1. ¿Kʼu yuʼun laj yal Pablo ti «jaʼ sjuʼel Dios [...] li Kristoe»?

KʼALAL liʼ toʼox oy ta Balumil li Jesuse, ep labalik sba skʼelobiltak juʼelal la spas. Jaʼ yuʼun mas me tstsatsub xchʼunel koʼontontik mi la jkʼeltik ta Vivlia ta sventa li skʼelobiltak juʼelal taje (Mateo 9:35; Lukas 9:11). Li Jesuse la spas li skʼelobiltak juʼelal taje, yuʼun akʼbat sjuʼel yuʼun li Jeovae. Jech oxal, li jtakbol Pabloe laj yal ti «jaʼ sjuʼel Dios [...] li Kristoe» (1 Korintios 1:24). Pe, ¿kʼusi chakʼ jchantik li skʼelobiltak juʼelal la spas Jesuse?

2. ¿Kʼusitik chakʼ jchantik li skʼelobiltak juʼelal la spas Jesuse?

² Ep kʼusitik chakʼ jchantik li skʼelobil juʼelal la spas Jesuse (Echos 2:22). June, jaʼ ti lek xkaʼibetik smelolal ti tspas skʼelobiltak juʼelal kʼalal mi tspas xaʼox mantal ta jmil jabil li Jesuse. Li skʼelobiltak juʼelal taje ep me tstabeik sbalil li krixchanoetik liʼ ta Balumile. Li yan xtoke, jaʼ ti xuʼ xkojtikinbetik mas li stalelaltak Jesuse xchiʼuk li stalelaltak Jeovae. Li ta xchanobil liʼe ta jchantik batel oxib skʼelobil juʼelal ti la spas Jesuse xchiʼuk ta jchantik batel kʼuxi xuʼ skoltautik avi xchiʼuk li ta jelavele.

3. 1) ¿Kʼusi kʼot ta pasel ta skʼinal nupunel ta Kana? 2) Li Jesuse, ¿kʼu yuʼun la spas li skʼelobil juʼelal taje?

³ Li baʼyel skʼelobil juʼelal la spas Jesuse jaʼo kʼalal la spasik jun skʼinal nupunel li ta jteklum Kanae. Naʼtik kʼu yuʼun, pe muʼyuk ep svinoik li ta kʼin taje. Ta skoj taje jaʼ kʼexlal sba ta stojolal li jnupuneletike yuʼun skʼan oyuk lek sveʼelik xchiʼuk svinoik sventa li jkʼel kʼinetike. Jaʼ yuʼun, li Mariae laj yalbe Jesus ti akʼo skolta li buchʼutik chnupunike. ¿Kʼu yuʼun? Li Mariae lek tajek xojtikin li albil kʼopetik ta sventa Jesuse, snaʼoj xtok ti xi tsbiiltasike: «Xnichʼon li Buchʼu toj toyol oye» (Lukas 1:30-32; 2:52). Jaʼ yuʼun, li Mariae xuʼ van la snop ti xuʼ xkoltaatik yuʼun Jesus li buchʼutik chnupunike. Ti kʼusi xuʼ jchʼuntik lek ta stojolal li Maria xchiʼuk Jesuse jaʼ ti oy ta yoʼontonik chkoltavanike. Jech oxal, li Jesuse la skʼatajes 380 litro voʼ ta lekil vino (kʼelo Juan 2:3, 6-11). Akʼo mi mu persauk van skʼan spas li skʼelobil juʼelal taje, li Jesuse jech la spas ta skoj ti oy ta yoʼonton li krixchanoetike xchiʼuk jaʼ la xchanbe slekil yoʼonton li Jeovae.

4, 5. 1) ¿Kʼusi chakʼ jchantik li skʼelobil juʼelal ti laj yichʼ kʼatajesel ta vino li voʼe? 2) Li skʼelobil juʼelal taje, ¿kʼusi chakʼ jchʼuntik ti chkʼot ta pasel li ta Paraisoe?

