ပအိၣ်စီဆှံသ့လီၤ
“မၤကဆှီသုစုတက့ၢ်, . . . ဒီးမၤစီဆှံသုသးတက့ၢ်.” —ယၤကိာ် ၄:၈.
၁. ပှၤအါဂၤန့ၣ် ထံၣ်ဝဲ တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါဒ်လဲၣ်.
ပအိၣ်မူဘၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်လၢ အပှဲၤဝဲဒီး လုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝးလၢ အတဂ့ၤတဘၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. အဒိ ပှၤအါဂၤထံၣ်ဝဲလၢ တၢ်အဲၣ်ပကၢၤ ဒီးတၢ်မံဃုာ်အိၣ်ဃုာ် လၢအတဖျီဘၣ်အသးဒံးဘၣ် န့ၣ်မ့ၢ်တၢ်လၢအတကမၣ်ဘၣ်လီၤ. တၢ်ဂီၤမူ, လံာ်လဲၢ်, တၢ်သးဝံၣ် ဒီးတၢ်ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါတဖၣ် (ကြော်ငြာ) န့ၣ်ဆီၣ်ထွဲဝဲ တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါန့ၣ်လီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၂:၈) ဘၣ်ဆၣ် ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤပှၤသ့ ဒ်သိးပကအိၣ်မူ ဒ်အတၢ်ဘၣ်သးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပအိၣ်မူဘၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်လၢအပှဲၤဝဲဒီး လုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝးလၢ အတဂ့ၤအပူၤဒၣ်လဲာ် ပအိၣ်မူစီဆှံသ့လီၤ.—ဖး ၁ သ့းစၤလနံ ၄:၃–၅ တက့ၢ်.
၂, ၃. (က) ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကဘၣ်ဂ့ၢ်လိာ် တၢ်မိၣ်န့ၢ်သးလီလၢ အကမၣ်န့ၣ်လဲၣ်. (ခ) တၢ်မၤလိအံၤအပူၤ ပကတဲသကိးတၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.
၂ ဒ်သိးပကမၤ တၢ်ဘၣ်ယဟိဝၤယွၤအသးအဂီၢ် ပကဘၣ်ဂ့ၢ်လိာ်တၢ်လၢ အဝဲသးဟ့ဝဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်ညၣ်ဆၣ် ထုးန့ၢ်ညၣ်အသးအသိး တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါစ့ၢ်ကီး ထုးန့ၢ်ပှၤလၢ အတလၢတပှဲၤဘၣ်တဖၣ် အသးသ့န့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်ဆိကမိၣ်လၢ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါ ဟဲနုာ်လီၤဆူ ပခိၣ်နူာ်ပူၤအခါ ပကဘၣ်ထုးထီၣ်ကွံာ်အီၤ တဘျီဃီလီၤ. ပမ့ၢ်တမၤဒ်န့ၣ်ဘၣ်န့ၣ် ပတၢ်မိၣ်န့ၢ်သးလီဝဲအံၤ ကဒိၣ်ထီၣ်အါထီၣ်ဝဲ တုၤဒၣ်လဲာ် တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်မ့ၢ်အိၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပကမၤကမၣ်ဘၣ်တၢ်လီၤ. တၢ်အံၤလီၤဂာ် ဒ်လံာ်စီဆှံတဲဝဲအသိး– “တၢ်သးကွံန့ၣ်ဒၢထီၣ်, ဒီးဆံးစၢ်တၢ်ဒဲးဘး, ဒီးတၢ်ဒဲးဘးန့ၣ် လၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်, ဒီးဆံးစၢ်တၢ်သံလီၤ.” —ဖး ယၤကိာ် ၁:၁၄, ၁၅ တက့ၢ်.
၃ တၢ်မိၣ်န့ၢ်သးလီလၢ အကမၣ်န့ၣ် ဒိၣ်ထီၣ်လၢပသးကံၢ်ပူၤသ့လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပကြၢးပလီၢ်ပသး လၢပတၢ်မိၣ်န့ၢ်သးလီန့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်ဂ့ၢ်လိာ် တၢ်မိၣ်န့ၢ်သးလီလၢ အကမၣ်တဖၣ်န့ၣ် ကကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤ ဒ်သိးပကဟးဆှဲး တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါဒီး ပတတူၢ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်လၢ အဟဲပိာ်ထွဲထီၣ်အခံဘၣ်န့ၣ်လီၤ. (ကလၤတံ ၅:၁၆) တၢ်မၤလိအံၤအပူၤန့ၣ် ပကတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်သၢမံၤလၢ ကမၤစၢၤပှၤ ဒ်သိးပကထီဒါ တၢ်မိၣ်န့ၢ်သးလီလၢ အကမၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲ ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤ, တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖး လၢလံာ်စီဆှံပူၤ ဒီးတၢ်မၤစၢၤလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်လၢ အဒိၣ်တုၤခိၣ်ပှဲၤလၢ နီၢ်သးတခီန့ၣ်လီၤ.
