Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Ndoo Kaala Waŋchieeya

Ndoo Kaala Waŋchieeya

“La soli balaŋ o sɔɔŋ wɔɔŋndoŋ tosaa niŋ, . . . la dindi kɔlta nyalaŋ.”—CHEMI. 4:8.

1. Vɛɛ chieeŋndo che yɛ hau kaa nɔɔlɛiyo?

WAŊNDA tau sina nyɛ cho kaa nɔɔlɛiyo faŋaŋndo kɔɔli wo le. O bii fau o teleŋ naa hoo niŋ. O lɛŋii bɔɔbɔɔ niŋ, a che poo nda poo hiniei tosaa, a wana nya cho o nɔ niŋ te wo maa i wɔu le. Waŋnda cho hau kaa suu waa naa chɔmndo, nduyɛ ma wa ndu tosaa o yelelaŋndo niŋ. (Chon. 12:8, NW) Kaa nɔɔlɛiyo pɛŋgɛla hau walaa, nduyɛ mi kɔndɔfillo bii naa miŋ nyuna aa, ‘Baa ŋ nɔla pa kpeekpei miŋ faŋaŋ kaa nɔɔlɛiyo kɔɔli?’ Muli naa a kɔllo fau cho ni aa, Ei. A mala Chɛhowaa, Kilisiɔŋaa tonyaa nɔla ma faŋaŋ kaa nɔɔlɛiyo kɔɔli.—Nuawɔ Tɛsaloniaŋ Tasoo 4:3-5.

2, 3. (a) Le yɛɛ o bɛnda yɛ miŋ chɔulaba yeemaŋ nɔɔlɛiyoŋ? (b) Yɛɛ naŋ cho yɛ yaasiaa o buŋgɛi hei niŋ?

2 I tasei, le kaa nɔɔlɛiyo tiu wo ba, ŋ nɔ fɛŋ miŋ faŋaŋ yeemaŋ nɔɔlɛiyoŋ kɔɔli. Mɛɛ Malaleŋ o doliŋnde le naŋ suuwo naa yɛɛ, lende koni yiyaŋnda nɔɔlɛi nɔɔlɛilaŋ la luei Kilisiɔŋnɔɔ o yɔŋ wɔɔŋndo niŋ ni, te ŋ kɛɛ laŋ chɔ chɔ le. Mi dialuŋ naŋ hakioŋ hɛnaŋ a yeemaŋ wɔɔŋndoŋ, nduyɛ miŋ luei balaŋ o sɔɔŋ nɔɔlɛiyoŋ tosaa niŋ. O teleŋ biŋgiinii bɛŋgi, mi hakioo luei naa yeemɛi wɔɔŋnde o kɔl. O teleŋ koŋ bɛŋgu, mi buɛi Chɛhowaa bɛɛ wa chumndo le lɔɔ fondaa cho sɔlaŋ le yɔŋgɔŋndo o yeemɛi keŋ niŋndo. A tonya, “yeemɛi” tosa mi waŋndo “wou baa o yɔŋ wɔɔŋndo niŋ.”—Nuawɔ Chemisi 1:14, 15.

3 O bɛnda miŋ yiyaŋ mɛɛ yeemɛi naŋ nɔ lepum nde tosa miŋ luei baa o haki wɔɔŋ wɔɔŋndo niŋ yɛ. Kɛ nuawɔ se mɛɛ naŋ sɔla kɔl dɛɛniaa le sinaa maa te ŋ kuuna pɛ yeemaŋ nɔɔlɛiyoŋ le puundoŋ sɔlaa naa o lakɔl, ŋ nɔ miŋ luei baa o niilu nɔɔlɛiyo niŋ te, o chuu naa saŋgaa o yoomu naa niŋndo le! (Kal. 5:16) Ŋ yaasiaŋndɔ nyɔŋ ŋgaa, ŋ mala naa le yeemaŋ nɔɔlɛiyoŋ chɔulabaa wo. Chaŋyɛi nɛi naa Chɛhowaa tɛɛŋ, sila cho o Diom ndɔɔ niŋndo, a mala Kilisiɔŋaa cho kaasoŋnda o Mɛlɛka piɛiyo niŋnda

“LA SƆƆGUU MƐLƐKA IKƐI”