⁴ Koliyal li sjuʼel Jeovae, la skʼatajes ta lekil vino epal voʼ li Jesuse. Jaʼ yuʼun oy xaʼox ep vino sventa sta li epal krixchanoetike. Li skʼelobil juʼelal taje chakʼ jchantik ti oy slekil yoʼontonik ta jtojolaltik li Jeova xchiʼuk li Jesuse xchiʼuk ti oy ta yoʼontonik ta melel ti kʼu yelan chkaʼi jbatike. Jech xtok, chakʼ jchʼuntik ta melel ti jkotoltik chakʼbutik ep jveʼeltik li ta Paraisoe (kʼelo Isaías 25:6).

⁵ ¡Jnopbetik noʼox avaʼi skʼoplal taje! Li Jeovae tskʼel ti mu kʼusi spas palta kuʼuntik li ta Paraisoe, yuʼun chakʼ kʼupil sba jnatik xchiʼuk oy noʼox lek jveʼeltik yuʼun. Kʼalal ta jnopbetik skʼoplal li kʼusitik lek chakʼbutik Jeovae, toj jun xa noʼox koʼontontik ta jtojbetik ta vokol.

6. 1) ¿Kʼu yelan tstunes sjuʼel li Jesuse? 2) ¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik li Jesuse?

⁶ Li Jesuse muʼyuk la stunes sjuʼel sventa stuk noʼox stabe sbalil. Jun skʼelobile jaʼ liʼe, ¿kʼusi la spas kʼalal albat yuʼun Satanas ti akʼo skʼatajes ta pan li tonetike? Muʼyuk la xchʼun (Mateo 4:2-4). Li Jesuse la stunes sjuʼel sventa lek kʼusitik tspas ta stojolal li yantike. ¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik taje? Li Jesuse laj yal ti skʼan jnopes jbatik sventa «oyuk me kʼusi [xkakʼbetik] li yantike» (Lukas 6:38). ¿Kʼusitik xuʼ jpastik? Xuʼ xkikʼtik ta veʼel ta jnatik. Kʼalal mi laj junuk tsobajele xuʼ van oy buchʼu tskʼan chchan kʼuxi xuʼ tsjelubtas junuk sparte ti staoje, jech oxal xuʼ jchʼakbetik yorail. Xuʼ van jkoltatik ek li buchʼutik jaʼ to chlik xcholik mantale. Kʼalal jech-o chkakʼtik  ta ilel slekil koʼontontik xchiʼuk ta jkoltatik li yantike, jaʼ jech chkakʼtik ta ilel ti ta jchanbetik li Jesuse.

7. ¿Kʼusi vokolil oy ti kʼu sjalil liʼ kuxulutik ta sbalumil Satanase?

⁷ Li avie oy epal krixchanoetik ta Balumil ti abol sbaike. Pe li taje jech xa onoʼox li ta skʼakʼalil Vivliae. Xi albatik yuʼun Jeova li j-israeletike: «Yuʼun scotol ora oy onoʼox bochʼotic muʼyuc cʼusi oy yuʼunic te ta avosilalic» (Deuteronomio 15:11). Ta jayib siglo ta mas tsʼakale xi laj yal li Jesus eke: «Skotol kʼakʼal liʼ achiʼinojik li buchʼutik abol sbaike» (Mateo 26:11). ¿Mi jaʼ van skʼan xal ti oy-o buchʼutik abol sbaik liʼ ta Balumile? Moʼoj. Li kʼusi tskʼan chale jaʼ ti oy-o povreal ti kʼu sjalil liʼ kuxulutik ta sbalumil Satanase. Pe jelel maʼ li ta Paraisoe. Yuʼun oy sveʼelik skotol li buchʼutik te chnakiike xchiʼuk muʼyuk buchʼu chil svokol ta povreal.

8, 9. 1) ¿Kʼu yuʼun laj yepajes pan xchiʼuk choy li Jesuse? 2) ¿Kʼu yelan chavaʼi aba kʼalal chanopbe skʼoplal li skʼelobil juʼelal taje?

