1. Nawẹ mí sọgan yí odẹ̀ he yin kinkandai to Matiu 6:9-13 mẹ zan to lizọnyizọn mítọn mẹ gbọn?

MẸSUSU wẹ sọgan hò Odẹ̀ Oklunọ tọn sọn tamẹ. To lizọnyizọn họndekọn-jẹ-họndekọn tọn mítọn mẹ, mí nọ saba donù odẹ̀ ehe go nado gọalọna whétọ lẹ na yé nido mọnukunnujẹemẹ dọ Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn yin gandudu nujọnu tọn de he na hẹn diọdo jiawu lẹ wá na mí to aigba ji. Kavi mí sọgan donù obiọ tintan he odẹ̀ lọ bẹhẹn go nado dohia dọ Jiwheyẹwhe tindo yinkọ mẹdetiti tọn de, he dona “yin kinklandowiwe.”—Mat. 6:9.

2. Nawẹ mí wagbọn do yọnẹn dọ Jesu ma jlo dọ mí ni nọ dọ dọvọdọ odẹ̀ apajlẹ tọn lọ tọn to whedepopenu he mí to dẹ̀ho?

² Be linlẹn Jesu tọn wẹ yindọ mí ni nọ dọ dọvọdọ odẹ̀ ehe tọn to whedepopenu he mí to dẹ̀ho, dile mẹsusu nọ wà do to sinsẹ̀n Mẹylọhodotọklisti tọn lẹ mẹ ya? Lala. Jesu dọho de tlolo whẹpo do ze odẹ̀ apajlẹ tọn ehe dai dọmọ: “To whenuena mì to dẹ̀ho, mì dọ dọvọdọ onú dopolọ lẹ tọn . . . blo.” (Mat. 6:7) To nujijọ devo whenu, e vọ́ odẹ̀ ehe hò, ṣigba hogbe he e yizan lẹ gbọnvo. (Luku 11:1-4) Gbọnmọ dali, Jesu gọalọna mí nado yọ́n nuhe mí dona nọ biọ to odẹ̀ mítọn lẹ mẹ po lehe mí sọgan slẹ yé debọdo-dego sọgbe  hẹ nujọnu-yinyin yetọn do po. Enẹwutu, e sọgbe nado ylọ odẹ̀ lọ dọ odẹ̀ apajlẹ tọn.

3. Kanbiọ tẹlẹ ji wẹ mí sọgan lẹnayihamẹpọn do dile mí na to dogbapọnna odẹ̀ apajlẹ tọn lọ?

³ To hosọ ehe po dehe bọdego po mẹ, mí na gbadopọnna nuhe odẹ̀ apajlẹ tọn lọ bẹhẹn lẹ. Dile mí na to mọwà, nọ kanse dewe dọ, ‘Nawẹ odẹ̀ ehe sọgan gọalọna mi nado hẹn odẹ̀ ṣie lẹ pọnte dogọ gbọn? Podọ na taun tọn, be n’to gbẹnọ sọgbe hẹ odẹ̀ lọ ya?’

4. Etẹwẹ hodidọ lọ “Otọ́ mítọn” nọ flin mí, podọ linlẹn tẹ mẹ wẹ Jehovah yin “Otọ́” na Klistiani he tindo todido aigba ji tọn lẹ te?

