthazi. Mwaviyo, tikhumbika kwesesa kukambiyaku ŵanthu anyaki vinthu venivi. (Ŵar. 1:14, 15) Kuŵanaŵaniya vinthu venivi kutiwovyengi kuti tipharazgiyengi anyaki uthenga wamampha wa Ufumu waku Chiuta.​—Sumu 45:1; 49:3.

12. Kumbi tiziŵa wuli kuti Yesu watichiziŵa umampha chilengedu?

¹² Chiuta wangugwiriskiya ntchitu Mwana waki nge “kapitawu wa ntchitu” pakulenga charu ndi vinthu vosi vo vilimu. (Nthanthi 8:22, 30, 31; Ŵakol. 1:15-17) Ndichu chifukwa chaki Yesu watichiziŵa umampha ukongwa chilengedu. Iyu waziŵa kugwiriskiya ntchitu, kuphwere kweniso kugaŵa vinthu va m’charu kwambula kwanjiya.

13, 14. Kambani chakuwoniyapu cho chilongo kuti Khristu we ndi mtufu pa chilengedu.

¹³ Yesu weche pacharu chapasi, wangulongo kuti ndi “nthazi yaku Chiuta” chifukwa wenga ndi mtufu pa chilengedu. Ŵanaŵaniyani mo Yesu wanguthereske chimphepu chikulu cho chinguchitiska kuti akusambira ŵaki aje ndi mantha. (Ŵerengani Marko 4:37-39.) Munthu munyaki wangukamba kuti: “Mazu ngachigiriki ngo ngakufwatulikiya kuti [“liringa likulu la mphepu” pa lemba la Marko 4:37] ngang’anamuwa chimphepu chikulu ukongwa pamwenga chimphunga. Kuti ngakamba za mphepu yimana cha . . . kweni ngakamba za chimphepu chikulu cho chituza ndi mitambu, malimphezi ndipuso vuwa yikulu ndipu chinanga vinthu vinandi.”

¹⁴ Ŵanaŵaniyani vo vinguchitika pa nyengu iyi: Khristu wanguvuka ukongwa chifukwa chakupharazga kwa nyengu yitali. Ndipu mayiŵa ngangwamba kupuma ngaraŵa yo angukwera kweniso maji ndi phovu vaserenga mukati. Chinanga kuti kwenga chiwawa cha mphepu ndipuso ngaraŵa yandengandenganga ukongwa, kweni Yesu wangulutirizga kugona. Iyu wakhumbanga kupumuwa chifukwa wanguvuka ukongwa. Akusambira ŵaki anguchita mantha ukongwa ndipu angumuyuska. Yiwu angukambula kuti: “Tiyowa!” (Mat. 8:25) Iyu wati wayuka, wangulangula mphepu ndi nyanja kuti: “Chetama ja bata!” ndipu mphepu yinguleka kuputa. (Marko 4:39) Mwaviyo, “kunguŵa bata likuru.” Kukamba uneneska, Yesu wangulongo kuti we ndi mtufu pa chilengedu!

15. Kumbi Chiuta Wanthazizosi wangulongo wuli kuti we ndi mtufu pa chilengedu?

¹⁵ Nthazi zo Khristu wagwiriskiyanga ntchitu zatuliyanga kwaku Yehova. Mwaviyo, te ndi chifukwa chakuvwika chakugomezge kuti Chiuta Wanthazizosi we ndi mtufu ukulu pa chilengedu. Ŵanaŵaniyani vakuwoniyapu ivi. Zandi wechendazi, Yehova wangukambiya limu kuti: “Ngatakuti ngakapu mazuŵa ngankhondi ndi ngaŵi ndikatumanga vuwa pa charu mazuŵa machumi nganayi ndi mausiku machumi nganayi (40).” (Chiy. 7:4) Mwakuyana waka, pa lemba la Chituwa 14:21 pe mazu ngakuti: “Ambuya angudikiskiya vuli nyanja ndi mphepu ya nthazi ya ku vuma.” Ndipu pa lemba la Yona 1:4 pakamba so kuti: “Ambuya angutuma mphepu yikuru pa nyanja, ndipu kwenga lirondu lanthazi pa nyanja, viyo ngaraŵa yenga pafupi kusweka.” Mwaviyo, tichiskika ukongwa kuziŵa kuti Yehova we ndi mtufu pa chilengedu. Ndipu tikayika cha kuti m’Charu chifya mwazamuŵavi masoka ngachilengedu.

