Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

Tingalutilira Kuŵa Ŵatuŵa

Tingalutilira Kuŵa Ŵatuŵa

“Tozgani mawoko ghinu . . . ndipo tuŵiskani mitima yinu.”YAK. 4:8.

1. Kasi ni nkharo wuli izo zazara chomene?

MAZUŴA ghano, ŵanthu ŵanandi ŵali na nkharo ziheni. Mu vyaru vinandi ŵakuzomerezga nthengwa za ŵanalume pera panji ŵanakazi pera. Kweniso ŵakuwona kuti nkhwananga yayi kuchita uleŵi. Vyakusanguluska vinandi vikukhozgera nkharo ziheni. (Sal. 12:8) Nkharo ziheni zazara chomene. Ntheura tingajifumba kuti, ‘kasi vingachitika kuti munthu waŵe mutuŵa mazuŵa ghano?’ Enya, vingachitika. Yehova wangawovwira Mkhristu waliyose kuti waŵe mutuŵa.—Ŵazgani 1 Ŵatesalonika 4:3-5.

2, 3. (a) Chifukwa wuli tikwenera kukanizga makhumbiro ghaheni? (b) Kasi mu nkhani iyi tisambirenge vichi?

2 Kuti tiŵe ŵatuŵa, tikwenera kukanizga makhumbiro ghaheni. Mwachiyelezgero, somba zikukopeka na nyambo ndipo paumaliro zikukoleka. Makhumbiro ghaheni ghali nga ni nyambo. Mkhristu nayo wangakopeka na makhumbiro ghaheni. Usange waghalekelera, ghangakura chomene mu mtima wake ndipo ghangamunjizga mu suzgo. Paumaliro “khumbiro . . . likubaba kwananga.”—Ŵazgani Yakobe 1:14, 15.

3 Ntchiwemi kughanaghanira ivyo vingachitika usange tingalekelera makhumbiro ghaheni mu mitima yithu. Tikwenera kukanizga makhumbiro ghaheni kuti ghaleke kujintha misisi mu maghanoghano ghithu, kweniso tikwenera kugega nkharo ziheni. Ivi vitovwirenge kuti tileke kunjira mu suzgo. (Gal. 5:16) Kasi ni vichi ivyo vingatovwira kuti tilimbane na makhumbiro ghaheni? Mu nkhani iyi tisambirenge vinthu vitatu. Tikwenera kuŵa paubwezi na Yehova, kuchita ivyo tikusambira mu Baibolo, kweniso kupempha ŵabali ŵakukhwima mwauzimu kuti ŵatovwire.

UBWEZI WITHU NA YEHOVA

4. Kasi para tili paubwezi na Yehova tichitenge vichi?

4 Kasi tingachita wuli kuti tiŵe paubwezi na Yehova? Baibolo likuti: “Tozgani mawoko ghinu . . . ndipo tuŵiskani mitima yinu.” (Yak. 4:8) Usange tikumutemwa chomene Yehova, tichitenge ivyo vikumukondweska nyengo zose na kukanizga maghanoghano ghaheni. Tingaŵa na “mtima wakutowa” usange tikughanaghanira vinthu ivyo ni vituŵa, kuŵa na nkharo yiwemi kweniso kuchita chilichose chakulumbika. (Sal. 24:3, 4; 51:6; Fil. 4:8) Yehova wakumanya kuti ndise ŵakwananga. Wakumanyaso kuti nyengo zinyake makhumbiro ghaheni ghakutizira. Kweni Yehova wakukondwa yayi usange tikuleka kukanizga makhumbiro ghaheni para ghatizira. (Gen. 6:5, 6) Ipo tikwenera kuvikilira maghanoghano ghithu kuti tilutilire kuŵa ŵatuŵa.

5, 6. Kasi lurombo lungatovwira wuli kulimbana na makhumbiro ghaheni?