⁴ Hodidọ lọ “Otọ́ mítọn,” kakati nido yin “Otọ́ ṣie,” nọ flinnu mí dọ mí yin apadewhe “pipli mẹmẹsunnu lẹ tọn” de, he yiwanna ode awetọ nugbonugbo. (1 Pita 2:17) Lẹblanulọkẹyi họakuẹ nankọ die! Nuhe sọgbe wẹ e yin dọ Klistiani yiamisisadode lẹ, yèdọ mẹhe ko yin sisọdodovi taidi visunnu Jiwheyẹwhe tọn bo tindo todido nado nọgbẹ̀ to olọn mẹ lẹ nọ ylọ Jehovah taidi “Otọ́” yetọn to gigọ́ mẹ. (Lom. 8:15-17) Klistiani he tindo todido nado nọgbẹ̀ kakadoi to aigba ji lẹ lọsu sọgan ylọ Jehovah dọ “Otọ́.” Ewọ wẹ Gbẹ̀namẹtọ yetọn, podọ e nọ gbọn owanyi dali penukundo nuhudo sinsẹ̀n-basitọ nugbo etọn lẹpo tọn go. Mẹhe tindo todido nado nọgbẹ̀ to aigba ji lẹ na lẹzun ovi Jiwheyẹwhe tọn lẹ to gigọ́ mẹ, to whenue yé na lẹzun mẹpipe bo do nugbonọ-yinyin yetọn hia to mẹtẹnpọn godo tọn lọ whenu godo.—Lom. 8:21; Osọ. 20:7, 8.

5, 6. Nunina dagbe tẹwẹ mẹjitọ lẹ sọgan na ovi yetọn lẹ, podọ etẹwẹ ovi dopodopo dona yí nunina ehe do wà? (Pọ́n yẹdide he tin to bẹjẹeji hosọ ehe tọn.)

⁵ Mẹjitọ lẹ nọ na ovi yetọn lẹ nunina dagbedagbe de, to whenue yé plọn ovi lẹ nado nọ hodẹ̀ bosọ gọalọna yé nado nọ pọ́n Jehovah taidi Otọ́ owanyinọ olọn mẹ tọn yetọn. Mẹmẹsunnu de he to sinsẹ̀n todin taidi nugopọntọ lẹdo tọn to Afrique du Sud, flin dọmọ: “Sọn gbeegbe viyọnnu mítọn lẹ yin jiji, n’nọ hodẹ̀ hẹ yé to ozán lẹpo mẹ, adavo eyin n’ma to whégbè. Viyọnnu mítọn lẹ nọ saba dọ dọ emi ma flin nuhe n’dọ to odẹ̀ zánmẹ tọn enẹlẹ mẹ. Etomọṣo, yé nọ flin ninọmẹ he mẹ mí hodẹ̀ te lẹ, numọtolanmẹ homẹmimiọn po hihọ́ po tọn he yé nọ tindo, podọ yé sọ nọ flindọ hodọdopọ hẹ Otọ́ mítọn, Jehovah yin onú wiwe de. Tlolo he yelọsu penugo nado jẹ dẹ̀ho ji, n’na tuli yé nado nọ hodẹ̀ daga na ma do sè lehe yé nọ dọ linlẹn po numọtolanmẹ yetọn lẹ po na Jehovah do. Ehe hùn dotẹnmẹ dagbe dote na mi nado yọ́n nuhe to ahun yetọn mẹ. Enẹgodo, n’nọ yí sọwhiwhe do plọnazọ́n yé nado nọ donù adà titengbe odẹ̀ apajlẹ tọn lọ tọn lẹ go to odẹ̀ yetọn mẹ, na odẹ̀ yetọn nido tindo dodonu dagbe de.”

⁶ Abajọ, viyọnnu pẹvi mẹmẹsunnu lọ tọn lẹ do zindonukọn bo whẹ́n to gbigbọ-liho. Todin, yé ko wlealọ bo to vivi alọwle ayajẹnọ de tọn dù, podọ yewlẹ po asu yetọn lẹ po to ojlo Jiwheyẹwhe tọn wà to sinsẹ̀nzọn whenu-gigọ́ tọn mẹ. Nunina dagbe hugan he mẹjitọ lẹ sọgan na ovi yetọn lẹ wẹ nado gọalọna yé, na yé nido wleawuna haṣinṣan pẹkipẹki de hẹ Jehovah. Amọ́ na nugbo tọn, mẹdopodopo wẹ dona dovivẹnu nado wlebòna haṣinṣan họakuẹ enẹ. Ehe biọ dọ mí ni plọn nado yiwanna yinkọ Jiwheyẹwhe tọn, bo nọ do sisi sisosiso hia ẹ.—Ps. 5:11, 12; 91:14.