“သုးဘူးသုသးဆူ ယွၤအအိၣ်တက့ၢ်”
၄. ဘၣ်မနုၤအဃိ အရ့ဒိၣ်လၢ ပကဘၣ်သုးဘူးပသးဆူ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်လဲၣ်.
၄ လံာ်စီဆှံစံးဝဲလၢ ပှၤလၢအဲၣ်ဒိး ‘သုးဘူးအသးဆူ ယွၤအအိၣ်’ န့ၣ်ကဘၣ် ‘မၤကဆှီအစု’ ဒီး ‘မၤစီဆှံအသး’ န့ၣ်လီၤ. (ယၤကိာ် ၄:၈) ဖဲယဟိဝၤယွၤကဲထီၣ် ပတံၤသကိးနီၢ်နီၢ်အခါ ပအဲၣ်ဒိးလၢ ပတၢ်မၤတဖၣ်ကဘၣ်အသး တကးဒံးဘၣ် ပတၢ်ဆိကမိၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီး ကဘၣ်အသးန့ၣ်လီၤ. ပတၢ်ဆိကမိၣ် မ့ၢ်ကဆှီန့ၣ် ပသးစ့ၢ်ကီးက ကဆှီဝဲလီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၂၄:၃, ၄; ၅၁:၆; ဖံလံးပံၤ ၄:၈) ယဟိဝၤယွၤ နၢ်ပၢၢ်ဝဲလၢ ပတလၢတပှဲၤဘၣ်အဃိ ပဆိကမိၣ်ဘၣ် တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါအဂ့ၢ် သ့လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ခီဖျိလၢ ပတအဲၣ်ဒိးမၤသးအုး ယဟိဝၤယွၤအသးဘၣ်အဃိ ပကဂုာ်ကျဲးစၢးအဂ့ၤကတၢၢ်လၢ ပကဂ့ၢ်လိာ် တၢ်ဆိကမိၣ်လၢ အတဂ့ၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. (၁ မိၤၡ့ ၆:၅, ၆) ပကဂုာ်ကျဲးစၢး အဂ့ၤကတၢၢ် ဒ်သိးပကအိၣ်ဒီး တၢ်ဆိကမိၣ်လၢ အကဆှီအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
၅, ၆. ဒ်သိးပကဒုးတၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါ အတၢ်သးကွံန့ၣ် တၢ်ဃ့ဘါထုကဖၣ် မၤစၢၤပှၤကသ့ဒ်လဲၣ်.
၅ ပမ့ၢ်ဃ့တၢ်မၤစၢၤလၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်ထီဘိ န့ၣ်အဝဲကမၤစၢၤပှၤ ဒ်သိးပထီဒါ တၢ်ဆိကမိၣ်လၢ ဘၣ်ဃး တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါ ကန့ၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ယွၤဟ့ၣ်ပှၤ အသးစီဆှံအဃိ ပအိၣ်ဒီးတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ ဒ်သိး ပကအိၣ်စီဆှံအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲပဃ့ဘါထုကဖၣ်အခါ ပတဲဘၣ်ယဟိဝၤယွၤလၢ ပအဲၣ်ဒိးလၢ ပတၢ်ဆိကမိၣ်တဖၣ် ကမၤမုာ်အသးန့ၣ်လီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၉:၁၄) လၢတၢ်ဆီၣ်လီၤသးအပူၤ ပဃ့ကစၢ်ယွၤ ဒ်သိးကဃုကွၢ်ဝဲ ပတၢ်မိၣ်န့ၢ်သးလီ လၢအလီၤဘၣ်ယိၣ်လၢ ပသးပူၤန့ၣ် မ့ၢ်အိၣ်တမံၤမံၤဧါ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၃၉:၂၃, ၂၄) ဃ့ကဒီး ယဟိဝၤယွၤ ဒ်သိးကမၤစၢၤနၤလၢ နဂ့ၢ်လိာ် တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါ ကန့ၢ်အဂီၢ် ဒီးဖဲတၢ်ဆၢကတီၢ် ကီခဲအခါဒၣ်လဲာ် နမၤတၢ်ဘၣ်ယွၤအသး ကန့ၢ်အဂီၢ်တက့ၢ်.—မးသဲ ၆:၁၃.
