အိၣ်မူလီၤပလိာ်ဒ် ကစၢ်အတၢ်ထုကဖၣ်အသိး အကူာ်တၢ
“မ်နမံၤဘၣ်တၢ်ပာ်စီဆှံတက့ၢ်.”—မးသဲ ၆:၉.
၁. ဖဲပစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အခါ ပသူယ့ၣ်ၡူး အတၢ်ထုကဖၣ်လၢ မးသဲ ၆:၉-၁၃ အပူၤကသ့ဒ်လဲၣ်.
ပှၤအါဂၤ သ့ၣ်ညါတၢ်ဃ့ဘါထုကဖၣ်လၢ မးသဲ ၆:၉-၁၃ အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲပဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အခါ ပသူတၢ်ထုကဖၣ်အံၤ လၢပကသိၣ်လိ ပှၤဂၤလၢ ယွၤအဘီအမုၢ်မ့ၢ် တၢ်ပၢတၢ်ပြးနီၢ်နီၢ် လၢကစၢ်ကသူဝဲဒ်သိး ကမၤဂ့ၤထီၣ်က့ၤ ဟီၣ်ခိၣ်ဆူပၤရဒံစူးန့ၣ်လီၤ. ပသူစ့ၢ်ကီး တၢ်ကတိၤလၢ လံာ်စီဆှံပူၤ လၢအမ့ၢ် “မ်နမံၤဘၣ် တၢ်ပာ်စီဆှံတက့ၢ်” ဒ်သိး ပကဒုးသ့ၣ်ညါပှၤလၢ တၢ်ကတိၤဝဲအံၤ အခီပညီမ့ၢ် ကစၢ်ယွၤအိၣ်ဒီးအမံၤဒီး ပကြၢးပာ်စီဆှံအီၤန့ၣ်လီၤ.—မးသဲ ၆:၉.
၂. ဖဲပဃ့ဘါထုကဖၣ် ကိးဘျီဒဲးန့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးတအဲၣ်ဒိးလၢ ပစံးဝံၤစံးက့ၤတၢ်ဘၣ်န့ၣ် ပသ့ၣ်ညါဘၣ်ဒ်လဲၣ်.
၂ ဖဲပဃ့ဘါထုကဖၣ် ကိးဘျီဒဲးန့ၣ် မ့ၢ်နဆိကမိၣ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးအဲၣ်ဒိးလၢ ပကရူးထီၣ် အတၢ်ထုကဖၣ်န့ၣ်ဧါ. ယ့ၣ်ၡူးစံးဝဲလၢ– “ဒီးတုၤ သုဘါထုကဖၣ်တၢ်န့ၣ် သုတစံးဝံၤစံးက့ၤ စံးဝံၤစံးက့ၤ ကလီကလီတၢ် . . . တဂ့ၤ.” (မးသဲ ၆:၇) အဂၤတဘျီန့ၣ် ဖဲအဝဲသိၣ်လိ အပျဲၢ်အဘီၣ်လၢ ကဘၣ်ဃ့ဘါထုကဖၣ် ဒ်လဲၣ်အခါ တဲကဒီးဝဲဒ်လၢညါအသိးဘၣ်ဆၣ် တသူဝဲတၢ်ကတိၤ ဒ်လီၢ်လီၢ်ဘၣ်. (လူၤကၣ် ၁၁:၁-၄) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ထုကဖၣ်န့ၣ် မၤစၢၤပှၤ ဒ်သိးပကသ့ၣ်ညါလၢ ပကဘၣ်ဃ့ဘါထုကဖၣ်လၢ တၢ်မနုၤအဂီၢ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
၃. ဖဲနမၤလိ ကစၢ်အတၢ်ထုကဖၣ်အခါ တၢ်သံကွၢ်တဖၣ်လၢ နကဘၣ်သံကွၢ်လီၤနသးန့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.
၃ တၢ်မၤလိတခါအံၤ ဒီးလၢခံတခါအပူၤန့ၣ် ပကမၤလိဘၣ် ကစၢ်အတၢ်ထုကဖၣ် လီၤတံၢ်လီၤဆဲးန့ၣ်လီၤ. ဖဲပမၤလိတၢ်အံၤအခါ ပကြၢးသံကွၢ်လီၤက့ၤပသးလၢ ‘ကစၢ်အတၢ်ထုကဖၣ်အံၤ မၤစၢၤယၤဒ်သိး ယကမၤဂ့ၤထီၣ် ယတၢ်ထုကဖၣ်ဒ်လဲၣ်.’ ဒီးအရ့ဒိၣ်န့ၢ်အန့ၣ်န့ၣ် ပကဘၣ်သံကွၢ်လၢ ‘မ့ၢ်ယအိၣ်မူ လီၤပလိာ်အသး ဒီးကစၢ်အတၢ်ထုကဖၣ်န့ၣ်ဧါ’ လီၤ.