4. Le yɛɛ o cho yɛ suɛi sɔvɛ miŋ naŋnuŋ Chɛhowa ikɛi?

4 Sila Baabuiyo ke naa le miŋ “sɔɔguu Mɛlɛka ikɛi” yo cho ni, “La soli balaŋ o sɔɔŋ wɔɔŋndoŋ tosaa niŋ, . . . la dindi kɔlta nyalaŋ.” (Chemi. 4:8) Te ŋ chua pɛ chaŋyɛi nɛi naa Chɛhowaa tɛɛŋ nyɛ sɔvɛ, ŋ nɔ miŋ kindiŋ le ndu kɔllo nɛŋioo o yiyaŋ naa niŋ, a nyɛ o nyɛ cho a yoomu naa okɔɔ. Miŋ nɔ yeemɛi le “kɔl diandaa” nɔɔ, nduyɛ miŋ kɛsi yiyaŋnda naalaŋ o nyɛ o nyɛ cho suɛi diandaa, suɛi kɛndɛ, a suɛi chandaa. (Chon. 24:3, 4, NW; 51:6; Fil. 4:8) A koŋ fau, mi Chɛhowa keeku hɔlteŋ lepum o sɔɔŋ naŋ tosa woŋ choo. O sina maa miŋ nɔ yeemaŋ wɔɔŋndoŋ lepum. Kɛ ŋ nɔ miŋ sina maa mbo tambu kɔl te ŋ kɛsiŋ pɛ yiyaŋnda wɔɔŋndaŋ o lakɔl, nduyɛ miŋ kindiŋ o nɛi o nɛi niŋ le laŋ soliŋndo o kɔl te. (Kan Ch. 6:5, 6) Yiyaŋndo o hei choo mala naa miŋ nɔ kɔl sikpaa le yiyaŋnda naalaŋ kɛsioo la diandaa.

5, 6. Vɛɛ piɛileŋ le mala yɛ naa le yeemaŋ nɔɔlɛiyoŋ chɔulabaa?

5 Nɛi sɔviɔɔ opilɛ le chɔmndo maa ŋ dɔu tiindaŋ naa kpou o Chɛhowa niŋ cho piɛileŋ ndu le yiyaŋnda nɔɔlɛilaŋ chɔulabaa ni. Te ŋ naŋnuŋ pɛ Chɛhowa ikɛi kpɛɛluŋ o piɛileŋ niŋ, ndu bɛɛ cho naa naŋnɔŋ ikɛi. Mbo ke naa nyina ndɔ diandaa a kɔllo wulee le naa malaa miŋ soliŋ yiyaŋnda nɔɔlɛilaŋ o lakɔl, nduyɛ miŋ lo a diandaa. Ŋ dimul Mɛlɛka o piɛileŋ niŋ le mbo sina yeemɛi naŋ nɔ le ndu kɔllo nɛŋioo wo. (Chon. 19:14, NW) Ŋ nyuna ndu pa a lebɛɛ le mbo mɛɛndaŋ naa te ŋ nɔ pɛ “yiyaŋnda wɔɔŋndaŋ,” a yeemaŋ wɔɔŋndoŋ, ŋ luei naa o hakioo niŋndoŋ? (Chon. 139:23, 24, NW) Ŋ cho pa ndu piɛiyo lɔɔlɔɔ le naa malaa miŋ kɛsi pimbi simiaa naa te tɔɔndaŋndo komal naa pɛ?—Mat. 6:13.

6 Manda naŋ sɔla wo, ɔɔ mi kaa naŋ nɔ paandu wo tosa lepum miŋ kandu sɔɔŋ Chɛhowa kɛɛ woŋ hɛnaŋndo. Kɛ a koŋ fau, o nɔla mbo mala naa miŋ tosa siŋgaŋndaŋ le halikpeŋ miŋ hiou lachi a ndu piɛiyo o nɛi sakpoo choo. Masaa Deeve ndoo sina hei. Mɛɛ Deeve suunda a Basiba, mbo nyɔɔlu Chɛhowa o piɛileŋ niŋ aa, “Tosa mi kɔl nuu wa o diandaa, . . . nduyɛ ma dɔu ya yiyaŋnda kɛndɛlaŋ o kɔl le lɔɔlɔɔ.” (Chon. 51:10, 12, NW) Miŋ yeema hakioo tosaa tau, kɛ mi Chɛhowa tosa miŋ nɔ yeemɛi le ndu diikɔŋndo. O yɔŋ bɛɛ mi yeemaŋ wɔɔŋndoŋ tuisi puundoŋ naa o lakɔl, nduyɛ miŋ hɛlu yiyaŋnda naala diandaa laŋ, Chɛhowa nɔla mbo chɔm naa nɛiyo le sawala ndɔlaŋ diikɔŋndo, nduyɛ miŋ sɔla batiuwaa le waa achal. O nɔla mbo kuuna nyɛm tiuba miŋ yɔŋul naa woŋ.—Chon. 119:133, NW.

