Skip to content

Skip to table of contents

Tulakonzya Kuzumanana Kusalala Mukulilemeka

Tulakonzya Kuzumanana Kusalala Mukulilemeka

“Amusanzye maanza aanu, . . . akusalazya myoyo yanu.’ —JAK. 4:8.

1. Ino bantu munyika bakubona buti kusalala mukulilemeka?

KUSALALA mukulilemeka tabuli bukkale budumide kapati, kwaambisya muciindi cino ncotupona. Mumasena manji, koonana kwabantu bakozyenye zizo alimwi akwabantu ibatakwetene zibonwa kuti zili buyo kabotu. Bukkale oobu bulasumpulwa kapati abasimakwebo alimwi amuzintu zyakulikondelezya. (Int. 12:8) Kutalilemeka kuyaabwiindila cakuti inga mwalibuzya kuti: ‘Sena cilakonzyeka kusalala mukulilemeka?’ Inzya, cilakonzyeka. Kwiinda mukugwasyigwa a Jehova, Banakristo balakonzya kuzumanana kusalala mukulilemeka.—Amubale 1 Batesalonika 4:3-5.

2, 3. (a) Nkaambo nzi ncociyandika kulwana mizeezo iitasalali? (b) Ncinzi ncotutiilange-lange mucibalo eeci?

2 Cakusaanguna, tweelede kuzyiba kuti ikutegwa katusalala mukulilemeka, tuyandika kukaka mizeezo yakutalilemeka. Mbubwenya mbuli inswi mboikonzya koongelezyegwa acakulya icili kukalobyo, ayalo mizeezo yakutalilemeka ilakonzya kumoongelezya Munakristo ikuti naa taaikazya mpoonya-mpoonya. Ilakonzya koongelezya mubili wesu wanyama akutunjizya mumicito yakutalilemeka. Mukuya kwaciindi, koongelezya kwacibi kulakonzya kukomena kapati kusikila limwi muntu camukatazya kwiilwana mizeezo iitasalali. Ikuti casika waawo, naba mubelesi wa Jehova ulakonzya kucita izili mumizeezo yakwe ikuti wajanika mubukkale bukonzya kumupa kucita boobo. Inzya, “zisusi . . . zizyala cibi.”—Amubale Jakobo 1:14, 15.

3 Cilausisya kuzyiba kuti kulombozya kwakaindi kaniini buyo kulakonzya kupa muntu kucita cibi cipati. Pele cilakulwaizya kuzyiba kuti, ikuti naa twaikaka mizeezo iitasalali, tatukonzyi kujatikizyigwa mubukkale bwakutalilemeka, eeci ciyoopa kuti tweelebe mapenzi aakonzya kutobela. (Gal. 5:16) Atulange-lange zintu zyotatwe zikonzya kutugwasya kulwana kulombozya kubyaabi: cilongwe cesu a Jehova, lulayo lujanika mu Jwi lyakwe, alimwi alugwasyo kuzwa ku Banakristo basimide.

“AMUSWENE KULI LEZA”

4. Nkaambo nzi ncociyandika kuswena kuli Jehova?

4 Kujatikizya baabo ibayanda ‘kuswena kuli Leza,’ Bbaibbele lyaamba kuti: “Amusanzye maanza aanu . . . akusalazya myoyo yanu.” (Jak. 4:8) Ciindi notucibikkila kapati maano cilongwe cesu a Jehova, tulasolekesya kucita zintu zimukkomanisya mumbazu zyoonse zyabuumi bwesu, kubikkilizya azintu nzyotuyeeya. Tulayanda kuba ‘amoyo uusalala’ kwiinda mukuyeeya zintu zisalala, zintu zitambulika alimwi azibotu. (Int. 24:3, 4; 51:6; Flp. 4:8) Jehova ulizyi kuti tatulondokede. Ulizyi kuti tulakonzya kulombozya zintu zitali kabotu. Pele tulizyi kuti ulausa ciindi notulekela mizeezo iitaluzi kukomena muciindi cakusolekesya canguzu kwiikaka. (Matl. 6:5, 6) Kuzinzibala kuyeeya kujatikizya kaambo aaka kulakonzya kutupa kuba amakanze aakuzumanana kusalala mumizeezo.

5, 6. Mbuti mupailo mboukonzya kutugwasya kulwana mizeezo yakutalilemeka?