7. Lẹblanulọkẹyi tẹwẹ omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ tindo, podọ etẹwẹ ehe biọ to mí si?

⁷ Lẹblanulọkẹyi nankọ die mí tindo nado yọ́n oyín Jiwheyẹwhe tọn, podọ humọ nado tindo oyín etọn to ota taidi ‘gbẹtọ he nọ yin yiylọ gbọn oyín etọn dali lẹ.’ (Owalọ 15:14; Isa. 43:10) Mí nọ vẹ̀ Otọ́ olọn mẹ tọn mítọn dọmọ: “Na oyín towe ni yin kinklandowiwe.” Obiọ  mọnkọtọn bibasi sọgan whàn we nado biọ to Jehovah si dọ ewọ ni gọalọna we ma nado wà nudepope, kavi dọ nudepope he na kọnmasin do oyín wiwe etọn go. Mí ma jlo na taidi mẹdelẹ to owhe kanweko tintan whenu, he ma nọ yí nuhe yé to pinplọn mẹdevo lẹ do yizan mẹ. Apọsteli Paulu wlan gando yé go dọmọ: “Yè to nùzan do oyín Jiwheyẹwhe tọn go to akọta lẹ ṣẹnṣẹn na mìwlẹ tọn wutu.”—Lom. 2:21-24.

8, 9. Na apajlẹ de he dohia dọ Jehovah nọ dona mẹhe nọ tindo ojlo nado klan oyín etọn do wiwe lẹ.

⁸ Ojlo mítọn wẹ nado klan oyín Jiwheyẹwhe tọn do wiwe. To whenue asu mẹmẹyọnnu de he nọ nọ̀ Norvège tọn kú to ajiji mẹ, e wá pò mẹmẹyọnnu lọ po visunnu owhe awe mẹvi etọn po kẹdẹ. Mẹmẹyọnnu lọ dọmọ: “Ojlẹ enẹ wẹ ojlẹ he sinyẹn na mi hugan to gbẹzan ṣie mẹ. N’nọ hodẹ̀ egbesọegbesọ, podọ diblayin to gànhiho lẹpo mẹ nado mọ huhlọn yí bo duto numọtolanmẹ ṣie lẹ ji, ehe zọ́n bọ n’ma basi nudide he ma sọgbe de kavi yinuwa po nugbonọ-mayin po nado na dotẹnmẹ Satani nado vlẹ Jehovah kò. Ojlo ṣie wẹ nado klan oyín Jehovah tọn do wiwe, podọ n’sọ jlo dọ visunnu ṣie ni mọ otọ́ etọn whladopo dogọ to Paladisi mẹ.”—Howh. 27:11.

⁹ Be Jehovah nọ na gblọndo odẹ̀ ahundopo tọn mọnkọtọn lẹ ya? Mọwẹ. Mẹmẹyọnnu lọ mọ godonọnamẹ yí, na e nọ dogbẹ́ to gbesisọ mẹ hẹ yisenọ hatọ he nọ homẹtọnpọn lẹ wutu. To owhe atọ́n godo, e wá wlealọ hẹ mẹho agun tọn de. Visunnu etọn he tindo owhe 20 todin ko yí baptẹm. Mẹmẹyọnnu lọ dọmọ: “Homẹ ṣie hùn taun dọ asu ṣie gọalọna mi nado plọn ẹn whẹ́n.”