Kaamaala Chiisu tosa laŋ la chɔm maa o buulaŋ kɛsɛ a naa vɛlɛ a bahawɛila naalaŋ (Tofa pɛlta 11, 12)

‘LA TOSA NYƐ DIOM MƐLƐKAA DIMI WO’

7. Vɛɛ Diom Mɛlɛkaa mala yɛ naa le yiyaŋnda nɔɔlɛilaŋ kiɔɔ?

7 Chɛhowa nɔla mbo soliŋ Diom ndɔɔ kpeku le piɛile naaleŋ mulioo. I tasei, taasi cho o Diom Mɛlɛkaa niŋndo chonuŋ “o diandaa walaŋ.” (Chemi. 3:17) Diomnda veeloo o Baabuiyo niŋ lɔɔlɔɔ, a yiyaŋndo lechoo nɔla mbo mala naa miŋ faŋaŋ yiyaŋnda nɔɔlɛilaŋ kɔɔli. (Chon. 19:7, 11; 119:9, 11, NW) Le handɔɔ lechoo, Baabuiyo nɔ tamasilaŋ a silala kpeekpeila mala naa ŋ heu o yaŋɔɔle yeemaŋ nɔɔlɛiyoŋ niŋ te.

8, 9. (a) Yɛɛ tosa yɛ mi chua piaando pilɛ suunda a chua tiamaa? (b) Sɔɔŋ kuɛɛ tosa yɛ hau miŋ tol sila cho o Talelaŋ bolle 7 niŋnde kɔɔli?

8 Talelaŋ 5:8 (NW) dimi aa, “kpakpala wana lanɔ tiamaa ma kuɛnuŋ landaŋ, sɔɔŋguu bɛɛ o dio ndɔɔ ikɛi le.” Talelaŋ bolle 7 chɔm naa kpundɛ cho o silaa hoo kiɔɔ tolɔɔ kɔɔli wo. Bolii 7 keŋ dimul naa a po feleŋgɔnɔ kuɛ balɔɔ o chiɛi wana lanɔ tiamaa ikɛiyo. Nyumndaŋ ma wa tolɔɔ. Nduyɛ mi chuaa doviŋ mɛɛ wana lanɔ tiamaa o doviŋ naa yɛ huŋ komal ndu o sɔŋgileŋ, o nɛi. Mi chuaa hoo kɔmaŋ ndu, mbo sɔsa ndu sondoo. Mi yeemɛi bii poo hoo, nduyɛ o nɔla lɛ mbo kɛɛ balta yeelɛila chuaa koŋ te. Okoŋ, ma tosa kaa ihini nɔɔlɛiyo. Poo hoo ndoo nɔ kɔlkalu o sina sɔɔŋ pɛŋgu le. Kɛ a koŋ fau, o nɔ mbo biunuŋ kpundɛ kaa ndɔɔ luei ndu leniŋndo. Nuawɔ se mɛɛ ndii bɛnda yɛ, te ndoo sɔɔŋguu chua koŋ ikɛi le!—Tal. 7:6-27, NW.

9 Baa mi naa bɛɛ kɛɛ sinapɛŋgu waa naa nɔɔ lepum, le kɔlaŋ o fondaŋnda wɔɔŋnda chua naa yeemaŋ wɔɔŋndoŋ ndaŋ? Le tamaseliiyo, ichɔl, mi nyɛ nda chɔm o tɛlivisiɔŋndo choo wo siŋgaŋ. Te o wa yɛ ma chɔm nyɛ bɛnda le wo lepum? Kɛlɛŋgaa dɔɔ miŋ wa Intanɛtiiyo yaasiaa le fondaŋnda nda duau baltaŋ a hiniei okɔɔ laŋ, le fotueila tum fondolaŋ a wunduma tum fonduaŋ saalɔŋndo, ɔɔ sɔɔŋ cheleŋ a hiniei okɔɔ. Baa o teleŋ waa naa bɛŋgu, ŋ nɔla pa miŋ che nyɛm kpeeŋiaa naa yeemaŋ wɔɔŋndoŋ ndoŋ, nduyɛ miŋ kɛɛlu naa chɔulabaa le loo a diandaa wo?