5 Nzila iiyandika kapati mbotukonzya kutondezya kuti tulamusyoma Jehova cakumaninina mukulwana mizeezo iitali kabotu nkwiinda mukupaila. Ciindi notuswena kuli Jehova mumupailo, awalo ulaswena kulindiswe. Ulatupa muuya wakwe uusalala, walo uukonzya kutuyumya mukukazya mizeezo yakutalilemeka mpoonya akuzumanana kusalala mukulilemeka. Aboobo, atumwaambile Leza kuti tuyanda kunooyeeya zintu zimukkomanisya mumyoyo yesu. (Int. 19:14) Sena tulamulomba kuti atulingule kutegwa abone ‘nzila mbyaabi,’ kulombozya zintu zibyaabi kuli koonse ikukonzya kutupa kucita cibi? (Int. 139:23, 24) Sena tulazumanana lyoonse kumulomba kuti atugwasye kuzumanana kusyomeka ciindi notusunkwa?—Mt. 6:13.

6 Mbotwakakomezyegwa naa mbotwakali kulilemeka musyule kulakonzya kupa kuti katuyanda kucita zintu Jehova nzyatayandi. Nokuba kuti cili boobo, ulakonzya kutugwasya kucinca kutegwa tuzumanane kumubelekela munzila iitambulika. Mwami Davida wakazyiba kuti Leza ulakonzya kutugwasya. Naakacita bumambe a Bati-seba, wakalomba Jehova kuti: “Kondipa kuba amoyo uusalala, . . . alimwi kobikka muuya mupya, uukkalikene mulindime.” (Int. 51:10, 12) Mubili wesu wanyama ulakonzya kubukkomanina bukkale bubyaabi, pele Jehova ulakonzya kutupa muuya uulisungwide kumumvwida. Nokuba kuti mizeezo iitali kabotu yatukatazya kapati akutupa kucileka kusalala mumizeezo, Jehova ulakonzya kutusololela kutegwa tutobele milawo yakwe akuzwidilila kupona kweelana anjiyo. Ulakonzya kulesya cintu cibyaabi cili coonse kutweendelezya.—Int. 119:133.

Ikuti kulombozya kubyaabi kwakaindi kaniini kwatalika alimwi akukomena mumoyo wesu, tweelede kukugwisya (Amubone muncali 6)

“AMUBE BASIKUCITA CAAMBA JWI LYA LEZA”

7. Mbuti Jwi lya Leza mbolikonzya kutugwasya kukazya mizeezo iitasalali?

7 Jehova ulakonzya kwiingula mipailo yesu kwiinda mukutugwasya a Jwi lyakwe Bbaibbele. Busongo ibuli mu Jwi lya Leza “ikusaanguna bulasalala.” (Jak. 3:17) Kubala Bbaibbele buzuba abuzuba alimwi akuzinzibala kuyeeya nzyotubala kulakonzya kutugwasya kukwabilila mizeezo yesu kukuyeeya zintu zitali kabotu. (Int. 19:7, 11; 119:9, 11) Kuyungizya waawo, Bbaibbele lilijisi zikozyanyo alimwi alulayo lwacigaminina izikonzya kutugwasya kukazya mizeezo iitasalali.

8, 9. (a) Ncinzi icakapa kuti mulombwana umwi acite bwaamu amukaintu uutalilemeki? (b) Mbukkale buli buti mazuba aano ibukonzya kuyanda kuti tubelesye lulayo lujanika mulugwalo lwa Tusimpi caandaano 7?

8 Lugwalo lwa Tusimpi 5:8 lwaamba kuti: “Komutantamuka mukaintu ooyo [mukaintu uutalilemeki]; utasweni afwaafwi amulyango waŋanda yakwe.” Ntenda iiliko mukuunduluzya lulayo oolu ilitondezyedwe mulugwalo lwa Tusimpi caandaano 7, mwalo mwaambidwe mulombwana umwi iwakainda munsi-munsi aaŋanda yamukaintu uutalilemeki. Kwakali kumangolezya. Mpoonya wakaswaangana amukaintu ooyu alimwi kuboneka kuti tanaakasamide kabotu. Wakajata mulombwana ooyu akumumyonta. Wakamoongelezya mulombwana ooyu amajwi aabucenjezu akupa kuti abe aamuzeezo wakoonana calo icakapa kuti aalilwe kukazya sunko eeli. Mpoonya bakacita bwaamu. Kuboneka kuti mulombwana ooyu taakwe naakajisi makanze aakucita bwaamu. Taakacenjede alimwi tanaakali mupampu. Nokuba boobo, wakeelede kupenga akaambo kacintu ncaakacita. Nicakabota naatakasola kuswena afwaafwi amukaintu ooyu!—Tus. 7:6-27.

9 Sena andiswe inga twayanda kuba bafwubafwuba mbuli mulombwana wamucikozyanyo, ambweni kwiinda mukulibikka mubukkale bubyaabi ibukonzya kutupa kuba amizeezo yakucita bwaamu? Mucikozyanyo, masiku, basikweendelezya mapulogilamu aa TV balakonzya kutondezya zintu zitali kabotu. Pele mbuti kuti tujisi cilengwa cakulangaula mapulogilamu aa TV? Ambweni tulakonzya kutalika kutobela makkeyala aa Intaneti pesi mubwini kakunyina ancotulangaula, makkeyala alo aakonzya kututola kumakkeyala aatondezya zintu ziletela muzeezo wakoonana. Mubukkale buli boobu, sena zintu eezyo inga tiizyatupa kuba aamizeezo iitali kabotu alimwi akutupa kuti tucileke kusalala mukulilemeka?

