1, 2. а) Нәјә ҝөрә мәсиһиләр үчүн Аллаһа садиг галмаг ваҹиб мәсәләдир вә бу, битәрәфликлә неҹә бағлыдыр? (Мәгаләнин әввәлиндәки шәклә бахын.) б) Бир чох инсанлар нәләрә садиг галырлар вә бу, нә илә нәтиҹәләнир?

САДИГЛИК вә битәрәфлик јалныз мүһарибә дөврүндә јох, һәмишә һәгиги мәсиһиләр үчүн ваҹиб мәсәлә олараг галыр. Чүнки өзүнү Јеһова Аллаһа һәср етмиш һәр кәс Ону севәҹәјинә, садиг галаҹағына вә итаәт едәҹәјинә сөз вериб (1 Јәһ. 5:3). Һарада јашамағымыздан, мәншәјимиздән, миллијјәтимиздән вә мәдәнијјәтимиздән асылы олмајараг, биз Аллаһын тәләбләринә ујғун јашамаг истәјирик. Јеһова Аллаһа вә Онун Падшаһлығына садиглик һәр шејдән ваҹибдир (Мәт. 6:33). Буна ҝөрә дә мәсиһиләр бу дүнјада олан бүтүн мүнагишәләрдән вә мүбаһисәләрдән узаг дурурлар (Әшј. 2:4; Јәһја 17:11, 15, 16 ајәләрини охујун).

² Иманымыза шәрик олмајан инсанлар өз вәтәнләринә, бөлҝәләринә, мәдәнијјәтләринә вә һәтта өз милли идман командаларына хүсуси сәдагәт бәсләјирләр. Бу ҹүр сәдагәт рәгабәтә, бәзән исә гәтлә, гырғына ҝәтириб чыхарыр. Инсанларын белә мәсәләләри һәлл етмә үсулу бизә вә ја әзизләримизә, пис-јахшы, неҹәсә тәсир ҝөстәрә биләр. Чүнки биз бу ҹәмијјәтин бир һиссәсијик вә бундан  һеч јана гача билмәрик. Аллаһ инсаны елә јарадыб ки, онда анаданҝәлмә әдаләт һисси вар. Буна ҝөрә дә һөкумәтин чыхардығы гәрарлар бәзән бизим һиссләримизә тохуна биләр (Јар. 1:27; Ган. 32:4). Белә вәзијјәтләрдә биз неҹә давранаҹағыг? Битәрәфлији горуја биләҹәјик, јохса дүнјадакы мүнагишәләрә гарышаҹағыг?

3, 4. а) Нәјә ҝөрә мәсиһиләр бу дүнјанын мүнагишәләринә гарышмырлар? б) Бу мәгаләдә нәји арашдыраҹағыг?

³ Ҹәмијјәти идарә едән гурулушлар вәтәндашлары баш верән конфликтләрдә мүәјјән мөвге тутмаға тәһрик едирләр. Һәгиги мәсиһиләр буну едә билмәзләр. Биз нә бу дүнјанын сијаси мүнагишәләриндә иштирак едирик, нә дә ки әлимизә силаһ алырыг (Мәт. 26:52). Һәгиги мәсиһиләр тәсир алтына дүшүб Шејтан дүнјасынын бир һиссәсинин диҝәриндән јахшы олдуғуну фикирләшмирләр (2 Кор. 2:11). Биз бу дүнјаја мәхсус дејилик вә бу дүнјадакы рәгабәтә гошулмуруг. (Јәһја 15:18, 19 ајәләрини охујун.)

⁴ Лакин гејри-камил олдуғумуздан бәзиләримиздә һәлә дә әввәлки дүшүнҹәмизә хас олан гәрәзли фикирләр галыб (Әрм. 17:9; Ефес. 4:22—24). Буна ҝөрә дә бу мәгаләдә белә мејилләрин өһдәсиндән ҝәлмәјә көмәк едән бәзи амилләри нәзәрдән кечирәҹәјик. Һәмчинин арашдыраҹағыг ки, ағлымызы вә виҹданымызы Аллаһын Падшаһлығына садиг галмаға неҹә өјрәшдирә биләрик.

