1. Lelo i muswelo’ka otubwanya kwingidija lulombelo ludi mu Mateo 6:9-13 mu mwingilo wetu wa busapudi?

BANTU bavule babwanya kukwatyila pa mutwe Lulombelo lwa Mfumwetu. Divule dine, mu mwingilo wetu wa ku njibo ne njibo, twisambilanga pa ino milombelo mwanda wa kukwasha benē njibo bevwanije amba Bulopwe bwa Leza i umbikalo udi’ko bine, mwine ukaleta kushinta kukatampe pano pa ntanda. Kadi tubwanya kwisambila pa kintu kibajinji kitelelwe mu milombelo mwanda wa kulombola amba Leza udi na dijina dyandi dya bunka, dine difwaninwe kupandulwa nansha ‘kumonwa bu dijila.’—Mat. 6:9.

2. Le tubayuka namani amba Yesu kādipo usaka milombelo ya kimfwa ipitulukwe’mo kishima ne kishima kitatyi kyonso kyotulombela?

² Lelo Yesu wādi usaka amba luno lulombelo lupitulukwe’mo kishima ne kishima kitatyi kyonso kyotulombela, na mulongelanga bipwilo bivule bya kine Kidishitu? Nansha dimo. Kumeso’tu kwa Yesu kuleta ino milombelo ya kimfwa, wānene amba: “Polombela, kokanena bintu bimo byonka wadi’mo kodi’mo.” (Mat. 6:7) Kitatyi kikwabo, wāpitulukile mu ino milombelo  na kwingidija bishima bikwabo. (Luka 11:1-4) Mu uno muswelo Yesu witukwasha tuyuke bine byotufwaninwe kulomba ne mobilondela mungya bulēme bwabyo. O mwanda, i kyendele’mo kwiitela bu milombelo ya kimfwa.

3. Lelo i bipangujo’ka byotubwanya kulangulukila’po kitatyi kyotubandaula lulombelo lwa kimfwa?

³ Mu kino kishinte ne mu kikwabo kilonda’ko, tusa kubandaula’mo myanda ya mu lulombelo lwa kimfwa. Potubandaula ino myanda, wiipangule amba, ‘Le luno lulombelo lwa kimfwa lubwanya kunkwasha namani numbulule milombelo yami? Kadi kutabukidila, Le neendejanga mungya ino milombelo?’

4. Lelo kishima “Tata wetu” kituvuluja bika, ne i mu muswelo’ka mwikele Yehova bu “Tata” ku bene Kidishitu badi na lukulupilo lwa kwikala pano pa ntanda?

⁴ Kishima “Tata wetu,” pa kyaba kya “Tata wami,” kituvuluja amba tudi mu “kisaka kyonso kya banabetu” mwine motwisenswe umo ku mukwabo. (1 Pe. 2:17) Bine, dino shadyo dyo dyese dya kutendelwa! Bene Kidishitu bashingwe māni, babutwilwe bu bana ba Leza badi na lukulupilo lwa kukekala momwa mūlu, badi na bubinga bonso bwa kwityila Yehova bu “Tata.” (Loma 8:15-17) Bene Kidishitu badi na lukulupilo lwa kwikala nyeke pano pa ntanda babwanya nabo kwita Yehova bu “Tata.” Ye aye wibapele būmi, kadi uvuijanga na buswe bisakibwa bya batōtyi bonso ba bine. Boba badi na lukulupilo lwa kwikala pano pa ntanda bakekala bu bana ba Leza kitatyi kyobakafikila pa bubwaninine ne kushala bakōkele pa matompo a mfulo.—Loma 8:21; Kus. 20:7, 8.

5, 6. Lelo i kyabuntu’ka kiyampe kibwanya bambutwile kupa babo bana, ne i bika bifwaninwe kulonga mwana ne mwana na kino kyabuntu? (Tala kifwatulo kidi ku ngalwilo.)

