1. Dano mapol me loboni gineno bedo leng nining?

 LENGO pe dong obedo gin ma pire tek bot dano. Man tye ka timme tutwalle i kare-ni. Me labolle, dano mapol gitamo ni pe rac me buto i kin co ki co nyo mon ki mon nyo buto ki ngat mo ma pe inyomme kwede. Kodi kwo man bene kinyuto ka maleng dok kitero calo gin ma pe rac i vidio, bukke, wer ki dong i cato wil. (Jab. 12:8) Tim me tarwang dong onya adada ma weko itwero penye kekeni ni, ‘Tika ada twere me bedo leng i kwowa?’ Wagamo ki tekcwiny ni: Twere, ki kony pa Jehovah, Lukricitayo me ada gitwero bedo leng i kwogi ducu.​—Kwan 1 Jo Tecalonika 4:3-5.

2, 3. (a) Pingo pire tek ni walweny ki miti maraco? (b) Gin ango ma wabinyamo i pwony man?

² Me acel, myero bene wange ni bedo leng mito ni meno wajwa miti maraco ducu. Kit macalo cam ma kiketo i wi goli bito kwede ki rec-ci, tam me carocaro kacel ki miti maraco ka pe wajwayo cutcut twero cako dongo motmot ci dwoyo tam pa Lakricitayo. Gitwero nen maber i wangwa ci terowa i timo tim carocaro. Tye kit ma Baibul waco kwede ni: “Miti  ka oyac ci nywalo bal. Bal ka dong odongo muteggi nywalo to.”​—Kwan Yakobo 1:14, 15.

³ Pire tek tutwal ni omyero watam i kom kit ma miti marii pi kare manok keken romo doko kwede bal madit. Ento pud dong cuko cwinywa adada me ngeyone ni ka wakwero miti maraco, ci wabigwokke ki i tim me tarwang kacel ki adwogi marac ma bino ki iye! (Gal. 5:16) Kong wanyamu jami adek ma giromo konyowa wek walweny ki miti maraco: watwa ki Jehovah, tira ma nonge i Lokke, ki dong kony ma Lukricitayo luwotwa ma guteggi i yo me cwiny giminiwa.

4. Pingo pire tek ni wanyikke cok bot Jehovah?

⁴ Baibul ciko jo ma gimito ‘nyikke cok bot Lubanga’ ni: “Wulwok cingwu woko, . . . wulony cwinywu obed maleng.” (Yak. 4:8) Ka watero watwa ki Jehovah calo gin ma pire tek, ci wabitute me yomo cwinye i yo me kwowa ducu, ma man bene kwako wa tamwa. Wamito ni wabed ma ‘cwinywa leng’ kun nongo waketo tamwa i kom gin ducu maleng, gin mo maber makato, ki dong ma myero apaka. (Jab. 24:3, 4; 51:6; Pil. 4:8) Jehovah ngeyo ni wan watye ki roc. En bene ngeyo ni yot adada botwa me bedo ki miti maraco. Ento wacwero cwinye adada ka wabedo ki tam maraco ma ka tute ki kerowa ducu me kwerogi. (Acak. 6:5, 6) Ka watamo i kom lok man, ci wabicung matek me bedo leng i tamwa.

5, 6. Lega romo konyowa nining me lweny ki tam maraco?

⁵ Yo acel ma pire tek ma wanyuto kwede ni wageno Jehovah ki cwinywa ducu i tutewa me lweny ki tam maraco aye ka walego bote. Ka wanyikke cok bot Jehovah i lega, en bene nyikke cok botwa. En miyo cwiny mere maleng kun pe pudo apuda, man miniwa kero me kwero tam maraco wek wabedo jo maleng. Pi meno, omyero wami Lubanga onge miti ma watye kwede me yomo cwinye ka nongo walwodo lok ki i cwinywa. (Jab. 19:14) Tika wapenyo en ki mwolo wek ongiwa me neno ka ce ‘kit mo marac tye i iwa’​—tam ma pe opore ma miyo watimo bal? (Jab 139:23, 24) Tika walego bote kare ki kare wek okonywa me gwoko gennewa ka watye i atematema?​—Mat. 6:13.

⁶ Kit ma wadongo kwede nyo kit me kwowa i kare mukato angec romo weko watimo jami mogo ma Jehovah dagi. Kadi bed kit meno, en pud romo konyowa me timo alokaloka i kwowa wek wamedde ki timo jami i yo ma en mito. Me laporre, lacen ma Kabaka Daudi otimo abor ki Batceba, en ongut ci olego bot Jehovah kun waco ni: ‘Mi cwinya obed maleng, ket cwiny manyen dok ma pe lokke i iya.’ (Jab. 51:10, 12) Miti me timo bal twero bedo tek adada i cwinywa, ento Jehovah romo miniwa cwiny mere maleng wek otug mitiwa me bedo luwiny. Kadi bed ni miti me timo bal dong orwako lwite tutwal i kwowa ma weko pe dong waromo timo gin mo keken maber, Jehovah pud romo konyowa wek wakwo i yo ma lubbe ki cikke. En romo gengo gin mo keken marac wek pe olowa.​—Jab. 119:133.