“အိၣ်လၢမူခိၣ်ပပၢ်ဧၢ”
၄. တၢ်ကတိၤလၢအမ့ၢ် “ပပၢ်” န့ၣ်ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ပှၤ တၢ်မနုၤလဲၣ်. ဒီးယဟိဝၤယွၤ ကဲပပၢ်လၢကျဲဒ်လဲၣ်.
၄ ယ့ၣ်ၡူးစးထီၣ်ဝဲ အတၢ်ထုကဖၣ်လၢ “ပပၢ်” န့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤ ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ပှၤလၢ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် မ့ၢ်ပၢ်တဂၤလၢ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ညါအဂီၢ်လီၤ. (၁ ပ့းတရူး ၂:၁၇) ပှၤလၢ ယဟိဝၤယွၤ ဃုထၢထီၣ်အီၤဒီး ဘၣ်တၢ်လုၢ်ဖိအီၤတဖၣ် ကန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ် လၢမူခိၣ်အဃိ ယဟိဝၤယွၤမ့ၢ် အဝဲသ့ၣ်အပၢ်လီၤ. (ရိမ့ၤ ၈:၁၅-၁၇) ပှၤလၢကအိၣ်မူဘၣ် လီၤထူလီၤယိာ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢန့ၣ် ကိးဝဲကစၢ်ယွၤလၢ “ပၢ်” သ့ဝဲစ့ၢ်ကီးလီၤ. ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်လီၤ အဝဲသ့ၣ်သးသမူ ဒီးမၤလၢပှဲၤအဝဲသ့ၣ် အတၢ်လိၣ်ဘၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲသ့ၣ်လၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်ဒီး ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်သးတီ လၢတၢ်မၤကွၢ်လၢခံကတၢၢ် မ့ၢ်ဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ် ကဘၣ်တၢ်ကိးအီၤလၢ “ယွၤအဖိတဖၣ်” န့ၣ်လီၤ. —ရိမ့ၤ ၈:၂၁; လီၣ်ဖျါ ၂၀:၇, ၈.
၅, ၆. တၢ်ဟ့ၣ်အဂ့ၤကတၢၢ်လၢ မိၢ်ပၢ်တဖၣ် ဟ့ၣ်အဖိသ့န့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. ဒီးဖိတဂၤစုာ်စုာ် ကြၢးသူတၢ်ဟ့ၣ်အံၤဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်ဂီၤလၢ တၢ်မၤလိအံၤ အခီၣ်ထံးတက့ၢ်.)
၅ ဖဲမိၢ်ပၢ်တဖၣ် မၤစၢၤအဖိ ဒ်သိးကနၢ်ပၢၢ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ မ့ၢ်အဝဲသ့ၣ်အပၢ် လၢမူခိၣ် ဒီးသိၣ်လိအဝဲသ့ၣ်လၢ ကဃ့ဘါထုကဖၣ်ဆူ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်န့ၣ် တၢ်အံၤမ့ၢ်တၢ်ဟ့ၣ်တခါ လၢမိၢ်ပၢ်အအိၣ်လီၤ. ကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ်တဂၤ လၢကီၢ်အၤဖြံၤကၤ ကလံၤထံးစံးဝဲ– “စးထီၣ်ဖဲ ပဖိမုၣ်ဖိခံဂၤ အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ယမ့ၢ်တလဲၤဘၣ်ဆူ တၢ်လီၢ်အဂၤဘၣ်န့ၣ် ယဘါထုကဖၣ်တၢ်ဒီး အဝဲသ့ၣ်ကိးနၤဒဲးန့ၣ်လီၤ. ပဖိမုၣ်သ့ၣ်တဖၣ် ညီနုၢ်စံးဝဲလၢ တၢ်ထုကဖၣ်အဖျၢၣ်တဖၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် တိၢ်နီၣ်ဝဲလီၤတံၢ်လီၤဆဲး တဘၣ်ဘၣ်. သနာ်က့ အဝဲသ့ၣ် သ့ၣ်နီၣ်က့ၤဝဲ တၢ်ထုကဖၣ်လၢ အပှဲၤဝဲဒီးတၢ်သညူးသပှၢ်ဒီး