10. Nkaambo nzi ncocili cibi kupa umwi muzeezo wakuti mulamuyanda kakuli tamujisi makanze aakukwatana anguwe? (Amubone cifwanikiso icili kumatalikilo aacibalo.)

10 Nzila aimwi Bbaibbele mbolitugwasya nkwiinda mukutupa lulayo lujatikizya mbotweelede kubabona bantu mbotwiindene zizo. (Amubale 1 Timoteyo 5:2.) Lulayo luli boobu cakutainda mumbali lulakasya kupa muntu umwi muzeezo wakuti mulamuyanda kakuli tamujisi makanze aakukwatana anguwe. Bamwi bayeeya kuti kwaambaula naa kulanga muntu munzila iitondezya kuti mulamunyomenena tacilubide pe akaambo kakuti takujatikizyi kujatana amubili. Pele kucita boobo kulakonzya kupa umwi kutalika kuyeeya zintu zitali kabotu zyalo zikonzya kupa kuti bacite cibi cipati cabwaamu. Eeci cakacitika kale alimwi cilakonzya kucitika.

11. Ncikozyanyo nzi cibotu ncaakatusiila Josefa?

11 Josefa wakacita cabusongo mumakani aaya. Ciindi mukaintu wasimalelaakwe, Potifara, naakasola kumoongelezya, Josefa wakakaka koongelezyegwa anguwe. Pele mukaintu ooyu wakazumanana kumoongelezya. Buzuba abuzuba wakali kumoongelezya kuti bakkale kabali bobilo. (Matl. 39:7, 8, 10) Sikwiiya zyamu Bbaibbele umwi wakaamba kuti, munzila imwi mukaintu wa Potifara wakali kwaamba kuti: “‘Atukkale tolikke kwakaindi kaniini buyo,’ kayeeya kuti [Josefa] ulabweza ntaamu eeyi yakusaanguna.” Nokuba boobo, Josefa wakalikanzide kutalekela mukaintu ooyu kumoongelezya amajwi aakwe aabucenjezu. Wakakaka kucita cintu cili coonse icakali kukonzya kumukulwaizya mukaintu ooyu kuzumanana amuzeezo wakwe, eeci cakamugwasya kutaba amuzeezo wakuyanda koonana anguwe. Ciindi naakamusinikizya kuti boonane, Josefa tanaakawayawaya kubweza ntaamu. “Wakasiya cisani cakwe mumaanza aakwe akutijila anze.”—Matl. 39:12.

12. Ino tuzyi buti kuti zintu nzyotubona zilakonzya kuujatikizya moyo wesu?

12 Bbaibbele alimwi lilatucenjezya kujatikizya kulekela meso eesu kutweendelezya akutweena. Kulangisisya zintu zimwi kulakonzya kupa kuti umwi abe aamizeezo yakoonana naa kupa kuti mizeezo iili boobo yiindile. Jesu wakacenjezya kuti “kufwumbwa muntu uulangisisya mukaintu cakumunyomenena, wacita kale bumambe anguwe mumoyo wakwe.” (Mt. 5:28) Amuyeeye icakacitikila Mwami Davida. “Kali atala aaciluli [Davida] wakabona mukaintu umwi kasamba.” (2Sam. 11:2) Wakaalilwa kulanga kumbi akuti atalike kuyeeya buyo zintu zimbi. Eeci cakapa kuti amunyomenene mukaintu iwakali mukamuntu mpoonya akulangaula nzila yakucita bumambe anguwe.

13. Nkaambo nzi ncotweelede ‘kupanga cizuminano ameso eesu,’ alimwi ino eeci cibikkilizya nzi?

13 Kutegwa tulwane mizeezo yakutalilemeka, tweelede ‘kupanga cizuminano ameso eesu,’ mbuli mbwaakacita Jobu. (Job. 31:1, 7, 9) Tweelede kusala kweendelezya meso eesu cakumaninina alimwi akutazumizya kuti tulange muntu umwi akulombozya koonana anguwe. Eeci cilabikkilizya akulikasya kweebelela zintu zikonzya kutupa kuba aamuzeezo wakoonana, zibe akkompyuta, acikwankwani, acivwumbyo cabbuku, naa ali woonse.