5, 6. Иса Мәсиһ мүхтәлиф мәншәдән олан инсанлара неҹә јанашырды вә нәјә ҝөрә?

⁵ Әҝәр һансыса бир вәзијјәтдә неҹә давранмалы олдуғунузу билмирсинизсә, јахшы оларды ки, өзүнүздән сорушасыныз: «Иса Мәсиһ белә вәзијјәтдә неҹә давранарды?» О, јер үзүндә јашајанда Јәһудијјәдән, Ҹәлиләдән, Сәмәријјәдән вә башга јерләрдән олан инсанлар арасында мүнагишә вә ихтилафлар вар иди. Јәһудијјәлиләрлә сәмәријјәлиләр бир-бири илә данышмырдылар (Јәһ. 4:9). Фәрисиләрлә саддукиләр арасында бир чох мәсәләләрдә фикир ајрылығы вар иди (Һәв. 23:6—9). Халг верҝијығанлара нифрәт едирди (Мәт. 9:11). Дини тәһсил аланлар исә алмајанлара јухарыдан ашағы бахырдылар (Јәһ. 7:49). Биринҹи әсрдә Исраил Романын табелијиндә иди, буна ҝөрә дә ромалыларын өлкәдә олмасы јерли ҹамаатын һиддәтинә сәбәб олурду. Иса Мәсиһ һәгигәти мүдафиә етсә дә вә хиласын јәһудиләрдән башладығыны сөјләсә дә, һеч вахт шаҝирдләрини рәгабәтә тәһрик етмирди (Јәһ. 4:22). Әксинә, онлары бүтүн инсанлары севмәјә сәсләјирди (Лука 10:27).

⁶ Нәјә ҝөрә Иса Мәсиһ мүәјјән груп инсанлары диҝәрләриндән үстүн тутмурду? Чүнки нә о, нә дә Атасы бу дүнјанын мүнагишәләринә гарышмыр. Јеһова Оғлу васитәсилә Адәмлә Һәвваны јараданда нијјәти о иди ки, инсанлар төрәјиб бүтүн јер үзүнә јајылсынлар (Јар. 1:27, 28). Аллаһ инсанлары елә јарадыб ки, онлардан мүхтәлиф иргләр төрәјә биләр. Нә Јеһова, нә дә Иса һеч бир ирги, милләти вә ја дили диҝәриндән үстүн тутмур (Һәв. 10:34, 35; Вәһј 7:9, 13, 14). Биз онларын мүкәммәл нүмунәсини изләмәлијик (Мәт. 5:43—48).

7, 8. а) Һансы мәсәләдә мәсиһиләр конкрет мөвге тутмалыдырлар? б) Сосиал вә сијаси проблемләрә ҝәлдикдә мәсиһиләр нәји јадда сахламалыдырлар?

⁷ Лакин бир мәсәләдә — Јеһованын али һөкмранлығы мәсәләсиндә биз конкрет мөвге тутмалыјыг. Бу мәсәлә илә бағлы мүбаһисә илк дәфә Әдән бағында баш галдырмышды. Орада Шејтан Јеһованын һакимијјәтинә мејдан охумушду. Инди бүтүн инсанлар гәрар вермәлидирләр ки, кимин тәрәфини тутаҹаглар: Јеһованын, јохса  Шејтанын. Бәс сизин барәниздә нә демәк олар? Сиз өз билдијиниз кими јох, Јеһованын ганунларына вә тәләбләринә ујғун јашајараг Онун тәрәфини тутурсунуз? Онун Падшаһлығынын бәшәријјәтин дәрдләринә јеҝанә чарә олдуғуна инанырсыныз? Јохса инсанларын өзләри өзләрини идарә етмәји баҹардығыны дүшүнүрсүнүз? (Јар. 3:4, 5).