10. Etẹwẹ dona yin wiwà na oyín Jiwheyẹwhe tọn nido yin kinklandowiwe mlẹnmlẹn?

¹⁰ Ṣigba, etẹwẹ dona yin wiwà na oyín Jiwheyẹwhe tọn nido yin kinklandowiwe mlẹnmlẹn bọ masin lẹpo nido yin didesẹ sọn e go? Jehovah dona de mẹhe desọn ojlo mẹ bo gbẹ́ nupojipetọ-yinyin etọn dai lẹpo sẹ̀. (Hia Ezekiẹli 38:22, 23.) Podọ, gbẹtọvi lẹ na yin hinhẹn jẹ pipé kọ̀n vudevude. Lehe mí to jejeji nado mọ whenue nudida he tindo nuyọnẹn lẹpo na nọ klan oyín Jehovah tọn do wiwe do sọ! Enẹgodo, Otọ́ owanyinọ olọn mẹ tọn mítọn na “yin onú lẹpo na mẹlẹpo.”—1 Kọl. 15:28.

11, 12. Sẹpọ vivọnu owhe kanweko 19tọ tọn, nukunnumọjẹnumẹ tẹwẹ Jehovah na Klistiani nugbo lẹ?

¹¹ Whẹpo Jesu do hẹji yì olọn mẹ, apọsteli etọn lẹ kanse e dọmọ: “Oklunọ, be hiẹ na gọ̀ ahọluduta jo na Islaeli to ojlẹ ehe mẹ lo ya?” Jesu dohia yé to gblọndo etọn mẹ dọ ojlẹ ma ko sọ̀ na yé nado yọ́n whenue Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn na jẹ gandu ji. E dọna devi etọn lẹ nado na ayidonugo nujọnu tọn azọ́n titengbe he yé dona wà lọ, enẹ wẹ azọ́n yẹwhehodidọ tọn. (Hia Owalọ lẹ 1:6-8.) Etomọṣo, Jesu plọn hodotọ etọn lẹ nado to nukundo wiwá Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn. Enẹwutu, sọn azán apọsteli lẹ tọn gbè gbọ́n wẹ Klistiani lẹ ko to dẹ̀ho dọ e ni wá.

¹² To whenue ojlẹ he mẹ Jesu na jẹ gandu ji sọn olọn mẹ to Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn mẹ te to sisẹpọ, Jehovah gọalọna omẹ etọn lẹ nado yọ́n whenue nujijọ lọ lẹ na wá aimẹ. To 1876, hosọ de he Charles Taze Russell kàn yin zinzinjẹgbonu to linlinnamẹwe lọ Le Scrutateur de la Bible mẹ. Hosọ lọ, “Les temps des Gentils: Quand prendront-ils fin?” dohia dọ owhe 1914 na yin owhe ayidego tọn de. Hosọ lọ dohia dọ “ojlẹ ṣinawe” he go dọdai Daniẹli tọn donù lẹ tindo kanṣiṣa hẹ “ojlẹ dide akọta lẹ tọn” he go Jesu dọho gando. *—Dan. 4:16; Luku 21:24.

13. Etẹwẹ jọ to 1914, podọ etẹwẹ nujijọ aihọn tọn lẹ dohia sọn whenẹnu gbọ́n?

 ¹³ To 1914, awhàn gbajẹgbonu to akọta Europe tọn lẹ ṣẹnṣẹn, yèdọ awhàn de he dlẹnkan jẹ otò susu mẹ bosọ yinuwado aihọn lọ blebu ji. To whenue e doalọte to 1918, núdùdù whèdomẹ sinsinyẹn de wá aimẹ podọ azọ̀n bẹplamẹ de sọ gbajẹgbonu bo hù mẹsusu hugan mẹhe awhàn lọ hù lẹ. Gbọnmọ dali, “ohia” he Jesu na lọ, ehe na do tintin tofi mayinukundomọ etọn taidi Ahọlu yọyọ aigba tọn hia jẹ hẹndi mọ ji. (Mat. 24:3-8; Luku 21:10, 11) Kunnudenu susu wẹ dohia dọ owhe 1914 mẹ wẹ ‘jẹgbakun de yin nina’ Oklunọ Jesu Klisti. Podọ e “tọ́nyi bo to awhàngba podọ nado dotana awhàngbigba etọn.” (Osọ. 6:2) E klọ olọn lẹ wé to awhàn he e fùn sọta Satani po aovi etọn lẹ po whenu, bo yàn yé sọn olọn mẹ wá lẹdo aigba tọn mẹ. Sọn whenẹnu gbọ́n wẹ gbẹtọvi lẹ ko mọ nugbo-yinyin hogbe gbọdo ehelẹ tọn he dọmọ: “Dindọn na aigba podọ na ohù, na Lẹgba ko jẹte wá mì dè, po homẹgble daho po, na e yọnẹn dọ whenu gli de wẹ emi tindo wutu.”—Osọ. 12:7-12.

