1. ¿Baʼax ku tuklik yaʼab máak teʼ kʼiinoʼobaʼ?

TEʼ KʼIINOʼOBAʼ tsʼoʼok u jach kʼastal bix kuxlik le máakoʼoboʼ. Bejlaʼeʼ yaʼab máax tuklikeʼ le homosexualidad yéetel u yantal baʼax u yil máak yéetel wa máax kex maʼ tsʼokaʼan u beeloʼ junpʼéel baʼal normal. Le peliculaʼob, libroʼob, kʼaayoʼob yéetel le anuncioʼoboʼ maases ku tʼaanoʼob tiʼ sexo (Sal. 12:8). Chéen baʼaleʼ Jéeobaeʼ jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal ka kuxlakoʼon jeʼex uts tu tʼaaneʼ. Toʼoneʼ jeʼel u páajtal u yantaltoʼon junpʼéel kuxtal limpio tu táan Dios kex tsʼoʼok u jach kʼastal le yóokʼol kaabaʼ (xok 1 Tesalonicailoʼob 4:3-5).

2, 3. 1) ¿Baʼaxten unaj k-séeb luʼsik t-pool le kʼaakʼas tuukuloʼoboʼ? 2) ¿Baʼax ken k-il teʼ xookaʼ?

² Utiaʼal k-lúubul utsil tiʼ Jéeobaeʼ kʼaʼabéet k-pʼektik tuláakal le baʼaxoʼob u pʼekmoʼ. Chéen baʼaleʼ jeʼex juntúul kay ku tsʼíiboltik le bakʼ ku tsʼaʼabaltiʼ teʼ ansuelooʼ, toʼon xaneʼ jeʼel k-tsʼíiboltik k-beetik baʼax kʼaaseʼ tumen j-kʼebanoʼon. Wa ku káajal u yantaltoʼon kʼaakʼas tuukuloʼobeʼ, unaj k-séeb luʼsik t-pool. Tumen wa maʼeʼ le kʼaakʼas tuukuloʼobaʼ jeʼel u beetik u joʼopʼol k-tsʼíiboltik baʼax kʼaaseʼ, tsʼoʼoleʼ chéen pʼel u yantal u oportunidadileʼ jeʼel u beetik k-kʼebantaleʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Le tsʼíibolal túunoʼ  ken táabak tu puksiʼikʼal máak yéetel ken u chʼaʼ u muukʼeʼ, ku síijsik le kʼebanoʼ» (xok Santiago 1:14, 15).

³ Le kʼaakʼas tsʼíibolaloʼ jujunpʼíitil u bin u nojochtal ichil k-puksiʼikʼal. Le oʼolal unaj k-kanáantik baʼaxoʼob k-tsʼíiboltik. Wa k-luʼsik t-puksiʼikʼal le kʼaakʼas tsʼíibolaloʼoboʼ, maʼ ken k-núupkʼebantal yéetel maʼ ken k-muʼyaj tu yoʼolal baʼax t-beetaj (Gal. 5:16). Utiaʼal k-luʼsik t-puksiʼikʼal le kʼaakʼas tsʼíibolaloʼoboʼ, teʼ xookaʼ yaan k-ilik óoxpʼéel baʼaloʼob jeʼel u yáantkoʼoneʼ: 1) k-bisikba yéetel Jéeoba, 2) le consejoʼob ku tsʼáaik le Bibliaoʼ yéetel 3) u yáantaj le sukuʼunoʼob jach u yaabiltmoʼob Diosoʼ.

4. ¿Baʼaxten maʼalob ka k-amigot Jéeoba?