၆ တချုးပမၤလိ ယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ်ဒံးဘၣ်အခါ ပကမၤဘၣ်ဖုး တၢ်လၢတဘၣ် ကစၢ်ယွၤအသးသ့ဝဲလီၤ. ခဲအံၤစ့ၢ်ကီး ပတၢ်မိၣ်န့ၢ်သးလီလၢ အကမၣ်တဖၣ်အံၤ ကအိၣ်ဒံးအဃိ ပကဘၣ်ဒုးအီၤဒံးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤပှၤသ့ဒ်သိး ပကဆီတလဲကွံာ် ပတၢ်အိၣ်မူ ဒီးမၤတၢ်လၢ အဘၣ်အသးကသ့အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဒိ ဖဲစီၤပၤဒၤဝံး မၤတၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါဒီး နီၢ်ဘၤသၡ့ဘၤ ဝံၤအလီၢ်ခံ ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသး ဒီးဃ့ကညး ယဟိဝၤယွၤလၢ ကဟ့ၣ်လီၤအီၤတၢ် “သူၣ်ကဆှဲသးကဆှီ” ဒီးတၢ်ဒိကနၣ်န့ၣ်လီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၅၁:၁၀, ၁၂) လၢအပူၤကွံာ် ပမ့ၢ်အိၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါ အတၢ်သးကွံန့ၣ် ပကဆဲးဒုးအီၤဒီး ယဟိဝၤယွၤ ကဟ့ၣ်အါထီၣ်ပှၤဂံၢ်ဘါ ဒ်သိးပကဒိကနၣ် အကလုၢ်ဒီး မၤတၢ်အဘၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲကမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကပၢၤဃာ် ပတၢ်ဆိကမိၣ်န့ၣ်လီၤ.—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၁၉:၁၃၃.
တၢ်မိၣ်န့ၢ်သးလီလၢ အကမၣ် မ့ၢ်အိၣ်ထီၣ်လၢ နသးပူၤန့ၣ် နကဘၣ်ဂ့ၢ်လိာ်အီၤ တဘျီဃီလီၤ (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၆, ၇)
“ကဲထီၣ် ပှၤမၤတၢ်အကလုၢ်တက့ၢ်”
၇. ကစၢ်ယွၤ အကလုၢ်ကထါ မၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကဂ့ၢ်လိာ် တၢ်ဆိကမိၣ်လၢ အဘၣ်ထွဲလိာ်အသးဒီး တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါန့ၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၇ ယဟိဝၤယွၤ စံးဆၢပတၢ်ထုကဖၣ် ခီဖျိအကလုၢ်ကထါ လံာ်စီဆှံန့ၣ်လီၤ. လၢလံာ်စီဆှံအပူၤန့ၣ် ပထံၣ်ဘၣ် ယွၤအတၢ်ကူၣ်သ့ လၢအမ့ၢ် တၢ်စီတၢ်ဆှံန့ၣ်လီၤ. (ယၤကိာ် ၃:၁၇) ဖဲပဖးလံာ်စီဆှံ ကိးနံၤဒဲးန့ၣ် ပမၤပှဲၤပသးလၢ တၢ်ဆိကမိၣ် အကဆှီတဖၣ်လီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၉:၇, ၁၁; ၁၁၉:၉, ၁၁) လံာ်စီဆှံပူၤ တၢ်အဒိဒီး တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီး မၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကဂ့ၢ်လိာ် တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါ အတၢ်သးကွံတဖၣ်လီၤ.
၈, ၉. (က) ဘၣ်မနုၤအဃိ ပိာ်ခွါသးစၢ်တဂၤအံၤ မံဃုာ်ဝဲဒီး ပိာ်မုၣ်ဟးဂီၤတဂၤအံၤလဲၣ်. (ခ) တၢ်ဒိတၢ်တဲာ်လၢ ကတိၤဒိ အဆၢဒိၣ် ၇ အပူၤန့ၣ် မၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကဟးဆှဲး တၢ်မနုၤသ့ၣ်တဖၣ်လဲၣ်.