တၢ်အိၣ်သးလၢ အမုာ်အပၢၤ ဖဲပဃ့ဘါထုကဖၣ်ဆူ ယဟိဝၤယွၤအိၣ် အခါန့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲသ့ၣ် ဃ့ဘါထုကဖၣ်တၢ်သ့ထီၣ် အဆၢကတီၢ် ယဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ အဝဲသ့ၣ်လၢ ကဃ့ဘါထုကဖၣ်တၢ်လၢ အကလုၢ်သီၣ်ဒိၣ်ဒိၣ် ဒ်သိးယကနၢ်ဟူ အဝဲသ့ၣ် အတၢ်ဆိကမိၣ်ဒီး တၢ်တူၢ်ဘၣ်လၢ အပာ်ဖျါထီၣ် ဆူယဟိဝၤယွၤ အအိၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤမ့ၢ် တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လီၤဆီ လၢယကသ့ၣ်ညါဘၣ် တၢ်အိၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အသးပူၤလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ယမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်သ့ ဒ်သိးအတၢ်ထုကဖၣ် ကဘၣ်လိာ်ဖိးဒ့ ဒီးကစၢ်အတၢ်ထုကဖၣ် ဒီးကအိၣ်ဒီး အခီပညီအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.”
၆ ဖဲအဖိမုၣ်တဖၣ် ဒိၣ်ထီၣ်ဝဲအခါဒၣ်လဲာ် အဝဲသ့ၣ် အဲၣ်ဒံးယဟိဝၤယွၤလီၤ. ခဲအံၤအဝဲသ့ၣ် ထီၣ်ပှၢ်ဒီး မၤယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤ လၢဆၢကတီၢ်လၢပှဲၤ ဃုာ်ဒီးအဝဲသ့ၣ်အဝၤလီၤ. တၢ်ဟ့ၣ်အဂ့ၤကတၢၢ်လၢ မိၢ်ပၢ်သ့ၣ်တဖၣ် ဟ့ၣ်ဝဲအဖိသ့န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲကသိၣ်လိ အဖိတဖၣ်လၢ ကသ့ၣ်ညါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဒ်အမ့ၢ် ပှၤနီၢ်နီၢ်တဂၤအသိး ဒီးတံၤသကိးလၢ အဘူးဘူးတံၢ်တံၢ်တဂၤလီၤ. ဖိသၣ်တဂၤစုာ်စုာ် ကဘၣ်ပၢၤဃာ်ဝဲ အတၢ်ရ့လိာ်သး ဒီးယဟိဝၤယွၤ ဘူးဘူးတံၢ်တံၢ်လီၤ.—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၅:၁၁, ၁၂; ၉၁:၁၄.
“မ်နမံၤဘၣ် တၢ်ပာ်စီဆှံတက့ၢ်”
၇. ပအိၣ်ဒီး တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ် မနုၤလဲၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ပကဘၣ်မၤ တၢ်မနုၤလဲၣ်.
၇ ပသ့ၣ်ညါဘၣ် ကစၢ်ယွၤအမံၤ ဒီးပကဲထီၣ် “ပှၤတကလုာ်လၢ အမံၤအဂီၢ်” အဃိ မ့ၢ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ် လီၤဆီတခါလီၤ. (မၤတၢ် ၁၅:၁၄; ယၡါယၤ ၄၃:၁၀) ပဃ့ဘါထုကဖၣ်လၢ “မ်နမံၤဘၣ် တၢ်ပာ်စီဆှံတက့ၢ်.” ပဃ့စ့ၢ်ကီးလၢ ယဟိဝၤယွၤ ကမၤစၢၤပှၤ ဒ်သိးပသုတမၤဘၣ်ဒိ အလၤကပီၤတဂ့ၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤတနီၤလၢ တၢယၤဖှိၣ်အစိၤန့ၣ် တမၤဝဲဒ်အဝဲသ့ၣ် သိၣ်လိပှၤဂၤအသိးဘၣ်လီၤ. ပတအဲၣ်ဒိးလီၤဂာ် အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်. စီၤပီလူးကွဲး န့ၢ်အဝဲသ့ၣ်လၢ “ယွၤအမံၤ ဘၣ်တၢ်ဒုၣ်ဒွဲၣ် လၢပှၤကလုာ်တဖၣ်အကျါ, လၢသုဃိလီၤ.”—ရိမ့ၤ ၂:၂၁-၂၄.