⁴ Le Bibliaoʼ ku yaʼalik tiʼ le máaxoʼob u kʼáat u natsʼubaʼob tiʼ Diosoʼ: «Pʼoʼex a kʼabeʼex» yéetel «limpiokíinteʼex a puksiʼikʼaleʼex» (Sant. 4:8). Wa k-amigo Jéeobaeʼ yaan k-kanáantik baʼaxoʼob k-beetik yéetel yaan k-kanáantik baʼaxoʼob k-tuklik. Utiaʼal maʼ u kʼastal k-puksiʼikʼaleʼ, kʼaʼabéet k-tuukul tiʼ baʼaloʼob maʼalobtak wa limpio (Sal. 24:3, 4; 51:6; Fili. 4:8). Jéeobaeʼ u yojel j-kʼebanoʼon yéetel u yojel yaan horaeʼ jeʼel u joʼopʼol k-tuklik baʼaloʼob kʼaastakeʼ. Chéen baʼaleʼ wa k-kʼáat kiʼimakkúunt u yóol Jéeobaeʼ, maʼ unaj k-chaʼik u yokol kʼaakʼas tuukuloʼob t-pooliʼ (Gén. 6:5, 6). Toʼoneʼ kʼaʼabéet k-kanáantikba utiaʼal u pʼáatal limpio k-tuukul tu táan Dios.

5, 6. Le oracionoʼ, ¿bix jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-núupkʼebantaleʼ?

⁵ Wa mantatsʼ k-kʼáatik u yáantaj Jéeobaeʼ maʼ ken k-tuukul tiʼ baʼaloʼob jeʼel u beetik k-núupkʼebantaleʼ. Letiʼeʼ jeʼel u tsʼáaiktoʼon u espíritu santo utiaʼal maʼ k-lúubul tiʼ baʼax kʼaaseʼ. Ken orarnakoʼoneʼ maʼalob ka k-kʼáat tiʼ Jéeoba ka u yáantoʼon tuukul chéen tiʼ baʼax uts tu tʼaan (Sal. 19:14). Maʼalob ka k-kʼáat yéetel kabal óolal ka u yáantoʼon k-il wa yaan t-puksiʼikʼal junpʼéel kʼaakʼas tsʼíibolal jeʼel u beetik k-kʼebantaleʼ (Sal. 139:23, 24). Unaj k-kʼáatik xan tiʼ Jéeoba ka u yáantoʼon utiaʼal maʼ k-núupkʼebantal yéetel utiaʼal ka k-beet baʼax maʼalob kex maʼ chéen chʼaʼabiliʼ (Mat. 6:13).

⁶ Táanil tiʼ u káajal k-meyajtik Jéeobaeʼ k-beetik baʼaloʼob kʼaastak, le oʼolal yaan horaeʼ ku talamtal tiʼ máak u beetik baʼax maʼalob. Pero Jéeobaeʼ jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal k-beetik baʼax uts tu tʼaaneʼ. Jeʼex le ka tsʼoʼok u yantal baʼax u yil David yéetel Bat-sebaeʼ, letiʼeʼ arrepentirnaji yéetel tu kʼáat óoltaj tiʼ Jéeoba ka tsʼaʼabak tiʼ «junpʼéel sak puksiʼikʼal». Tsʼoʼoleʼ tu kʼáataj tiʼ Jéeoba ka áantaʼak u beet baʼax maʼalob (Sal. 51:10, 12). Jeʼex túun k-ilkoʼ wa tak bejlaʼa ku talamtaltoʼon k-luʼsik t-puksiʼikʼal le kʼaakʼas tsʼíibolaloʼob yaan yil yéetel le núupkʼebanoʼ Jéeobaeʼ jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal k-beetik baʼax uts tu tʼaaneʼ. Letiʼeʼ jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal u xuʼulul k-tuukul tiʼ baʼaloʼob kʼaastakeʼ (Sal. 119:133).

7. ¿Bix jeʼel u yáantkoʼon le Biblia utiaʼal maʼ u yantaltoʼon kʼaakʼas tuukuloʼoboʼ?