၈ ဖဲ ကတိၤဒိ ၅:၈ န့ၣ်ယွၤအကလုၢ်ကထါ ဟ့ၣ်ပလီၢ်ပှၤ ဒ်သိးပကဟးဆှဲး တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါန့ၣ်လီၤ. လၢကတိၤဒိ အဆၢဒိၣ် ၇ ဒီတဆၢအပူၤပဖးဘၣ် ပိာ်ခွါသးစၢ်တဂၤအဂ့ၢ်လီၤ. အဝဲ လဲၤဝဲဆူ ပိာ်မုၣ်ဟးဂီၤတဂၤ အဟံၣ်ခီၣ်ထံးလၢ မုၢ်နၤခီလီၤ. ပိာ်မုၣ်ဝဲန့ၣ် အိၣ်လၢကျဲအသနၢၣ်ဒီး “ကူသိးဝဲ ပှၤဃဲသဲမုၣ်အကူအသိး” လီၤ. ပိာ်မုာ်န့ၣ်လဲၤဆူအအိၣ် ထုးဃီၤအီၤ, ဒီးနၢမူအီၤ ဝံၤဒီး တဲဝဲတၢ်ကတိၤလၢ အမၤကတၢထီၣ်အသးန့ၣ်လီၤ. ပိာ်ခွါသးစၢ်အံၤ တဂ့ၢ်လိာ်ဝဲ အတၢ်မိၣ်န့ၢ်သးလီတဖၣ်န့ၣ်ဘၣ် ဒီးမံဃုာ်ဝဲဒီး ပိာ်မုၣ်အံၤလီၤ. အဝဲတပာ်လီၤအသးလၢ ကမၤတၢ်ကမၣ်သနာ်က့ မၤကမၣ်ဘၣ်ဝဲလီၤ. ခီဖျိမၤဝဲဒ်န့ၣ်အဃိ တူၢ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်သူၣ်အုးသးအုးန့ၣ်လီၤ. အဝဲမ့ၢ်သ့ၣ်ညါဝဲလၢ ကတူၢ်ဘၣ်ဝဲတၢ်အံၤန့ၣ် အဝဲကဟးယံၤဝဲဒီး ပိာ်မုၣ်တဂၤအံၤန့ၣ်လီၤ.—ကတိၤဒိ ၇:၆-၂၇.
၉ ဒ်ပိာ်ခွါသးစၢ်တဂၤအံၤအသိး ပမ့ၢ်တနၢ်ပၢၢ် တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အကျဲဘၣ်ဒီး ပဃုထၢဘၣ်ကျဲလၢ အကမၣ်သ့လီၤ. အဒိ လၢမုၢ်နၤန့ၣ် ကွဲၤဟူဖျါ (TV) အကျိၤတနီၤန့ၣ် ဒုးနဲၣ်ဝဲ တၢ်ဂီၤမူဘၣ်ဃး တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ နမ့ၢ်ဃုကွၢ် ကွဲၤဟူဖျါအကျိၤတခါဝံၤ တခါန့ၣ် တၢ်ဘၣ်ယိၣ်အလီၢ် အိၣ်ထီၣ်သ့ဝဲလီၤ. ဖဲပဆီၣ်လီၤ အ့ထၢၣ်နဲး အကျိၤတနီၤလၢ ကဟဲဖျါထီၣ်တၢ်မနုၤလဲၣ် ပတသ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ် တၢ်ဘၣ်ယိၣ်အလီၢ် အိၣ်ဝဲလီၤ. ပမ့ၢ်လဲၤနုာ်ကွၢ် တၢ်တဲသကိးတၢ် လၢအ့ထၢၣ်နဲး (chat rooms) မ့တမ့ၢ် ပှာ်ယဲၤသန့တဖၣ် (web sites) လၢအိၣ်ဝဲဒီး တၢ်ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါ (ကြော်ငြာ) ဘၣ်ဃး တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါ ဒီးတၢ်ဘျးစဲလိာ်အသးဒီး တၢ်ဂီၤဘ့ၣ်ဆ့န့ၣ် တၢ်ဘၣ်ယိၣ်အလီၢ် အိၣ်ဝဲစ့ၢ်ကီးလီၤ. ပမ့ၢ်ကွၢ် တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ် ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါ အတၢ်သးကွံ ဒီးတၢ်အဝဲအံၤ ဆှၢပှၤဆူတၢ်တဒိကနၣ် ယဟိဝၤယွၤ အကလုၢ်သ့န့ၣ်လီၤ.