၈, ၉. ပှၤလၢ အပာ်စီဆှံ ယဟိဝၤယွၤအမံၤန့ၣ် ကစၢ်ကမၤစၢၤ အဝဲသ့ၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ် ဟ့ၣ်အဒိတက့ၢ်.
၈ တသ့ဖဲအသ့ ပဂုာ်ကျဲးစၢးမၤတၢ်လၢ အကမၤလၤကပီၤ ယဟိဝၤယွၤအမံၤန့ၣ်လီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်တဂၤလၢ ကီၢ်နီၣ်ဝ့န့ၣ် ဖဲအဝၤသံဝံၤအလီၢ်ခံ ဘၣ်အိၣ်တ့ၢ်ဝဲ ဒီးအဖိခွါဖိတဂၤ လၢအသးအိၣ် ခံနံၣ်အဃိစံးဝဲ “တၢ်အံၤမ့ၢ် တၢ်ဆၢကတီၢ် ကီခဲဒိၣ်ကတၢၢ် လၢယတၢ်အိၣ်မူအပူၤလီၤ. ယဃ့ဘါထုကဖၣ် ကိးနံၤဒဲး, ကိးနၣ်ရံၣ်ဃၣ်ဃၣ် လၢယွၤကဟ့ၣ်ယၤဂံၢ်ဘါ ဒ်သိး ယပၢၤယသးကသ့န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ယတဟ့ၣ် မုၣ်ကီၤလံၢ်အခွဲးလၢ ကဒုၣ်ဒွဲၣ် ယဟိဝၤယွၤ ခီဖျိလၢ ယတၢ်ဆၢတဲာ်လၢ အကမၣ် မ့တမ့ၢ် ယတၢ်သးတီ တအိၣ်ဘၣ်အဃိန့ၣ်ဘၣ်. ယအဲၣ်ဒိး ပာ်စီဆှံ ယဟိဝၤယွၤအမံၤ ဒီးယအဲၣ်ဒိးလၢ ယဖိခွါဖိ ကထံၣ်ဘၣ်က့ၤကဒီးအပၢ် လၢပၤရဒံစူးပူၤန့ၣ်လီၤ.”—ကတိၤဒိ ၂၇:၁၁.
၉ မ့ၢ်ယဟိဝၤယွၤ စံးဆၢအဝဲ အတၢ်ထုကဖၣ်စ့ၢ်ကီးဧါ. စံးဆၢဝဲလီၤ. အဝဲဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ ခီဖျိရ့လိာ်သးဒီး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ်အဃိလီၤ. ပူၤကွံာ်ယဲၢ်နံၣ် ဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲဆီဟံၣ်ဆီဃီဒီး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဂၤလီၤ. ခဲအံၤအဖိခွါ အသးအိၣ် ၂၀ လံဒီးမ့ၢ်ပှၤလၢ အဘျၢထံဝံၤတဂၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲစံးဝဲလၢ– “မ့ၢ်လၢယဝၤမၤစၢၤယၤ ဒ်သိးယကလုၢ်ဒိၣ်ထီၣ် ယဖိခွါအဃိ ယသးခုဒိၣ်မးလီၤ.”
၁၀. ကစၢ်ယွၤ ကပာ်စီဆှံအမံၤ လၢလၢပှဲၤပှဲၤဒ်လဲၣ်.
၁၀ ယဟိဝၤယွၤ ကပာ်စီဆှံအမံၤ လၢလၢပှဲၤပှဲၤ ဖဲအဝဲသုးကွံာ် ကယဲၢ်ပှၤလၢ အတမၤလၤကပီၤအီၤ ဒီးဂ့ၢ်လိာ်အီၤဒ် တၢ်ပၢကစၢ်အသိးန့ၣ်လီၤ. (ဖး ယဃ့းစက့လး ၃၈:၂၂, ၂၃ တက့ၢ်.) ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် ကလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်ဒီး ပှၤကိးဂၤဒဲးလၢ မူခိၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, ဟီၣ်ခိၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ ကဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဒီးပာ်စီဆှံအမံၤန့ၣ်လီၤ. လၢခံကတၢၢ် ပပၢ်သးဘိ “ကမ့ၢ်တၢ်ခဲလၢာ်” လၢပှၤကိးဂၤဒဲး အဂီၢ်လီၤ.—၁ ကရံၣ်သူး ၁၅:၂၈.