⁷ Jéeobaeʼ jeʼel u núukik k-oracionoʼob yéetel baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Teʼ Biblia yaan le naʼat ku taal tiʼ Diosoʼ (Sant. 3:17). Wa k-xokik le Biblia sáamsamaloʼ chéen baʼaloʼob maʼalobtak kun antal t-tuukul (Sal. 19:7, 11; 119:9, 11). Teʼ Biblia xanoʼ yaan ejemploʼob yéetel consejoʼob jeʼel u yáantik máak utiaʼal maʼ u yantal kʼaakʼas tuukuloʼob tiʼ yéetel maʼ u tsʼíiboltik u núupkʼebantaleʼ.

8, 9. 1) ¿Bix úuchik u núupkʼebantal juntúul táankelem xiʼipal? 2) Utiaʼal maʼ u yúuchultoʼon le baʼax ku yaʼalik Proverbios capítulo 7, ¿tiʼ baʼax unaj k-kanáantikba?

 ⁸ Proverbios 5:8, ku yaʼaliktoʼon ka k-náachkuntba tiʼ le núupkʼebanoʼ. Tsʼoʼoleʼ teʼ capítulo 7 tiʼ Proverbiosoʼ, ku tʼaan tiʼ juntúul táankelem xiʼipal táan kaʼach u máan naatsʼ tiʼ u yotoch juntúul koʼolel chéen bey u máanoʼ. Le koʼolelaʼ tiaʼan tu esquinail junpʼéel bej u vestirmuba jeʼex juntúul koʼolel chéen bey u máanoʼ. Letiʼeʼ tu natsʼuba yiknal le xiʼipaloʼ, tu macheʼ, tu tsʼuʼutsʼeʼ, ka tu yaʼalajtiʼ baʼaloʼob beet u yajal u tsʼíibolal u núupchital. Le xiʼipalaʼ maʼ púutsʼ tiʼ le koʼolelaʼ, baʼaxeʼ núupchilaj tu yéetel. Kex maʼ u yóoliliʼeʼ lúub tiʼ baʼax kʼaas. Le xiʼipalaʼ muʼyajnaj yoʼolal le baʼax tu beetoʼ. Wa ka u tukult kaʼach junpuliʼ maʼ maʼalob le baʼax ken u beetoʼ bejlaʼa maʼ kun lúubul tiʼ baʼax kʼaaseʼ (Pro. 7:6-27).

⁹ Jeʼex le táankelem xiʼipalaʼ wa maʼ t-naʼatik baʼaxten unaj k-kanáantikbaeʼ toʼoneʼ jeʼel k-chʼaʼtuklik k-beetik baʼaloʼob maʼ jach maʼalobtakeʼ. Jeʼex de áakʼabeʼ teʼ televisionoʼ maases ku máansaʼal baʼaloʼob kʼaastakiʼ, le oʼolaleʼ ¿baʼax jeʼel u yúuchul wa chéen táan k-kʼeʼekʼexik le canaloʼoboʼ? Wa táan xan k-kaxtik wa baʼax ich Interneteʼ maʼ maʼalob ka k-jeʼekʼabt le paginaʼob wa maʼ k-ojel baʼax yanoʼ. Maʼ xan maʼalob ka okkoʼon teʼ paginaʼob tuʼux ku anunciartaʼal  baʼaloʼob kʼaastak wa tuʼux ku invitartaʼal máak u chaʼant pornografíaoʼ. Le baʼaloʼobaʼ jeʼel u beetik k-tsʼíiboltik baʼaloʼob kʼaastakeʼ yéetel jeʼel u beetkoʼob k-kʼebantaleʼ.

10. ¿Baʼaxten maʼ maʼalob u coquetear máakiʼ? (Ilawil le foto yaan tu káajbal le xookaʼ.)