၁၀. ဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်ဂဲၤလိာ်ကွဲတၢ်အဲၣ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢ အလီၤဘၣ်ယိၣ်လဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်ဂီၤလၢ တၢ်မၤလိအံၤအခီၣ်ထံးတက့ၢ်.)
၁၀ ပိာ်မုၣ်ဒီးပိာ်ခွါ ကဘၣ်ရ့လိာ်အသး တဂၤဒီးတဂၤဒ်လဲၣ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါန့ၢ်ပှၤလီၤ. (ဖး ၁ တံၤမသ့း ၅:၂ တက့ၢ်.) ပှၤလၢအတမ့ၢ် ပသးသမူတံၤသကိး မ့တမ့ၢ် ပှၤလၢပကဖျီပသးဒီးအီၤတဂၤန့ၣ် ပတကြၢးပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်အဲၣ်လၢ အတကြၢးတဘၣ်ဘၣ်န့ၣ်ဘၣ်. ခရံာ်ဖိတဖၣ် တဂဲၤလိာ်ကွဲတၢ်အဲၣ် ဒီးပှၤဂၤဘၣ်. ပှၤတနီၤ ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ် မ့ၢ်ဂဲၤလိာ်ကွဲတၢ်အဲၣ် ဒ်သိးဒီး နီၢ်ခိတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤ, တၢ်နဲၣ်စုနဲၣ်ခီၣ်, ကျ့ၣ်ကွၢ်တၢ် ဘၣ်ဆၣ် မ့ၢ်တဖူးလဲးဖူးသူအီၤဘၣ်န့ၣ် တဘၣ်တၢ်နီတမံၤဘၣ်. ဖဲပှၤခံဂၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤတဖၣ်အံၤအခါ ကဲထီၣ်ဝဲတၢ်ဆိကမိၣ်လၢ အဘၣ်ထွဲလိာ်သးဒီး တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါအဂ့ၢ် ဒီးအဝဲသ့ၣ် မၤကမၣ်ဘၣ်တၢ်သ့န့ၣ်လီၤ. လၢအပူၤကွံာ် တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ကဲထီၣ်တ့ၢ် အသးဒီး ခဲအံၤစ့ၢ်ကီး ကဲထီၣ်သ့ဝဲလီၤ.
၁၁. ပမၤလိန့ၢ် တၢ်မနုၤလၢ စီၤယိၤသးအအိၣ်လဲၣ်.
၁၁ စီၤယိၤသး မ့ၢ်ပှၤဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်လၢ ပဂီၢ်လီၤ. စီၤပိၤတံၤဖၢ် အမါဂုာ်ကျဲးစၢး ကွဲန့ၢ်လွဲန့ၢ်အီၤ ဒ်သိးကမံဃုာ်ဒီးအီၤလီၤ. စီၤယိၤသးဂ့ၢ်လိာ်အီၤ ဘၣ်ဆၣ် အဝဲတဆိကတီၢ်ဝဲဘၣ်. ကိးနံၤဒဲး အဝဲတဲ စီၤယိၤသးလၢ “မံဃုာ်ဒီးယၤတက့ၢ်.” (၁ မိၤၡ့ ၃၉:၇, ၈, ၁၀) ပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ ဘၣ်ဃးလံာ်စီဆှံတဂၤ တဲဖျါထီၣ်ဝဲလၢ စီၤပိၤတံၤဖၢ် အမါမုၢ်လၢ်ဝဲလၢ ဖဲအဝဲသ့ၣ် အိၣ်ထဲခံဂၤအခါ စီၤယိၤသးကသးကွံအီၤလီၤ. စီၤယိၤသး ဆၢတဲာ်အသးလၢ တတူၢ်လိာ်ဝဲ စီၤပိၤတံၤဖၢ်အမါ အတၢ်ကွဲန့ၢ်လွဲန့ၢ် နီတဘျီဘၣ် တကးဒံးဘၣ် အဝဲတဂဲၤလိာ်ကွဲ တၢ်အဲၣ်ဒီးအီၤဘၣ်. အဝဲတပျဲ တၢ်သူၣ်လီသးကွံလၢ အကမၣ်တဖၣ် အိၣ်ထီၣ်လၢအသးပူၤဘၣ်. ဒီးဖဲစီၤပိၤတံၤဖၢ်အမါ ထုးန့ၢ်အီၤဒီး ဂုာ်ကျဲးစၢးမၤဆူၣ်အီၤ ဒ်သိး ကမံဃုာ်ဒီးအီၤအခါ စီၤယိၤသး “လဲၤသဒၣ်အယၣ် လၢအစုပူၤဒီး ဃ့ၢ်ဝဲ, ဒီးဟးထီၣ်ဆူခိ” တဘျီဃီလီၤ.—၁ မိၤၡ့ ၃၉:၁၂.