⁵ Bambutwile bapanga babo bana kyabuntu kilēme kitatyi kyobebafundija kulombela ne kwibakwasha bamone Yehova bu Tata wa mūlu wibatele mutyima. Tutu umo wingila pano bu mutadi wa kipindi mu Afrika wa Kunshi uvuluka amba: “Tamba’tu betu bana bana-bakaji babutulwa, nadi nombela nabo kyolwa kyonso, poso’tu nkidipo ku njibo. Divule betu bana bana-bakaji badi banena amba kebabwanyapo kuvuluka pa bute pa bute bishima byonadi ñingidija mu milombelo ya kyolwa kyonso. Inoko, bavulukanga moyadi ipityila, muswelo wadi wikele mīsambo yetu na Tata wetu Yehova bu ijila, talala nyā ne mutyima-ntenke. Kitatyi nabo kyobafikile pa kubwanya kulombela, nadi nebakankamika balombele na diwi ditunduke mwanda wa nami nebevwane pobalombola milangwe yabo ne mwivwanino wabo kudi Yehova. Uno wadi mukenga muyampe wa kumona mu mityima yabo. Kupwa nadi nebakwasha na kanye batweje’mo bintu bya mvubu bidi mu lulombelo lwa kimfwa mwanda wa milombelo yabo ikale na kyalwilo kiyampe.”

⁶ Ke kya kutulumukapo shi bano bana bana-bakaji ba uno tutu baendelele biyampe ku mushipiditu. Pano badi mu busongi bwa nsangaji, kadi abo pamo ne balume babo baloñanga kiswa-mutyima kya Leza mu mwingilo wa kitatyi kyonso. Kyabuntu kikatampe bambutwile kyobabwanya kupa babo bana i kwibakwasha batamije kipwano kiyampe kadi kya pabwipi na Yehova. Shako, muntu ne muntu ufwaninwe kulama kino kipwano kilēme. Kulonga namino kulomba kusanswa dijina dya Leza ne kwidikwata na bulēme bukatampe.—Ñim. 5:11, 12; 91:14.

7. Lelo i dyese’ka didi na bantu ba Leza, ne dino dyese ditulomba kulonga bika?

⁷ Tudi na dyese dya kuyuka dijina dya Leza dya bunka ne kwityilwa pa adyo bu “bantu ba dijina dyandi.” (Bil. 15:14; Isa. 43:10) Tulombelanga Tata wetu wa mūlu amba: “Dijina dyobe dipandulwe.” Kulombela  namino kubwanya kukukwasha ulombe Yehova akukwashe uleke kulonga nansha kunena bintu bibwanya kufutulwija dijina dyandi dijila. Ketusakengapo kwikala pamo bwa bamobamo ba mu myaka katwa kabajinji kebādipo bengidija byobādi bafundija. Mutumibwa Polo wēbasonekele amba: “Dijina dya Leza dibatukwe mu mizo pa mwanda wa banwe.”—Loma 2:21-24.

8, 9. Leta kimfwa kilombola muswelo Yehova waeselanga boba bakimba kuyukanya buujila bwa dijina dyandi.

⁸ Tusakanga kuyukanya buujila bwa dijina dya Leza. Kaka umo wa mu Norveje pafwile wandi mulume ukidi’tu mubishimubishi, washele bunka bwandi na mwana wa myaka ibidi. Uno kaka unena amba, “Kino kyadi kitatyi kya bulanda bininge mu būmi bwami. Nadi nombela difuku ne difuku, kisengele nsá ne nsá, bukomo bwa kulama milangwe yami kutyina kupa Satana bubinga bwa kupunika Yehova pa mwanda wa butyibi bwami bwampikwa tunangu nansha pa kubulwa kukōkela kwami. Nadi nsaka kuyukanya buujila bwa dijina Yehova, ne kadi nadi nsaka wami mwana akemone monka na shandi mu paladisa.”—Nki. 27:11.

⁹ Le Yehova walondolwele ku ino milombelo ya kubulwa kwisakila? En-en. Uno kaka wakwashibwe na kupwana kwaadi upwene kitatyi kyonso na banababo mu lwitabijo. Myaka itano pa kupita’po, wasongwa na mukulumpe pa kipwilo. Pesambwa pano, wandi mwana wa myaka 20, i tutu mubatyijibwe. Uno kaka unena amba, “Ndi na nsangaji mivule, mwanda wami mulume unkwashanga tulele uno mwana.”

10. Lelo i bika bilombwa pa kusaka amba dijina dya Leza dipandulwe lonso?

¹⁰ Lelo i bika bilombwa pa kusaka amba dijina dya Leza dipandulwe lonso ne kutalulwa mifutululo yonso? Bilomba Yehova atalule’ko boba bonso bapela bubikadi bwandi. (Tanga Ezekyele 38:22, 23.) Bantu bakafikijibwa bityebitye ku bubwaninine. Bine, tutengele na kipyupyu kitatyi bipangwa byonso bya tunangu kyobikamona dijina dya Yehova bu dijila! Kupwa, ku mfulo Tata wetu wa buswe udi mūlu ukekala “bintu byonso ku muntu ense.”—1 Ko. 15:28.