5 Tikwenera kulomba Yehova kuti watovwire kukanizga maghanoghano ghaheni. Para tikusendelera kwa Yehova nayo wasendelerenge kwa ise. Iyo watipenge mzimu utuŵa kuti tikanizge maghanoghano ghaheni na kulutilira kuŵa ŵatuŵa. Ntheura tikwenera kuphalira Yehova ivyo vili mu mtima withu. (Sal. 19:14) Kasi tikuzomerezga Yehova kuti watisande na kuwona usange tili na “kendero kaheni,” panji makhumbiro ghaheni agho ghangatipangiska kuchita kwananga? (Sal. 139:23, 24) Kasi nyengo zose tikumuŵeyelera kuti watovwire kuŵa ŵakugomezgeka para tikuyezgeka?—Mat. 6:13.

6 Nyengo zinyake chingaŵa chinonono kulekerathu nkharo yakukwiyiska Yehova iyo tikachitanga kale. Kweni Yehova wangatovwira kuti tisinthe na kuchita ivyo wakukhumba. Davide wakamanyanga makora fundo iyi. Wati wachita uleŵi na Batisheba, wakaŵeyelera Yehova kuti: “Lengani mtima wakutowa mwa ine, . . . ŵikani mukati mwane mzimu uphya na wakunyoloka.” (Sal. 51:10, 12) Ndise ŵakwananga ndipo mathupi ghithu ghangakhumba kuti tichite viheni. Panji makhumbiro ghaheni ghali kujintha misisi mu mitima yithu. Kweni Yehova wangatovwira kuti tisinthe na kugega nkharo yiliyose yiheni kweniso kuti tipulikire malango ghake.—Sal. 119:133.

Usange tamba kughanaghana vinthu viheni, tikwenera kuvikanizga mwaluŵiro (Wonani ndime 6)

‘MUŴENGE ŴAKUGHACHITA MAZGU’

7. Kasi Baibolo lingatovwira kuti tichite vichi?

7 Yehova wangazgora malurombo ghithu kwizira mu Baibolo. Vinjeru vya mu Baibolo, ‘chakwamba ni vituŵa.’ (Yak. 3:17) Usange zuŵa lililose tikuŵazga Baibolo na kughanaghanira umo tingalondezgera ivyo tasambira, tikanizgenge maghanoghano ghaheni. (Sal. 19:7, 11; 119:9, 11) Kweniso mu Baibolo muli viyelezgero na ulongozgi uwo ungatovwira kukanizga makhumbiro ghaheni.

8, 9. (a) Kasi ntchivichi icho chikapangiska munyamata wa mu Zintharika 7 kuti wachite uzaghali? (b) Kasi tingalondezga wuli chenjezgo la mu Zintharika 7?

8 Lemba la Zintharika 5:8, likuti: ‘Sezgera kutali na iye [hule] nthowa yako, ungizanga pafupi na muryango wa nyumba yake.’ Pa Zintharika chaputara 7, pakuyowoya ivyo munyamata munyake wakupusa wakachita. Iyo wakaluta kukatembeya kwati kwamba kufipa ndipo wakajumphanga kufupi na nyumba ya hule. Hule ili likavwara malaya ghakulangara. Likamukora munyamata uyu na kumufyofyontha. Likayowoya mazgu ghakukopa chomene agho ghakawuska khumbiro liheni mwa munyamata uyu. Munyamata wakatondeka kujikora ndipo wakachita nalo uzaghali. Nangauli munyamata uyu wakanozgeka kuti wamuchita uzaghali yayi, kweni wakaŵa muzeleza, wakaŵavya vinjeru. Wakasanga masuzgo chifukwa cha ivyo wakachita. Walekenge kuluta kufupi na nyumba ya hule, mphanyi wakachita uzaghali yayi.—Zinth. 7:6-27.