၁၂. တၢ်လၢပကွၢ်န့ၣ် ထုးန့ၢ်ပသးသ့လီၤန့ၣ် ပသ့ၣ်ညါဘၣ်ဒ်လဲၣ်.
၁၂ ယ့ၣ်ၡူး ဟ့ၣ်ပလီၢ်ပှၤလၢ တၢ်လၢပကွၢ်န့ၣ် ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်ပသး ဒီးဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါ အတၢ်သးကွံတဖၣ်သ့ဝဲလီၤ. ယ့ၣ်ၡူးစံးဝဲ– “ကယဲၢ် ပှၤလၢအကွၢ်ပိာ်မုၣ်ဒီး အသးကတၢကိးဂၤဒဲးန့ၣ် အဲၣ်ဘၢလံတၢ်ဒီးအီၤ လၢအသးကံၢ်ပူၤလံ.” (မးသဲ ၅:၂၈) တၢ်အံၤကဲထီၣ်အသးဒီး စီၤပၤဒၤဝံးလီၤ. “လၢဟံၣ်ခိၣ်န့ၣ် ထံၣ်ပိာ်မုၣ်တဂၤ လုၢ်ထံ” ဘၣ်ဆၣ် အဝဲတပတုာ် ကွၢ်ဝဲအီၤဒီး စးထီၣ်ဆိကမိၣ်တၢ် ဘၣ်ဃးဒီးအီၤလီၤ. (၂ ၡမူၤအ့လး ၁၁:၂) ပိာ်မုၣ်တဂၤအံၤအိၣ်ဒီး အဝၤလံဘၣ်ဆၣ် စီၤဒၤဝံးသးလီအီၤ ဒီးမံဃုာ်ဒီးအီၤလီၤ.
၁၃. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကဘၣ်မၤ “တၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤ” ဒီးပမဲာ်ချံလဲၣ် ဒီးပမၤအီၤကသ့ဒ်လဲၣ်.
၁၃ ပမ့ၢ်အဲၣ်ဒိး ဂ့ၢ်လိာ် တၢ်ဆိကမိၣ်လၢ ဘၣ်ထွဲလိာ်သးဒီး တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါန့ၣ် ပကဘၣ် ကွၢ်လိစီၤယိၤဘး အဒိအတဲာ်လီၤ. အဝဲစံးဝဲ– “ယမၤတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤ ဒီးယမဲာ်” လီၤ. (ယိၤသး ၃၁: ၁, ၇, ၉) ဒ်စီၤယိၤဘးအသိး ပကဘၣ်ဆၢတဲာ်လၢ ပသုတကွၢ်ပှၤတဂၤဂၤလၢ တၢ်ဆိကမိၣ်လၢ တကြၢးတဘၣ်အပူၤ တဂ့ၤန့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်ထံၣ် တၢ်ဂီၤလၢ ကဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်သးကတၢလၢ ခီၣ်ဖၠူထၢၣ်အပူၤမ့ၢ်ဂ့ၤ, တၢ်ရၤလီၤတၢ်ဂီၤမ့ၢ်ဂ့ၤ, မဲးကစံ မ့တမ့ၢ် တၢ်လီၢ်တတီၤတီၤမ့ၢ်ဂ့ၤန့ၣ် ပကဘၣ်ဃၣ်ကွံာ်ပမဲာ် တဘျီဃီလီၤ.
၁၄. ပကစီဆှံအဂီၢ် ပကဘၣ်မၤ တၢ်မနုၤလဲၣ်.
