An mano-mano nga mga gilingan ginagamit ha paggiling hin lugas basi magin harina nga ginhihimo nga tinapay. Ginagamit ito kada adlaw han mga babaye o mga surugoon ha haros ngatanan nga panimalay. Ordinaryo la nga nababatian kada adlaw an tunog han gilingan ha kadaan nga panahon.—Eksodo 11:5; Jeremias 25:10.

Iginpapakita han mga drowing ngan mga eskultura tikang ha kadaan nga Ehipto an proseso han paggiling. An mga lugas iginbubutang ha bawbaw han usa nga bato nga pahilaba an korte nga nakaunlod hin gutiay. Kasagaran nga gintatawag ito nga saddle-quern. An naggigiling naluhod ha atubangan hiton nakadukot nga gilingan ngan iya ginduduso-duso atras-abante an usa nga mas gutiay nga bato ha bawbaw hiton pahilaba nga bato basi mapino an lugas. Sumala ha usa nga reperensya, ito nga gilingan nga mga bato kasagaran nga may kabug-aton nga duha tubtob upat ka kilo. Kon gagamiton ito kontra ha kaaway, mahimo ito makamatay.—Hukom 9:50-54.

An paggiling hin lugas importante gud basi mabuhi an pamilya, salit igindidiri ha usa nga balaud han Biblia an pag-embargo hin gilingan sugad nga bayad han utang. “Waray tawo nga magkuha hin gilingan o han igbaw nga gilingan nga bato, nga prenda; kay kinukuha niya an kinabuhi han tawo pagkaprenda,” siring han Deuteronomio 24:6.

An Biblia nasiring nga hi Jesus “aada ha may dughan han Amay.” (Juan 1:18, footnote) Nagpapasabot ini nga hi Jesus may-ada duok gud nga relasyon ha Dios ngan gin-uuyonan hiya han Dios. Iginpapakita hini nga mga pulong an kustomre han mga Judio kon nangangaon hira.

Ha panahon ni Jesus, kon nangangaon an mga Judio nakahundarig hira ha mga lingkoran nga nakapalibot ha lamesa. Naatubang hira ha lamesa nga an ira mga tiil aada ha ira likod samtang an ira wala nga siko nakatukod ha kutson. Hini nga posisyon, libre nga naikikiwa nira an ira too nga kamot. Tungod kay hira ngatanan saragpit nga nahundarig ha ira may wala nga bahin, “an ulo han usa hirani ha dughan han iya kasapit,” siring han usa nga reperensya, “salit masisiring nga ‘nahundarig hiya ha may dughan’ han iba.”

An paghundarig ha dughan ha ulo han pamilya o ha usa nga nagpapanagtawo daku gud nga kadungganan o pribilehiyo. Salit ha ultimo nga Paskua ni Jesus, an “disipulo nga hinigugma niya” nga hi apostol Juan, an nahundarig ha iya may dughan. Tungod hito, hi Juan posible nga ‘nakasandig ha may dughan ni Jesus’ han nagpakiana hiya kan Jesus.—Juan 13:23-25; 21:20.