“နဘီနမုၢ်န့ၣ် မ်အဟဲတက့ၢ်”
၁၁, ၁၂. ဖဲ ၁၈၇၆ နံၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ ကနၢ်ပၢၢ်ထီၣ်ဝဲ တၢ်မနုၤလဲၣ်.
၁၁ တချုးလၢ ယ့ၣ်ၡူးက့ၤထီၣ်ဆူ မူခိၣ်ဒံးဘၣ်အခါန့ၣ် အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် သံကွၢ်အီၤလၢ “ကစၢ်ဧၢ, မ့ၢ်နကဟ့ၣ်လီၤက့ၤ ဘီမုၢ်လၢအံၣ်စရ့လး ခဲကနံၣ်အံၤဧါ.” ယ့ၣ်ၡူး စံးဆၢက့ၤအဝဲသ့ၣ်လၢ ယွၤအဘီမုၢ် ကစးထီၣ်ပၢတၢ် ဆံးယံာ်လဲၣ်န့ၣ် တလိၣ်အဝဲသ့ၣ် သ့ၣ်ညါဒံးဘၣ်. ယ့ၣ်ၡူး တဲဘၣ်အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်လၢ တၢ်အရ့ဒိၣ်တခါလၢ အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ်မၤဝဲန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လီၤ. (ဖး မၤတၢ် ၁:၆–၈ တက့ၢ်.) ဘၣ်ဆၣ် ယ့ၣ်ၡူးသိၣ်လိစ့ၢ်ကီး အဝဲသ့ၣ်လၢ ကဃ့ထုကဖၣ် ဒ်သိး ယွၤအဘီအမုၢ်ကဟဲ ဒီးကမုၢ်လၢ် တၢ်ဆၢကတီၢ်အဝဲန့ၣ် အဂီၢ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပဝဲသ့ၣ်စ့ၢ်ကီး ပဃ့လၢ ယွၤအဘီအမုၢ်ကဟဲန့ၣ်လီၤ.
၁၂ ယ့ၣ်ၡူး ကစးထီၣ်ပၢတၢ်လၢ မူခိၣ်အခါဖဲလဲၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဒုးနၢ်ပၢၢ်ဆိ အပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ်လီၤ. ဖဲ ၁၈၇၆ နံၣ်န့ၣ် ခၠါစ်ထ့ရါစၢၤ ကွဲးတ့ၢ်ဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်လၢ အခိၣ်တီမ့ၢ်ဝဲ “ပှၤတခီဘီမုၢ်ဖိ အတၢ်ဆၢကတီၢ် ကကတၢၢ် ဆံးယံာ်လဲၣ်” န့ၣ်လီၤ. အဝဲကွဲးဖျါထီၣ်ဝဲလၢ “နွံဘျီ” လၢဝံဒၤနံးယ့လး အတၢ်စံးပာ်အပူၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဒ်သိးဒီး ယ့ၣ်ၡူး အတၢ်စံးပာ်လၢအမ့ၢ် “ပှၤကလုာ်အဂၤ အမုၢ်အလါ” န့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤလိအဝဲအံၤ တဲနၢ်ပၢၢ်ပှၤလၢ တၢ်ဆၢကတီၢ်အံၤ ကတၢၢ်ကွံာ်ဝဲဖဲ ၁၉၁၄ န့ၣ်လီၤ. * (ကွၢ် တၢ်ဂ့ၢ်အဘျဲၣ်တက့ၢ်.)—ဒၤနံးယ့လး ၄:၁၆; လူၤကၣ် ၂၁:၂၄.
၁၃. ဖဲ ၁၉၁၄ န့ၣ် တၢ်မနုၤ ဟဲကဲထီၣ်အသးလဲၣ်. ဒီးဟီၣ်ခိၣ်တၢ်မၤအသးဖဲ ၁၉၁၄ နံၣ်အလီၢ်ခံန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်မနုၤလဲၣ်.