10. Le yɛɛ tɛfɛlɛkɛlɔɔ cho yɛ suɛi wɔɔŋ?

10 Nɛi cheleŋ, o Baabuiyo cho naa malaa, mbo wa naa silaa wo cho ni, mɛɛ waŋ piaanduaa a waŋ laanduaa nɔ ma biyaŋ vellaa velle yɛ. (Nuawɔ Timoti Tasoo 5:2.) Silaa hoo kɛɛlu naa i tɛfɛlɛkɛlɛɛ ve. Apum chue ndi maa icho suɛi wɔɔŋ te waŋndo wa pɛ suɛi o numndo a pɛɛlɔŋ bɛndoo le, a tofaa suu wo opum le ma nɔ yeemɛi o ndu niŋ te. A che maa keŋ bɛnda, te a wa pɛ suukaŋndo a waŋndo ma pilaŋ ndu le. Kɛ tɛfɛlɛkɛlɛɛ wo, ɔɔ yeemɛi nɔɔ o kaa waa lende niŋ tosa mi waŋndo nɔ yeemaŋ nɔɔlɛiyoŋ. Nduyɛ hei luei waŋndo o kaa ihini nɔɔlɛiyo tosaa niŋ. Mii yɔŋnuŋ paandu, nduyɛ i nɔla vɛlɛ mii yɔŋnuŋ.

11. Tamasi kɛndɛ kuɛɛ Choosɛ kɛsi yɛ? (Tofa fotueiyo o peele naŋ kandu leŋ choo.)

11 Mi Choosɛ tosa taasioo o hei niŋ. Mɛɛ lanɔɔ Pɔtifa, wana ndɔ bɛndoo kindiŋ le ndu lueiyo o hakioo niŋ, mi Choosɛ kɛɛ. A koŋ kpou, o feŋaŋ Choosɛ kɔɔli le. Lepaa o lepaa o wa Choosɛ dimullo le ma wa nda ndu. (Kan Ch. 39:7, 8, 10) Mi wana pɛɛkaa Baabui pilɛ dimi a lanɔɔ Pɔtifa okɔɔ aa, “‘Ŋ wa latulu le teleŋ biŋgi koni,’ a yiyaŋndo maa Choosɛ cho kpeleŋ tasoo huulu.” Kɛ a koŋ fau, Choosɛ ndoo nɔ kɔl sikpaa. Kposoŋ bɛɛ o chɛl mbo tosa nyɛ chuaa hoo wa ndu dimullo wo le. Mi Choosɛ kɛɛ kaa tɛfɛlɛkɛlɛɛ chua koŋ, nduyɛ Choosɛ ndu ve tɛfɛlɛkɛlɛɛ a ndu le. Mi Choosɛ kuuna yeemɛi wɔɔŋnde puundoŋ sɔlaa ndu o kɔl. Mɛɛ o kindiŋ le Choosɛ baŋɔɔ mbo tosa hiniei a ndu, o chɛl ndu diom te. “Mbo mɛi ndu domaa o ba mbo fulaŋ o bɛɛ a kiltaŋ.”—Kan Ch. 39:12.

12. Vɛɛ naŋ looku yɛ sina maa nyɛ naŋ nua wo paaliaŋ kɔl naa?

12 Baabuiyo dimul naa vɛlɛ le waa yekeŋ a kpundɛ cho le hɔlta naalaŋ chɛlɔɔ mi la yɛɛ naa o nɛi wɔɔŋndo choo wo. Nyɛ hɔlteŋ le cha wo tosa miŋ chɔɔlu yiyaŋ wɔɔŋndo nɔ. Mi Chiisu sila aa, “Wana o wana a tofa wana lanɔɔ pɛ, mbo lo o koŋ kɔɔli, ma del kɔl le hinilaŋ a ndu pɛ, mɛɛ sava dimi maa wana suunda a lanɔ pila le wo, mɛɛ a chii ndu tɛɛmbuu o kɔl niŋ.” (Mat. 5:28) Yiyaŋndɔ vɛlɛ a nyɛ ndoo yɔŋnuŋ Masaa Deeve wo, “O wa o chiɛiyo choo, mbo cha chuaa pulɔŋndo.” (Sam. Diiŋ Ndɔɔ 11:2, NW) Mbo kɛɛ le hɔlteŋ faŋaa, nduyɛ mbo kɛsi yiyaŋ ndɔɔ o nyɛ cheleŋ choo. Keŋ tosa ni mbo nɔ yeemɛi o lanɔ pilaa niŋ, nduyɛ mbo kindiŋ le suundaa a ndu.