9 Nyengo zinyake, nase tingachita vinthu ivyo vingawuska makhumbiro ghaheni. Mwachiyelezgero, kuwonelera mapulogiramu ghaheni pa TV. Panji tikutemwa kuchezga na ŵanyinu na kuwonelera vinthu pa Intaneti. tingakopeka kuwonelera vithuzithuzi vyakulongora ŵanthu ŵakugonana. Ivi vingawuska makhumbiro ghaheni ndipo tingatondeka kulutilira kuŵa ŵatuŵa.

10. Chifukwa wuli ntchiheni kuphotokerana na munthu uyo ni mfumu panji muwoli withu yayi? (Wonani chithuzithuzi chakwamba.)

10 Baibolo likutovwira kuti tiwonenge ŵanalume na ŵanakazi mwakwenelera. (Ŵazgani 1 Timote 5:2.) Ntchiwemi yayi kuphotokerana na mfumu panji muwoli waŵene. Ŵanyake ŵakukopana na maso, vyakuyowoya, panji vyakuchita. Para munthu wakopeka na vinthu ivi, vingawuska makhumbiro ghaheni ndipo paumaliro wangachita uzaghali. Ŵanji vili kuŵachitikirapo. Para nase tingapusa vingatichitikira.

11. Kasi ivyo Yosefe wakachita vikutisambizga vichi?

11 Yosefe wakakana kuphotokerana na munthu waliyose. Zuŵa lililose muwoli wa Potifara wakamunyengeleranga kweni Yosefe wakakopeka nayo yayi. (Gen. 39:7, 8, 10) Munthu munyake wakati mwanakazi wa Potifara wakwenera kuti wakayowoyanga kuti: “‘Ine nkhukhumba vinandi yayi. Tiye tichezgepo pachoko waka.’ Wakachitanga nthena kuti panji Yosefe wangakopeka.” Kweni Yosefe wakakana kunyengeka. Ndipo wakazomerezga yayi kuti makhumbiro ghaheni ghajinthe misisi mu mtima wake. Apo muwoli wa Potifara wakakhumbanga kumukolelera, Yosefe ‘wakasida chakuvwara chake mu woko lake, wakachimbira, na kufumira kuwaro.’—Gen. 39:12.

12. Kasi maso ghangatipuluska wuli?

12 Baibolo likutichenjezga kuti maso ghangatipuluska. Nyengo zinyake ivyo tikuwona vingawuska makhumbiro ghaheni. Yesu wakati: ‘Waliyose uyo wakulutilira kulaŵiska mwanakazi na kuŵa nayo na khumbiro, wachita nayo kale uleŵi mu mtima wake.’ (Mat. 5:28) Kumbukirani ivyo vikachitikira Themba Davide. Baibolo likuti Davide wakaŵa pachanya pa nyumba yake ndipo wakawona mwanakazi wakugeza. (2 Sam. 11:2) Wakatondeka kulaŵiska kumphepete na kukanizga maghanoghano ghaheni. Iyo wakadokera mwanakazi wamwene ndipo wakamuchemeska na kuchita nayo uleŵi.

13. Chifukwa wuli tikwenera kupangana na maso ghithu, ndipo tingachita wuli?

13 Yobu ‘wakapangana na maso ghake’ kuti waleke kulaŵiska vyawaka. Nase ndivyo tikwenera kuchita kuti tikanizge makhumbiro ghaheni. (Job 31:1, 7, 9) Tikwenera kuvikilira maso kuti ghaleke kulaŵisiska munthu munyake m’paka kuŵa nayo na khumbiro liheni. Ntheura tileke kulaŵiska vithuzithuzi vyamuziro kwali mpha kompyuta, vikhwangwani, pa foni, mu magazini panji kunyake kulikose.

14. Kasi ntchivichi icho chingatovwira kuti tilutilire kuŵa ŵatuŵa?

14 Usange pa ivyo tadumbiskana pali chinyake icho mukuwona kuti mukukhumbikwira kusintha, sinthani mwaluŵiro. Para tikupulikira ivyo Baibolo likuyowoya tigegenge kuchita zakwananga, ndipo tilutilirenge kuŵa ŵatuŵa.—Ŵazgani Yakobe 1:21-25.