⁸ Бу суаллара вердијиниз ҹавабдан ҝөрүнәҹәк ки, сиздән сијаси мүнагишәләрлә бағлы фикринизи сорушанда неҹә ҹаваб верәҹәксиниз. Сијасәтчиләр, фәал груплар вә ислаһатчылар узун мүддәтдир ки, ҹәмијјәтдә парчаланма јарадан мәсәләләри һәлл етмәјә чалышырлар. Ола билсин, онлар буну саф нијјәтдән вә сәмими-гәлбдән ирәли ҝәләрәк едирләр. Лакин мәсиһиләр баша дүшүрләр ки, јалныз Аллаһын Падшаһлығы бәшәријјәтин проблемләрини һәлл едәҹәк вә әсил әдаләти бәрпа едәҹәк. Биз һәмчинин јығынҹагда да һәр шеји Јеһованын өһдәсинә бурахмалыјыг. Ахы һәр һансы бир мәсәләни һәр бир мәсиһи өз билдији кими һәлл етмәк истәсә, јығынҹагда бирликдән әсәр-әламәт галмаз.

9. Биринҹи әсрдә Коринф јығынҹағында һансы проблем јаранмышды вә һәвари Булус мәсәләнин һәлли үчүн нә мәсләһәт ҝөрмүшдү?

⁹ Биринҹи әсрдә Коринф јығынҹағында парчаланма јаранмышды. Мәсиһиләрдән бәзиләри: «Мән Булусун», диҝәрләри: «Мән Аполлосун», о бириләри: «Мән Кифанын», башгалары да: «Мән Мәсиһин шаҝирдијәм», — дејирдиләр. Бу парчаланманын нәдән гајнагландығыны билмәсәк дә, бирҹә ону билирик ки, бу вәзијјәт һәвари Булусу чох нараһат етмишди. О демишди: «Мәсиһин јығынҹағы бөлүнүб!» Бу вәзијјәти неҹә дүзәлтмәк оларды? Булус мәсиһиләрә мәсләһәт вермишди: «Гардашлар, сиздән Ағамыз Иса Мәсиһин ады илә риҹа едирәм ки, данышығыныз араныздакы фикир бирлијини әкс етдирсин, аранызда парчаланма олмасын, әксинә, һамыныз јекдил вә һәмфикир оласыныз». Бу ҝүн дә мәсиһи јығынҹағында ҹүзи дә олса, парчаланма олмамалыдыр (1 Кор. 1:10—13; Ромалылара 16:17, 18 ајәләрини охујун).

10. Һәвари Булус мәсиһинин дүнјанын мүнагишәләриндә битәрәф галмалы олдуғуну неҹә ҝөстәрмишди?

¹⁰ Һәвари Булус мәсһ олунмуш мәсиһиләрә хатырлатмышды ки, онлар ҝөјләрин вәтәндашларыдырлар, буна ҝөрә дә дүнјәви шејләрә диггәтләрини ҹәмләмәмәлидирләр (Филип. 3:17—20) *. Онлар Мәсиһин адындан сәфир кими хидмәт етмәли идиләр. Сәфир ҝөндәрилдији өлкәнин дахили ишләринә гарышмыр. О, өз өлкәсинә садиг галыр (2 Кор. 5:20). Јер үзүндә јашамаг үмиди олан мәсиһиләр дә Аллаһын Падшаһлығынын тәбәәләридир. Буна ҝөрә дә бу дүнјадакы мүнагишәләрә гарышмаг онлар үчүн мүнасиб олмазды.

11, 12. а) Мәсиһинин Аллаһын Падшаһлығына садиг галмасыны мүһит неҹә чәтинләшдирә биләр? б) Бир мәсиһи һансы чәтинликлә үзләшмишди вә бунун өһдәсиндән неҹә ҝәлмишди?

¹¹ Дүнјанын әксәр јерләриндә халглар бир-бири илә сых бағлыдыр. Онлары ејни мәдәнијјәт, тарих вә дил бирләшдирир вә онлар өз көкләри илә фәхр едирләр. Белә мүһитдә јашајан мәсиһиләр өз дүшүнҹәләрини вә виҹданларыны елә өјрәшдирмәлидирләр ки, мүнагишә јарананда битәрәф гала билсинләр. Буну неҹә етмәк олар?