13. Le yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ ‘yii kpemaa a hɔlta naalaŋ,’ nduyɛ yɛɛ yeemaŋ yɛ o hei niŋ?

13 Le miŋ tiuba yeemaŋ nɔɔlɛiyoŋ chɔulabaa, ŋ nɔ miŋ ‘yii kpemaa a hɔlta naalaŋ,’ a mɛɛ wana laalaŋndo Choobu tosa yɛ. (Cho. 31:1, 7, 9, NW) Ŋ nɔ miŋ kɛɛ waŋndo nua suu wɔɔŋ kpeeŋiaa naa yeemɛi le hiniei tosaa a ndu wo. Koŋ cho ni, ŋ nɔ vɛlɛ miŋ nua fotueila kpeeŋiaa naa yeemɛi le hiniei tosaa laŋ te, o wa o kɔmpiutɛiyo (ɔdinatɛloo) choo, o fondaŋ landaa layauwo, o yauwo kɔɔ, ɔɔ ba o ba fee le.

14. Vɛɛ sila cho le kaa nɔɔlɛiyo faŋaŋndo kɔɔli wo ke yɛ naa tɔnɔɔ?

14 Te sɔɔŋ naŋ yaasiaa muŋ ndoŋ i kɛkɛ chɔm pɛ naa ŋ nɔ ma chɔɔlu chɔulaba yeemaŋ nɔɔlɛiyoŋ ndo, mɛɛ tosa lende chɔ chɔ. Tosa nyɛ Diom Mɛlɛkaa dimul numndo a kɔllo wulee. O nɔla mbo mala num le ma kpakpala suɛi wɔɔŋnde, nduyɛ ma tiuba le kaa nɔɔlɛiyo faŋaŋndo kɔɔli.—Nuawɔ Chemisi 1:21-25.

“VEELU LAŊGBAA KALLA”

15. Te ŋ wa pɛ fafalaa a yiyaŋnda nɔɔlɛilaŋ, le yɛɛ icho yɛ suɛi sɔvɛ miŋ kindiŋ le malaa sɔlaa?

15 Te ŋ wa pɛ fafalaa a yeemɛi wɔɔŋnde le hiniei tosaa, ŋ nɔla vɛlɛ miŋ muliŋ o chaaŋaa naa Kilisiɔŋnda lo le malaa. Kɛ, icho suɛi kpɛdɛ le wana cheleŋ bahawɛila naalaŋ chɔmndo le. Kɛ te ŋ nɔ pɛ kɔl sikpaa le miŋ yɔŋguŋ naapila o Kilisiɔŋnɔ cho kaasoŋnɔɔ o Mɛlɛka piɛiyo niŋndo, o nɔla mbo Mala naa le yiyaŋnda wɔɔŋndaŋ chɔɔ nyɛ wɔɔŋ. (Tal. 18:1, NW; Hibu. 3:12, 13) Suɛi a bahawɛi naa okɔɔ o Kilisiɔŋnɔ kendu o Mɛlɛka piɛiyo niŋndo nɔla mbo mala naa le miŋ che dialuŋ vilɛi naŋ. Hei mala naa miŋ tosa yɛlɛmiaalaŋ le halikpeŋ miŋ lo o kaala Mɛlɛkaa bɛŋgu.

16, 17. (a) Vɛɛ bɛnduaa kundaa nɔla yɛ ma mala wanaa cho fafalaa a yeemaŋ nɔɔlɛiyoŋ nda? Chɔmndɔ tamaseliiyo. (b) Te waŋndo nua pɛ fotueila tum fondolaŋ a wunduma tum fonduaŋ, le yɛɛ o nɔ yɛ mbo kuɛ o bɛnduaa kundaa lo chɔ chɔ le malaa?