၁၃ ဖဲ ၁၉၁၄ နံၣ်န့ၣ် တၢ်ဒုးစးထီၣ်ဖဲ ကီၢ်မိၢ်ပှၢ်ယူရပၤ ဒီးရၤလီၤအသးဆူ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢ တၢ်ဒုးတၢ်ယၤအဃိ တၢ်သၣ်ဝံၤလီၤဒိ ဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ် အိၣ်ထီၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. ဖဲ ၁၉၁၈ တၢ်ဒုးဝံၤအလီၢ်ခံ ပှၤသံလၢ တၢ်ဆါသံသတြိာ် လၢအဟဲပၢၢ်ထီၣ်ဝဲတခါ အါန့ၢ်ဒံးပှၤသံလၢ တၢ်ဒုးအဃိန့ၣ်လီၤ. တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ပၣ်ဃုာ်ဝဲလၢ “တၢ်ပနီၣ်” လၢယ့ၣ်ၡူး တဲဆိပာ်ဝဲအပူၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ပနီၣ်အံၤ မ့ၢ်တၢ်အုၣ်အသးလၢ ယ့ၣ်ၡူးကဲထီၣ်ဝဲ စီၤပၤလၢမူခိၣ်ဖဲ ၁၉၁၄ န့ၣ်လီၤ. (မးသဲ ၂၄:၃-၈; လူၤကၣ် ၂၁:၁၀, ၁၁) ဖဲနံၣ်အဝဲန့ၣ် အဝဲ “ဟးထီၣ်မၤနၢၤတၢ် ဒီးကမၤနၢၤတၢ် တုၤအဝံၤတစုလီၤ.” (လီၣ်ဖျါ ၆:၂, nwt) ယ့ၣ်ၡူး တ့ၢ်လီၤကွံာ် မုၣ်ကီၤလံၢ် ဒီးအတၢ်နါတဖၣ် ဆူဟီၣ်ခိၣ်ချၢန့ၣ်လီၤ. တၢ်န့ၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ဝံအတၢ်စံးပာ်လၢလာ်အံၤ စးထီၣ်လၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်ဝဲလီၤ– “ပှၤအိၣ်လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢ, ဒီးလၢပီၣ်လဲၣ်ပူၤန့ၣ်, ဘၣ်အဖှီၣ်လီၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, မုၣ်ကီၤလံၢ် သ့ၣ်ညါလၢ အဆၢအကတီၢ်အိၣ်ထဲ တစိၢ်ဖိသတးဒီး, ဟဲလီၤဝဲဆူသုအိၣ်, အိၣ်ဒီးအသးဒိၣ်ထီၣ် ဒိၣ်မးလီၤ.”—လီၣ်ဖျါ ၁၂:၇-၁၂.
၁၄. (က) ဘၣ်မနုၤအဃိ ပဃ့ဒံးလၢ ယွၤအဘီအမုၢ် ကဟဲလဲၣ်. (ခ) ခဲအံၤ ပကဘၣ်မၤ တၢ်မၤအရ့ဒိၣ် မနုၤတမံၤလဲၣ်.
၁၄ ဝံအတၢ်ကတိၤ တခါလၢ လီၣ်ဖျါအခိၣ် ၁၂ အပူၤမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကနၢ်ပၢၢ်လၢ ဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်အၢတၢ်သီသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ အိၣ်ထီၣ်ဖဲ ယ့ၣ်ၡူး စးထီၣ်ကဲစီၤပၤလၢ ကစၢ်ယွၤ အဘီမုၢ်ပူၤလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ယ့ၣ်ၡူးပၢတၢ်လၢမူခိၣ် သနာ်က့ မုၣ်ကီၤလံၢ် ပၢဒံးဟီၣ်ခိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တယံာ်လၢၤဘၣ် ယ့ၣ်ၡူး “ကမၤနၢၤတၢ် တုၤအဝံၤတစု” ခီဖျိမၤဟါမၢ်ကွံာ် တၢ်အၢတၢ်သီခဲလၢာ် လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢလီၤ. တချုးတၢ်အံၤ ဟဲလၢပှဲၤထီၣ်ဒံးဘၣ်အခါ ပဝဲဒၣ်သ့ၣ်တဖၣ် ပကဃ့ထုကဖၣ်လၢ ယွၤအဘီမုၢ်ကဟဲ ဒီးပစံၣ်တဲၤတဲလီၤ ယွၤအဘီအမုၢ် အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ပတၢ်ဖံးတၢ်မၤသ့ၣ်တဖၣ် မၤလၢပှဲၤထီၣ်ယ့ၣ်ၡူး အတၢ်စံးပာ်လၢအမ့ၢ်– “ဒီးဘီမုၢ်အတၢ်သးခုအကစီၣ်အံၤ, ကဘၣ်တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤအီၤ လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ညါ, လၢတၢ်အုၣ်အသးလၢ ပှၤကလုာ်ခဲလၢာ်အဂီၢ်လီၤ. တုၤနုၤတစု တၢ်အကတၢၢ်န့ၣ် ကဟဲဘၣ်ဝဲလီၤ.”—မးသဲ ၂၄:၁၄.