¹² Ҝәлин Мирјета * баҹынын нүмунәсинә бахаг. Кечмиш Југославијадан олан бу  баҹынын јашадығы бөлҝәдә сербләрә нифрәт едирдиләр. Мирјета Јеһованын тәрәфкешлик етмәдијини вә милләтчилијин Шејтандан олдуғуну өјрәнәндә чалышырды ки, милләтпәрәст олмасын. Анҹаг онун јашадығы јердә етник зәминдә зоракылыг баш верәндә кечмиш һиссләри ону јенидән чулғады вә сербләрә тәблиғ етмәк онун үчүн чәтин олду. Анҹаг о баша дүшүрдү ки, әлини-әлинин үстүнә гојуб отурмагла бу һиссләр кечән дејил. Мирјета Јеһоваја јалварырды ки, һәм бу һиссләри боғмаға, һәм дә хидмәтини ҝенишләндириб өнҹүл олмаға она көмәк етсин. О дејир: «Хидмәтин мәнә чох бөјүк көмәји дәјир. Белә ки хидмәт вахты чалышырам инсанларла Јеһова кими мәһәббәтлә давраным вә ҝөрүрәм ки, мәнфи һиссләр јаваш-јаваш үрәјимдән силинир».

13. а) Бир баҹы һансы вәзијјәтлә үзләшмишди вә бу, она неҹә тәсир етмишди? б) Зоиланын нүмунәсиндән нә өјрәнә биләрик?

¹³ Ҝәлин башга бир баҹынын нүмунәсинә бахаг. Зоила Мексикада анадан олуб, амма инди Авропадакы јығынҹагларын бириндә хидмәт едир. О гејд едир ки, јығынҹагда Латын Америкасындан олан бәзи гардашлар онун өлкәси, адәт-әнәнәләри вә һәтта мусигиси һагда нәзакәтсиз вә алчалдыҹы сөзләр дејирдиләр. Белә вәзијјәтдә сиз неҹә давранардыныз? Дүздүр, бу ҹүр сөзләр Зоилаја пис тәсир едирди. Амма тәрифәлајигдир ки, о, үрәјиндәки хошаҝәлмәз һиссләрә галиб ҝәлмәк үчүн Јеһовадан көмәк истәјирди. Етираф етмәлијик ки, бу ҹүр вәзијјәтә дүшәндә һиссләримизи ҹиловламаг бәзиләримиз үчүн һәлә дә чәтин олур. Биз истәмирик ки, сөзләримизлә вә ја һәрәкәтләримизлә бу мәсәлә илә бағлы баҹы-гардашлар вә башгалары арасында парчаланма јарадаг вә ја онларда гејри-мүнасиб сәдагәт һисси ојадаг (Ром. 14:19; 2 Кор. 6:3).

14. Инсанлара Јеһова Аллаһ кими јанашмаға сизә нә көмәк едә биләр?

¹⁴ Ола билсин, елә мүһитдә бөјүмүсүнүз, елә тәрбијә алмысыныз ки, сизә милләтчилик вә јерлибазлыг ашыланыб. Бәс бу кими һиссләр һәлә дә сиздә галыб? Мәсиһиләр јол вермәмәлидирләр ки, милләтпәрәстлик онларын башгаларына олан мүнасибәтинә тәсир етсин. Әҝәр сиз өзүнүздә һансыса милләтә, мәдәнијјәтә, дилә вә ја иргә гаршы мәнфи фикирләр ашкар едирсинизсә, онда јахшы олар ки, Јеһованын милләтчилијә вә гәрәзли мүнасибәтә неҹә јанашдығы барәдә дүшүнәсиниз. Шәхси мүталиә вә аиләви ибадәт заманы бу кими мөвзуларла бағлы арашдырмалар апарын. Сонра исә дуа едиб көмәк истәјин ки, бу кими мәсәләләрә Онун кими јанашасыныз. (Ромалылара 12:2 ајәсини охујун.)

15, 16. а) Бизим Аллаһа садиг галмағымыза башгалары неҹә мүнасибәт ҝөстәрир? б) Валидејнләр мәсиһи сәдагәти илә бағлы мәсәләләрдә ушагларына неҹә көмәк едә биләрләр?