¹⁰ Le Bibliaoʼ ku yaʼalik bix unaj u tratartikuba juntúul xiib yéetel juntúul koʼolel (xok 1 Timoteo 5:2). Le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ maʼ unaj u coquetearoʼobiʼ, tsʼoʼoleʼ chéen unaj u yeʼeskoʼob yaabilaj tiʼ u núupoʼob wa tiʼ le máax yéetel kun tsʼoʼokol u beeloʼoboʼ. Yaan máaxeʼ ku tuklikeʼ maʼ kʼaas u coquetear máak yéetel bix u péeksik u wíinklil, u sam cheʼej wa u chakʼik u yich tiʼ wa máaxiʼ tumen maʼ táan u machkiʼ mix táan u méekʼikiʼ. Chéen baʼaleʼ u beetik máak lelaʼ maʼ maʼalobiʼ tumen jeʼel u beetik u yantal kʼaakʼas tuukuloʼob tiʼ máakeʼ yéetel jeʼel tak u beetik u núupkʼebantaleʼ. Lelaʼ letiʼe baʼax tsʼoʼok u yúuchul tiʼ yaʼab máakoʼ yéetel jeʼel u yúuchul xan tiʼ toʼoneʼ.

11. ¿Baʼax k-kanik tiʼ José?

¹¹ Joseeʼ tu tsʼáajtoʼon junpʼéel maʼalob ejemplo. U yatan Potifareʼ u kʼáat núupchital kaʼach yéetel José pero letiʼeʼ maʼ tu yóotiʼ. Le koʼolelaʼ maʼ xuʼul u yaʼalik tiʼ José ka yanak baʼax u yil tu yéeteliʼ, sáamsamal ku chokʼikuba kaʼach tiʼ José pero letiʼeʼ maʼ tu yóotaj u beet baʼax kʼaasiʼ (Gén. 39:7, 8, 10). Juntúul máak ku xakʼaltik u tʼaaniloʼob le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ u yatan Potifareʼ tu tukleʼ wa ka pʼáatak tu juunal yéetel Joseeʼ, letiʼeʼ jeʼel kaʼach u tsʼíiboltik u núupchital tu yéeteleʼ. Chéen baʼaleʼ Joseeʼ u chʼaʼtukultmaj maʼ u beetik u cuentail le koʼolelaʼ, tsʼoʼoleʼ letiʼ xaneʼ mix juntéen coquetearnaj tu yéetel. Joseeʼ maʼ tu chaʼaj u yantal kʼaakʼas tsʼíibolaloʼob tu puksiʼikʼaliʼ. Yoʼolal lelaʼ le ka maʼach tumen u yatan Potifar utiaʼal u núupchital tu yéeteleʼ, «Joseeʼ jóokʼ áalkabil ka tu pʼataj u nookʼ tu kʼab le koʼoleloʼ» (Gén 39:12).

12. ¿Baʼaxten k-aʼalikeʼ le baʼaxoʼob k-ilkoʼ jeʼel u beetik u yantal ich k-puksiʼikʼal kʼaakʼas tsʼíibolaloʼobeʼ?

¹² Jesuseʼ tu yaʼaleʼ le baʼaxoʼob k-ilkoʼ jeʼel u beetik u káajal u yantal ich k-puksiʼikʼal kʼaakʼas tsʼíibolaloʼobeʼ. Letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Tuláakal máax ku sen chaʼantik juntúul koʼolel utiaʼal u tsʼíiboltik u núupchital tu yéeteleʼ, tsʼoʼok u lúubul tiʼ adulterio tu yéetel ichil u puksiʼikʼal» (Mat. 5:28). Lelaʼ letiʼe baʼax úuch tiʼ le rey Davidoʼ. Letiʼeʼ «tu yilaj juntúul koʼolel sen kiʼichpan táan u yichkíil», chéen baʼaleʼ Davideʼ maʼ lukʼ teʼ tuʼux yaan kaʼachoʼ yéetel seguernaj u tuukul tiʼ le koʼolelaʼ (2 Sam. 11:2, Traducción del Nuevo Mundo). Kex u yojel yaan u yíicham le koʼolelaʼ, Davideʼ joʼopʼ u tsʼíiboltik u núupchital tu yéetel.

13. ¿Baʼax tu beetaj Job, yéetel bix jeʼel k-beetik jeʼex letiʼeʼ?