11, 12. Na dya ku mfulo kwa myaka katwa ka 19, le i bujinguludi’ka bwapelwe bene Kidishitu ba bine?

¹¹ Kumeso kwa Yesu kwenda mūlu, batumibwa bandi bāmwipangwile amba: “A Mfumwetu, le koaluja bulopwe ku Isalela kino kitatyi?” Yesu wēbalondolola amba ke kyādipo kyabo kitatyi kya kuyuka kyaba kikashilula kuludika Bulopwe bwa Leza. Wāsapwidile bandi bana ba bwanga bate mutyima ku mwingilo wa mvubu wa kupāna bukamoni, mwine obādi bafwaninwe kulonga. (Tanga Bilongwa 1:6-8.) Inoko, Yesu wāfundije balondi bandi batengele kwiya kwa Bulopwe bwa Leza. O mwanda tamba mu mafuku a batumibwa, bene Kidishitu balombelanga kwiya kwa buno Bulopwe.

¹² Kitatyi pokyafwenene kya Bulopwe bwa Leza budi mu makasa a Yesu kushilula kuludika tamba momwa mūlu, Yehova wakweshe bantu bandi bevwanije kitatyi kya binkumenkume. Mu 1876, kishinte kimo kyalembelwe na Tutu Charles Taze Russell, kyalupwilwe mu dipepala “Bible Examiner.” Kino kishinte kyadi kinena amba, “Bitatyi bya bajentaila: Le Bikafula Kitatyi’ka?,” kyesambile pa 1914 bu mwaka wa pa bula. Kishinte kyakwatañenye “bitatyi bisamba-bibidi” bya mu bupolofeto bwa Danyele na “bitatyi bitungwe bya mizo” byānene Yesu. *—Dan. 4:16; Luka 21:24.

13. Le i bika byalongekele mu 1914, ne binkumenkume bya ntanda byalongekele mu kino kitatyi bilombola bika?

¹³ Mu 1914, kwaikele divita mu bukata  bwa mizo ya mu Bulaya—kadi dino divita dyasambakene ntanda yonsololo. Dya ku mfulo kwa 1918, kwaikele kimpengele kya nzala ne kipupo kya mbá, bine byaipaile bantu bavule kutabuka boba bafwile ku divita. Enka namino “kiyukeno” kyāletele Yesu kya kuyukanya kwikala’po kwandi kwampikwa kumweka bu Mulopwe mupya wa ntanda kyashilula kufikidila. (Mat. 24:3-8; Luka 21:10, 11) Bukamoni bufike’po bwalombwele mwaka wa 1914 bu kitatyi kyapelwe Mfumwetu Yesu Kidishitu “kilukwa.” “Kaenda wenda unekenya ne kuvuija bushindañani bwandi.” (Kus. 6:2) Wasubwile diulu na kulwa divita na Satana ne bandemona bandi, bene baelelwe kufulakufula kwa pano pa ntanda. Tamba penepa, bantu bemwenanga bubinebine bwa bino binenwa bya ku bukomo bwa mushipiditu bya amba: “Malwa obe ntanda ne abe dijiba, mwanda Dyabola watūkila pomudi, udi na bulobo bukatampe, pa kuyuka’mba udi na kakitatyi katyetye.”—Kus. 12:7-12.

14. (a) Mwanda waka kidi na mvubu twendelele kulombela Bulopwe bwa Leza bwiye? (b) Lelo tudi na dyese dya kulonga bika?

¹⁴ Bupolofeto budi mu Kusokwelwa 12:7-12 bulombola mwanda waka kubutulwa kwa Bulopwe bwa Leza kwaikele’ko kitatyi kyashilwile binkumenkume bya kyoneja bine bikyendelela kususula bantu. Yesu Mulopwe wa Bulopwe bwa Leza, washilwile kubikala mu bukata bwa balwana nandi. Kufikija’nka ne byakavuija bushindañani bwandi ne byakapwija bubi pano pa ntanda, batwe tukendelela kulomba Bulopwe bwa Leza bwiye. Kadi, tufwaninwe kwiendeja kukwatañana na ino milombelo na kusapula kufikidila kwa bintu bikatampe bya mu “kiyukeno.” Yesu wālaile amba: “Ino  myanda miyampe ya Bulopwe ikasapulwa pa ntanda yonso ikelwe na bantu mwanda wa bukamoni ku mizo yonso, ebiya mfulo keiya shayo.”—Mat. 24:14.