⁸ Xi laj yal li jtsʼibajom yuʼun salmo ta stojolal Jeovae: «Li voʼote chajam li acʼobe; chabusanbe yalel tal abendición scotol li cʼusitic cuxajtique» (Salmo 145:16). Kʼalal liʼ toʼox oy ta Balumil li Jesuse lek la xchanbe stalelal li Stote, yuʼun ep krixchanoetik laj yakʼanbe li kʼusitik chtun yuʼunike. Pe mu jechuk la spas ta skoj ti tskʼan chakʼ ta ilel ti oy ep sjuʼele. Jech la spas yuʼun oy ta yoʼonton ta melel li krixchanoetike. Jun skʼelobile jaʼ li kʼusi chal Mateo 14:14 kʼalal ta 21 (kʼelo). Ta smilal xa noʼox krixchanoetike lokʼik tal ta jteklumetik sventa tstsʼakliik batel ta yokik li Jesuse (Mateo 14:13). Kʼalal och xaʼox akʼobale, li yajchankʼoptake laj yakʼik venta ti lubemik xa xchiʼuk ti chviʼnajik xae. Jaʼ yuʼun laj yalbeik Jesus ti akʼo stakan xa batele xchiʼuk ti xbat saʼ kʼusi tslajesike. ¿Kʼusi la spas li Jesuse?

⁹ Li Jesuse la smakʼlin li epal krixchanoetik taje, pe kʼajomal noʼox voʼob pan xchiʼuk chaʼkot choy la stunes. ¿Kʼu yuʼun la spas li skʼelobil juʼelal taje? Yuʼun skʼanojan li krixchanoetike xchiʼuk oy ta yoʼonton tskoltaanan. Ep sveʼel laj yakʼanbe, yuʼun li Vivliae chal ti veʼ skotolike xchiʼuk ti lek noj xchʼutike. Ti jech veʼike jaʼ koltaatik sventa oy lek yipalik yoʼ tsutik batel li ta snaik ti nom to xkome (Lukas 9:10-17). Toj ep xa noʼox li sveʼelike, yuʼun kʼalal la stsobbeik li skomenale, noj lajcheb moch.

10. ¿Kʼusi poʼot xa chichʼ pasbel li povreale?

¹⁰ Ta smul li chopol ajvaliletike xchiʼuk ti jaʼ noʼox chakʼ ta yoʼonton li kʼusi tskʼan stukike, ep ta miyon krixchanoetik ti oyik ta povreale. Taje jech kʼotem ta stojolal junantik stestigotak Jeova, yuʼun jutuk tajek sveʼelik. Pe li Diose tskʼan chakʼbe skotol krixchanoetik li kʼusi chtun yuʼunik sventa chkuxiike xchiʼuk xuʼ onoʼox yuʼun spasel. Jamal yaloj ti tstupʼbe skʼoplal li povreale (kʼelo Salmo 72:16). Mu xa jaluk skʼan ti jchʼunej mantaletike chnakiik ta jun Balumil ti muʼyuk xa povreale xchiʼuk ti muʼyuk xa chopol ajvaliletike.

11. 1) ¿Kʼu yuʼun xuʼ lek jchʼuntik ti poʼot xa tstunes sjuʼel Kristo sventa skolta skotol li krixchanoetike? 2) ¿Kʼusi tstij koʼontontik spasel kʼalal ta jnopbetik skʼoplal li kʼusi poʼot xa tspas li Kristoe?

¹¹ Kʼalal liʼ toʼox oy ta Balumil li Jesuse, ta oxib jabil xchiʼuk oʼlol noʼox la spas skʼelobil juʼelal ta jayib noʼox lumetik (Mateo 15:24). Pe kʼalal ch-ajvalilaj li ta  jmil jabile xuʼ tskolta skotol li krixchanoetike (Salmo 72:8). Ta skoj li skʼelobiltak juʼelal la spas li Jesuse chakʼ ta ilel ti tskʼan tstunes sjuʼel sventa tskoltautike. Jaʼ yuʼun, xuʼ jpat lek koʼontontik ti poʼot xa jech tspase. Jech oxal, kʼalal ta jnopbetik skʼoplal taje jaʼ tstij koʼontontik sventa lek jtunes jkʼakʼaltik xchiʼuk kipaltik yoʼ jkoltatik li yantike (Salmo 45:1; 49:3). Melel onoʼox ti mu spas kuʼuntik skʼelobiltak juʼelal li voʼotike. Pe xuʼ xkalbetik krixchanoetik li kʼusitik lek chkʼot ta pasel chal Vivliae. Yuʼun jaʼ onoʼox me kabteltik (Romanos 1:14, 15).