¹³ Utiaʼal maʼ u yantaltoʼon kʼaakʼas tuukuloʼobeʼ, kʼaʼabéet k-beetik le baʼax tu beetaj Joboʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ letiʼeʼ tu beetaj junpʼéel pacto yéetel u yichoʼob utiaʼal maʼ u paktik mix máak yéetel kʼaakʼas tuukuloʼob (Job 31:1, 7, 9). Jeʼex Jobeʼ ken k-pakt wa máaxeʼ unaj k-chʼaʼtuklik maʼ u yantaltoʼon kʼaakʼas tuukuloʼob tu yoʼolal. Lelaʼ u kʼáat u yaʼaleʼ wa tiʼ Internet, tiʼ junpʼéel anuncio, tiʼ junpʼéel revista wa tiʼ uláakʼ tuʼux ku chíikpajal u foto juntúul koʼolel wa juntúul xiib óoliʼ minaʼan u nookʼeʼ, jach junpuliʼ maʼ unaj k-chaʼantikiʼ.

14. ¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal maʼ k-lúubul tiʼ núupkʼeban?

¹⁴ Le baʼaxoʼob tsʼoʼok k-ilkaʼ ku yáantkoʼon k-ileʼ teʼ kʼiinoʼobaʼ jach unaj k-kanáantikba utiaʼal maʼ u yantaltoʼon kʼaakʼas tsʼíibolaloʼob. Le oʼolaleʼ wa ka wilik kʼaʼabéet a maas tsʼáaik a wóol utiaʼal maʼ u yantaltech kʼaakʼas tuukuloʼob wa tsʼíibolaloʼobeʼ, maʼalob ka a séeb beete. Wa ka beetik baʼax ku  yaʼalik Jéeobaeʼ, maʼ kan lúubul tiʼ núupkʼeban yéetel yaan a tuukul tiʼ baʼaloʼob maʼalobtak (xok Santiago 1:21-25).

15. Wa táan u talamtaltech a luʼsik ta puksiʼikʼal le kʼaakʼas tsʼíibolaloʼoboʼ, ¿baʼaxten unaj a kʼáatik áantaj?

¹⁵ Maʼ xaaneʼ táan u talamtaltech a luʼsik ta puksiʼikʼal le kʼaakʼas tsʼíibolaloʼoboʼ. Wa beyoʼ, tʼaanen yéetel juntúul sukuʼun u yaabiltmaj Jéeoba yéetel tsʼoʼok u máan tiempo joʼopʼok u meyajtik. Letiʼeʼ jeʼel u tsʼáaiktech consejo yéetel le Bibliaoʼ. Maʼ xaaneʼ maʼ chéen chʼaʼabil a waʼalik tiʼ uláakʼ máak baʼax táan u yúuchultechiʼ, pero maʼalob ka a beete utiaʼal ka áantaʼakech (Pro. 18:1; Heb. 3:12, 13). Le sukuʼunoʼob u yaabiltmoʼob Jéeobaoʼ jeʼel u yáantkechoʼob a wil baʼax jeʼel u páajtal a beetkeʼ. Beyoʼ yaan u seguer a biskaba yéetel Jéeoba.

16, 17. 1) Le ancianoʼoboʼ, ¿bix jeʼel u yáantkoʼob le sukuʼunoʼob ku talamtaltiʼob u luʼskoʼob tu puksiʼikʼaloʼob le kʼaakʼas tsʼíibolaloʼoboʼ? Aʼal junpʼéel baʼax uchaʼan. 2) ¿Baʼaxten unaj u séeb kʼáatik áantaj le máaxoʼob ku chaʼantikoʼob pornografíaoʼ?