14. Mbuti mbotukozya kugwasyigwa alulayo lwakuzumanana kusalala mukulilemeka?

14 Ikuti naa mwajana kuti mumakani ngotwabandika kale kuli mpomuyandika kubelekela mukulwana mizeezo iitali kabotu, amubweze ntaamu cakufwambaana. Amulisungule kutobela lulayo lujanika mu Jwi lya Leza, lwalo ilukonzya kumugwasya kweeleba kucita cibi akuzumanana kusalala mukulilemeka.—Amubale Jakobo 1:21-25.

‘AMWIITE BAALU’

15. Ikuti naa tulwana mizeezo iitasalali, nkaambo nzi ncociyandika kulomba lugwasyo?

15 Ikuti naa tulwana mizeezo yakoonana iitali kabotu, Banakristoma abalo balakonzya kutugwasya. Masimpe, cilakatazya kwaambila muntu makani aali boobu. Pele cabusicamba kuzumina lugwasyo kuzwa ku Munakristo uusimide kulakonzya kutugwasya kutaubya-ubya mizeezo iili yoonse iitali kabotu. (Tus. 18:1; Heb. 3:12, 13) Kumwaambila kulezya kwesu Munakristo uusimide kumuuya, kulakonzya kutugwasya kubona mbazu zimwi nzyotwatali kubona. Eeci cilakonzya kutugwasya kucinca mpotweelede kutegwa tuzumanane kukkala muluyando lwa Jehova.

16, 17. (a) Mbuti baalu mbobakonzya kugwasya baabo ibalwana penzi lyamizeezo iitasalali? Amupe cikozyanyo. (b) Nkaambo nzi ncociyandika kuti aabo ibalangilila zintu ziletela muzeezo wakoonana balombe lugwasyo cakufwambaana?

16 Baalu Banakristo mbabeelela kapati kumugwasya. (Amubale Jakobo 5:13-15.) Mukubusi umwi ku Brazil wakali kulwana penzi lyamizeezo iitali kabotu kwamyaka minji. Wakaamba kuti: “Ndakalizyi kuti nzyondakali kuyeeya tiizyakali kumukkomanisya Jehova, pele ndakali kufwa nsoni kapati kwaambila bamwi mbondakali kulimvwa.” Mucoolwe, mwaalu uubikkila maano mumbungano yakwe wakamusikila akumukulwaizya kulomba lugwasyo. Mukubusi ooyu wakaamba kuti: “Ndakagambwa kubona baalu mbobakali kutondezya luzyalo kulindime, kutondezya luzyalo kapati alimwi akundimvwisya kapati kwiinda mbondakali kuyeeya. Bakaswiilila cakubikkila maano kumapenzi aangu. Bakabelesya Bbaibbele kutondezya kuti Jehova wakacili kundiyanda, alimwi bakapaila antoomwe andime. Eeci cakapa kuti cinduubile kutobela lulayo lwamu Bbaibbele ndobakandipa.” Nokwakainda myaka iili mbwiibede, wakaunka ambele kumuuya, mpoonya wakaamba kuti: “Lino ndacibona mbociyandika kulomba lugwasyo muciindi cakusola kunyamuna mukuli ndelikke.”

17 Kulomba lugwasyo cilayandika kapati ikuti icipa kuti kamujisi mizeezo yakutalilemeka ncilengwa cisofweede cakweebelela zintu ziletela muzeezo wakoonana. Ikuti kamuwayawaya kulomba lugwasyo, kuyeeya zintu zitali kabotu kulakonzya kukomena kusikila ‘zyamita akuzyala cibi’ cikonzya kutyompya bamwi akuleta masampu kuzina lya Jehova. Kuyandisya kukkomanisya Jehova alimwi akuyandisya kuzumanana kuba mumbungano ya Bunakristo kwapa kuti babelesi bakwe banji balutambule lugwasyo ndobapegwa caluyando.—Jak. 1:15; Int. 141:5; Heb. 12:5, 6.

AMUBE AMAKANZE AAKUZUMANANA KUSALALA MUKULILEMEKA!

18. Ino mukanzide kucita nzi?

18 Eelo kaka Jehova ulakkomana kapati kubona babelesi bakwe balyaabide kabasolekesya canguzu kusalala mumizeezo alimwi akusumpula zyeelelo zyakwe zisumpukide izyakulilemeka munyika eeyi ya Saatani mwalo zyeelelo zyakulilemeka moziyaabuya ansi! Aboobo, umwi aumwi wesu aabe amakanze aakuzumanana kuswena kuli Jehova alimwi akutambula busolozi mbwapa kwiinda mu Jwi lyakwe alimwi amumbungano ya Bunakristo. Kuzumanana kusalala mukulilemeka kupa kukkutila alimwi aluumuno lwamumizeezo lino. (Int. 119:5, 6) Kumbele, Saatani aakugwisyigwa, tuyooba acoolwe cakupona kukabe kutamani munyika iisalazyidwe kakunyina kuyungwa kucita cibi.