12. ¿Kʼu yuʼun xuʼ lek jchʼuntik ti snaʼoj kʼu yelan ch-abtej Balumil li Jesuse?

¹² Li Vivliae chal ti kʼalal la spas Balumil li Diose, li Jesuse te koltavan kʼu chaʼal «jun pʼijil j-abtel» (Proverbios 8:22; 8:30, 31, TNM; Kolosenses 1:15-17). Jech oxal, li Jesuse snaʼoj lek kʼu yelan ch-abtej li Balumile xchiʼuk snaʼoj kʼu yelan xuʼ spajesbe yip li ikʼe, li nabe xchiʼuk li yan kʼusitike.

13, 14. Albo jun skʼelobil ti bu chakʼ ta ilel ti xuʼ spajesbe yip kʼusitik ta Balumil li Jesuse.

¹³ Kʼalal liʼ toʼox oy ta Balumil li Jesuse laj yakʼ ta ilel ti xuʼ spajesbe yip li ikʼe, li nabe xchiʼuk li yan kʼusitike. Jun skʼelobile jaʼ liʼe, jun veltae la stunesbe sjuʼel Dios sventa xuʼ spajesbe yip jun «xibal sba tsatsal ikʼ» (kʼelo Markos 4:37-39). Jun vinik ti xchanojbe skʼoplal Vivliae chal ti ikʼaloʼ taje toj echʼ xa noʼox tsots tajek, ikʼ la li stokale, tsots tajek li yikʼale, oy xchaukal xchiʼuk tsots yaʼlel. Jaʼ jun tsatsal ikʼaloʼ ti chjoch batel stekel li kʼusitik tstae. Li jtakbol Mateo eke laj yalbe skʼoplal li tsatsal ikʼaloʼ taje (Mateo 8:24).

¹⁴ Nopbo avaʼi skʼoplal liʼe: li voʼe tsmaj li varkoe, jaʼ yuʼun chtal xbat yuʼun ta jujujot. Li ikʼaloʼe tsots tajek chbakʼ yuʼun li kʼusitike xchiʼuk chakʼ ochuk voʼ li ta yut varkoe. Akʼo mi jech, li Jesuse ochem tajek svayel yuʼun toj lubem. Pe li yajchankʼoptake xiʼemik tajek. Jech oxal tal stijik, xi laj yalbeike: «¡Kajval, koltaunkutik, yuʼun chichamkutik xa!» (Mateo 8:25). ¿Kʼusi la spas li Jesuse? Lik xchiʼuk xi tsots laj yalbe li ikʼe xchiʼuk li nabe: «¡Anchan!» (Markos 4:39). Vaʼun, ¡paj li ikʼaloʼe! Lek xvinaj ti xuʼ spajesbe yip kʼusitik ta Balumil li Jesuse.

15. ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti xuʼ spajesbe yip kʼusitik ta Balumil li Jeovae?

¹⁵ Li Kristoe jaʼ akʼbat sjuʼel yuʼun Jeova sventa xuʼ spajesbe yip li kʼusitik ta Balumile. Jaʼ yuʼun xuʼ jchʼuntik ta melel ti xuʼ jech spas li Jeova eke. Jun skʼelobile jaʼ liʼe, kʼalal skʼan toʼox xtal li Nojelal ta voʼe, xi laj yale: «Ta vucub cʼacʼal ta xcacʼ taluc voʼ chaʼvinic (40) cʼacʼal xchiʼuc chaʼvinic (40) acʼubal» (Génesis 7:4). Jech xtok, li ta Éxodo 14:21 chal ti Diose laj yakʼ taluk «tsots icʼ ta sloqʼueb cʼacʼal» sventa xjam ta oʼlol li nabe. Ta Jonás 1:4 chal ti ta yan veltae laj yakʼ taluk «mucʼta icʼ te ta nab». Tspat tajek koʼontontik snaʼel ti tspajesbe yip kʼusitik ta Paraiso li Diose.