7. Lok pa Lubanga twero konyowa nining wek pe wadong miti maraco?

⁷ Jehovah romo tic ki Baibul me gamo legawa ka wamito kony ki bote. Ryeko  ma tye i Lok pa Lubanga “mukwongo bedo leng.” (Yak. 3:17) Kwano Baibul nino ducu kacel ki lwodo lok i kom gin ma wakwano twero konyowa pe me bedo ka tamo jami maraco. (Jab. 19:7, 11; 119:9, 11) Medo i kom meno, Baibul tye ki labol kacel ki tira mogo ma gitwero konyowa wek pe wadony i bal kacel ki bedo ki miti marac i cwinywa.

8, 9. (a) Gin ango ma oweko latin awobi-ni odonyo i tim me abor? (b) Jami macalo mene i kareni ma watwero tic ki tira ma ginonge i Carolok cura 7?

⁸ I Carolok 5:8, wakwano ni: “Pe icit bot dako ma lakwele-ni, pe icit cok ki doggolane.” Adwogi ma bino pi kwero lubo tira man tye kicoyo pire i Carolok cura 7, ka ma wakwano iye lok kom awobi mo ma obedo ka kato ki i twok ot pa dako mo ma lakwele. I wi otyeno ma piny anga akato-ni, dakoni orwatte kwede kun orukke calo lakwele. Dakoni omwomme omake woko liking ci onoto leme. Lokke ma lim calo mo kic-ci otugo miti ma pe jukke i cwiny awobi-ni. Gudonyo itim me abor. Nen calo awobi-ni onongo pe ki miti me timo abor. En onongo pe ki ngec mo wacel. Kadi bed kit meno, en onongo birego ki adwogi me balle i ngeye. Ka onongo en oniang adwogine, kono en pe owire cok ki ot pa dakoni.​—Car. 7:6-27.

 ⁹ Tika romo bedo ni wan bene pe wanyuto ryeko i cawa mukene, ma i kine mogo warwatte ki jami mogo ma gitwero tugo miti maraco i cwinywa? Me labolle, telebijon mukene ginyuto jami macilo i dyewor. Ket kong ni wabedo ka loko purogram me telebijon ata ata. Nyo wabedo ka donyo i kabedo mogo me intanet ma twero terowa i cal mogo macilo ma gitugo miti me donyo tim me buto. Tika twero bedo ni jami meno ma warwatte kwedgi ni gitwero cako dongo miti maraco i cwinywa ci bwoyo kerowa i tutewa me bedo leng?

10. Pingo lok ore obedo gin marac? (Nen cal ma tye i pot karatac 18.)

¹⁰ Yo mukene ma Baibul konyowa kwede aye ni miniwa tira madok i kom kit ma myero water ki ngat mo ma pe obedo dako nyo laco calo wan. (Kwan 1 Temceo 5:2.) Tira man cikowa me gwokke ki i lok ore mogo macilo. Jo mogo gitwero neno kit ma ngat moni timo kwede ki kome, wange ki dong wito cinge i yo me mar calo gin ma pe rac pienni nongo pe kwako gudo kom ngat moni. Ento, loko lok ore ki dok gamone romo weko ngat moni cako tamo tam maraco ma romo o wa i tim tarwang. Gin ma kit man kong otimme i kare mukato angec dok bene pud romo timme.

11. Lanen maber ango ma Yucepu oweko botwa?

¹¹ Yucepu oweko lanen maber botwa ka odok i lok ore. I kare ma dako pa Potipar otemo bite, Yucepu okwero bitane lajwac. Ento dako-ni pe oilo cinge. Nino ki nino dako man onongo bite ni gibed kacel. (Acak. 39:7, 8, 10) Ma lubbe ki lok pa dano mo ma okwano lok me Baibul i yo matut, en otito ni bedo calo dako pa Potipar obedo ka wacci: “‘Kong wabed kenwa wan aryo keken pi cawa manok,’ ki gen ni [Yucepu] aye myero ocak lok.” Kadi bed kumeno, Yucepu omoko tamme pe me ye lokke nyo bitane. En pe oye miti ma dako-ni onyuto i kome dok bene pe oloko lok ore bote, ma oweko tam marac pe orwako lwite i cwinye. I kare ma dako man otemo diye me buto kwede tektek, Yucepu otuco ngwec labongo ogalle. “Yucepu omwomme oweko bongone i cinge, okato gire woko ki i ot.”​—Acak. 39:12.

12. Wangeyo nining ni jami ma wanenogi gitwero miyo cwinywa ngak woko?

¹² Baibul bene poyo wiwa i kom adwogi marac ma bino ka wamiyo wangwa oweko cwinywa ongak woko. Wang ma woto atata romo tugo nyo dongo miti marac i kom tim me buto. Yecu owaco ni “dano mo ma neno dako ce paro ni ebed kwede, meno nongo dong otimo abor woko kwede ki i cwinye.” (Mat. 5:28) Man aye gin mutimme i kom Kabaka Daudi. “[Daudi] oneno [ki i wi ot] dako mo ma tye ka lwok.” (2 Cam. 11:2) En okwero neno ka mapat ki dok loko tamme ka mukene. Man oweko en ocako bedo ki miti i kom dako pa lawote ma omiyo en otimo abor kwede.