¹⁶ Le ancianoʼob yanoʼob teʼ múuchʼuliloʼ jeʼel xan u yáantkoʼonoʼobeʼ (xok Santiago 5:13-15). Juntúul xiʼipal brasilileʼ talam kaʼach u yilik u luʼsik tu puksiʼikʼal le kʼaakʼas tsʼíibolaloʼoboʼ. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «In wojel maʼ maʼalob u yilik Jéeoba le baʼaxoʼob kin tuklikoʼ, pero suʼlaken in waʼal kaʼach tiʼ u maasil le baʼax táan u yúuchultenoʼ». Chéen baʼaleʼ juntúul ancianoeʼ tu tsʼáaj cuenta kʼaʼabéet áantaj kaʼach tiʼ le xiʼipalaʼ ka tu líiʼsaj u yóol utiaʼal u kʼáatik áantaj tiʼ u maasil ancianoʼoboʼ. Le xiʼipalaʼ ku yaʼalik: «Jach péeknaj in wóol úuchik u yeʼesaʼalten yaabilaj yéetel utsil tumen le ancianoʼoboʼ, tumen kin tuklik kaʼacheʼ jach maʼ tin merecertik in tratartaʼal beyoʼ. Letiʼobeʼ tu jach chʼenxikintoʼob baʼax ku yúuchulten. Tsʼoʼoleʼ tu yeʼesoʼobten yéetel le Biblia bukaʼaj u yaabiltmilen Jéeobaoʼ yéetel orarnajoʼob tin wéetel. Yoʼolal bix úuchik u tratartikenoʼobeʼ maʼ talamchaj in kʼamik le consejo tu tsʼáajoʼobten yéetel le Bibliaoʼ». Ka tsʼoʼok u maas tsʼáaik u yóol u meyajt Jéeobaeʼ, le xiʼipaloʼ tu yaʼalaj: «Tin tsʼáaj cuentaeʼ tu juunal máakeʼ maʼ tu páajtal u yutskíintik le baʼaxoʼob maʼ maʼalobtak ku beetkoʼ, maas maʼalob ka u kʼáat áantaj».

¹⁷ Wa tsʼoʼok u suuktal a chaʼantik pornografíaeʼ unaj a séeb kʼáatik áantaj. Wa maʼ ta beetkeʼ séeb jeʼel a lúubul tiʼ núupkʼebaneʼ. Tsʼoʼoleʼ wa ka lúubul tiʼ núupkʼebaneʼ yaan a beetik u muʼyaj u maasil yéetel yaan a beetik u yúuchul tʼaan kʼaas tiʼ u kʼaabaʼ Jéeoba. Yaʼab sukuʼunoʼobeʼ tsʼoʼok u kʼáatkoʼob áantaj tiʼ le ancianoʼoboʼ yéetel tsʼoʼok u kʼamkoʼob le consejo tsʼaʼabtiʼoboʼ. Letiʼobeʼ ku kʼáatkoʼob áantaj tumen u kʼáatoʼob lúubul utsil tiʼ Jéeoba yéetel taak u pʼáatloʼob ichil u kaajal (Sant. 1:15; Sal. 141:5; Heb. 12:5, 6).

18. ¿Baʼax unaj k-chʼaʼtuklik k-beetik?

¹⁸ Le yóokʼol kaab ku nuʼuktaʼal tumen Satanasaʼ táan u maas chuʼupul yéetel máakoʼob ku núupkʼebantaloʼob. Pero le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ jach ku kanáantkubaʼob utiaʼal maʼ u yantal kʼaakʼas tuukul tiʼob. Jéeobaeʼ jach kiʼimak u yóol tu yoʼolaloʼob. Le oʼolaleʼ unaj k-chʼaʼtuklik k-pʼáatal naatsʼ tiʼ Jéeoba yéetel k-tsʼáaik ichil k-kuxtal le baʼax ku kaʼansiktoʼon teʼ Biblia bey xan teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ. Wa k-beetik lelaʼ yaan u yantaltoʼon kiʼimak oʼolal yéetel junpʼéel conciencia limpio (Sal. 119:5, 6). Tsʼoʼoleʼ ken xuʼulsaʼak u yóokʼol kaab Satanás ichil junpʼíit kʼiineʼ yaan k-kuxtal utiaʼal mantatsʼ teʼ túumben luʼum ken u tsʼáa Diosoʼ.