14. (a) Naegbọn e gbẹ́ yin nujọnu nado nọ hodẹ̀ dọ Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn ni wá? (b) Etẹwẹ mí tindo lẹblanulọkẹyi nado wà?

¹⁴ Dọdai he tin to Osọhia 12:7-12 mẹ dọ nuhewutu nujijọ ylankan voovo lẹ do bẹjẹeji to whenue Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn yin didoai bo zindonukọn nado to yasana gbẹtọvi lẹ. Jesu he yin Ahọlu Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn tọn ko jẹ gandu ji to kẹntọ etọn lẹ ṣẹnṣẹn. Mí na zindonukọn nado to dẹ̀ho dọ Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn ni wá, kakajẹ  whenue Jesu na dotana awhàngbigba etọn bo na hẹn kanyinylan lẹpo wá opodo to aigba ji. To ojlẹ dopolọ mẹ, mí dona nọgbẹ̀ sọgbe hẹ odẹ̀ mọnkọtọn lẹ gbọn mahẹ tintindo to hẹndi adà “ohia” lọ tọn he jẹna ayidego hugan de mẹ. Jesu dọ dọdai dọmọ: “Yẹwheho wẹndagbe ahọluduta lọ tọn ehe na yin didọ to aigba fininọ lẹpo ji taidi okunnu de na akọta lẹpo; podọ whenẹnu wẹ opodo lọ na wá.”—Mat. 24:14.

15, 16. Nawẹ mí sọgan nọgbẹ̀ sọgbe hẹ obiọ lọ dọ ojlo Jiwheyẹwhe tọn ni yin wiwà to aigba ji gbọn?

¹⁵ To nudi owhe 6 000 die wayi, ojlo Jiwheyẹwhe tọn yin wiwà to aigba ji to pipé mẹ. Abajọ to whenue Jehovah pọ́n ninọmẹ dagbe he mẹ e dá gbẹtọvi lẹ do to bẹjẹeji, e dọmọ: “E yọ́n tlala.” (Gẹn. 1:31) Enẹgodo Satani ṣiatẹ, podọ sọn whenẹnu gbọ́n, vude poun to gbẹtọvi lẹ mẹ wẹ wà ojlo Jiwheyẹwhe tọn to aigba ji. Ṣigba to egbehe, mí tindo lẹblanulọkẹyi nado to gbẹnọ to ojlẹ he mẹ nudi Kunnudetọ livi ṣinatọ̀n to dẹ̀ho dọ ojlo Jiwheyẹwhe tọn ni yin wiwà to aigba ji te, bosọ to vivẹnudo nado nọgbẹ̀ sọgbe hẹ odẹ̀ enẹ. Yé nọ wàmọ gbọn aliho gbẹninọ tọn yetọn po mahẹ zohunhun tọn tintindo to azọ́n mẹhẹnzun devi tọn lọ mẹ po dali.