“မ်တၢ်မၤအသးလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢစ့ၢ်ကီး ဖဲဒၣ်နသးတက့ၢ်”
၁၅, ၁၆. ပကဘၣ်ဃ့လၢ ယွၤအတၢ်ဘၣ်သး ကဟဲလၢပှဲၤထီၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်တကးဒံးဘၣ် ပကဘၣ်မၤဒံးမနုၤလဲၣ်.
၁၅ ဖဲပူၤကွံာ်အနံၣ် ၆၀၀၀ ဘျဲၣ်န့ၣ် ယွၤအတၢ်ဘၣ်သး ဘၣ်တၢ်မၤအီၤ လၢလၢပှဲၤပှဲၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ယဟိဝၤယွၤ စံးဝဲလၢတၢ်ခဲလၢာ် “ဂ့ၤမးလီၤ.” (၁ မိၤၡ့ ၁:၃၁) လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ်ခံ မုၣ်ကီၤလံၢ် ပူထီၣ်တၢ်လီၤ. စးထီၣ်ဖဲန့ၣ်န့ၣ် ပှၤအါတက့ၢ် တမၤတၢ်ဘၣ်ယွၤအသးဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ပှၤအဂၤ ဃိးကကွဲၢ်ဘျဲၣ် မၤယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤလီၤ. အဝဲသ့ၣ် ဃ့ဘါထုကဖၣ် ဒ်သိး ကစၢ်ယွၤအတၢ်ဘၣ်သး ကလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်လၢဟီၣ်ခိၣ် တကးဒံးဘၣ် အဝဲသ့ၣ် မၤဝဲတၢ်ဘၣ်ယွၤအသး စ့ၢ်ကီးလီၤ. အဝဲသ့ၣ် အိၣ်မူဒ် တၢ်ဘၣ်ယွၤအသးဒီး လၢတၢ်သးဆူၣ်အပူၤ သိၣ်လိပှၤဂၤလၢ ယွၤအဘီအမုၢ်အဂ့ၢ်လီၤ.
မ့ၢ်နသိၣ်လိ နဖိတဖၣ်လၢ ကမၤတၢ်ဘၣ် ကစၢ်ယွၤအသးစ့ၢ်ကီးဧါ (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၁၆)
၁၆ အဒိ မံးၡ့ၣ်နရံၤ လၢကီၢ်အၤဖြံၤကၤတဂၤ အသးနံၣ်အိၣ်ဝဲ ၈၀ ဒီးဒိးဘျၢထံဖဲ ၁၉၄၈ နံၣ်န့ၣ်စံးဝဲလၢ– “ညီနုၢ်ယဃ့ဘါထုကဖၣ် ဒ်သိးပှၤလၢ အလီၤဂာ်ဒ်သိတဖၣ် ကဘၣ်တၢ်ဆဲးကျိးဒီး မၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် ဒ်သိးကသ့ၣ်ညါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤ တချုးလၢ တၢ်အကတၢၢ် ဟဲဒံးဘၣ်န့ၣ်လီၤ. တချုးလၢယတဲဘၣ် တၢ်သးခုကစီၣ်ဆူ ပှၤတဂၤဂၤအခါ ယဃ့တၢ်ကူၣ်သ့ ဒ်သိးယတၢ်ကစီၣ် ကထုးန့ၢ်ပှၤသးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးပှၤလၢ အလီၤဂာ်ဒ်သိဖိ လၢဘၣ်တၢ်ထံၣ်န့ၢ်လံအီၤတဖၣ်အဂီၢ် ယဃ့ဘါထုကဖၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ကဆိၣ်ဂ့ၤပှၤဒ်သိးပ ကဟုကယာ်အဝဲသ့ၣ် ကသ့အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.” ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်သးပှၢ်တဂၤအံၤ မၤစၢၤဘၣ်ပှၤအါမး လၢကသ့ၣ်ညါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤ အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်သးပှၢ်လၢ အမၤယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘၣ်သး လၢတၢ်သူၣ်ဆူၣ်သးဆူၣ် အပူၤန့ၣ် မ့ၢ်နသ့ၣ်ညါတဂၤဂၤဧါ.—ဖး ဖံလံးပံၤ ၂:၁၇ တက့ၢ်.