16. Nchifukwa wuli vakuchiska kuziŵa kuti Mulengi widu kweniso Mwana waki ŵe ndi mtufu pa chilengedu?

¹⁶ Kukamba uneneska, tichiskika ukongwa asani tiŵanaŵaniya nthazi zakuziziswa za Mulengi widu kweniso zaku ‘kapitawu waki wa ntchitu.’ Tigomezga kuti asani muwusu waku Yesu wa vyaka 1,000 wayamba, ŵanthu wosi azamuja akuvikilirika. Pa nyengu iyi kwazamuŵavi masoka ngakofya ngachilengedu. M’charu chifya, ŵanthu azamusuzgika so cha ndi mphepu zakofya, kuphulika kwa mapiri pamwenga vidilirisi. Mwaviyo, vakukondweska ukongwa kuŵanaŵaniya  nyengu yeniyi yo ŵanthu azamukufwa cha ndi masoka nga chilengedu chifukwa “hema lo laku Chiuta [lazamuja] mukati mu ŵanthu.” (Chiv. 21:3, 4) Ndipu tikayika cha kuti Khristu wazamugwiriskiya ntchitu nthazi zaku Chiuta kuti wazimaliski masoka nga chilengedu mu Muwusu Waki wa Vyaka 1,000.

17. Kumbi tingamuyezga wuli Chiuta ndipuso Khristu?

¹⁷ Kukamba uneneska, isi tilivi mtufu pa chilengedu nge mo Yehova ndi Yesu aliri, kweni pe vinthu vinyaki vo tingafiska. Kumbi ndi vinthu wuli vo tingachita? Titenere kugwiriskiya ntchitu ulongozgi wo usanirika pa lemba la Nthanthi 3:27. (Ŵerengani.) Asani abali ŵidu akumana ndi masuzgu, tingachita umampha kuŵachiska ndipuso kuŵawovya mwakuliŵavu. (Nthanthi 17:17) Mwakuyeruzgiyapu, titenere kuŵawovya asani akumana ndi masoka ngachilengedu. Mzichi munyaki yo murumu waki wakutayika wanguwonga ukongwa wati wawovyeka pa nyengu yo nyumba yaki yingubwanganduka ndi chimphepu. Iyu wangukamba kuti: “Ndiwonga ukongwa chifukwa chakuja m’gulu laku Yehova, chifukwa landovya mwakuliŵavu kweniso mwauzimu.” Mzichi munyaki wambula kuyirwa yo nyumba yaki yingubwanganduka ndi chimphepu wangumala nthazi. Ndipu wati wawovyeka wangukamba kuti: “Ndingafiska cha kukonkhoska likondwa lo nde nalu . . . Yewu Yehova!” Tikondwa ukongwa chifukwa chakuja m’gulu la abali ndi azichi wo alongo kuti aŵanaŵaniya anyawu asani akumana ndi masuzgu. Tikondwa so ukongwa kuziŵa kuti Yehova ndipuso Yesu Khristu aphwere ukongwa ŵanthu ŵawu.

18. Nchinthu wuli cho chitikukondweskani ndi mo Yesu wagwiriskiyanga ntchitu nthazi zaki?

¹⁸ Pa nyengu yo Yesu wateŵetiyanga pacharu chapasi, wangulongo kuti ndi “nthazi yaku Chiuta.” Kumbi Yesu wachitanga ivi ndi chilatu wuli? Iyu wachitanga vakuziziswa kuti watondweski ŵanthu pamwenga kuti wasaniyi vinthu vo wakhumbanga cha. Kukamba uneneska, vakuziziswa vo Yesu wanguchita vilongo kuti watanja ŵanthu. Mu nkhani yakulondopu, tikambiskanengi fundu yeniyi.