16. ¿Kʼu yuʼun tspat koʼontontik snaʼel ti xuʼ spajesbe yip kʼusitik ta Balumil li Jeova xchiʼuk Jesuse?

¹⁶ ¿Kʼu yuʼun tspat tajek koʼontontik ti ta jnaʼtik ti xuʼ spajesbe yip kʼusitik ta Balumil li Jeova xchiʼuk Jesuse? Yuʼun jaʼ chakʼ jnaʼtik ti kʼalal yakal xaʼox ch-ajvalilaj ta jmil jabil li Jesuse muʼyuk chkil jvokoltik ta skoj tsatsal ikʼaloʼetik, tsunamietik, volkanetik xchiʼuk li tsatsal nikeletike. Ta skoj ti chchabi skotol krixchanoetik li Jeovae muʼyuk xa chijxiʼ mi  chtal nojelal ta voʼ, nikel o yan kʼusitik (Apokalipsis 21:3, 4). Xuʼ jchʼuntik lek ti Kristoe tstunesbe sjuʼel Dios sventa tspajesbe yip li kʼusitik ta Balumile.

17. ¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik li Dios xchiʼuk li Kristoe?

¹⁷ ¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik li Dios xchiʼuk li Kristoe? Melel onoʼox ti mu spas kuʼuntik skʼelobil juʼelal li voʼotike, pe xuʼ spas kuʼuntik li kʼusi chal Proverbios 3:27 (kʼelo). Kʼalal oy kʼusi tsots tsnuptan li kermanotaktike xuʼ xkakʼbetik li kʼusitik chtun yuʼunike xchiʼuk jpatbetik yoʼontonik (Proverbios 17:17). Taje jaʼo xuʼ jech jpastik kʼalal ch-echʼ nojelal ta voʼ, nikel o yan kʼusitike. Jun skʼelobile jaʼo kʼalal echʼ jun tsatsal ikʼaloʼe, solel lajem kom sna jun ermana ti meʼone. Koltaat yuʼun li ermanoetike, jaʼ yuʼun laj yal ti tstoj tajek ta vokol ti jaʼ stestigo Jeovae, pe maʼuk noʼox ta skoj li kʼusitik akʼbate, moʼoj, jaʼ mas la stoj ta vokol ti koltaat ta mantale. Taje jechtik la snuptan ek jun ermana ti chʼabal smalale. Tsvul tajek yoʼonton ta skoj ti laj tajek sna ta tsatsal ikʼaloʼe. Talik li ermanoetike xchiʼuk koltavanik ta xchaʼmeltsanel. Li ermana taje mu xa noʼox la x-al yuʼun ti kʼu yelan chaʼi sbae. Vaʼun xi laj yale: «Kolaval Jeova». Jkotoltik ta jtojtik tajek ta vokol ti oy kermanotaktik ti oyutik ta yoʼontonike. Pe mas to ta jtojbetik ta vokol Jeova xchiʼuk Jesukristo ti chchabiutike.

18. ¿Kʼusi labal sba chavil kʼalal chanopbe skʼoplal li skʼelobiltak juʼelal la spas Jesuse?

¹⁸ Kʼalal liʼ toʼox oy ta Balumil li Jesuse laj yakʼ ta ilel ti «jaʼ sjuʼel Dios» li stuke. Pe muʼyuk la spas skʼelobiltak juʼelal sventa xvinaj skʼoplal o stabe noʼox sbalil stuk. Li skʼelobiltak juʼelal la spase jaʼ ta skoj ti skʼanojan ta melel li krixchanoetike xchiʼuk oy ta yoʼonton la skoltaanan. Li ta xchanobil chtale ta xkalbetik to batel skʼoplal taje.