¹⁶ Di apajlẹ, mẹmẹyọnnu de he yí baptẹm to 1948 bo sẹ̀n taidi mẹdehlan to Aflika dọmọ: “Sọgbe hẹ adà odẹ̀ apajlẹ tọn lọ tọn ehe, n’nọ hodẹ̀ whẹwhẹ dọ mí ni mọ mẹhe taidi lẹngbọ lẹ bo gọalọna yé nado wá yọ́n Jehovah whẹpo whenu nido fẹ́. Mọdopolọ whẹpo n’nado dekunnuna mẹde, n’nọ biọ nuyọnẹn nado sọgan jẹ ahun mẹlọ tọn mẹ. Podọ na nuhe dù mẹhe taidi lẹngbọ bo ko yin dindinmọ lẹ, n’nọ hodẹ̀ dọ Jehovah ni dona vivẹnu he mí to dido nado penukundo yé go.” Abajọ mẹmẹyọnnu he tindo owhe 80 ehe do tindo kọdetọn dagbe to lizọnyizọn etọn mẹ, podọ po alọgọ mẹdevo lẹ tọn po, e ko gọalọna mẹsusu nado lẹzun Kunnudetọ Jehovah tọn. Matin ayihaawe, mẹdevo lẹ ko kọ̀n yede yinai, enẹ wẹ yindọ yé ze yede jo nado wà ojlo Jiwheyẹwhe tọn mahopọnna yọnhowhe, podọ hiẹ sọgan lẹnnupọndo apajlẹ dagbe yetọn ji.—Hia Filippinu lẹ 2:17.

17. Eyin a lẹnnupọndo nuhe Jehovah na wà nado na gblọndo obiọ mítọn tọn dọ ojlo etọn ni yin wiwà to aigba ji go, numọtolanmẹ tẹwẹ a nọ tindo?

¹⁷ Mì gbọ mí ni zindonukọn nado to dẹ̀ho dọ ojlo Jiwheyẹwhe tọn ni yin wiwà kakajẹ whenue kẹntọ Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn lẹ na yin didesẹ sọn aigba ji. To whenẹnu, mí na mọ lehe ojlo Jiwheyẹwhe tọn na yin wiwà to gigọ́ mẹ do, dile gbẹtọ liva susu na to yinyin finfọnsọnku to paladisi mẹ to aigba ji. Jesu dọmọ: “Ehe paṣa mì blo, na ojlẹ lọ ja, to ehe mẹ mẹhe to yọdò oflin tọn lẹ mẹ lẹpo na sè ogbè [ṣie] bo tọ́njẹgbonu.” (Joh. 5:28, 29) Lehe e na yin ojlẹ ayajẹ tọn de na mí nado tin togbẹ̀ bo dokuavọna mẹyiwanna mítọn he ko kú lẹ do sọ! Jiwheyẹwhe “nasọ súnsún dasin lẹpo sẹ̀ sọn nukun [mítọn] mẹ.” (Osọ. 21:4) Suhugan mẹhe na yin finfọnsọnku lẹ tọn wẹ na yin “mawadodonọ,” yèdọ mẹhe ma plọn nugbo lọ gando Jehovah Jiwheyẹwhe po Visunnu etọn po go whẹpo do kú lẹ. Lẹblanulọkẹyi de wẹ e na yin nado plọnnu mẹhe na yin finfọnsọnku lẹ nado yọ́n ojlo Jiwheyẹwhe tọn po lẹndai etọn po, bo gbọnmọ dali gọalọna yé nado pegan na “ogbẹ̀ madopodo.”—Owalọ 24:15; Joh. 17:3.

18. Nuhudo etẹlẹ tọn wẹ gbẹtọvi lẹ tindo hugan?

¹⁸ Whẹpo jijọho po pọninọ po nido tin lẹdo aihọn pé, nuhe gbẹtọvi lẹ tindo nuhudo etọn hugan lẹ dona yin pekọhẹnwana. Enẹ wẹ yindọ oyín Jehovah tọn dona yin kinklandowiwe gbọn Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn gblamẹ. Gbọnmọ dali, obiọ atọ̀n he jẹnukọn to odẹ̀ apajlẹ tọn lọ mẹ lẹ na mọ gblọndo to gigọ́ mẹ. To ojlẹ dopolọ mẹ, mí tindo nuhudo onú titengbe devo lẹ tọn he yin nùdego to obiọ ẹnẹ he pò to odẹ̀ apajlẹ tọn Jesu tọn lọ mẹ lẹ mẹ. Mí na gbadopọnna yé to hosọ he bọdego mẹ.