PHALIRANI ŴALARA

15. Kasi tingachita wuli usange tikusuzgika na makhumbiro ghaheni?

15 Ŵabali ŵakukhwima mwauzimu ŵangatovwira kulimbana na makhumbiro ghaheni. Tingalutilira kuŵa ŵatuŵa usange tikuŵaphalira suzgo lithu nangauli ntchipusu yayi. Kuzerezga panji kuchita soni yayi kuŵaphalira ŵalara. (Zinth. 18:1; Heb. 3:12, 13) Para taŵaphalira, ŵangatovwira kumanya ivyo vikupangiska suzgo lithu. Ivi vitovwirenge kuti tisinthe na kukhalilira mu chitemwa cha Yehova.

16, 17. (a) Kasi ŵalara ŵangawovwira wuli munthu uyo wakusuzgika na makhumbiro ghaheni? (b) Chifukwa wuli awo ŵali na chizgoŵi cha kuwonelera vithuzithuzi vyamuziro ŵakwenera kuphalira ŵalara mwaluŵiro?

16 Yehova wali kwimika ŵalara kuti ŵatovwirenge para vyatisuzga. (Ŵazgani Yakobe 5:13-15.) Mubali munyake muwukirano ku Brazil wakasuzgika na makhumbiro ghaheni kwa vyaka vinandi. Iyo wakati: “Nkhamanyanga kuti ivyo nkhaghanaghananga vikakwiyiskanga Yehova. Kweni nkhachitanga soni kuphalira munthu waliyose suzgo lane.” Kweni mulara munyake wakamuchiska kuti wazomere kovwirika. Muwukirano uyu wakati: “Nkhamanyanga yayi kuti ŵanganilengera lusungu na kunipulikiska. Iwo ŵakategherezga mwakupwelelera apo nkhaŵaphaliranga suzgo lane. Ŵakanijulira Malemba ndipo ŵakalongosora kuti Yehova wachali kunitemwa. Paumaliro ŵakanilombera. Ivi vikanovwira chomene.” Pati pajumpha vyaka, iyo wakati: “Ntchiwemi kuphalira ŵalara suzgo lithu m’malo mwa kulimbana nalo tekha.”

17 Usange tili na chizgoŵi chakuwonelera vithuzithuzi vyamuziro, ntchiwemi kupenja wovwiri. Usange tachedwa, makhumbiro ghaheni ghangakura chomene mu mtima mwithu ndipo tingachita kwananga kukuru. Ŵabali na ŵadumbu ŵangakhuŵara chifukwa cha ubudi uwo tachita kweniso tingatukiska zina la Yehova. Ŵanandi ŵakupenja wovwiri chifukwa ŵakukhumba kukondweska Yehova na kukhalilira mu mpingo.—Yak. 1:15; Sal. 141:5; Heb. 12:5, 6.

LUTILIRANI KUŴA ŴATUŴA

18. Kasi tikwenera kuchita vichi?

18 Charu cha Satana chikulutilira kuŵa na nkharo ziheni. Ndipouli, Yehova wakukondwa chomene usange ŵateŵeti ŵake ŵali na nkharo yiwemi. Ntheura tikwenera kuŵa paubwezi na Yehova, kuchita ivyo tikusambira mu Baibolo na kupempha Ŵakhristu ŵakukhwima mwauzimu kuti ŵatovwire. Ivi vingatovwira kuti tileke kusuzgika maghanoghano na kulutilira kuŵa ŵatuŵa. (Sal. 119:5, 6) Satana wazamuparanyika ndipo makhumbiro ghaheni ghazamumalira penepapo. Ntheura tizamukondwa chomene na umoyo wamuyirayira mu charu chiphya.