16 Bɛnduaa kundaa nɔ suiliŋ kpekpeiyo le naa malaa ni. (Nuawɔ Chemisi 5:13-15.) Po feleŋgɔnɔɔ o lɛŋnde Bilasileŋ niŋ wa fafalaa a yeemaŋ wɔɔŋndoŋ le wɔsila bɔɔbɔɔ. Mbo dimi aa, “Yaa sina maa Chɛhowa ndoo niŋ kɔl a yiyaŋnda nilaŋ te, kɛ siɔmbulaŋ la wa ya bɔɔ le acheleŋnda dimullo a mɛɛ ya wa yiyaŋndo yɛ.” Mi tofa bendalaŋ a nyɛ wawoŋ, mi bɛndu kunda nɔ sinapɛŋgoo wo huŋ naa ndu cha, nduyɛ mbo dɛɛniaa ndu le mala yeemaŋ ndo sɔlaa. Mi po feleŋgɔnɔɔ hoo dimi aa, “Mi kaamaa biiya tau a mɛɛ bɛnduaa haa chɔm ya kɛndɛi yɛ, nduyɛ i ve bɛɛ kɔl maa a chɔm ya kɛndɛi a sinapɛŋgu waa naa le. Ma yaŋ nilaŋ nyɛkɛndɛi o bahawɛila nilaŋ. Ma soliŋ Baabuiyo kpeku le chɔmndo maa Chɛhowa kaala ya, nduyɛ ma piɛi a ya. Keŋ tosa ni mi cha ndi tɛtɛlɛ le chɛlɔɔ sila nda ke ya o Baabuiyo niŋndo.” Mɛɛ wɔsioŋ viou bɛɛ, mbo tosa hiouwɔɔ lachioo o Mɛlɛka piɛiyo niŋ, mbo dimi aa, “I sina niŋ mɛɛ icho suɛi sɔvɛ le malaa sɔlaa yɛ, nduyɛ o bɛnda mi wana pila siiluŋ bahawɛilaŋ numndaŋ te.”

17 Icho bɔɔ suɛi sɔvɛ miŋ nyuna le malaa te ŋ nɔ pɛ yeemɛi nɔɔlɛiye le fotueila tum fondolaŋ a wanduma tum fonduaŋ nuaa. Te ŋ tosa pɛ tamalaa le malaa nɔɔviaa, yeemaŋ wɔɔŋndoŋ tosa miŋ ‘wou baa o yɔŋ wɔɔŋndo niŋ’ chɔ chɔ. Keŋ cho acheleŋnda kɔllo tɛɛmbuu, nduyɛ mii hiŋ a tɔɔ wɔɔŋndo o diola Chɛhowalaŋ choo. Yeemɛi le Chɛhowa kɔllo nɛŋiɔɔ, a loo o kunda leKilisiɔŋndo niŋ nyindu buɛiyaa nduaa tau le malaa yeemaŋndo chɛlɔɔ.—Chon. 141:5, NW; Chemi. 1:15; Hibu. 12:5, 6.

NƆ KƆLLO SIKPA LE KAA NƆƆLƐIYO FAŊAŊNDO KƆƆLI

18. Yɛɛ ŋ nɔ yɛ o kɔl le tosaa?

18 Chieeŋ Setanaa hoo cho hiouwɔɔ lachi a sɔɔŋ nɔɔlɛiyoŋ tosaa. Nuawɔ se mɛɛ Chɛhowa cho a kɔl kɛndɛ le buɛiyaa nduaa dɔu tiindaŋndo o ndu niŋnda waa chɔɔ kindi kindiŋndo le yiyaŋnda ndalaŋ kɛsioo la diandaa, a diondɔɔyɛi nduɛi filioŋnde chɛlɔɔ yɛ! Lelaŋ, maa wana o wana nɔ kɔllo sikpa le waa a Chɛhowa kpɛɛluŋ, nduyɛ miŋ chɛl nɛi chɔmaa o cho naa kioo o Diom ndɔɔ niŋ, a o kunda leKilisiɔŋndo niŋndo. Kaa nɔɔlɛiyo faŋaŋndo kɔɔli ke naa nyaaloo a kɔl hiniaa suŋ suŋ. (Chon. 119:5, 6, NW) Te Mɛlɛka faŋa pɛ Setana o chilaŋ niŋ, ŋ cho dioo sɔla le waa achal lefafɛɛŋ o chieeŋ kaa nɔɔlɛi cho lɛ wa le wo niŋ.