၁၄ ဖဲနဆိကမိၣ်တၢ်ဂ့ၢ်ဘၣ်ဃး တၢ်လၢပတဲသကိးအံၤအခါ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် နကသ့ၣ်ညါလီၤနသးလၢ နကဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢး အါန့ၢ်အလီၢ် ဒ်သိးနကဒုး တၢ်မိၣ်န့ၢ်သးလီဘၣ်ဃး တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါ အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်လၢနကဘၣ်ဆီတလဲ မ့ၢ်အိၣ်တမံၤမံၤန့ၣ် မၤအီၤတထံၣ်ဃီတက့ၢ်. ဖဲနဒိကနၣ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကတိၤ အဆၢကတီၢ်န့ၣ် နဟးဆှဲး တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါ ဒီးနအိၣ်စီဆှံသ့ဝဲလီၤ. —ဖး ယၤကိာ် ၁:၂၁–၂၅ တက့ၢ်.
“ကိးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အသးပှၢ်တဖၣ်”
၁၅. မ့ၢ်ကီလၢပကထီဒါ တၢ်မိၣ်န့ၢ်သးလီလၢ အကမၣ်တဖၣ်အံၤ ဘၣ်မနုၤအဃိ အရ့ဒိၣ်လၢ ပဃ့တၢ်မၤစၢၤလဲၣ်.
၁၅ မ့ၢ်ကီလၢနကထီဒါ တၢ်မိၣ်န့ၢ်သးလီလၢ အကမၣ်တဖၣ်န့ၣ် နတဲဘၣ်ပှၤတဂၤဂၤလၢ အမၤယွၤအတၢ်မၤယံာ်လံ လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤ သ့န့ၣ်လီၤ. အဝဲကဟ့ၣ်နၤ တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်အဂ့ၤ လၢလံာ်စီဆှံပူၤန့ၣ်လီၤ. နကတဲဖျါထီၣ် နနီၢ်ကစၢ်အတၢ်ကီတၢ်ခဲ ဆူပှၤဂၤအအိၣ်န့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်လၢအညီဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် အရ့ဒိၣ်လၢ နကဃ့ တၢ်မၤစၢၤလီၤ. (ကတိၤဒိ ၁၈:၁; ဧ့ၤဘြံၤ ၃:၁၂, ၁၃) ခရံာ်ဖိလၢ ဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤလၢနီၢ်သးတခီ ကမၤစၢၤနၤ လၢနကသ့ၣ်ညါဘၣ် တၢ်လၢနကဘၣ်ဆီတလဲန့ၣ်လီၤ. နမ့ၢ်ဆီတလဲနသးဒီး ယဟိဝၤယွၤကမ့ၢ် နတံၤသကိး ထီဘိန့ၣ်လီၤ.
၁၆, ၁၇. (က) ပှၤလၢအထီဒါ တၢ်မိၣ်န့ၢ်သးလီတဖၣ်လၢ အဘၣ်ထွဲလိာ်သးဒီး တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါန့ၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်သ့ၣ်တဖၣ် မၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်ကသ့ဒ်လဲၣ်. ဟ့ၣ်အဒိတက့ၢ်. (ခ) ပှၤလၢအကွၢ် တၢ်ဂီၤဘ့ၣ်ဆ့တဖၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ အရ့ဒိၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ် ဘၣ်ဃ့တၢ်မၤစၢၤ တဘျီဃီလဲၣ်.
၁၆ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်လၢ ပတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤန့ၣ် မ့ၢ်ပှၤလၢ အတုၤထီၣ်ထီၣ်ဘးလၢ ကမၤစၢၤပှၤအဂီၢ်လီၤ. (ဖး ယၤကိာ် ၅:၁၃–၁၅ တက့ၢ်.) ပှၤသးစၢ်လၢ ကီၢ်ဘြၣ်စ့တဂၤ ထီဒါဘၣ်ဝဲ အတၢ်မိၣ်န့ၢ်သးလီလၢ အကမၣ် ယံာ်ဝဲတဘျုးနံၣ်ညါလီၤ. အဝဲစံးဝဲလၢ– “ယသ့ၣ်ညါလၢ ယတၢ်ဆိကမိၣ်တဖၣ်န့ၣ် တမၤမုာ် ယဟိဝၤယွၤအသးဘၣ်, ဘၣ်ဆၣ် ယမဲာ်ဆှးဒိၣ်မးလၢ ယကတဲဖျါထီၣ် ယတၢ်တူၢ်ဘၣ်အံၤလၢ ပှၤဂၤန့ၣ်လီၤ.” တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဂၤ သ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲလၢ ပှၤသးစၢ်တဂၤအံၤလိၣ်ဘၣ် တၢ်မၤစၢၤအဃိ အဝဲ ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါအီၤ လၢကလဲၤဃ့ တၢ်မၤစၢၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် အအိၣ်လီၤ. ပှၤသးစၢ်တဂၤစံးဝဲလၢ– “ယကမၢကမၣ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်အဲၣ်လၢ ယဖီခိၣ်ဒီး ယတူၢ်ဘၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်နၢ်ပၢၢ်ယၤဒိၣ်န့ၢ် ယကြၢးဒိးန့ၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ဒိကနၣ် ယတၢ်ကီတၢ်ခဲ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလီၤ. အဝဲသ့ၣ်သူစ့ၢ်ကီးဝဲ လံာ်စီဆှံ ဒ်သိး ကဒုးသ့ၣ်ညါယၤလၢ ယဟိဝၤယွၤအဲၣ်ယၤ ဒီးအဝဲသ့ၣ်ဃ့ဘါထုကဖၣ်လၢ ယဂီၢ်လီၤ. ခီဖျိလၢ မၤဝဲဒ်အံၤအဃိ ညီလၢယကဒိကနၣ် အဝဲသ့ၣ် အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢ လံာ်စီဆှံပူၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.” ဖဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်သးစၢ်တဂၤ အတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤ ဆူၣ်ထီၣ်ဝဲအခါ အဝဲစံးဝဲလၢ– “ခဲအံၤယနၢ်ပၢၢ်ထီၣ်လၢ တၢ်ဃ့တၢ်မၤစၢၤန့ၣ် ဂ့ၤဒိၣ်န့ၢ်ဒံး ပဂုာ်ကျဲးစၢးမၤ ပနီၢ်ကစၢ်န့ၣ်လီၤ.”
၁၇ နမ့ၢ်ညီနုၢ်ကွၢ် တၢ်ဂီၤဘ့ၣ်ဆ့န့ၣ် နကြၢးဃ့တၢ်မၤစၢၤ တဘျီဃီလီၤ. နကဃ့တၢ်မၤစၢၤအဂီၢ် နမ့ၢ်အိၣ်ခိး ဒံးယံာ်ထီၣ်ဒီး တၢ်ဘၣ်ယိၣ်အလီၢ် ကအိၣ်ဒံးအါထီၣ်လၢ နကမၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါန့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤကမၤဘၣ်ဒိ ပှၤအဂၤ ဒီးပှၤကစံးအၢစံးသီ ကစၢ်ယွၤအမံၤလီၤ. ပှၤအါဂၤ ဃ့တၢ်မၤစၢၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ် ဒီးတူၢ်လိာ်ဝဲ တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်တဖၣ် ဒ်သိးကမၤမုာ် ယဟိဝၤယွၤအသး ဒီးအိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤ အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၄၁:၅; ဧ့ၤဘြံၤ ၁၂:၅, ၆; ယၤကိာ် ၁:၁၅.
ပာ်လီၤနသးလၢ နကအိၣ်စီဆှံ
၁၈. နဆၢတဲာ်နသးလၢ နကမၤ တၢ်မနုၤလဲၣ်.
၁၈ ဟီၣ်ခိၣ်လၢ မုၣ်ကီၤလံၢ် ပၢအီၤတဘ့ၣ်အံၤအပူၤ တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါ ဒံးယံာ်ဒံးအါထီၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ယဟိဝၤယွၤ အခ့အပှၤတဖၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢးဆူၣ်ဆူၣ် ဒ်သိးကမၤကဆှီအဝဲသ့ၣ် အတၢ်ဆိကမိၣ်ဒီး ကအိၣ်စီဆှံအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ယဟိဝၤယွၤ ပာ်ကဖၢလၢအသးဒိၣ်မးလၢ ခရံာ်ဖိတဖၣ်အံၤအဃိလီၤ. မ်ပကသုးဘူးပသးဆူ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ် ဒီးတူၢ်လိာ် တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးတဖၣ်လၢ ဟဲလၢယွၤအကလုၢ်ကထါ ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤန့ၣ်တက့ၢ်. ပမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်ဒီး ပကအိၣ်ဒီး တၢ်သူၣ်ခုသးခု ဒီးသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်လၢ အကဆှီန့ၣ်လီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၁၉:၅, ၆) ဒီးခါဆူညါ မုၣ်ကီၤလံၢ် ဘၣ်တၢ်မၤဟးဂီၤအီၤ မ့ၢ်ဝံၤဒီး ပကအိၣ်မူဘၣ် လီၤထူလီၤယိာ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်သီလၢ အကဆှီအံၤအပူၤလီၤ.