၁၇. ခါဆူညါ ယဟိဝၤယွၤကမၤ တၢ်လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီး ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ် နတူၢ်ဘၣ်ဒ်လဲၣ်.
၁၇ ပကဃ့ဘါထုကဖၣ်ဒံးလၢ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်တိာ်ပာ် ကလၢပှဲၤထီၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်အဂီၢ် တုၤလၢကစၢ်သုးကွံာ် အဒုၣ်အဒါတစုန့ၣ်လီၤ. တၢ်န့ၣ်အလီၢ်ခံ ဟီၣ်ခိၣ်ကကဲထီၣ် ပၤရဒံစူး ဒီးပှၤအကကွဲၢ်လၢအကထိတဖၣ် ကဂဲၤဆၢထၢၣ် သမူထီၣ်က့ၤဝဲလီၤ. ယ့ၣ်ၡူးစံးဝဲလၢ “အဆၢအကတီၢ်ဟဲဝဲ, လၢကယဲၢ်ပှၤအိၣ်လၢ တၢ်သွၣ်ခိၣ်အပူၤခဲလၢာ်န့ၣ်, ကနၢ်ဟူအကလုၢ်သီၣ်, ဒီးကဟဲက့ၤထီၣ်ဝဲ” န့ၣ်လီၤ. (ယိၤဟၣ် ၅:၂၈, ၂၉) ထံၣ်တမှံကွၢ် ဖဲပသဂၢၢ်ဘၣ် ပှၤလၢပအဲၣ်ဘၣ်အီၤတဂၤ သမူထီၣ်က့ၤအခါန့ၣ် ကလီၤသးခုထဲလဲၣ်. ကစၢ်ယွၤ “ကထွါကွံာ်” ပမဲာ်ထံခဲလၢာ် လၢပမဲာ်န့ၣ်လီၤ. (လီၣ်ဖျါ ၂၁:၄) ပှၤအါတက့ၢ်လၢ ကဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤဝဲတဖၣ်န့ၣ် ကမ့ၢ်ပှၤ “တတီဘၣ်” လၢအတသ့ၣ်ညါဘၣ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ ဘၣ်ဃးယဟိဝၤယွၤ ဒီးယ့ၣ်ၡူးန့ၣ်ဘၣ်. ပကသိၣ်လိအီၤလၢ ယွၤအတၢ်ဘၣ်သး ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် ကဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲ “တၢ်မူအထူအယိာ်” အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.—မၤတၢ် ၂၄:၁၅; ယိၤဟၣ် ၁၇:၃.
၁၈. တၢ်လၢပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ လိၣ်ဘၣ်ဝဲအဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.
၁၈ ဖဲကစၢ်ယွၤ အဘီမုၢ်ဟဲအခါ ဘီမုၢ်အံၤ ကပာ်စီဆှံယွၤအမံၤ ဒီးပှၤကိးဂၤဒဲးလၢ မူဟီၣ်ကယၢပူၤ ကဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤလၢ တၢ်ဃူတၢ်ဖိးအပူၤလီၤ. ဖဲကစၢ်ယွၤစံးဆၢက့ၤ တၢ်ဂ့ၢ်အဆိကတၢၢ် သၢမံၤလၢ ကစၢ်အတၢ်ထုကဖၣ်ပူၤအခါ ယွၤကမၤလၢပှဲၤ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအတၢ်လိၣ်ဘၣ်လၢ အဒိၣ်ကတၢၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤလိလၢခံတခါန့ၣ် ပကတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်အရ့ဒိၣ်အဂၤတဖၣ် လၢယ့ၣ်ၡူးသိၣ်လိပှၤလၢ ပကဘၣ်ဃ့ထုကဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 12 ဝံအတၢ်စံးပာ်ဘၣ်ဃး ၁၉၁၄ အတၢ်လၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်န့ၣ် နထံၣ်ဘၣ်အီၤသ့ ဖဲလံာ်လၢအမ့ၢ် လံာ်စီဆှံ သိၣ်လိတၢ် နီၢ်နီၢ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ် လံာ်ကဘျံးပၤ ၂၁၅–၂၁၈ န့ၣ်လီၤ.