15, 16. Le i muswelo’ka otubwanya kwiendeja mungya milombelo ya kulomba kiswa-mutyima kya Leza kilongeke pano pa ntanda?

¹⁵ Pano ke padi kintu kya myaka 6 000 na pādi palongeka kiswa-mutyima kya Leza pano pa ntanda mu muswelo mubwaninine. O mwanda Yehova pa kubandila byonso byaāpele muntu, wānene amba: “Byadi biyampe’tu byamwiko.” (Ngo. 1:31) Satana wātombokele, tamba penepa i bantu batyetye’tu bo baloñanga kiswa-mutyima kya Leza pano pa ntanda. Inoko dyalelo tudi na dyese dya kwikala’ko bōmi mu kitatyi kidi’ko kintu kya Batumoni midiyo mwānda, bene balomba kiswa-mutyima kya Leza kilongeke pano pa ntanda ne kulonga bukomo bwa kwiendeja mungya ino milombelo. Baloñanga kino mu mwiendelejo wabo wa mu būmi ne na kusapula na bupyasakane mu mwingilo wa kulonga bana ba bwanga.

¹⁶ Kimfwa, kaka umo wabatyijibwe mu 1948 kadi waingile bu mishonele mu Afrika unena amba: “Kukwatañana na kino kipindi kya mu lulombelo lwa kimfwa, divule dine nombelanga amba bantu bonso badi pamo bwa mikōko bafikilwe na musapu ne kwibakwasha bayuke Yehova pano pakidi’ko kitatyi. Kadi, shi kenkimbe kusapwila muntu, nombanga tunangu twa mwa kutengela mutyima wa muntu’wa. Kadi pangala pa boba badi pamo bwa mikōko betenwe kala nabo, nombanga Yehova esele bukomo botulonga mwanda wa kwibakwatakanya.” Ke kya kutulumukapo shi uno kaka wa myaka 80 wabwenye mwingilo wandi, kadi na bukwashi bwa bantu bakwabo wakweshe bantu bavule bekale Batumoni ba Yehova. Na bubine, ubwanya kuvuluka bimfwa bikwabo biyampe bya bantu bepēne mu kulonga kiswa-mutyima kya Leza nansha byobadi ke banunu.—Tanga Fidipai 2:17.

17. Lelo wiivwananga namani pangala pa byobya bikalonga Yehova mwanda wa kulondolola ku milombelo yetu ya kulomba kiswa-mutyima kyandi kilongeke pano pa ntanda?

¹⁷ Kufikija’nka ne bikatalulwa’ko balwana na Bulopwe bwa Leza pano pa ntanda, batwe tukendelela kulomba kiswa-mutyima kya Leza kilongeke. Kadi tukamona kiswa-mutyima kya Leza kilongeka bininge pakasangulwa bantu midiyo ne midiyo mu paladisa pano pa ntanda. Yesu wānene amba: “Kemwakitulumukai kino’ki, mwanda nsá īyanga, boba bonso badi mu bibundu bakevwana diwi [dyami] ne kutamba bakatamba’mo.” (Yoa. 5:28, 29) Bine kikekala kya nsangaji kwikala’ko mūmi mu kino kitatyi mwanda wa kutundaila baswe betu bakasanguka! Leza “ukapampulanga impolo yonso ku meso [etu].” (Kus. 21:4) Bantu bavule bakasangulwa bakekala “bakondame,” baikele’ko ne kufwa pampikwa kuyuka bubinebine butala padi Yehova Leza ne wandi Mwana. Dikekala dyese dikatampe dya kufundija kiswa-mutyima kya Leza ne mpango yandi ku boba bakasangulwa, na kwibakwasha babwanye bisakibwa bya kwikala na “būmi bwa nyeke.”—Bil. 24:15; Yoa. 17:3.

18. Lelo i bisakibwa’ka bikatampe bya bantu?

¹⁸ Ndoe ya mūlu ne pano panshi ne bumo bukwatañene na kupandulwa kwa dijina dya Yehova kupityila ku Bulopwe bwa Leza. Penepa, malondololo a kamfula nkonko ku bintu bisatu bibajinji byotulombanga mu lulombelo lwa kimfwa bikavuija bisakibwa bikatampe bya bantu. Pano’ko bidi, tudi na bisakibwa bikwabo bya mvubu bitelelwe mu bintu biná byashala’ko mu lulombelo lwa Yesu lwa kimfwa. Tusa kukesambila’po mu kishinte kilonda’ko.