13. Pingo pire tek ni ‘wacikke ki wangwa,’ dok man kwako timo gin ango?

¹³ Ka wamito kwero tam maraco, mitte ni omyero ‘wacikke ki wangwa,’ kit ma Yubu otimo kwede-ni. (Yubu 31:1, 7, 9) Calo Yubu, omyero wamok tamwa pe me neno ngat moni ki cwiny me donyo i tim tarwang kwede. Meno kwako kwero neno cal mogo ma tugo miti me buto ma oromo nonge i kompiuta, lanyut madongo ma kicibogi i teng  gudo, pok nge magajin ki dong jami mukene.

14. Watwero nongo adwogi maber nining ki i tira ma loko i kom bedo leng?

¹⁴ Ka gin mo ma kiloko iye kany gudu ka mo i kwoni dok twero konyi me lweny ki miti maraco, ci ket i tic cutcut labongo galle. Bed atera me jolo tira ma giromo konyi ki i Lok pa Lubanga wek ibed leng.​—Kwan Yakobo 1:21-25.

15. Ka watye ka tute me lweny ki miti maraco, pingo pire tek me yenyo pi kony?

¹⁵ Ka watye ka tute me lweny ki miti maraco, Lukricitayo luwotwa gitwero bedo jo ma waromo ngwec botgi pi kony. Ki lok ada, nywako lok man ki ngat mukene pe yot. Ento, ka waye ni Lakricitayo mo muteggi i yo me cwiny okonywa, ci pe wabigengo ngewa ka en tye ka tittiwa ni watye ki miti mogo maraco i cwinywa. (Car. 18:1; Ibru 3:12, 13) Tito ka ma gorowa tye iye bot Lakricitayo mo muteggi romo konyowa me niang jami mogo i kwowa ma pe wangeyo. Man twero konyowa me timo alokaloka ma gimitte wek wabed i mar pa Jehovah.

16, 17. (a) I yo ma nining ma luelda gikonyo jo ma gitye ka lweny ki miti maraco? Mi lapor. (b) Pingo pire tek ni jo ma gineno jami ma tugo miti me buto guyeny kony oyotoyot?

¹⁶ Luelda gin aye jo ma gupore me miniwa konyo. (Kwan Yakobo 5:13-15.) Awobi mo i lobo Brazil obedo ka tute ki miti maraco pi mwaki mapol. En owaco ni: “Onongo angeyo ni jami ma atamo i komgi-ni pe yomo cwiny Jehovah, ento lewic obedo ka maka ma pe atwero tito kit ma awinyo kwede ki i cwinya bot jo mukene.” Ki yomcwiny, i kare ma laelda mo ma paro pire i kacokke ma en tye iye obino ocuko cwinye wek onong kony ma mitte. Awobi ni omedde ni: “Abedo ki ur i kom kit ma luelda gunyuto bota cwiny me kica kacel ki niango madit mukato kare woko. Gubedo guwinyo pekona mot. Gutiyo ki Baibul me nyutta kit ma Jehovah mara kwede, ci gulego kacel kwede. Man oweko obedo yot bota me ye tira me Baibul ma gumiya.” Lacen, i nge mwaki mapol ma en dong odongo i yo me cwiny, en owaco ni: “Dong aniang kit ma pire tek kwede me yenyo kony ma ka tute me ciro pekowa piwa kenwa.”

¹⁷ Omyero ipeny pi kony oyotoyot ka ce i loko odoko kiti me neno jami ma tugo miti me buto. Ka igalle ki penyo pi kony, ci man kelo adwogi marac adada pien “miti ka oyac ci nywalo bal” ma cwero cwiny jo mukene dok lano nying Jehovah. Miti me yomo cwiny Jehovah ki dok medde ki bedo tye i kacokke ocuko cwiny jo mapol me ye kony ma kiminigi.​—Yak. 1:15; Jab. 141:5; Ibru 12:5, 6.

18. Dong imoko tammi me timo gin ango?

¹⁸ Kit macalo lobo pa Catan tye ka medde ameda ki dok rac-ci, Jehovah pud dong cwinye yom ya me neno kit ma luticce gitute kwede me gwoko tamgi me bedo leng kun nongo gilubo tirane! Myero dong wamoko tamwa me bedo cok ki Jehovah kun nongo wajolo tirane ma wok ki i kacokke kun tiyo ki Lokke. Bedo leng keliwa yomcwiny kacel ki wic ma opye mot i kareni. (Jab. 119:5, 6) I anyim ma nongo dong kijwero Catan woko ki i lobo-ni, wabibedo ki kare me kwo i lobo maleng ka ma tim maraco ducu pe iye.