¹⁵ Ҝеҹ-тез Јеһованын бүтүн хидмәтчиләри елә бир вәзијјәтлә үзләширләр ки, виҹданлары онлары әтрафдакы инсанлардан — иш вә синиф јолдашларындан, гонум-гоншудан, гоһум-әгрәбадан вә башгаларындан фәргли давранмаға вадар едир (1 Бут. 2:19). Белә олан һалда мәсиһи фәргли давранмалыдыр. Тутдуғумуз мөвгејә ҝөрә дүнја бизә нифрәт едәндә исә биз тәәҹҹүбләнмәмәлијик. Чүнки белә олаҹағыны Иса Мәсиһ габагҹадан демишди. Бизә гаршы чыханларын әксәријјәти мәсиһи битәрәфлијинин архасында дуран мәсәләләрин ваҹиблијини баша дүшмүр. Анҹаг бизим үчүн бу мәсәләләр сон дәрәҹә ваҹибдир.

¹⁶ Јеһоваја садиг галмаг үчүн биз ҝәрәк тәһдидләр гаршысында мәтин олаг (Дән. 3:16—18). Инсан горхусу јашындан асылы олмајараг, һәр кәсә тәсир ҝөстәрир. Анҹаг ахына гаршы үзмәк ҝәнҹләр үчүн  хүсусилә чәтиндир. Әҝәр өвладларыныз бајраға тәзим етмәкдән вә милли бајрамлары кечирмәкдән имтина етмәјә горхурса, вахт итирмәдән онлара көмәк един. Аиләви ибадәт заманы бу кими тәдбирләрин маһијјәтини вә Јеһованын бу шејләрә мүнасибәтини онлара баша салын. Әҝәр белә етсәниз, онлар бу чәтинликләрә ҹәсарәтлә синә ҝәрәҹәкләр. Онлара өз етигадларыны ајдын вә һөрмәтҹил шәкилдә изаһ етмәји өјрәдин (Ром. 1:16). Өвладларыныза дајаг олун вә лазым ҝәләрсә, бу мәсәләләрлә бағлы мүәллимләри илә сөһбәт един.

17. Һансы дүшүнҹә тәрзиндән гачмалыјыг вә нәјә ҝөрә?

¹⁷ Ајдын мәсәләдир ки, биз боја-баша чатдығымыз өлкәнин мәдәнијјәтини, дилини, тәбиәтини вә мәтбәхини севирик. Анҹаг дүшүнмәмәлијик ки, бизим өлкәмиз, мәдәнијјәтимиз вә саирә ән јахшысыдыр. Јеһова Аллаһ һәјатдан зөвг алмағымыз үчүн фәргли-фәргли шејләр јарадыб (Зәб. 104:24; Вәһј 4:11). Белә исә онда нәјә ҝөрә биз бир шеји диҝәриндән үстүн тутмалыјыг?

18. Јеһова кими дүшүнмәјин һансы хејри вар?

¹⁸ Аллаһ истәјир ки, бүтүн инсанлар һәгигәт һагда дәгиг билијә јијәләнсинләр вә әбәди јашасынлар (Јәһ. 3:16; 1 Тим. 2:3, 4). Башгаларынын фикирләрини динләмәк, онлары гәбул етмәк инсанын мәнәвијјатыны зәнҝинләшдирир вә мәсиһи бирлијини горујур. Јеһоваја садиг галдығымыз үчүн биз бу дүнјанын мүнагишәләриндән узаг дуруруг. Мәсиһиләр бу дүнјаја мәхсус олан һеч нәјә кортәбии олараг сәдагәт ҝөстәрмирләр. Јеһова Аллаһа неҹә дә миннәтдарыг ки, О, бизи Шејтан дүнјасына һаким кәсилән мүнагишәләрдән, гүрурдан вә рәгабәтдән азад едиб. Буна ҝөрә дә ҝәлин: «Нә јахшыдыр, нә хошдур, гардашлар бир олуб, бир јашајанда!» — дејән мәзмурчу кими сүлһпәрвәр олаг (Зәб. 133:1).